TEST 1

1. Mieć czegoś po dziurki w nosie:

   1. być zadowolonym 

   2. być niezadowolonym 

   3. mieć czegoś dosyć 

   4. być zainteresowanym daną sprawą

2. Obiecywać złote góry:

   1. przygotowywać się do podróży 

   2. mamić kogoś korzyściami materialnymi, często nieosiągalnymi 

   3. namawiać kogoś do niemoralnego postępowania 

   4. korumpować kogoś

3. Rozciąć węzeł gordyjski:

   1. wyjaśnić skomplikowaną zagadkę kryminalną 

   2. sprawić, że ktoś nie ma ochoty na dalszą walkę 

   3. rozstrzygnąć trudną, zawikłaną sprawę w stanowczy sposób 

   4. poddać się bez próby walki

4. Siedzieć na dwóch stołkach:

   1. być grubym, odżywiać się w nieracjonalny sposób 

   2. być pazernym, przekupnym 

   3. prowadzić grę na dwa fronty, najczęściej po to, by ciągnąć z tego korzyści 

   4. zrobić wszystko dla załatwienia swojej sprawy

5. Wypłynąć na szerokie wody:

   1. zyskać rozgłos, zrobić karierę 

   2. wyemigrować 

   3. wykazać się bohaterstwem, odwagą 

   4. nie bać się ryzyka

6. Nabić kogoś w butelkę:

   1. oszukać kogoś 

   2. zbić kogoś 

   3. odchudzić kogoś 

   4. wykorzystać czyjąś łatwowierność

7. Wiercić komuś dziurę w brzuchu:

   1. nalegać uporczywie, by ktoś coś zrobił 

   2. przezywać kogoś 

   3. intrygować kogoś 

   4. ciekawie opowiadać

8. Nie w ciemię bity:

   1. ostrożny, rozważny  

   2. niegłupi, sprytny 

   3. silny, odważny 

   4. sympatyczny, miły

9. Być solą w oku

   1. przeszkadzać 

   2. pomagać 

   3. ciekawić 

   4. nudzić

10. Być w siódmym niebie:

    1. być bogatym 

    2. być mądrym 

    3. być przekupnym  

    4. być szczęśliwym

11. Jeść chleb z niejednego pieca:

    1. być ciągle głodnym 

    2. być doświadczonym 

    3. być sprawiedliwym 

    4. być złośliwym

12. Robić z gęby cholewę:

    1. nie dotrzymywać danego słowa 

    2. kłamać 

    3. jeść niekulturalnie 

    4. kląć

13. Smalić cholewki:

    1. biegać 

    2. palić papierosy 

    3. pastować buty  

    4. zalecać się

14. Siedzieć cicho jak mysz pod miotłą:

    1. chować się 

    2. krzyczeć  

    3. starać się nie zwracać na siebie uwagi 

    4. milczeć

15. Cienko prząść:

    1. żyć ponad stan 

    2. żyć w biedzie 

    3. cicho mówić  

    4. źle pisać

16. Ciosać komuś kołki na głowie:

    1. maltretować kogoś psychicznie 

    2. bić kogoś 

    3. podrywać kogoś w nieelegancki sposób 

    4. obmawiać kogoś

17. Czekać na Godota:

    1. oczekiwać bezskutecznie przyjaciół 

    2. oczekiwać na prezent 

    3. czekać nie wiadomo na co, tkwić w bezczynności 

    4. oczekiwać zaproszenia

18. Dzielić włos na czworo:

    1. żyć w biedzie 

    2. oszczędzać 

    3. żyć ponad stan  

    4. zbyt drobiazgowo coś analizować

19. Dantejskie sceny to:

    1. zdarzenia wstrząsające; zamieszanie, chaos 

    2. sceny nieprzyzwoite 

    3. o filmie: kiepski, nieudany 

    4. następstwa łamania prawa

20. Deptać komuś po piętach:

    1. naśladować kogoś 

    2. obmawiać kogoś 

    3. gonić kogoś, ścigać, tropić 

    4. dręczyć kogoś fizycznie

21. Dmuchać komuś w kaszę:

    1. przeszkadzać komuś w jedzeniu  

    2. wtrącać się brutalnie do czyichś spraw 

    3. śledzić kogoś 

    4. być złośliwym wobec kogoś

22. Dolewać oliwy do ognia:

    1. złościć się 

    2. podsycać czyjś gniew 

    3. działać podstępnie 

    4. oczekiwać na sprawiedliwość

23. Ktoś w gorącej wodzie kąpany to:

    1. ktoś zaczerwieniony 

    2. ktoś obdarzony rumianą cerą 

    3. ktoś niecierpliwy 

    4. ktoś zakochany bez wzajemności

24. Gonić w piętkę:

    1. postępować nieetycznie,  

    2. postępować w sposób przeczący rozsądkowi, niekonsekwentnie 

    3. postępować zgodnie ze swoimi przekonaniami 

    4. być niepotrzebnym, nieprzydatnym

25. Judaszowe srebrniki:

    1. pieniądze pochodzące z przekupstwa 

    2. biżuteria zbyt wystawna 

    3. wartościowe przedmioty 

    4. zapłata otrzymana za zdradę

26. Kaszka z mlekiem:

    1. pyszna potrawa 

    2. niesmaczna potrawa 

    3. coś łatwego 

    4. stracona okazja

27. Łabędzi śpiew:

    1. piękny taniec 

    2. ostatni przejaw czyjejś działalności w jakiejś dziedzinie 

    3. głośne mówienie 

    4. wypowiedź pozbawiona sensu

28. Łowić ryby w mętnej wodzie:

    1. nie wiedzieć, czego się chce 

    2. zabłądzić 

    3. ciągnąć zyski z podejrzanych interesów 

    4. sprowadzać kogoś na złą drogę

29. Mieć bielmo na oczach:

    1. nie dostrzegać tego, co widzą wszyscy 

    2. być krótkowidzem 

    3. zwyciężyć, odnosząc jednak poważne rany 

    4. być niezbyt inteligentnym

30. Mieć coś w małym palcu:

    1. nie przejmować się jakąś sprawą 

    2. znać się świetnie na czymś 

    3. nie przejmować się brakiem gotówki 

    4. być odpornym na choroby

odpowiedzi

1c 2b 3c 4c 5a 6a 7a 8b 9a 10d 11b 12a 13d 14c 15b 16a 17c 18d 19a 20c 21b 22b 23c 24b 25d 26c 27b 28c 29a 30b

