1. Prace wstępne i zakończeniowe w procesie produkcyjnym i w procesie technologicznym

Proces technologiczny:

• wyznaczenie powierzchni manipulacyjnej

• szacunek brakarski

• zaplanowanie procesu technologicznego, organizacji prac oraz terminów ścinki i wywozu (z uwzględnieniem kadr, narzędzi, sprzętu, ZUL-i)

• zapoznanie wykonawców z zadaniami

• uporządkowanie powierzchni

• zaplanowanie i wyznaczenie szlaków zrywkowych i dróg wywozowych.

Proces produkcyjny:

• rozpoznanie bazy surowcowej

• koncepcja metod pozyskiwania drewna

• stan sieci drogowo-komunikacyjnej

• potencjał wykonawczy nadleśnictwa i zakładów usługowych

• przygotowanie kadr do wykonania zadań

1. Szlaki gospodarcze w lesie a lasy naturalne (w kontekście bliskiego naturze gospodarowania w lasach)

2. Pozyskiwanie drewna harwesterami a kwestia rozmieszczenia szlaków zrywkowych

Tutaj należy też pamiętać o odległościach między szlakami, żeby harvester miał udostępniony cały drzewostan. Itp. Itd.

1. Metody (systemy) pozyskiwania a zmechanizowane technologie pozyskiwania drewna

Tutaj mogę się odnieść, póki co tylko do pytania Zmechanizowane technologie pozyskiwania drewna, ze szczególnym uwzględnieniem pozyskiwania drewna w górach.

Zmechanizowane wskazuje na użycie maszyn wielooperacyjnych typu harvester oraz zrywkowych forwarderów jest możliwe w górach nawet do pochyłości terenu 70% - często wykorzystywane są łańcuchy (totalna ekwilibrystyka operatorów).

Powyżej 45% pochylenia terenu często stosowane są kolejki – na samochodzie montuje się maszt kolejki linowej przenośnej oraz nierzadko żuraw z głowicą harvestera.

Ściąganie drewna za pomocą pilota, głowica harvestera służy manipulowaniu oraz okrzesywaniu sztuki. Manipulowanie liną – zasięg do 30 m w obie strony; nierzadko stosowane dodatkowe wciągniki na stokach co zwiększa zasięg prac. Pamiętać, że zmechanizowane procesy to też szlaki operacyjne!!!

1. Zmechanizowane technologie pozyskiwania drewna z międzypolem (schematy)

Umożliwia zwiększenie odstępu pomiędzy szlakami zrywkowymi. Na Międzypolu drzewa usuwane SĄ pilarkami i obalane w kierunku bliższego szlaku zrywkowego, w stosunku do tych drzew harvester pełni funkcje procesora tj. dokonuje ich okrzesania i przerzynki

1. Ścinka drzewa obciążonego osiowo (moment gnący w poszczególnych fazach ścinki

Obalanie drzewa obciążonego osiowo obala się za pomocą pilarki oraz klinów (bez klinów nie dałoby rady, gdyż środek ciężkości jest na środku drzewa i bez klinów poleciałoby w dowolnym kierunku – kliny nadają w tym przypadku kierunek obalania). W trakcie wykonywania ścinki należy stosować klin (kliny) zabezpieczający przed zakleszczeniem się piły łańcuchowej. Po prawidłowym uformowaniu zawiasy, do obalania drzewa należy użyć niezbędnej, zazwyczaj parzystej, liczby klinów. Kliny należy kierować promieniowo do środka pnia.

Do obalania drzew dopuszcza się używanie klinów drewnianych, z tworzywa, miękkich stopów lub żelaznych. Szerszy koniec klina żelaznego (tylec) musi być na tyle miękki (rozhartowany), aby nie odpryskiwał w trakcie pobijania (przy wbijaniu). Zabrania się używania klinów z rozbitym tylcem.

Kliny należy pobijać siekierą, z wyjątkiem żelaznych, które muszą być pobijane młotem o masie około 3,5 kg. Drzewa obciążone osiowo można ścinać na różne sposoby w zależności od średnicy ścinanego drzewa i długości użytkowej części prowadnicy. Wyróżniamy :

• Ścinka drzewo średnicy mniejszej od użytecznej długości prowadnicy.

• Ścinka drzew o średnicy przekraczającej użyteczną długość prowadnicy

( nie przekraczającej dwóch długości prowadnicy).

• Ścinka drzew o średnicy przekraczającej użyteczną długość prowadnicy

( przekraczającej dwie długości prowadnicy).

1. Ścinka drzew pochylonych w stronę drogi lub linii napowietrznej

2. Cięcie sztyletowe, przykłady zastosowania

3. Ścinka drzew z użyciem dźwigni-obracaka

stosowana przy obalaniu drzew o średnicy odziomka nie przekraczającej 25 cm. Drzewo obalane jest poprzez uniesienie dźwigni wprowadzonej w rzaz.

1. Szacunek brakarski

szacunek brakarski, polega na wstępnej klasyfikacji drewna drzew stojących i oszacowaniu ilości przewidywanych do pozyskania sortymentów; można go wykonać metodą posztuczną, metodą powierzchni próbnych, metodą drzewa modelowego i na podstawie wyników z lat ubiegłych.

szacunek brakarski na podstawie drzew modelowych, oceny dokonuje się w oparciu o pomiar i jakość drewna drzew modelowych (0,5-2% drzew w drzewostanie) o przeciętnych cechach danego drzewostanu; metoda mało dokładna praktycznie nie stosowana.

szacunek brakarski na podstawie powierzchni próbnych stosowany przy szacowaniu młodszych drzewostanów; ilość i jakość sortymentów szacuje się na podstawie powierzchni próbnych stanowiących 5-10% powierzchni drzewostanu; wyniki często obarczone są znacznymi błędami w związku z mikrosiedliskowym zróżnicowaniem wnętrza ocenianych drzewostanów.

szacunek brakarski na podstawie wyników z lat ubiegłych metoda zalecana do stosowania w młodszych drzewostanach, mało pracochłonna i dająca dobre wyniki; metodę tę coraz częściej stosuje się zamiast szacunków brakarskich na podstawie powierzchni próbnych.

szacunek brakarski posztuczny stosowany w drzewostanach rębnych i bliskorębnych; dokonuje się pomiaru pierśnic kolejno wszystkich drzew na powierzchni manipulacyjnej i jednocześnie ocenia się jakość surowca drzewnego; wysokość drzew określa się na podstawie wykreślonej krzywej wysokości wyrównanych.

1. Możliwości ograniczenia wadliwości surowca drzewnego

Prowadzenie czyszczeń, podkrzesywanie drzewek, usuwanie drzew chorych i wadliwych, w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się patogenów, niszczenie gradacji owadzich, dobór składu i zagęszczenia w czasie planowania uprawy.

1. Ekorozwój a pozyskiwanie drewna

Ekorozwój = rozwój zrównoważony

"Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie."[1]

Czyli dalej mówimy o tym, że trzeba pozyskiwać drewno według planu, żeby wystrzegać się gospodarki rabunkowej itp., itd. 

