zależności od przedmiotu transakcji wyróżnić można:

-

Arbitraż procentowy - przenoszenie wolnych kapitałów pieniężnych z jednego ośrodka rynku pieniężnego do innego w kraju lub między różnymi rynkami narodowymi w celu uzyskania zarobku na różnicy poziomów stóp procentowych. Dla uniknięcia i eliminacji ryzyka kursowego międzynarodowy arbitraż procentowy to najczęściej ubezpieczony arbitraż procentowy. Polega on na kupnie waluty obcej, w której depozyty dają wysokie oprocentowanie, i ulokowaniu jej na oprocentowanym depozycie z jednoczesnym zawarciem transakcji sprzedaży tej samej waluty w transakcji terminowej po z góry ustalonym kursie.

-

Arbitraż walutowy - kupno/sprzedaż walut obcych na różnych rynkach w celu wykorzystania różnic kursowych i osiągnięcia zysku. Zasadą jest tu niedopuszczanie do powstawania otwartych pozycji walutowych, czyli do braku równowagi pomiędzy wierzytelnościami a zobowiązaniami w danej walucie.

Transakcje arbitrażowe mogą się również odbywać poprzez zawieranie transakcji kupna/sprzedaży na różnych rynkach akcji, amerykańskich kwitów depozytowych i globalnych (światowych) kwitów depozytowych odnoszących się do tej samej spółki.

Makroekonomiczną konsekwencją arbitrażu jest tendencja do wyrównywania się różnic na poszczególnych rynkach.

Eklektyczna teoria produkcji międzynarodowej (znana też jako Paradygmat OLI - ang. Ownership – Location - Internalization) - teoria stanowiąca podsumowanie czynników skłaniających przedsiębiorstwa do podejmowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Sformułowana została przez J. H. Dunninga. W myśl tej teorii czynniki wpływające na decyzję o internacjonalizacji produkcji dzielą się na trzy grupy:

• specyficzne przewagi własnościowe (ang. ownership specific adventages);

• specyficzne przewagi internalizacji (ang. internalization specific adventages);

• specyficzne przewagi lokalizacyjne (ang. location specific adventages).

Parytet stopy procentowej, lub tzw. teoria parytetu stopy procentowej – teoria, która próbuje wyjaśnić stałość oraz zmiany kursów walutowych w krótkim okresie. Jej założeniem jest ścisły dodatni związek pomiędzy poziomem krajowej stopy procentowej (Rk) a kursem waluty (E). Ta zależność zachodzi tylko w przypadku państw o płynnym kursie walutowym. Powstaje pytanie dlaczego kurs walutowy rośnie razem z stopą procentową? Powodem tego zjawiska jest zwiększenie zapotrzebowania na walutę krajową, jaką zgłaszają zagraniczni inwestorzy. W konsekwencji podnosi to jej cenę, czyli kurs waluty. Gdyby nie istniał ten mechanizm, do kraju napłynęłaby ogromna ilość obcego (spekulacyjnego) kapitału, której nie mógłby zrekompensować spadek eksportu towarów. Ale na szczęście istnieje jeszcze druga zapora ochronna, którą jest obawa przed spadkiem kursu waluty w niedalekiej przyszłości (np. masowa wyprzedaż waluty krajowej przez inwestorów).

Parytet stóp procentowych wskazuje na związek między różnicami w nominalnych stopach procentowych a różnicą między kursem spot i kursem terminowym.

gdzie:

• I_a -nominalna roczna stopa % w kraju A.

• I_b -nominalna roczna stopa % w kraju B.

• S_o -kurs walutowy B/A.

• S_t -oczekiwany kurs walutowy B/A za rok.

Prawo jednej ceny mówi, że cena pieniądza na rynkach świata musi być taka sama, ponieważ w innym wypadku dojdzie do arbitrażu, który w efekcie doprowadzi do zrównania tych cen.

Efekt Fishera - zjawisko zwiększania się nominalnych stóp procentowych w okresach inflacji; nominalna (rynkowa) stopa procentowa równa się sumie realnej stopy procentowej i oczekiwanej stopy inflacji.

Rn - Ri

Rr = ------------------ Rr – stopa realna, Ri – stopa inflacji,

1 + Ri Rn – stopa nominalna

W ekonomii parytet siły nabywczej (ang. purchasing-power parity, PPP) – PPP opiera się na teorii jednej ceny, która mówi, że za określoną liczbę jednostek danej waluty można kupić w każdym kraju w tym samym czasie dokładnie tyle samo dóbr. Jeśli np. 1 kg ziemniaków byłby tańszy w Polsce niż w Niemczech, to bardziej opłacałoby się kupować ziemniaki w Polsce i sprzedawać je w Niemczech. To powodowałoby wzrost popytu w Polsce (a zatem i wzrost ceny ziemniaków w Polsce) i wzrost podaży w Niemczech (a zatem spadek ceny w Niemczech), co w konsekwencji prowadziłoby do wyrównania się cen, zgodnie z teorią jednej ceny. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy spełnione są założenia teorii jednej ceny, m.in. brak barier między poszczególnymi rynkami, dobra powinny być doskonałymi substytutami i powinny być doskonale mobilne.