TEST 2

1.Rzucać grochem o ścianę:
a)używać dosadnych wyrażeń
b)starać się zwrócić na siebie uwagę
c)zdenerwować się
d)daremnie o czymś mówić
2.Wieszać na kimś psy:
a)znieważać kogoś, szkalować
b)przezywać kogoś
c)tropić kogoś
d)lekceważyć kogoś
3.Drzeć z kimś koty:
a)obdzierać koty ze skóry
b)wydawać głośne odgłosy podobne do kociego miauczenia
c)być z kimś w niezgodzie, kłócić się
d)tępić bezdomne zwierzęta
4.Biały kruk:
a)kruk - albinos
b)rzadkość bibliofilska
c)ciekawostka przyrodnicza
d)rzecz nieistniejąca, baśniowa
5.Żyć jak pies z kotem:
a)żyć w ciężkich warunkach
b)żyć w niezgodzie, kłócić się
c)żyć w przyjaźni
d)żyć beztrosko
6.Mieć końskie zdrowie:
a)być bardzo zdrowym, mieć silny organizm
b)być chorowitym i słabym
c)nie dbać o własne zdrowie
d)cierpieć na choroby skóry
7.Mrówcza praca:
a)praca przynosząca niewielkie efekty
b)praca dokładna
c)praca żmudna
d)praca wykonywana w pośpiechu
8.Marzenie ściętej głowy:
a)o pomysłach kogoś niezbyt rozgarniętego
b)o czymś nierealnym, niedostępnym dla kogoś
c)ostatnie życzenie skazańca przed egzekucją
d)niezwykły, fantastyczny pomysł
9.Sprawić komuś zimny prysznic:
a)ostro skrytykować kogoś
b)skorzystać z okazji nadarzającej się komuś innemu
c)pozbawić kogoś złudzeń
d)zdradzić kogoś
10.Grom z jasnego nieba:
a)nagłe, nieoczekiwane wydarzenie
b)anomalia meteorologiczna
c)sprawa odległa w czasie
d)rzecz zbędna, niepotrzebna
11.Krecia robota:
a)działanie skryte i destrukcyjne
b)praca wykonana nieporządnie
c)praca polegająca na kopaniu w ziemi
d)działanie na oślep, nieprzemyślane
12.Zjeść z kimś beczkę soli:
a)podejmować zadanie niemożliwe do wykonania
b)pokonać pierwsze trudności w nawiązaniu z kimś kontaktu
c)rywalizować z kimś
d)być z kimś w zażyłych stosunkach
13.Zbić z pantałyku:
a)polecenie w grze zręcznościowej
b)ostro skrytykować kogoś
c)zadać komuś klęskę
d)pozbawić kogoś pewności siebie
14.Przełknąć gorzką pigułkę:
a)ukrywać rozczarowanie przegraną
b)w trudnej sytuacji pokazać się od dobrej strony
c)doznać przykrości
d)zjeść coś niesmacznego
15.Przyjmować coś za dobrą monetę:
a)wykazywać duże zainteresowanie czymś
b)wierzyć kłamstwu lub pochlebstwu
c)trafnie coś przewidywać
d)idealizować coś
16.Robić komuś wodę z mózgu:
a)traktować kogoś nieprzychylnie, nieżyczliwie
b)starać się komuś coś wytłumaczyć
c)manipulować czyjąś świadomością, ogłupiać
d)bić kogoś dotkliwie
17.Porywać się z motyką na słońce:
a)nieustannie komuś zagrażać
b)udawać głupiego, nie znającego się na rzeczy
c)być naiwnym
d)podejmować zadanie niemożliwe do wykonania
18.Zjeść konia z kopytami:
a)zjeść byle co
b)móc zjeść bardzo dużo
c)przejeść się
d)najeść się wstydu
19.Czarna owca:
a)człowiek nietypowy, wyróżniający się
b)o czymś niepotrzebnym, zawadzającym
c)ktoś kompromitujący własne środowisko, wyrzutek
d)negatywny bohater dzieła literackiego lub filmu
20.Oko w oko:
a)dokładnie
b)bezpośrednio
c)pobieżnie
d)uważnie
21.Mieć kogoś na karku:
a)być przez kogoś ściganym
b)martwić się o kogoś
c)być przez kogoś wykorzystywanym
d)być przez kogoś krzywdzonym
22.Mieć coś na wątrobie:
a)źle się czuć z przejedzenia
b)mieć złość, żal do kogoś
c)być w ciężkiej sytuacji
d)być w złym humorze
23.Schodzić na manowce:
a)znaleźć się w sytuacji bez wyjścia
b)zabłądzić, np. w obcym mieście
c)zostać oszukanym, wykpionym
d)zaczynać życie nieuczciwe
24.Listek figowy:
a)egzotyczna przyprawa do potraw
b)osłona dla czegoś, czego nie chce się ujawniać
c)coś, co jest widoczne lub zostało ujawnione
d)fragment większej całości
25.Uderzyć kogoś po kieszeni:
a)narazić kogoś na wydatki
b)okraść kogoś
c)wyłudzić od kogoś pieniądze
d)pobić kogoś z chęci zysku
26.Wyłożyć karty na stół:
a)zakończyć grę
b)określić coś trafnie
c)ujawnić swoje plany
d)użyć zaskakującego argumentu
27.Pójść do Canossy:
a)udać się w daleką podróż
b)pokonać wszelkie przeciwności
c)upokorzyć się, uznając swój błąd
d)uniemożliwić sobie powrót do czegoś
28.Rzucić kogoś na kolana:
a)upokorzyć kogoś
b)wywrzeć na kimś wielkie wrażenie
c)przeszkadzać komuś w czymś
d)podporządkować sobie kogoś
29.Bujać w obłokach:
a)nie czuć się zagrożonym, nie martwić się o nic
b)wynosić się ponad innych
c)nie liczyć się z realiami, fantazjować
d)osiągnąć dobrobyt, zamożność
30.Musztarda po obiedzie:
a)przyczyna, powód konfliktu
b)o rzeczy niewiele wartej
c)rzecz spóźniona, nieaktualna
d)sprawa, która ma być zrealizowana w przyszłości, rzecz odległa

odpowiedzi

1d 2a 3c 4b 5b 6a 7c 8b 9c 10a 11a 12d 13d 14c 15b 16c 17d 18b 19c 20b 21a 22b 23d 24b 25a 26c 27c 28b 29c 30c