1. Surowiec wielkowymiarowy iglasty

2. Surowiec wielkowymiarowy liściasty

3. Drewno małowymiarowe i ekologiczne aspekty pozyskiwania zrębków

4. Pozyskiwanie drewna sypkiego

5. Karpina

Karpa - pozostały po ścięciu drzewa pniak z korzeniami. Karpa zwana jest również karczem. 

Karpina - pozyskany (wydobyty) pniak z korzeniami przeznaczony na opał lub do przerobu przemysłowego.

karpina chuda - rodzaj karpiny przemysłowej przeznaczonej do ekstrakcji żywicy, zawiera 10-16% substancji żywicznych.

karpina dojrzała - rodzaj karpiny przemysłowej przeznaczonej do ekstrakcji żywicy. Jest to silnie przeżywiczona twardzielowa część systemu korzeniowego wydobywana po rozkładzie bielu. Karpinę dojrzałą pozyskuje się wiele lat po ścięciu drzew (15-25 lat). 

karpina opałowa - karpina pozyskiwana głównie dla celów energetycznych bezpośrednio po ścięciu drzew. Karpina opałowa zwana jest także karpiną świeżą.

karpina przemysłowa - jest to silnie przeżywiczona twardzielowa część systemu korzeniowego wydobywana po rozkładzie bielu, przeznaczona do ekstrakcji garbników.

karpina tłusta - rodzaj karpiny przemysłowej przeznaczonej do ekstrakcji żywicy, zawiera powyżej 20% substancji żywicznych. 

1. Surowiec specjalny, warunki techniczne dla wybranych sortymentów

2. Klasyfikacja jakościowo-wymiarowa dokonuje podziału surowca wg jego wymiarów i jakości.

Istnieją jednak przypadki, kiedy przemysł zgłasza zapotrzebowanie na drewno o warunkach technicznych odbiegających od norm przedmiotowych klasyfikacji jakościowo-wymiarowej. Mówimy wtedy o zapotrzebowaniu przemysłu na surowiec specjalny. Surowiec specjalny to każdy rodzaj drewna w stosunku do którego odbiorca ma inne wymagania w zakresie wymiarów lub wad drewna niż wymieniono w normach. Wymagania dotyczące warunków technicznych drewna specjalnego w niektórych przypadkach wyznaczają nowe granice w zakresie dopuszczalnego występowania wad oraz wymiarów drewna, w innych nieco obniżają wymagania odpowiednich klas jakości KJW. W przeciwieństwie do norm, których przestrzeganie jest obowiązujące warunki techniczne dla drewna specjalnego mogą być dowolnie modyfikowane przez zainteresowane strony, tj nabywcę i sprzedawcę. W praktyce najczęściej jest zgłaszane zapotrzebowanie na drewno okleinowe, surowiec łuszczarski i słupy teletechniczne. Wiąże się to jednak z odpowiednim ( zwykle 20%) podniesieniem cen na ten surowiec w porównaniu do ceny drewna w klasie z której dokonujemy wyboru drewna.

1. Ergonomiczne obciążenia pracą robotnika wykonującego pracę na międzypolu

2. Ekologiczne aspekty pozyskiwania drewna w czyszczeniach późnych i trzebieżach wczesnych

3. Ekonomiczna efektywność pozyskiwania drewna technologiami zmechanizowanymi i ręczno-maszynowymi

4. Wydajność w operacyjnym czasie pracy, wydajność w czasie zmiany roboczej

5. Pozyskiwanie drewna w górach

6. Pozyskiwanie drewna w drzewostanach liściastych

Pozyskiwanie buka harwesterem z głowicą do drzew liściastych CTL 40HW w przedrębnych, wycinanie szlaków operacyjnych, CP i TW, również z wykorzystaniem międzypola. W rębnych i bliskorębnych stosuje się pozyskanie ręczno – maszynowe, najczęściej zrywka forwarderem nasiębiernym, by zapobiegać jakimkolwiek uszkodzeniom

1. Pozyskiwanie drewna w drzewostanach rębnych i bliskorębnych

2. Podział klęsk żywiołowych

3. Procesy degradacyjne drewna w drzewostanach pohuraganowych

degradacja surowca drzewnego z drzewostanów poklęskowych przebiega stosunkowo szybko, mimo iż obniżenie właściwości mechanicznych drewna w początkowym okresie po wystąpieniu klęski jest nieznaczne. Proces degradacji drewna ma zwykle miejsce już w czasie trwania klęski, są to głównie przebarwienia drewna i uszkodzenia mechaniczne; dalszy ich rozwój następuje w trakcie przetrzymywania drewna na pniu lub w czasie jego składowania; dynamika zmian jakości i wartości surowca w różnych typach klęsk żywiołowych przebiega podobnie lecz nie jednakowo. Nawet w jednorodnym drzewostanie (równowiekowa monokultura), poszczególne egzemplarze będą charakteryzowały się odmienną dynamiką procesów deprecjacyjnych i degradacyjnych. 

1. Zasady bezpiecznej pracy w drzewostanach pohuraganowych

2. Zasady postępowania administracji leśnej po wystąpieniu klęski

Inwentaryzacja wstępna – z samolotu lub śmigłowca w celu rozpoznania rozmiaru szkód i określenia ich lokalizacji.

Inwentaryzacja zasadnicza – przeprowadzona na podstawie zdjęć lotniczych oraz danych z planu zagospodarowania lasu, przy zastosowaniu metod analizy komputerowej tj.:

Inwentaryzacja wielkopowierzchniowa, umożliwiająca globalną ocenę zadań

Inwentaryzacja szkód w poszczególnych drzewostanach które przy wykorzystaniu danych planu zagospodarowania lasu oraz wyników z lat poprzednich, umożliwi sporządzenie szacunków brakarskich

Inwentaryzacja na podstawie obserwacji naziemnych – można stosować przy małych klęskach.

Niezależnie od prowadzonych inwentaryzacji pierwszym elementem powinno być przywrócenie przejezdności dróg, oraz usunięcie drzew zagrażających życiu ludzkiemu. Po rozeznaniu szkód i ich rozmiaru w nadleśnictwie należy opracować harmonogram działań, który określi:

• kolejność wykonywanych prac

• bilans niezbędnej siły roboczej i sprzętu

• rodzaj procesów technologicznych

• miejsce składania drewna

• możliwości zbytu

• czas wykonania prac w poszczególnych etapach i przewidywany termin zakończenia całej akcji uprzątnięcia szkód

Mając na względzie najlepsze wykorzystanie drewna likwidację należy rozpocząć od miejsc, gdzie surowiec przedstawia największą wartość. Ze względu na organizację prace należałoby rozpocząć od powierzchni największych kończąc na szkodach rozproszonych. Ze względu na aspekty ochronne należy uprzątać te drzewostany które stanowią bazę masowej rozmnoży szkodników wtórnych.

Postępowanie podczas klęski żywiołowej musi cechować się dobraną odpowiednio strategią. Rodzaje strategii:

- zorientowana na efektywność ekonomiczną

- zorientowana na ochronę lasu:

• określenie priorytetów ( rezerwaty częściowe, chronione rośliny i zwierzęta)

• bez określenia priorytetów.