Parytet siły nabywczej pozwala na rozwiązanie problemu dokonywania porównań międzynarodowych PKB. Polega na dokonaniu przeliczenia kursu waluty według siły nabywczej. Kurs waluty może się różnić od parytetu. Mają na to wpływ takie elementy jak:

• różne ceny towarów i usług w porównywanych krajach,

• różny stopień pomocy publicznej i jej zakres.

Zasadniczą sprawą jest zebranie danych o cenach z zagregowanej listy towarów, która zawiera towary porównywalne i reprezentatywne dla analizowanych krajów. Parytet siły nabywczej jest właściwszym wskaźnikiem od kursu walutowego, gdyż uwzględnia siłę nabywczą.

Efekt przesunięcia handlu. Efekty dynamiczne 

      Jednym z efektów liberalizacji jest tzw. przesunięcie handlu, zwane też w literaturze polskiej odwróceniem handlu, czyli pewnego rodzaju odchylenie od prawidłowego kierunku przepływu obrotów międzynarodowych. Efekt przesunięcia wymiany dotyczy zarówno unii celnej, jak strefy wolnego handlu i jest spowodowany dyskryminacją związaną z regionalnym charakterem liberalizacji. Jeśli np. kraj A sprowadza towary z kraju C przed przystąpieniem do strefy wolnego handlu z krajem B, to liberalizacja wymiany między krajami A i B oraz utrzymanie ograniczeń handlowych w stosunkach z krajem C mogą przesunąć kierunek importu kraju A z kraju C do kraju B. 

      Zgodnie z koncepcją J. Vinera efekt przesunięcia wymiany powstaje pod wpływem działania taryf celnych obciążających producentów krajów trzecich na rynku unii celnej lub strefy wolnego handlu. Jeśli cła zewnętrzne krajów należących do strefy pokrywają różnice w kosztach między producentami krajów członkowskich i krajów trzecich, to wytwórcy z obszaru strefy nie opłacający ceł mogą sprzedawać swoje towary po niższych cenach mimo wyższych kosztów produkcji. Dla Vinera efekt przesunięcia handlu jest przesunięciem importu (eksportu) niezgodnym z warunkami wolnej wymiany. Oznacza on bowiem przejęcie dostaw przez mniej efektywnych producentów krajów członkowskich strefy lub unii celnej od bardziej efektywnych producentów krajów trzecich. 

Deprecjacja pieniądza - spadek kursu waluty krajowej względem walut zagranicznych, powstały w wyniku przewagi podaży nad popytem, oznaczający spadek siły nabywczej waluty.

Oznaczają ceną dobra eksportowanego wyrażoną w jednostkach dobra importowanego. W praktyce jest to obliczane jako relacja indeksu cen w eksporcie do indeksu cen w imporcie.

Gdzie:

indeks cen w eksporcie

indeks cen w imporcie

Gdy wskaźnik ten jest większy od 100, oznacza to, że ceny w eksporcie rosną szybciej niż ceny w imporcie, wskaźnik mniejszy od 100 wskazuje na relację odwrotną. Im wskaźnik ten jest wyższy tym występują korzystniejsze relacje cenowe w handlu zagranicznym.

Jest to iloczyn towarowych terms of trade i wolumenu eksportu. Wskaźnik ten informuje o tym, jaką wielkość importu można sfinansować bieżącymi wpływami z eksportu. Dochodowe terms of trade obliczamy:

Im dochodowe terms of trade są wyższe, tym eksport ma większą siłę nabywczą. Wskaźnik ten lepiej od cenowego mierzy korzyści handlu, gdy terms of trade zmieniają się pod wpływem wzrostu gospodarczego.

Bardzo użytecznymi wskaźnikami zmian cen w handlu międzynarodowym są tzw. czynnikowe terms of trade. Cechują się tym, że starają się odnosić wahania cen w eksporcie i imporcie do zmian w kształtowaniu się niektórych tendencji wewnątrz gospodarki danego kraju.

Wyróżniamy:

• jednoczynnikowe terms of trade

• dwuczynnikowe terms of trade

Jednoczynnikowe terms of trade jest wskaźnikiem który waży towarowe terms of trade indeksem wydajności w przemyśle produkującym na eksport. Oblicza się go w następujący sposób:

Gdzie:

indeks wydajności pracy w sektorze eksportowym

Wzrost tego wskaźnika oznacza , że jednostkę pracy zastosowaną w sektorze produkującym na eksport można kupić więcej dóbr importowanych. Wskaźnik ten jest najbardziej przydatny w przypadku krajów rozwijających się. Jego wzrost może wskazywać na wychodzenie tych krajów z zacofania.

Dwuczynnikowe terms of trade są ważone nie tylko indeksem wydajności sektora produkującego na eksport , ale również indeksem wydajności sektora produkującego na potrzeby importowe danego kraju w kraju partnerskim. Obliczamy go:

Gdzie:

indeks wydajności sektora produkującego na potrzeby importowe danego kraju w kraju partnerskim

Wzrost tego czynnika oznacza, że wymiana czynników produkcji odbywa się z coraz to większą korzyścią dla eksportera