TEST 3

1. Stajnia Augiasza:

   1. przestronne pomieszczenie

   2. brud i bałagan

   3. sławna stadnina koni wyścigowych

   4. synonim przepychu i luksusu

2. Puszka Pandory:

   1. źródło kłopotów i zmartwień

   2. zabawna niespodzianka

   3. cenny klejnot

   4. pomysłowy wynalazek

3. Syzyfowa praca:

   1. praca ponad siły

   2. zadanie niezwykle odpowiedzialne

   3. działalność charytatywna

   4. praca bezcelowa

4. Koń trojański

   1. nieoczekiwany zwycięzca

   2. ukryte niebezpieczeństwo

   3. koń w zaprzęgu rydwanu bojowego

   4. symbol poetyckiego natchnienia

5. Pięta Achillesa:

   1. słaby punkt

   2. antyczne narzędzie tortur

   3. pilnie strzeżona tajemnica

   4. kontuzja stopy

6. Nitka Ariadny:

   1. wskazówka

   2. jedwab

   3. pajęczyna

   4. więzy

7. Spocząć na laurach:

   1. ułożyć się wygodnie do snu

   2. zadowolić się osiągniętymi sukcesami

   3. zyskać powszechne uznanie

   4. udać się na zasłużony odpoczynek

8. Uczta Lukullusa:

   1. uczta, na której gościom nie daje się nic do jedzenia

   2. wystawne przyjęcie

   3. uczta kończąca się awanturą

   4. uczta duchowa - ciekawa rozmowa lub lektura

9. Miecz Damoklesa:

   1. ostry, niewyparzony język

   2. znakomita, niezawodna broń

   3. niebezpieczeństwo zatruwające każdą chwilę radości

   4. krótki miecz rzymskich legionistów

10. Na greckie Kalendy:

    1. Rzadko

    2. często

    3. nigdy

    4. stale

11. Rozciąć węzeł gordyjski:

    1. uwolnić się chytrym podstępem z niewoli

    2. rozstrzygnąć zdecydowanie jakąś zawiłą kwestię

    3. wziąć rozwód

    4. przerwać długą, niezrozumiałą wypowiedź

12. Znaleźć się między Scyllą i Charybdą:

    1. być zagrożonym z dwóch stron

    2. nadskakiwać pięknym kobietom

    3. wahać się

    4. być przygotowanym na najgorsze

13. Działać pod egidą:

    1. działać pod groźbą kary

    2. działać pod opieką

    3. działać pod kontrolą

    4. działać bezinteresownie

14. Złoty wiek:

    1. jubileusz 50-lecia małżeństwa

    2. pięćdziesiąte urodziny

    3. okres świetności i rozkwitu

    4. dzieciństwo i młodość

15. Olimpijski spokój:

    1. pewność siebie faworyta rozgrywek sportowych

    2. spokój udawany, pozorny

    3. trema

    4. spokój niewzruszony

16. Paniczny strach:

    1. niepokój

    2. lęk

    3. przerażenie

    4. obawa

17. Przekroczyć Rubikon:

    1. podjąć decyzję o nieodwołalnych konsekwencjach

    2. przekroczyć granice ludzkich możliwości

    3. złamać zasady moralne

    4. udać się na emigrację

18. Objęcia Morfeusza to:

    1. śmierć

    2. sen

    3. marzenie

    4. choroba

19. Spartańskie warunki:

    1. ultimatum

    2. warunki łatwe do spełnienia

    3. przepych i wygoda

    4. warunki surowe i skromne

20. Homeryczny śmiech:

    1. złośliwy chichot

    2. śmiech przez łzy

    3. śmiech serdeczny, niepohamowany, gwałtowny

    4. radość z cudzego nieszczęścia

21. Pyrrusowe zwycięstwo:

    1. wielki triumf

    2. zwycięstwo moralne

    3. porażka

    4. sukces okupiony niewspółmiernie wielkimi nakładami

22. Koszula Dejaniry:

    1. cierpienia, przed którymi nie ma ucieczki

    2. symbol umartwienia i ascezy

    3. szata pokutna

    4. szata weselna

23. Pytyjska odpowiedź to:

    1. odpowiedź jasna i zdecydowana

    2. odpowiedź niegrzeczna, wulgarna

    3. odpowiedź uprzejma i uniżona

    4. odpowiedź niezrozumiała i zagmatwana

24. Beczka Danaid:

    1. niebezpieczne zadanie

    2. daremny i niekończący się trud

    3. grubas

    4. puchar ogromnych rozmiarów

25. Dar Danaów:

    1. złowieszczy, przynoszący nieszczęście dar

    2. hojny dar

    3. jałumżna

    4. przyjacielska rada

26. List Bellerofonta:

    1. list z wyznaniami miłosnymi

    2. list polecający

    3. list z poleceniem zabicia oddawcy

    4. list żelazny

27. Jabłko niezgody:

    1. zakazany owoc

    2. przyczyna konfliktu

    3. symbol władzy królewskiej

    4. znak odrzucenia zalotów

28. Sypać (się) jak z rogu obfitości:

    1. coś pojawia się w wielkiej ilości

    2. gwałtownie tracić siły

    3. trwonić majątek, żyć rozrzutnie

    4. ofiarnie wspierać coś lub kogoś

29. Fortuna kołem się toczy:

    1. ktoś jest coraz bogatszy

    2. ktoś jest coraz szczęśliwszy

    3. ktoś traci majątek na podróze

    4. los bywa zmienny

30. Zostać trafionym strzałą Amora:

    1. zakochać się

    2. doznać ujmy na honorze

    3. być niesłusznie oskarżanym o coś

    4. zatęsknić nagle za czymś

odpowiedzi

1A 2A 3D 4B 5A 6A 7B 8B 9C 10C 11B 12A 13B 14C 15D 16C 17A 18B 19D 20C 21D 22A 23D 24B 25A 26C

27B 28A 29D 30A

TEST 4

1 Rozdzierać nad czymś szaty:

1. zachowywać się teatralnie

2. zdenerwować się czymś bardzo

3. ubolewać nad czymś (przesadnie)