Należy również określić potrzeby podczas wystąpienia klęsk żywiołowych. Określa się je na podstawie porównania z wcześniejszymi klęskami oraz zabezpieczenia potrzeb kadrowych, sprzętowych i składowania nadwyżek surowca. Pozyskane sortymenty należy zagospodarować. Sposoby zagospodarowania:

a) sprzedaż – ocenić na podstawie chłonności rynku

- dotychczasowym nabywcom na podstawie wyników z lat ubiegłych

- pozaregionalna – przy regionalnym charakterze klęski konieczność zastosowania konkurencyjnych cen

b) składowanie:

- u nabywców

- na własnych składnicach (należy uwzględnić koszty składowania, koszty budowy składnic, deprecjację drewna, pozwala jednak na wyeliminowanie strat wynikających z załamania rynku drzewnego)

Możliwość przechowywania drewna zatopionego w wodzie. Część drewna zatonie.

Zastrzeżenia:

• nie prowadzić pozyskania przy braku możliwości zagospodarowania drewnem

• dokonać aktualizacji planów w przypadku zmian uwarunkowań ich funkcjonowania

• dokonywać analizy opłacalności umów

• dokonywać analizy sytuacji rynkowej

• koniczność podejmowania decyzji na szczeblu właściwym do rozmiaru i zasięgu szkód

1. Procesy degradacyjne drewna w drzewostanach, które uległy klęsce okiści

to śnieg zalegający na koronach drzew, zwykle mokry; o dużej masie; może być przyczyną śniegołomów i śniegowałów. 

śniegołomy (użytkowanie lasu), złamane drzewa w następstwie obciążenia ich koron dużą ilością mokrego śniegu (okiść), którego masa czasem przekracza 1000kg; szczególnie duże ryzyko klęski tego typu występuje przy silnych opadach i temperaturze około 0 stopni; złamaniu ulegają najczęściej drzewa o niesymetrycznych koronach i drzewa pochylone; zdarza się że śniegołomom ulega kilkaset tysięcy m³ drewna.

Śniegowały użytkowanie lasu), drzewa pochylone lub wywrócone w następstwie obciążenia ich koron dużą ilością mokrego śniegu (okiść); tego typu klęska ma zwykle miejsce w zwartych drągowinach gdzie pochylające drzewa opierają się o sąsiednie powodując pochylenie lub przewrócenie całego drzewostanu (wydzielenia).

1. Procesy degradacyjne drewna w drzewostanach, które uległy powodzi

Wydaje mi się, że tutaj trzeba wspomnieć o wymyciu gleby, wiatrowałach, zgniliznach, suszy fizjologicznej związanej z hipoksją itd

1. Pożary - podział, zagrożenia i procesy degradacyjne drewna

Podział pożarów:

• podpowierzchniowe (torfowe, torfowo – murszowe) – wypalanie korzeni drzew (przewracanie się w kierunku wypalonej części), proces długotrwały, bezpłomieniowe; skutkiem jest całkowite zniszczenie drzewostanów tego terenu objętego pożarem; temperatura dochodzi do 1000 stopni Celsjusza

• pokrywy gleby – płomienie do 900 stopni, pali się przesuszony nadkład substancji organicznej; następuje wyżarzanie – zamieranie miazgi pod korą;

• pożar całkowity drzewostanu – jest najgroźniejszy ponieważ obejmuje cały przekrój pionowy lasu, temperatura płomienia to 1200 stopni, trudny do ugaszenia, zawirowania gorącego powietrza nad lasem; całkowite zniszczenie drzewostanu –pali się korona i pień; bardzo trudny do ugaszenia.

• Pożar pojedynczego drzewa – rzadki, od wyładowań atmosferycznych, zwykle mało groźny;

1. Zamieranie lasów, procesy degradacyjne drewna drzew na pniu

Degradacja surowca drzewnego to zmiana jego wartości właściwości fizycznych i mechanicznych np. barwa, kurczliwość, wilgotność, gęstość;

Degradacja drewna poklęskowego to samo jego złamanie, zmiażdżenie i skręt włókien nawet do 70 – 80 cm od miejsca złamania;

Pojawienie się sinizny od 30 do 120 % wilgotności (optimum 40 – 60%)

Zwracać uwagę na rójki owadzie oraz pozyskiwać surowce wielkowymiarowe jako pierwsze pozyskiwać, bo są najcenniejsze, degradacja wolniej przebiega na pniu, także należy rozważyć przechowywanie na pniu.

1. Gradacje owadzie i procesy degradacyjne drewna zaatakowanych

Procesy degradacyjne – drążenie chodników owadzich, zasiedlanie przez grzybnię,

1. Zagospodarowanie surowca drzewnego z drzewostanów poklęskowych

Przypadkowy i nagły charakter klęsk żywiołowych oraz nierzadko znaczny obszar nimi objęty, powoduje każdorazowo nieuchronne powstawanie strat bezpośrednich i pośrednich w lasach oraz określone skutki ekonomiczne w gospodarstwie leśnym i na rynku surowca drzewnego. Doświadczenia drzewiarzy wskazują na to, że surowiec drzewny pozyskiwany na skutek zaistnienia klęsk żywiołowych, można i należy racjonalnie i efektywnie przerobić. Decydujące w tym względzie są takie czynniki jak: czas działania, odpowiednio dopasowany do skutków działań niszczących drzewa, przygotowanie surowca (optymalna manipulacja), a w razie konieczności zastosowanie skutecznych środków zabezpieczających przed deprecjacją dużych mas surowca na okres kilku lat. Surowiec tartaczny pochodzący z pożarzysk i terenów popowodziowych nie traci na wartości. Problemem może był przerób surowca tartacznego, w szczególności sosnowego, pochodzącego z wiatrołomów. W tym przypadku konieczna jest szczególnie umiejętna manipulacja surowca, przekierowująca drewno wielkowymiarowe na przykład do producentów palet i innych opakowań. Przerób poklęskowego surowca drzewnego, z wyjątkiem specyficznych przypadków, nie stanowi problemu w przemyśle płyt drewnopochodnych i przemyśle celulozowopapierniczym. Zawsze jeszcze pozostaje ostateczność w postaci biomasy dla elektrociepłowni.

Sprzedaż – możliwości ocenia się na podstawie chłonności rynku, dotychczasowy nabywca – szacowanie jego możliwości na podstawie kupna z lat ubiegłych; rozważenie sprzedaży poza region, jeżeli klęska miała charakter regionalny – konieczność zastosowania cen konkurencyjnych;

Składowanie – u nabywców, na własnych składnicach, gdzie należy uwzględnić koszta składowania, budowy składnic i degradację drewna, pozwala jednak na wyeliminowanie strat wynikających z załamania rynku drzewnego.

ZASTRZEŻENIA: nie prowadzić pozyskania, gdy brak jest możliwości zagospodarowania drewna pozyskanego, analizować opłacalność umów, analizować sytuację rynkową, decyzje podejmowane są na szczeblu zależnym od rozmiaru klęski – lokalny, regionalny, generalny

1. Ocena procesów technologicznych pozyskiwania drewna (tutaj skorzystałam z materiałów na egzamin inż.)

Przy analizie procesów technologicznych biorąc pod uwagę stopien uszkodzenia drzewostanu pozostającego należy dokonać podziału procesów technologicznych. Stopień uszkodzenia zmienia się w zależności od dobranego systemu pozyskiwania. Każdy system pozyskiwania należy ocenić biorąc pod uwagę zasadę 3E i jej część szczególną – ekologia.

System drewna długiego – opis procesu technologicznego z udziałem tego systemu w zagadnieniu 3. W przypadku tego systemu główne uszkodzenia powstają na skutek obalania i zrywki. W przypadku obalania drzewa pozostające mogą zostać złamane – obniżenie możliwości jego przerobu, kłopoty ze zbyciem takiego drewna, straty w gospodarstwie leśnym, kora zdrapana co ułatwi wniknięcie patogenów i w konsekwencji rozwój np. zgnilizny co zdyskwalifikuje surowiec w przyszłości, obtrącenie przyrostów rocznych – cały wysiłek drzewa w danym roku marnuje się. Te elementy pojawiają się niezależnie od sposobu ścinki – pilarką czy maszyną przystosowaną do ścinki np. harwesterem. Podczas zrywki w tym procesie drewno  będzie wleczone lub półpodwieszone. Oba te sposoby powodują uszkodzenie surowca jak i drzew pozostających – obdarcia kory, uszkodzenie łyka, włókien drzewnych. Skutki takie same jak w przypadku obalania. Złe przygotowanie powierzchni manipulacyjnej może skutkować obtarciami drzew przez same maszyny.

System drewna całego – Uszkodzenia drzew pozostających takie jak w przypadku drewna długiego.

System drewna krótkiego – W przypadku drewna krótkiego szkody wynikające z obalania patrz wyżej.

Zrywka nie powoduje uszkodzeń drzewostanu w większości przypadków. Może powodować jeśli drzewostan nie będzie mieć odpowiednio wykonanych szlaków zrywkowych (zbyt wąskie i forwarder lub ciągnik z wózkiem nie zmieszczą się). Szkody te są znacznie mniejsze niż w pozostałych systemach gdyż surowiec nie ma kontaktu z drzewami pozostającymi. Praktycznie brak większych szkód spowodowanych zrywką. Najlepszy sposób ze względu na uszkodzenia.

System drewna w odcinkach – Uszkodzenia - patrz system drewna całego

System drewna sypkiego – uszkodzenia drzewostanu w zależności od sposobu pozyskania i zrywki gdyż zrębkowanie odbywa się głownie na drodze wywozowej lub składnicy.

Podobnie jak w przypadku uszkodzeń drzewostanu pozostającego dokonujemy charakterystyki z podziałem na systemy pozyskania charakteryzując każdy z nich na początku wypowiedzi. Zrebkowanie  na drodze wywozowej lub składnicy.

System drewna długiego – pozyskanie tym systemem powoduje znaczne uszkodzenia gleby. W zależności od tego czy drewno jest wleczone czy półpodwieszone szkody i tak należą do jednych z największych. Drewno ciągnięte wiele razy po tym samym szlaku zrywkowym powoduje powstanie „rynny”. Dodatkowo w tym procesie powstają koleiny i miejsca ubite przez kola pojazdów. Najmniejsze szkody powoduje zrywka konna. Plusami tej metody jest przemieszanie gleby mineralnej i ściółki ze sobą.

Substancje toksyczne:

Tlenki siarki – obecnie mały problem, ponieważ paliwa są odsiarczane

Węglowodory – szczególnie dużo emitują pilarki – mają właściwości mutagenne!

Cząstki stałe (PAK) są wybitnie mutagenne, szczególnie dużo znajduje się ich w olejach oraz smarach maszyn wielooperacyjnych – dlatego zaleca się oleje biologiczne.

Tlenek węgla – największe normy, ponieważ najmniej toksyczny w ogólnym rozrachunku, ale sporo pochodzi z użycia pilarek o silnikach dwusuwowych, najmniej z ciągników o silnikach dieslowych, natomiast połączenie tych dwu maszyn zdaje się być najbardziej szkodliwe.

Tlenki azotu – najwięcej emituje diesel ze względu na wysoką temperaturę spalania mieszanki paliwowej, pilarka emituje jej mniej – AZOT nie spala się!

Obieg węgla

Pozyskiwanie drewna ma pozytywny wpływ na ilość dwutlenku węgla w atmosferze, ponieważ wycofujemy go z obiegu

Energia dodana w wyniku działalności N-ctwa to 1% węgla zmagazynowanego w pozyskanym drewnie

Z kolei hałas trudno jest ocenić ze względu na jego wpływ na środowisko, ważniejszy jest wpływ na człowieka.

1. Ścinka drzew pochylonych w kierunku prostopadłym do kierunku obalania

Przy ścince drzew pochylonych w bok od kierunku obalania obowiązują podstawowe zasady wykonywania rzazów, z tym, że rzaz ścinający należy wykonać cięciem sztyletowym, rozpoczynając od strony ściskanej i prowadzić go w kierunku strony rozciąganej, zakładając kliny po stronie ściskanej i podbijając je. Po stronie rozciąganej należy zostawić szerszą zawiasę. Szersza zawiasa powoduje przeciągnięcie drzewa w stronę kierunku obalania poprzez większy opór większej powierzchni niedopiłowanego drewna.

1. Ścinka drzew o grubości większej od dwu długości prowadnicy

Jeżeli średnica w miejscu cięcia przekracza dwie długości użyteczne prowadnicy, ścinkę należy prowadzić przy założeniu rzazu dordzeniowego (sercowego). Stosowanie tej techniki wymaga nadzoru stałego.

Należy zachować następujące zasady:

- rzaz podcinający powinien być na tyle rozwarty, aby zmieściła się w nim pilarka,

- rzaz podcinający powinien być na tyle rozwarty, aby zmieściła się w nim pilarka, zależną od średnicy drzewa,

na poziomie przewidzianym dla rzazu ścinającego,

- rzaz ścinający prowadzi się wokół drzewa, rozpoczynając od prawej strony (z pozostawieniem zawiasy).

1. Ścinka drzew silnie pochylonych w kierunku zgodnym z kierunkiem obalania

Drzewa silnie pochylone powinny być w zasadzie obalane zgodnie z kierunkiem pochylenia.

Przy ścince drzew silnie pochylonych, zgodnie z kierunkiem obalania, obowiązują podstawowe zasady wykonywania rzazów, z tym, że:

- rzaz ścinający rozpoczyna się cięciem sztyletowym prowadzonym od zawiasy na zewnątrz pnia, z pozostawieniem zawiasy oraz listwy przytrzymującej,

- obalenie drzewa następuje przez przecięcie listwy przytrzymującej, przy czym pilarkę należy prowadzić od zewnątrz do wewnątrz drzewa,

- przecięcie listwy należy wykonać cięciem ukośnym z góry, lub poziomym, z możliwie wyprostowanej pozycji ciała, stojąc z boku drzewa.

Dopuszcza się ścinkę drzew silnie pochylonych, zgodnie z kierunkiem obalania, z zastosowaniem dwóch razów podcinających bocznych.