4. zabieg odczyniania złego uroku

2 Głos wołającego na puszczy:

1. wołanie o pomoc kogoś zagubionego w lesie

2. szept

3. wypowiedź nie mająca wyraźnego adresata

4. słowa bezskuteczne, lekceważone, nie słuchane

3 Kozioł ofiarny:

1. ktoś, na kogo zrzuca się niesłusznie winę

2. człowiek niemądry i naiwny

3. niezgraba, fajtłapa

4. człowiek żyjący cudzym kosztem

4 Kamień obrazy:

1. kamień, którym kogoś uderzono

2. obelga, inwektywa

3. przyczyna konfliktu

4. klejnot przynoszący pecha

5 Judaszowy pocałunek:

1. uderzenie w twarz

2. fałszywa, obłudna uprzejmość

3. wyraz wielkiego uczucia

4. ukradkowe czułości

6 Posypywać głowę popiołem:

1. zatruć, obrzydzić komuś życie

2. zachować się nieracjonalnie, zgłupieć

3. wyrazić żal i skruchę, uznać swoją winę

4. osiwieć ze zmartwienia

7 Płacz i zgrzytanie zębów:

1. żartobliwie o ciężkiej sytuacji lub zmartwieniu

2. o ataku furii, amoku

3. nie dający się powstrzymać płacz

4. żal po utraconej okazji

8 Uderzyć się w piersi:

1. wyrazić pewność siebie

2. przyznać się do winy

3. zacząć coś robić od razu, nagle

4. znieść nieprzyjemne dla siebie aluzje

9 Nadstawić drugi policzek:

1. niepotrzebnie narażać się na przykrości

2. ryzykować kolejną przegraną

3. postępować konsekwentnie mimo trudności

4. być pokornym

10 Syn marnotrawny:

1. dziecko zaniedbywane przez rodziców

2. syn, nie szanujący rodziców, wykorzystujący ich

3. człowiek, który zawinił i opamiętał się

4. utracjusz

11 Umywać ręce:

1. zakończyć pracę

2. być leniem, próżniakiem

3. nie chcieć brać za coś odpowiedzialności

4. poddać się bez walki

12 Wieża z kości słoniowej:

1. budowla wzniesiona z wielkim przepychem, bogato ozdobiona

2. budynek byle jaki, wadliwy konstrukcyjnie

3. siedziba dalekowschodnich władców

4. miejsce odosobnienia, oderwania od świata

13 Hiobowa wieść:

1. radosna, nieoczekiwana wiadomość

2. informacja spóźniona, nieaktualna

3. wiadomość mocno przesadzona

4. wiadomość przerażająca

14 Salomonowy wyrok:

1. wyrok niesprawiedliwy, krzywdzący

2. osąd na podstawie pierwszego wrażenia, pobieżny

3. ostateczny, nieodwołalny werdykt

4. wyrok uwzględniający interesy obu stron, sprawiedliwy

15 Mieć z kimś krzyż pański:

1. być z kogoś bardzo dumnym

2. współczuć komuś

3. mieć z czyjegoś powodu zmartwienia

4. mocno komuś dokuczyć, dać się we znaki

16 Grób pobielany to:

1. obłudnik

2. pielęgnowana pamięć o zmarłym

3. idealizowanie osoby nieżyjącej

4. człowiek niewiele wart

17 Kamień węgielny:

1. rzecz najważniejsza, podstawa

2. kamień półszlachetny o czarne barwie

3. pamiątka z odległej przeszłości

4. coś nietrwałego

18 Kolos na glinianych nogach

1. pozorna potega

2. skorumpowane państwo

3. znajdujący się na Rodos jeden z cudów świata

4. człowiek silny, lecz niezgrabny i niezręczny

19 Trąba jerychońska:

1. roślina o niezwykle pięknych, ogromnych kwiatach

2. głupiec, krzykacz

3. starożytny intrument muzyczny

4. zapowiedź klęski, nieszczęścia

20 Przecisnąć się przez ucho igielne:

1. być sprawnym i wygimnastykowanym

2. spełnić trudne warunki

3. być niewielkiego wzrostu

4. być cichym i pokornym

21 Manna z nieba:

1. nieoczekiwany dar lub zysk

2. grad lub ulewny deszcz

3. przypływ natchnienia

4. nagłe przeczucie

22 Rzucać perły przed wieprze:

1. nie liczyć się z kosztami

2. ofiarować coś komuś, kto nie jest w stanie tego docenić

3. być wspaniałomyślnym

4. inwestować w ryzykowne przedsięwzięcie

23 Niebieski ptak:

1. marzyciel

2. ktoś obdarzony pięknym głosem

3. strojniś i elegant

4. lekkoduch, próżniak

24 Niewierny Tomasz to:

1. cudzołożnik

2. sceptyk

3. zdrajca

4. oszust i naciągacz

25 Rzeź niewiniątek:

1. pogrom (na przykład na egzaminie lub klasówce)

2. egzekucja wykonana na niewinnych

3. wyjątkowo brutalny rozbój

4. szereg niepomyślnych zbiegów okoliczności

26 Egipskie ciemności:

1. utrata pamięci

2. rozpacz, depresja

3. nieprzenikniony mrok

4. wyjątkowa głupota

27 Zamienić się w słup soli:

1. zgłupieć

2. być apatycznym, osowiałym

3. oniemieć ze zdumienia

4. potraktować kogoś ironicznie lub złośliwie

28 Sodoma i Gomora:

1. chaos, nieład (także moralny)