1. Proces produkcyjny w leśnictwie (pytanie nr 3 egz. inż.)

W leśnictwie wyróżniamy następujące fazy procesu produkcyjnego:

- Faza produkcji biologiczno-technicznej (trwa od chwili posadzenia drzew do ich wyrębu i obejmuje proces wzrostu drzew i zabiegi pielęgnacyjne)

- faza produkcji technicznej(obejmuje proces pozyskiwania drewna)

Laurow napisał: „Pozyskiwanie drewna jest związane z użyciem różnych środków technicznych. Ten dział produkcji jest najbardziej uciążliwym ze wszystkich działów produkcji leśnej i z tego powodu rozwój środków produkcji był tu najintensywniejszy. Przy analizie procesu pozyskiwania drewna może mieć duże znaczenie wyodrębnienie rozwoju środków technicznych, zwanych w skrócie poziomami techniki. Przez to pojęcie rozumiemy sposób obróbki i kontaktowania się człowieka w procesie produkcji z obrabianych przedmiotem oraz sposób wykorzystania energii napędzającej narzędzia.”

W tej samej pracy Laurow za prof. E. Kamińskim wyróżnił sześć poziomów techniki:

• Ręczny

• Ręczno-maszynowy

• Maszynowy

• Półautomatyczny

• Automatyczny

• Robotyzacji

Poziom ręczny występuje, gdy człowiek używa w trakcie procesu technologicznego najprostszych narzędzi poruszanych siłą własnych mięsni lub też przy pomocy zwierząt albo sił naturalnie występujących w przyrodzie. Przykładami takiego poziomu techniki są: ścinka za pomocą piły ręcznej, okrzesywanie siekierą, zrywka konna.

Poziom ręczno-maszynowy istnieje wówczas, gdy do napędu używamy energii pozyskanej z silników. Jednakże w trakcie produkcji sortymentów człowiek musi włożyć jeszcze sporo wysiłku, by otrzymać gotowy produkt (istnieje bezpośredni kontakt między robotnikiem a surowcem). Ten poziom może być reprezentowany przez ścinkę i okrzesywanie pilarką, zrywkę za pomocą ciągnika i specjalistycznych lin (tylko wówczas, gdy człowiek musi rękami zaczepić linę).

Poziom maszynowy jest wyższym poziomem techniki. Robotnik nie nosi już narzędzia, lecz zwykle na nim siedzi i kieruje jego pracą. Człowiek nie dotyka obrabianego drewna. Z tym poziomem stykamy się podczas ścinki przez maszyny ścinkowo-okrzesujące, zrywki przez ciągniki chwytakowe lub nasiębierne oraz przy załadunku drewna na samochody transportowe ze specjalnie przygotowanymi żurawiami, będącymi nierozłączną częścią samochodu.

„Poziom automatyczny w maszynach zrębowych w zasadzie nie występuje”. Człowiek jest odpowiedzialny raczej za ewentualne korekty i kontrolę podczas pracy maszyny. Poziom ten występuje głównie na w pełni zautomatyzowanych składnicach, gdzie przywiezione drewno jest automatycznie transportowane do obrabiarek, a następnie zrzucane do odpowiednich pojemników zwanych kieszeniami lub boksami.

Poziom robotyzacji w leśnictwie jest jedynie w fazie rozważań teoretycznych i sporadycznych prób. Maszyna winna pracować bez nadzoru człowieka, wyposażona jedynie w stosowny program. Ewentualne korekty ustawień wprowadzałoby się za pomocą łączy telefonicznych, radiowych.

W badaniach procesów technologicznych pozyskiwania drewna można wyróżnić kilka systemów i etapów. Definicja procesu technologicznego wg Laurowa (1999) to „… układ części składowych procesu technologicznego w czasie i przestrzeni prowadzący do uzyskania drewna okrągłego o jakości akceptowanej przez rynek drzewny”.

Laurow zwraca uwagę również na potrzebę wstępnego wyboru i oceny technologii w celu wyboru najwłaściwszej. „W zależności od sposobu obróbki drewna i układu poszczególnych operacji obróbczych w czasie i przestrzeni wyróżnia się następujące systemy pozyskiwania drewna:

• System drewna krótkiego

• System drewna długiego

• System drewna całego

• System drewna w odcinkach

• System drewna sypkiego

System drewna krótkiego jest aktualnie najszerzej stosowanym systemem pozyskiwania drewna. „W Polsce na jego określenie używa się terminu system sortymentowy, z uwagi na to, że zgodnie z naszymi normami przez pojęcie drewno krótkie rozumie się drewno o długości mniejszej niż 2,5m” (Laurow 1999).

Charakterystyka tego systemu przedstawia się następująco (za Laurowem 1999) :

• Całkowita obróbka drewna przy pniu

• Przerzynka drewna na odcinki krótsze przy pniu

• Pomiar i odbiórka przy pniu

• System ten wydaje się być najlepszym z uwagi na potrzebę ochrony oraz i wyposażenie Zakładów Usług Leśnych w Polsce.

System drewna długiego to system, który jest obowiązującym przy wyrobie cennych sortymentów. Przypadkiem takim jest wyrób drewna sklejkowego. Możliwości klasyfikacji wówczas są utrudnione i zostają wykonane przez specjalistę-brakarza.

Praktycznie z systemem drewna długiego mamy do czynienia podczas pozyskiwania drewna tartacznego z gatunków iglastych. Co prawda przy pniu zostaje wyrobiony produkt rynkowy wstępnie sklasyfikowany przez leśniczego, jednakże ostateczna klasyfikacja oraz nadanie odpowiedniej formy, odpowiadającej zapotrzebowaniu, zostaje przeprowadzona na składnicy lub u odbiorcy surowca.

Charakterystyka systemu drewna długiego (Laurow 1999):

• Ścinka i okrzesywanie drewna przy pniu

• Zrywka okrzesanego drewna w całej długości (po odcięciu całej długości) na składnicę zrębową lub spedycyjno-manipulacyjną (transport wewnątrzoperacyjny)

• Wyróbka i pomiar drewna na składnicy pod nadzorem brakarza lub technologa

System drewna całego to system, który nie zdobył wielkiego uznania, mimo zalecania go „przy pozyskiwaniu drewna w zespołach ścinkowo-zrywkowych pracujących na zrębach zupełnych” (Laurow 1999).

Charakterystyka tego procesu to:

• Ścinka drzew przy pniu

• Okrzesywanie i wyrób sortymentów na składnicy zrębowej lub spedycyjno-manipulacyjnej

• Do niewątpliwych zalet tego systemu należą: niższe koszty pozyskania, wyższe zarobki robotników, wysoka wydajność oraz mniejsze zużycie sprzęty. Dodatkowo po zakończeniu procesu na zrębie nie pozostają pozostałości po operacji technologicznej, co zmniejsza koszty odnowienia. Wykazano również, że cienkie gałązki, zawierające najwięcej pierwiastków biogennych, podczas zrywki obłamują się i zostają przemieszane z glebą.

System drewna w odcinkach został opracowany w „celu uniknięcia niedogodności przewozów całych starszych drzew” (Laurow 1999). W systemie tym drzewa wraz z koronami tnie się na odcinki, co umożliwia sformowanie ładunku, którego długość będzie zgodna z przepisami kodeksu drogowego.

„Narastający deficyt drewna” wymusił w lasach wyrób drobnicy. Z uwagi na fakt, iż wyrób takiego sortymentu jest pracochłonny i nie przynosi znacznych zysków, w Polsce wzorem państw Europy Zachodniej zdecydowano się wprowadzić system drewna sypkiego. „Początkowo zrębki były produkowane tylko dla przemysłu płyt pilśniowych, następnie na płyty wiórowe i celulozę, a ostatnio również na cele energetyczne” (Laurow 1999

1. Szlaki zrywkowe (termin zakładania, szerokość, odstęp, przebieg itp.)

Traktuję pojęcie szlaków zrywkowych, jako szlaków operacyjnych. Wg „Poradnika użytkowania lasu” szlaki zrywkowe to rodzaj szlaków operacyjnych.

Sieć szlaków operacyjnych powinna stanowić element udostępnienia drzewostanów, uzupełniający się z istniejącą lub projektowaną siecią dróg, z liniami podziału powierzchniowego oraz systemem tymczasowych składnic przyzrębowych. Szlaki operacyjne należy zakładać we wszystkich drzewostanach grupy I i II, w których ze względu na rzeźbę terenu oraz warunki wilgotnościowe gleb możliwe jest stosowanie maszyn leśnych lub koni.

Projektowaniem sieci szlaków, o ile nie zrobiono tego wcześniej, należy objąć drzewostany wszystkich klas wieku, również powierzchnie odnowieniowe. Szlaki należy projektować w drzewostanach zagospodarowanych wszystkimi rodzajami rębni. Sieć szlaków powinna obejmować obszar całego kompleksu leśnego. Szlaki operacyjne powinny przebiegać po liniach najkrótszych, należy jednak unikać wyłącznie schematycznego, prostoliniowego przebiegu szlaków. Aby nie dopuścić do zbytniego prześwietlenia drzewostanu należy wykorzystać istniejące luki, ścieżki itp. nieprosto liniowy przebieg szlaków może również wynikać z konieczności omijania niektórych trudniej dostępnych fragmentów drzewostanu, jak miejsc a podmokłe, oczka wodne, miejsca o dużych spadkach itp.

Wszystkie rodzaje szlaków, generalnie powinny być projektowane i zakładane prostopadle do rzędów drzew. W przeciwieństwie do szlaków prowadzonych skośnie do rzędów drzew, zasada ta umożliwia wyciąganie surowca z obydwu stron szlaku przy zachowaniu dowolnego kierunku zrywki. W drzewostanach starszych, przerzedzonych lub różnowiekowych, w których rzędy drzew nie występują lub trudno je wyróżnić, przy projektowaniu szlaków należy się kierować minimalizacją odległości zrywki i liczba koniecznych do wycięcia drzew.

Nie należy natomiast prowadzić szlaków równolegle do rzędów drzew, zwłaszcza w drzewostanach młodych.

Szerokość i odstępy między szlakami zrywkowymi w największym stopniu zależą od: metod pozyskania drewna oraz środków wykorzystanych do wykonania operacji technologicznych i zrywki. Oprócz tego parametry szlaków powinny uwzględniać: szczegóły ukształtowania terenu, skład i wiek drzewostanu, rodzaj prowadzonego zabiegu, skłonność gleb do erozji i odprowadzania wód gruntowych oraz sieć istniejących dróg.

Szerokość szlaków zrywkowych w znacznym stopniu uwarunkowana jest wymaganiami bezpieczeństwa pracujących na nich robotników i operatorów. Generalnie powinno stosować się szerokość szlaków o ok. 1 m większą od szerokości środka do zrywki półpodwieszonej oraz o ok. 1,5 m szerszy od szerokości środka do zrywki nasiębiernej.

1. Klasyfikacja jakościowo-wymiarowa a przeznaczeniowa

Do roku 1993 obowiązywała w Polsce klasyfikacja przeznaczeniowa surowca drzewnego. 1 lipca 1993 roku wprowadzono system sortowania drewna i jego klasyfikacji tzw. KJW w oparciu o podstawowe cechy charakteryzujące surowiec tj. jakość i wymiary.

Przeznaczeniowa klasyfikacja surowca drzewnego jedynie w teorii pozostaje historią. Pewne jej pozostałości, w różnej formie, funkcjonują w leśnej praktyce do dziś – najlepszym przykładem jest tu drewno specjalne, czyli WA1, WB1, WC1 (nadal nazywane odpowiednio „okleina”, „sklejka” i „słupami”). Podobnie sprawa ma się z takimi określeniami jak drewno tartaczne czy drewno opałowe.

Nie tylko w praktyce leśnej nierzadko pada określenie „papierówka”, ale także w rocznikach GUS nadal nie mówi się o „drewnie stosowym użytkowym” (mimo że tak byłoby na pewno poprawnie) a właśnie o „papierówce”.

Przerób chemiczny i płytowy

Według kp papierówka była surowcem przeznaczonym do produkcji masy celulozowo – papierniczej lub ścieru. Wyróżniano papierówka´ jodłowo - świerkowa, sosnowa oraz osikowo - Topołową; sortymenty te dzielono na dwie klasy jakości.

Drewno liściaste do przerobu chemicznego to sortyment wyrabiany z buka, brzozy oraz grabu.

Wyróżniano tu drewno do suchej destylacji oraz drewno gałęziowe (wyłącznie z brzozy). Do przerobu chemicznego służyło także drewno dębowe

Brakarstwo Oficjalne narodziny pierwszego opartego na Polskich Normach szczegółowego podziału surowca drzewnego należy datować na lata 1953–54. Wyróżniono w nim ponad 50 różnych sortymentów z dalszym podziałem na klasy jakości.

Przeznaczeniowa klasyfikacja surowca drzewnego do ekstrakcji garbników (dębina niskiej jakości) i karpina przemysłowa. To drugie to drewno sosnowe pniakowe, przelegujące w ziemi co najmniej siedem lat. Karpina służyła do pozyskiwania żywicy lub bezpośredniego pozyskiwania terpentyny metoda suchej destylacji (ubocznymi produktami suchej destylacji były smoła drzewna i węgiel drzewny).

Do innego rodzaju chemicznej obróbki trafia drewno do wyrobu płyt pilśniowych, wyrabiane z jodły, Świerka, sosny, brzozy, olszy i topoli.

Opakowania (w różnej formie)

W kp istniał także szereg sortymentów służących do wyrobu opakowań. Nie były to popularne dziś palety, ale np. rzadkie obecnie drewniane beczki.

Sortymenty cenne i niecodzienne

drewno okleinowe z drzew iglastych (sosny, modrzewia) oraz z drzew liściastych (brzozy, dębu, buka, gruszy, jaworu, jesionu, klonu, lipy, olszy, orzecha, wiązu, wiśni). Za zgodą stron mogły to być także inne gatunki.

drewna sklejkowego - sortyment iglasty (sosna, świerk, jodła) oraz liściasty (olsza, brzoza, buk, topola, osika, lipa, wiąz, klon i jawor). I drewno okleinowe, i sklejkowe dzielono jeszcze na dwie klasy jakości.

Papierówka – ta nazwa bez wątpienia przetrwała do dziś, według kjw drewno stosowe użytkowe

Bardzo wysokie wymagania stawiano przed drewnem rezonansowym, wyrabianym ze Świerka i jodły pochodzenia górskiego i służącym do wyrobu instrumentów muzycznych.