2. rozwój i rozkwit (przede wszystkim gospodarczy)

3. siła i potęga (zwłaszcza militarna)

4. katastrofa, upadek (często spowodowany klęską żywiołową)

29 Chleb powszedni:

1. niechęć do ekstrawagancji, tradycjonalizm

2. rzecz zwykła, oczywista

3. pożywienie biedaka

4. ubóstwo i asceza

30 Mury Jerycha:

1. przeszkody dające się przezwyciężyć

2. nieprzezwyciężone trudności

3. potężne, majestatyczne budowle

4. czynnik uniemożliwiający rozwój

odpowiedzi

1C 2D 3A 4C 5B 6C 7A 8B 9D 10C 11C 12D 13D 14D 15C 16A 17A 18A 19B 20B 21A 22B 23D 24B 25A 26C

27C 28A 29B 30A

W każdym z wykazanych poniżej zbiorach wyrazów znajduje się wyraz, który wchodzi lub nie wchodzi w związek z wyrazami oznaczonymi cyfrowo. Wskaż ten, który nie tworzy poprawnego związku.

 

1. ryba - 1) bez głowy, 2) morska, 3) ciepłokrwista, 4) wigilijna         

2. cofać się - 1) samochodem, 2) do tyłu, 3) rozważnie, 4) odruchowo       

3. zgubić - 1) koło, 2) trop, 3) szansę, 4) broń                                          

4. stracić -1) majątek, 2) ważność, 3) kontakt, 4) konflikt                        

5. przyjść - 1) do domu, 2) z interwencją, 3) samochodem, 4) gromadnie  

6. dom - 1) mieszkalny, 2) zabytkowy, 3) z kart, 4) serdeczny          

7. złowić - 1) rybę, 2) na haczyk, 3) bezskutecznie, 4) podstępnie         

8. rozstrzygać - 1) ugodę, 2) sprawę, 3) roszczenie, 4) spór                 

9. krochmal - 1) do bielizny, 2) usztywniający, 3) w aerozolu, 4) na zimno    

10. wynalazek - 1) techniczny, 2) archeologiczny, 3) epokowy, 4) interesujący     

odpowiedzi: a4 b2 c4 e3 f4 g h i2 j4

W niektórych z niżej przytoczonych zdań popełniono błąd stylistyczny, w obrębie związku frazeologicznego. Oznaczeniem A wskaż zdania poprawne, oznaczeniem B zdania z błędem.

1. Liczni, idą przez życie, rozpychając się rękami.

2. Filmy dla dzieci nie powinny mieć waloru straszenia

3. Zgromadzone argumenty przemawiają za racjami poszkodowanych

4. Liczne przypadki świadczą o konieczności dokonania zmiany przepisów

5. Z tą uwagą wyskoczył jak Antek z konopi

6. Wszystkie wysiłki zmierzały do tego, by projekt poprawić na lepszy

7. Zrozumiał, że akwen wodny jest tu potrzebny

8. To przedsięwzięcie przyniosło bajońskie profity

9. Alina jest utalentowaną artystką i gra pierwsze znaczenie w naszym zespole

10. Dla wielu zdymisjonowanych polityków przygotowano miękkie lądowanie w innych urzędach

odpowiedzi:

1. Rękami łokciami

2. Waloru cech

3. X

4. Zmiany przepisów zmiany w przepisach

5. Antek Filip

6. Poprawić na lepszy poprawić

7. Akwen wodny akwen /lub zbiornik wodny

8. Profity sumy

9. Znaczenie skrzypce

10. Lądowanie posady

Uzupełnij frazeologizm, będący związkiem stałym.

(gwałtowna , niepohamowana złość) szewska
(bardzo dumny, puszący się) dumny jak
(inny aspekt sprawy) druga strona
(być szczerym, okazywać uczucia) mieć otwarte
(mówić wprost) nie owijać w
(sprawa zakończona, przegrana) umarł w
(bezwzględne zasady postępowania) prawo

(spodobać się komuś) wpaść komuś w
(powziąć nieodwołalną decyzję) przekroczyć
(znaleźć się w bardzo trudnej sytuacji) wpaść w (bać się, przestraszyć) mieć duszę  

TEST DLA KL. III gimnazjum (różne rodzaje wyrazów) gr.A

1. Które z podanych wyrazów są HOMONIMAMI ?

1. wiatrak, wiatr

b) róg ulicy, róg byka

c) lekki, ciężki

d) śmiały, odważny

1. Utwórz ANTONIM do słów

a) wojna ...............................,

b) biedak ...............................,

c) zima ...............................,

d) mądrość ...............................,

1. Czy para wyrazów: krasnal i wielkolud, to:

a) synonimy,

b) antonimy,

c) homonimy,

d) żadne z wyżej wymienionych,

1. Synonimem wyrazu ANALOGIA jest:

a) podpora,

b) upodobanie,

c) niezgodność,

d) podobieństwo,

1. Który z tytułów wiersza B. Leśmiana jest neologizmem:

a) Garbus,

b) Topielec,

c) Spojrzystość,

d) Urszula Kochanowska,

1. Dobierz odpowiedni termin do przykładu:

a) archaizm A) dusiołek

b) neologizm B) gówniarz

c) eufemizm C) otyły

d) wulgaryzm D) macierz

1. Znajdź eufemizmy do wyrazów:

a) matoł,

b) kibel,

c) maszkara,

d) pijak

1. W której grupie znajdują się tylko wyrazy nacechowane dodatnio ?

1. misio, frajer, niunia, braciszek

b) lala, kubeczek, garnuszek, nóż,

c) miasto, miasteczko, grajdoł, wioska

d) kapciuszki, nóżki, spodenki, rajstopki

1. Wskaż grupę wyrazów należących do gwary uczniowskiej.

1. łajza, klawisz, kić

b) prymus, uczeń, belfer, kaczka

c) dyr., kujon, prymus, belfer

d) kasiarz, kieszonkowiec, złota rączka

1. W podanych zdaniach zamień wyrazy obcego pochodzenia polskimi.

1. Rozwiązanie, którego nie zaproponowano, było po prostu trywialne- trudno było z niego skorzystać.

2. Groziła im separacja na długie lata, on został skazany na banicję, ona musiała zostać z dziecmi w rodzinnym mieście.

1. Wypisz z tekstu ARCHAIZMY.

Dragoni z muszkietami położyli się wiankiem na blankach dysząc zawziętością. Nastała cisza, słychać było tylko odgłos szybkiego stąpania janczarów, jak przygłuszony grzmot (...)