Wysokie wymagania towarzyszyły także sortymentowi do produkcji i naprawiania łodzi: drewnu szkutniczemu liściastemu (dęby szypułkowy i bezszypułkowy, wiązy polny i górski). Sortyment ten dzielono na cztery kategorie. Niemałe wymogi stawiano przed drewnem lotniczym sosnowym (do produkcji tarcicy lotniczej) i drewnem liściastym na wały pralnicze (do produkcji specjalnych wałów drewnianych, używanych w przemyśle tekstylnym).

Kopalniaki i drewno konstrukcyjne,

Słupy, słupki, paliki i… pale portów,

Sortymenty drewna opałowego, choinki

1. Technologia produkcji drewna łuszczarskiego i oklein i związane z tym wymagania surowcowe

W zależności od sposobu wytwarzania, okleiny dzielą się na:

• okleiny skrawane - otrzymywana na skrawarkach

• okleiny łuszczone - otrzymywana na skrawarkach obwodowych

• okleiny piłowane - otrzymywane są różne rysunki usłojenia, w zależności od rodzaju skrajania drewna za pomocą piły

• okleina - surowiec najwyższej jakości, praktycznie bez wad z którego skrawa się stycznie, rzadziej obwodowo, cienkie warstwy drewna; znajduje zastosowanie w meblarstwie do oklejania powierzchni mebli.  Okleina zwana jest też fornirem.

• Drewno łuszczarskie - sortyment wielkowymiarowego drewna okrągłego wysokiej jakości, zaliczany do tzw. sortymentów cennych, przeznaczony do skrawania obwodowego, wyrabiany w formie wyrzynków i kłód z sosny, jodły i gatunków liściastych. Niedopuszczalne są pęknięcia promieniowe i inne uniemożliwiające obwodowe skrawanie drewna, niepożądane są spłaszczenia i zbieżystość; w klasyfikacji przeznaczeniowej zaliczano tu surowiec sklejkowy i surowiec zapałczany, aktualnie jego cechy określone są w warunkach technicznych dla drewna łuszczarskiego. 

1. Porównaj ergonomiczne aspekty pozyskiwania drewna technologią ręczno-maszynową i zmechanizowaną

metoda oceny obciążenia psychicznego

koncentracja, monotonie, świadomość zagrożenia wypadkiem

(ergonomia w leśnictwie), ocenę intensywności pracy
Kryteria oceny intensywności prace:
a) Częstotliwość - ilość informacji i decyzji na jednostkę czasu
b) Zmienność informacji
c) Złożoność - stopień skomplikowania informacji, decyzji i czynności
d) Dokładność - z jaką precyzją należy odebrać informację, przetworzyć i wykonać czynność
e) Ważność - znaczenie skutków przeoczenia informacji lub nie wzięcia jej pod uwagę, niepodjęcia decyzji lub podjęcia decyzji błędnej czyli zaniechanie lub błędne wykonanie czynności

-obciążenia -klasyfikację pozycji ciała oraz wartości obciążenia zewnętrznego. Kombinacje położeń poszczególnych członów ciała (plecy, ramiona, nogi) z uwzględnieniem wartości obciążenia zewnętrznego są zgrupowane w czterech kategoriach oceny. Cyfry określające pozycje składowe położenia pleców, ramion i nóg tworzą kod pozycji przy pracy. Interpretację obciążenia statycznego podczas pracy metodą OWAS

-obciążenia środowiskowe

-zagrożenie życia zdrowia

Obciążenia środowiskowe to

• Drgania

• Ogólne – przenoszone na całe ciało z siedziska

• Miejscowe – działające poprzez kończynę posługującą się narzędziem

• Hałas – emitowany przez maszyny i narzędzia

• Temperatura – subiektywne odczuwanie komfortu, ekstremum to minus 20 stopni, niebezpieczeństwo stanowi klimatyzowana kabina – szok dla organizmu po jej opuszczeniu, narażenie na gwałtowne skoki temperatur, odwodnienie przy nadmiernych temperaturach

• Wilgotność powietrza – warunki ekstremalne – uporczywe opady atmosferyczne pionowe, znów klimatyzowana kabina, obciąża szczególnie oczy, jeżeli nadmierne wysuszenie powietrza

• Choroba wibracyjna – synergia działania – niskie temperatury, duża wilgotność powietrza, wibracje (mokre rękawice tylko by kogoś wyzwać na pojedynek, nie do pracy pilarką!)

• Światło – o ilości światła decyduje skład drzewostanu i jego zwarcie, częsta praca przy świetle sztucznym, uwaga na nadmiarowe godziny, opłacalność użytkowania maszyn wielooperacyjnych Obciążenia psychofizyczne dzielą się na obciążenia:

Fizyczne – obciążenia energetyczne, obciążenia statyczne (OWAS – metoda badania, ergonomia!), monotypowość ruchów i związana z tym niewielka ilość obciążonych mięśni – stałe ich używanie i wpływ na samopoczucie.

Psychiczne – koncentracja – szczególnie istotna przy manipulowaniu harvesterem, forwarderem, ale także innymi maszynami; monotonia – wielogodzinne powtarzanie tych samych czynności – popełnianie błędów itd.; świadomość zagrożenia wypadkiem – zawód drwala jest niebezpieczny, stopień zaufania do siebie, do współpracowników, do zabezpieczeń zastosowanych w maszynach wielooperacyjnych, znajomość zasad BHP obowiązujących w zawodzie;

Pozyskiwanie ręczno-maszynowe – ocena procesu pod względem ekologii

Podczas ścinki powstają uszkodzenia drzew pozostających. Powstają obdarcia, złamania, uszkodzenia włókien. Przy obalaniu drzewa zniszczeniu ulega odnowienie naturalne. Szkody są tym większe im później przeprowadza się pozyskanie a odnowienie jest starsze i podatne na złamania. Podczas zrywki mogą powstać uszkodzenia drzew i wyoranie młodych drzewek. Runo leśne ulega uszkodzeniu podczas zrywki gdy odbywa się ona w systemie pozyskiwania drewna długiego, całego. Degradacja gleb powstaje podczas zrywki w systemie drewna całego, długiego (powstają liczne uszkodzenia przez ciągnięty surowiec). Częściowo uszkodzenie gleby powstaje podczas obalania drzew ( naruszenie struktury przez wbijające się gałęzie). W systemie drewna krótkiego na uwagę zasługują miejsca gdzie wielokrotnie dokonywano nawrotów i przejazdów. W tych miejscach występuje ubicie gleby, zmiana jej struktury, miąższości. (naturalne lub sztuczne upośledzenie którejkolwiek funkcji gleby w ekosystemie i obniżenie jej żyzności i produkcyjności wskutek pogorszenia się jej właściwości chemicznych, fizycznych, biologicznych itp. ważnych dla życia i rozwoju roślin, powodujących zakłócenie w obiegu składników mineralnych i organicznych w ekosystemie, w przepływie energii, retencji wody, oraz w procesach samoregulacji i neutralizowania bądź buforowania ujemnych wpływów zewnętrznych.)

Emisji hałasu do środowiska leśnego sprzyjają prace w leśnictwie. Źródłem hałasu są pracujące maszyny (ciągnik zrywkujący) i narzędzia(pilarka). Hałas dzielimy na: ustalony – taki, którego poziom dzwięku A w określonym miejscu zmienia się nie więcej niż o 5dB; nieustalony – zmienia się o więcej niż o 5 dB; impulsowy – taki w którym występuje jedno lub więcej zdarzeń dźwiękowych o czasie trwania mniejszym niż 1s.