1. Homonimy to :

1. wyrazy przeciwstawne

b) wyrazy brzmiące podobnie

c) wyrazy bliskoznaczne

d) wyrazy o identycznej pisowni, ale innym znaczeniu

1. MARAZM to :

a) zastój b) marudzenie c) potrawa d) kierunek w malarstwie

1. Wyraz bliskoznaczny do wyrazu KRZYCZEĆ to :

a) szeptać b) mówić c) wrzeszczeć d) milczeć

1. PREFEROWAĆ to :

a) szkodzić b) wyróżniać c) ostrzegać d) sądzić

TEST DLA KL. III gimnazjum (różne rodzaje wyrazów) gr. B

1. W podanych zdaniach zamień wyrazy obcego pochodzenia polskimi.

1. Naszym priorytetowym celem jest zdobycie pieniędzy na operację Jurka.

2. Jak wytłumaczysz swoją czterodniową absencję w szkole?

1. Wypisz z tekstu ARCHAIZMY.

Lecz gdy pierwsze szeregi wstąpiły już na podściel, którą była zarzucona fosa, w jednym wrębie blankowym huknął wystrzał z pistoletu, a jednocześnie prawie przeraźliwy głos : „ognia”.

1. Eufemizmy to :

1. wyrazy o podobny znaczeniu

b) grzeczniejsze , delikatniejsze odpowiedniki wyrazu

c) wyrazy przeciwstawne

d) wyrazy brzmiące inaczej

1. KONSPIRACJA to:

a) związek państw

b) tajna działalność

c) umowa między państwem a kościołem

d) pogląd polityczny

1. Wyrazy bliskoznaczne to inaczej:

a) antonimy

b) paronimy

c) synonimy

d) homonimy

6. MELOMAN to :

a) lubiący melony

b) znawca teatru

c) miłośnik muzyki

d) śpiewak operowy

7. Które z podanych wyrazów są HOMONIMAMI ?

a) kura, kurczak

b) ładny, brzydki

c) owoc granatu, granat żołnierza

d) wstrętny, potworny

8. Utwórz ANTONIMY do słów:

a) gorzki ..............................

b) bogacz ...............................

c) smutek ..............................

d) gładki ................................

9. Czy para wyrazów: śmieszny, poważny, to:

synonimy

b) antonimy

c) homonimy

d) eufemizmy

10. Wskaż parę wyrazów, które nie są synonimiczne.

a) garnek- naczynie

b) książka- lektura

c) miasto- wieś

d) chleb- pieczywo

11. Który z tytułów wierszy B. Leśmiana jest neologizmem ?

a) „Urszula Kochanowska”

b) „Spojrzystość”

c) „Garbus”

d) „Topielec”

12. Dobierz odpowiedni termin do przykładu :

a) archaizm A) ciapciałek

b) neologizm B) śmierdziel

c) eufemizm C) mijać się z prawdą

d) wulgaryzm D) białogłowa

13. Znajdź eufemizmy do wyrazów:

a) łamaga ........................

b) gruby ............................

c) ćpun ..........................

d) kujon ..........................

14. Wypisz wyrażenia pochodzące z języka potocznego.

Stare dzieje, kolekcja sztuki, twoje widzimisię, dobroduszna staruszka, konać z ciekawości

15. Wskaż grupę wyrazów należących do gwary.

a) księżyc, knule, łajza

b) pyry, kedy, kobity

c) chleb, belfer, miesiąc

Odpowiedzi;

GR. A: 1b, 2a-pokój,2b-bogacz, 2c-lato, 2d-głupota, 3b, 4d, 5c, 6ad, ba, cc, db, 7a-niezbyt mądry, 7b-toaleta, 7c-nieurodziwy, 7d-lubiący wypić, 8d, 9c, 10a-proste, banalne, 10b-rozłaczenie, wygnanie z kraju, 11-dragoni, muszkiet, blankach, janczarów, 12d, 13a, 14c, 15b.

GR. B:1a-najważniejszym, 1b-nieobecność, 2-podściel, fosa, blankowym, 3b, 4b, 5c, 6c, 7c, 8a-słodki, 8b-biedak, 8c-radość, 8d-szorstki, 9b, 10c, 11b, 12aD, bA, cC, aB, 13a-niezdara, 13b-puszysty, 13c-uzalęzniony, 13d-lubiący się uczyć, 14:twoje widzimisię, konać z ciekawości, 15b.

Opracowała Beata Glinka

1. Słowotwórstwo to nauka:
   a) zajmująca się odmianą wyrazów
   b) zajmująca się budową i tworzeniem wyrazów
   c) zajmująca się wymową wyrazów
   2. Wyrazy, które mają takie samo znaczenie, a brzmią inaczej nazywamy:
   a) antonimami ( przeciwstawnymi)
   b) homonimami ( wieloznacznymi)
   c) synonimami ( bliskoznacznymi)
   3. Wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu to:
   a) synonimy
   b) antonimy
   c) homonimy
   4. Homonimy to wyrazy, które:
   a) mają to samo znaczenie, a brzmią inaczej
   b) mają przeciwstawne znaczenie
   c) brzmią tak samo, a mają wiele znaczeń
   5. Wyraz , od którego tworzymy wyrazy pochodne nazywamy :
   a) pokrewnym
   b) podstawowym
   c) antonimem
   6. Część wspólna wyrazu podstawowego i pochodnego to:
   a) przedrostek
   b) podstawa słowotwórcza
   c) formant
   7. Formant występujący przed podstawą słowotwórczą nazywamy:
   a) przyrostkiem
   b) przedrostkiem
   c) obocznością
   8. Szereg wyrazów pochodnych to:
   a) ziemniak, pyra, kartofel
   b) ziemniak, ziemniaczek, kartofelek
   c) ziemniak, ziemniaczek, ziemniaczany
   9. Następujący szereg zawiera pary antonimów:
   a) wysoki- niski, chudy- gruby, samochód- auto
   b) suchy- mokry, ładny- brzydki, cisza- gwar
   c) ludzki- humanitarny, dzień- noc, ręka- łapa
   10. Wyróżniamy następujące rodzaje wyrazów złożonych:
   a) zrosty, zestawienia, złożenia
   b) zrosty, frazy, wyrażenia
   c) złożenia, zestawienia, frazy
   11. Wyrazy : Wielkanoc, okamgnienie, Krasnystaw należą do:
   a) zestawień
   b) fraz
   c) zrostów
   12. Wyrazy podkreślone w zdaniu: „ Przeszedłem na prawą stronę i otworzyłem książkę na 35 stronie.” – to:
   a) synonimy
   b) homonimy
   c) antonimy
   13. Szereg : dom, domek, domeczek, domowy, domownik określamy mianem:
   a) rodziny wyrazów
   b) rodziny oboczności
   c) rodziny homonimów
   14. W wyrazie zadomowić cząstka „za” pełni funkcję:
   a) przyrostka
   b) podstawy słowotwórczej
   c) przedrostka
   15. Wyrazy pochodne tworzymy dodając do podstawy słowotwórczej:
   a) formant
   b) oboczność
   c) drugą podstawę słowotwórczą
   16. Wymiana samogłosek i spółgłosek typu : las: leśny podczas tworzenia wyrazów pochodnych nazywamy:
   a) jotacją
   b) obocznością
   c) upodobnieniem
   17. Szereg zabierający zbiór wyrazów bliskoznacznych to:
   a) ręka, rączka, ręczny, rękawiczka
   b) pieniądze, kasa, szmal
   c) samochód, auto, samochodowy
   18. Znaczenie wyrazu to jego:
   a) zakres
   b) treść
   c) słownictwo
   19. Ogół przedmiotów nazywanych danym wyrazem to :
   a) treść wyrazu
   b) zakres wyrazu
   c) synonimy
   20. Im bardziej ogólna jest nazwa wyrazu:
   a) tym szerszy zakres obejmuje
   b) tym węższy zakres obejmuje
   c) tym bogatsza treść
   21. Wyraz o najszerszym zakresie to:
   a) człowiek
   b) Europejczyk
   c) Polak
   22. Wyrazem o najbogatszej treści jest:
   a) pojazd
   b) samochód
   c) fiat
   23. Prawidłowo zapisanym szeregiem, w kolejności od najszerszego do najwęższego zakresu znaczeniowego, jest :
   a) człowiek, Polak, Adam Mickiewicz
   b) Polityka, tygodnik, czasopismo
   c) tygrys, ssak, kot
   24. Wyrazy o pozytywnym nacechowaniu emocjonalnym nazywamy:
   a) zgrubieniami
   b) zdrobnieniami
   c) neutralnymi
   25. Zbiór wyrazów nacechowanych ujemnie zawiera szereg:
   a) maluszek, milutki, kotek, mamusia
   b) bucisko, nochal, kocisko, babsko
   c) oczyska, tatuś, Michałek
   
   Karta pracy ucznia
   
   Słowotwórstwo – test sprawdzający
   
   ........................... ......... .........
   imię i nazwisko klasa data
   
   
   Klucz odpowiedzi dla nauczyciela
   
   Numer zadania Możliwe odpowiedzi
   1 B
   2 C
   3 B
   4 C
   5 B
   6 B
   7 B
   8 B
   9 B
   10 A
   11 C
   12 B
   13 A
   14 C
   15 A
   16 B
   17 B
   18 B
   19 B
   20 A
   21 A
   22 C
   23 A
   24 B
   25 B

Test sprawdzający opanowanie materiału z zakresu frazeologii

1. Każdemu z podanych niżej związków frazeologicznych odpowiada tylko jedno wyjaśnienie. Podkreśl je.

(0-5p.)

A. Pieśń androny:
a) mówić głupstwa,
b) mówić dużo,
c) mówić zbyt szybko.

B. Krewny po kądzieli:
a) krewny ze strony matki,
b) ktoś wyróżniony, szczególnie drogi,
c) krewny ze strony ojca.

C. Czarno na białym:
a) określenie dużego kontrastu kolorystycznego,
b) coś oczywistego, nie budzącego wątpliwości,
c) negatywny bohater.

D. Zimny prysznic:
a) codzienna kąpiel,
b) gwałtowny powrót do rzeczywistości,
c) pozbycie się czegoś istotnego, ważnego.

E. Miecz Damoklesa:
a) dawna broń rycerza,
b) stale grożące niebezpieczeństwo,
c) trudna sprawa do załatwienia.

2. Uzupełnij poniższe frazeologizmy:

(0-3p.)

A. Po mieczu..............................................
B............................................. Zabłocki na mydle.
C. Myszy tańcują.............................................................

3. Zwrot zachować się po rycersku oznacza:

(0-1p.)

A. Zachować się wobec kogoś w sposób prawy, szlachetny.
B. Zgodzić się z kimś w ważnej sprawie.
C. Zachowywać dawne zwyczaje, ubierać się jak rycerz.
D. Wszcząć bójkę, zaczepić kogoś.

4. Który z niżej podanych związków frazeologicznych jest wyrażeniem?

(0-1p.)

A. Dolewać oliwy do ognia.
B. O rzut kamieniem.
C. Gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała.

5. Zapowiadającej pogodę "Chmurce" pomieszały się kartki z przysłowiami - prognozami na zimę. Uporządkuj je.

(0-6p.)
 