W przypadku emisji hałasu ten aspekt jest stosunkowo słabo poznany. Wpływ hałasu na środowisko leśne to płoszenia zwierzyny, zakłócenia w ich rozmnażaniu, lęgach, rozwoju. (można wspomnieć o zakazie prowadzenia prac leśnych w pobliżu gatunków chronionych)

Przemieszczanie lub wycofywanie pierwiastków. Wielkość tych procesów zależy głównie od wybranego systemu pozyskiwania. W związku z tym że najwięcej pierwiastków biogennych znajduję się w liściach i młodych gałązkach (do 70%) poziom ręczno-maszynowy z zastosowaniem systemu drewna całego jest najgorszy. Należy pozostawiać liście i gałązki na powierzchni manipulacyjnej co przyczyni się do lepszego wzrostu odnowienia w przyszłości. Pierwiastków zawartych w grubiźnie jest znacznie mniej więc przemieszczanie lub wycofywanie pierwiastków wraz z grubizną nie odgrywa tak znaczącej roli jak to było w przypadku liści i gałązek.

Emisja substancji toksycznych – pracujące w lesie maszyny i narzędzia w spalinach emitują do środowiska znaczne ilości substancji toksycznych, takich jak: tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, węglowodory, aldehydy, cząstki stałe (PAK). Większość z nich jest niebezpieczna zarówno dla środowiska jak i zdrowia człowieka. Dodatkowo stosowane oleje do smarowania prowadnic i paliwo które również dostaje się do środowiska również ma wpływ na pogorszenie jego stanu.

Emisja CO2 – efekt spalania paliw w pilarkach ciągnikach zrywkowych.

ERGONOMIA

Obciążenia psychiczne – koncentracja, monotonia, świadomość zagrożenia wypadkiem

Obciążenia fizyczne energetyczne, statyczne, monotonność ruchów, obciążenie małych grup mięsni

Obciążenia środowiskowe – drgania: ogólne( na siedzisku w ciagniku)

Miejscowe( przenoszone przez narzędzia) sposób pomiaru drgań – przyśpieszenie drgań, choroba wibracyjna

Hałas: pomiar sonometrem uszkodzenia słychu ( hałas powoduje 3 rodzaje reakcji:

Adaptację , Zmęczenie (odwracalne i nieodwracalne), Uraz akustyczny

Należy wspomnieć o temperaturze i wilgotności powietrza.

Na synergiczne oddziaływania wpływają: temperatura, wilgotność, hałas i drgania.

Spaliny- potencjalne zatrucie tlenkiem węgla i innymi szkodliwymi substancjami. Ogolny zły wpływ na człowieka

Światło- pomiar luksometrem, na ilość światła wpływa zwarcie.

Zagrożenie zdrowia i życia

Należy dokonać oceny potencjalnego zagrożenia:

• wypadkiem:

• śmiertelnym

• ciężkim

• średnim

• lekkim

b) chorobą zawodową:

• procent utraty zdrowia

• choroba uleczalna

• choroba nieuleczalna

EKONOMIA

Czasochłonność- czas potrzebny do pozyskania 1m³ drewna. Czasochłonność jest większa niż w przypadku harwestera, mniejsza niż w wyrobie ręcznym.

Wydajność – tak jak w czasochłonności

Koszty – pozyskania 1m³ drewna, koszty 1 h pracy, koszty usługi

1. Ekologiczne aspekty pozyskiwania drewna w czyszczeniach późnych i trzebieżach wczesnych

Ogólny zarys stosowanych technologii pozyskania w czyszczeniach późnych(selekcja negatywna) :

bez pozyskania (usuwamy rozpieracze i niepożądane)

• ścinka pilarką okrzesywanie siekierą zrywka konna

• ścinka i okrzesywanie pilarką, zrywka konna

• ścinka pilarką, okrzesywanie siekierą, zrywka ciągnikiem

• ścinka okrzesywanie pilarka, zrywka ciągnikiem

Pozyskanie w młodszych drzewostanach dotyczy głównie cięć wykonywanych w czyszczeniach późnych i trzebieżach wczesnych. Pierwsza operacja pozyskania jest związana z wytyczeniem szlaków zrywkowych. Ich przygotowanie nie można zaliczyć do cięć pielęgnacyjnych ze względu na typowo schematyczny charakter. Cięcia w czyszczeniach mają charakter selekcyjny i dotyczą drzew które nie powinny się już znajdować w drzewostanie. Podczas organizowania pozyskania w drzewostanach młodszych klas wieku ważny jest termin i czas przeprowadzenia procesu. Cięć nie należy prowadzić gdy grożą one dużymi uszkodzeniami drzewostanu. W okresie czyszczeń późnych stosuje się zazwyczaj system drewna całego. Pozyskuje się tyczki do przemysłu płytowego lub do zwęglania. Drzewa po ścięciu okrzesuje się w drzewostanie lub na szlaku zrywkowym. Następnie zrywa koniem, ręcznie lub miniciągnikiem. Z uwagi na czasochłonność takiego pozyskania można przyjąć system kombinowany: całego drzewa i sypkiego. Ścięte drzewa zrywa się ręcznie do szlaku zrywkowego i układa w pakiety. Przed ułożeniem w pakiety drzewa mogą być okrzesane co ułatwi zrywkę oraz zapewni pozostawienie pierwiastków biogennych w drzewostanie. Do zrywki za pomocą ciągnika stosuje się również adaptery zrywkowe (łuk z wciągarką i wspornikami).

Należy również dodać jakie są zalety i wady metod pozyskiwania w czyszczeniach, które powodują uszkodzenia etc.

Trzebieże młodszych klas wieku powinno się prowadzić w warunkach istniejących szlaków operacyjnych. Cięcie mają tu charakter całkowicie pozytywny i polegają na wycinaniu drzew utrudniających rozwój drzewom przyszłościowym. W Polsce przeważają drzewostany sosnowe w których trzebieże można prowadzić cały rok. Celowe jest jednak ograniczenie pozyskania drewna w niektórych miesiącach szczególnie w okresie wiosennego rozwoju. Również pozyskanie w okresie rójki cetyńców nie jest pożądane. Zbyt późne natomiast może prowadzić do uszkodzenia przez śnieg gdyż drzewostan nie zdąży się uodpornić.

W drzewostanach młodszych klas wieku pozyskuję się głównie drewno mające znaczenie dla górnictwa(jeszcze w XX wieku), dla przemysłu celulozowo-papierniczego i płytowego (w sosnowych tyczkowinach i żerdziowinach) oraz żerdzie. Preferowany system to system drewna długiego (patrz pytania wcześniejsze. Dodatkowo krótko opisać 3E tego procesu) w ramach ekonomii należy wspomnieć że LP nie uzyskują znacznych dochodów podczas pozyskania w młodszych drzewostanach ale są zmuszono do wykonywania cięć pielęgnacyjnych aby uzyskać lepszy surowiec w przyszłości.

Pozyskanie w młodszych drzewostanach: ręczno-maszynowe, maszynowe