A. Późna zima	a) to w lecie sucho.
B. Im więcej zimą wody	b) prędko wiosna przed nami.
C. Kiedy luty pofolguje	c) sierpień zbierać co nie ma.
D. Gdy nie wymrozi zima	d) długo trzyma.
E. Gdy luty z burzami	e) tym więcej wiosną pogody.
F. W zimie odkryte ucho	f) marzec zimę zreperuje.

6. Po lewej stronie znajdują się popularne związki z wyrazem Bóg, zaś po prawej ich objaśnienia. Połącz związki z odpowiadającymi im określeniami.

(0-8p.)
 

A. Jak Bozię kocham!	a) talent
B. Nie wiedzieć o bożym świecie	b) czekać na los szczęścia
C. Sługa Boży	c) niech się dzieje, co chce
D. Skaranie boskie	d) człowiek utalentowany, z powołaniem
E. Poeta z bożej łaski	e) słowo daję! Klnę się na wszystkie świętości
F. Niech się dzieje wola boża	f) nie wiedzieć, co się dzieje
G. Czekać zmiłowania bożego	g) głos oburzenia, wykrzyknienie znamionujące złość
H. Iskra boża	h) ksiądz, zakonnik

7. Popraw błędy w przysłowiach:

(0-5p.)

A. Na złodzieju czapka karakułowa.
B. Nie wszystko złoto, co się święci.
C. Leje jak wół do karety.
D. Pańskie oko konia tu czy tam.
E. Baba o szydle, dziad o dratwie.

8. Popularne w języku młodzieży zapożyczenie: być na topie pochodzi z:

(0-1p.)

A. języka niemieckiego (jest germanizmem),
B. języka angielskiego (jest anglicyzmem),
C. języka rozyjskiego (jest ruzycyzmem).

9. Co oznaczają podane niżej związki? Wybierz właściwe odpowiedzi:

(0-5p.)

A. Terefere kuku, strzela baba z łuku!
a) wykrzyknienie podkreślające czyjeś kłamstwo, błagę,
b) wyrażenie pogardy dla współczesnej kobiety - łuczniczki,
c) dawniej - hasło bojowe używane przez szczep Amazonek.

B. Wyglądać jak szczur z mąki.
a) wyglądać blado, chudo, mizernie,
b) wyglądać z ukrycia, zza worków z mąki,
c) nosić białe lub szare ubranie (koloru mąki).

C. Siedź cicho, kiedy śpi licho!
a) być człowiekiem małomównym, cichym,
b) być ostrożnym, unikać zła, mieć się na baczności,
c) wierzyć w duchu, zabobony, czary.

D. Jasne jak słońce.
a) o rodzaju piwa,
b) o czymś, co jest jasne, błyszczące lub białe,
c) o czymś oczywistym, zrozumiałym.

E. Strach ma wielkie oczy.
a) wyolbrzymianie niebezpieczeństwa (strachy na Lachy),
b) strachy na wróble zawsze robiono ze starych szmat, a w miejsce oczu wstawiano wielkie guziki,
c) o osobie, która nie boi się niczego.

10. Uzupełnij utarte połaczenia wyrazowe:

(0-4p.)

A. Czwartkowe........................................
B.......................................... Ludów.
C. Za króla Olbrachta..................................
D. Kuźnica.................................

11. Dopisz imiona władców, którzy mieli następujące przydomki:

A. Bez Ziemi,
B. II Wygnaniec,
C. IV Groźny,
D. Brodaty.

12. Ułóż kilka luźnych związków z przymiotnikami: szlachetny i szlachecki. Wykorzystaj do tego celu poniższe rzeczowniki:

(0-6p.)

herb, dwór, kamień, czyn, człowiek, kontusz.

13. Uzupełnij brakujące części porównań:

(0-6p.)

A................ jak wilk,................... jak w psiarni, .................... jak mrówka,
B................ jak pień,................... jak rydz,.................... jak Salomon.
C................. jak słońce,................. jak piołun, ..................... jak lis,
D. Głupi jak................., cicho jak.........................., słodki jak.................

14. Jeden z podanych niżej związków frazeologicznych wywodzi się z Biblii, drugi z nich ma swe źródło w mitologii. Podkreśl te dwa związki.

(0-2p.)

wstać lewą nogą, krakowskim targiem, kolos na glinianych nogach, dzielić włos na czworo, walczyć z wiatrakami, nocny Marek, groch z kapustą, zamienić się w słup soli.

15. Odpowiedz związkiem frazeologicznym na następujące objaśnienia:

(0-4p.)

A. To, czego nauczyliśmy się w dzieciństwie, będziemy wykorzystywać na starość.
B. Nawet najlepszym osobom przydarzają się pomyłki i potknięcia.
C. Winowajca zawsze zostanie ukarany, a sprawiedliwość zatryumfuje nad złem.
D. Patrzeć na coś bezmyślnie, niczego nie rozumiejąc.

16. Jaki efekt uzyskasz, jeśli zmienisz szyk w wyrażeniu ciepłe kluski? Ułóż dwa zdania, w których zastosujesz wyróżnione wyrazy w różnym szyku.

(0-2p.)

A. ..................................................................................... .
B. ..................................................................................... .

17. Do podanych niżej czasowników dopasuj rzeczowniki (rola, funkcja, racja, władza) tak, aby powstały popularne zwroty:

(0-4p.)

A. Sprawować..................
B. Pełnić..........................
C. Grać............................
D. Przyznawać................

18. Uzupełnij poniższe frazeologizmy, dobierając do każdego z nich po jednym wyrazie:

(0-6p.)

Wyrazy: palce, uszy, oko, język, gardło, głowa.

A. Puszczać coś mimo....................................................
B. Mieć coś na................................................................
C. Zasięgnąć.................................................................. .
D. Skoczyć po rozum do................................................

19. Podane niżej związki frazeologiczne zastąp odpowiednimi zwrotami synonimicznymi, wybranymi z ramki:

(0-4p.)

Zwroty: zwierzyć się komuś, robić coś beztrosko, wzruszyć kogoś, przykładać się do czegoś.
A. Robić coś z lekkim sercem.
B. Otworzyć przed kimś serce.
C. Wkładać w coś wiele serca.
D. Ująć kogoś za serce.