16.05.2016

J. Searle „Umysł, język, społeczeństwo” – rozdział „Mowa jako działanie”

• Dźwięki przekazują pewną intencję

• Intencja – przekazywana za pomocą konwencjonalnych znaków (dany ciąg foniczny odsyła do pewnego pojęcia)

• Intencja powiadamiania, wpłynięci na kogoś, itd.

• Intencjonalność tworzy język znaczącym

REFERAT: Grice „Logika a konwersacja”

• Wyrażenia formalne

• Logika wyrażeń formalnych

• Logika naturalnych odpowiedników wyrażeń formalnych

• Natura konwersacji

ZASADA KOOPERACJI – „wnoś swój wkład do konwersacji tak, jak tego w danym jej stadium wymaga przyjęty cel czy kierunek wymiany słów, w której bierzesz udział” (ludzie kierują się tą zasadą w trakcie konwersacji)

MAKSYMY =zasady konwersacji

kategoria *ilości (maksyma ilości) – nie mów ani za dużo ani za mało

*jakości (m.jakości) –mów prawdę

*stosunku – mów na temat

*sposobu – wyrażaj się jasno, bądź jednoznaczny, zwięzły

• IMPLIKATURA (implikacja) – powstaje wtedy, gdy nadawca jawnie narusza którąś z maksym

– wysuwamy wniosek, chociaż w zdaniu nie było to coś powiedziane wprost

– „sens naddany”, niezgodny z literalnym znaczeniem słów

– np.: A: Kto zjadł kiełbasę? B: Pies wygląda na zadowolonego. (powiązanie tych zdań jest nielogiczne, a jednak odczytujemy znaczenie…)

• Implikacja: ktoś mówi P(poziom lokucji), a ma na myśli Q (poziom implikatury)

Np. A: Pada. (P) (jest to pozornie pusta informacja, bo A i B widzą, że pada), ale A implikuje Q (Wyjmij parasol (Q); B umie odebrać to Q.

• Konwersacja = logiczne działanie

• Konwersacja działa, bo zakładamy kooperację (ludzie kierują się nią); zasady konwersacji = maksymy

• NARUSZANIE MAKSYM

Np. maksymy jakości: ironia, metafora, litota i hiperbola

Np. maksymy stosunku: A mówi w towarzystwie: Ta kobieta to krowa!, zapada cisza, wtedy B mówi: Jaka ładna pogoda! (narusza maksymę stosunku)

Np. maksymy ilości: opinia profesora o studencie: „Włada językiem angielskim i uczęszczał na wykłady” (krótka wypowiedź implikuje informację, że student się nie nadaje.

• Jeśli ktoś narusza maksymę jakości niejawnie, to kłamie (i wtedy implikatura nie powstaje!)

• Implikatura powstaje wtedy, gdy odbiorca orientuje się, że nadawca narusza maksymę

• Zasada kooperacji nie jest stosowana np.: w kłótni, w korespondencji (listach, …)

• Rozmowa to takie działanie, jak wspólne pieczenie ciasta

• Implikatury konwencjonalne, np.: X ma dziś spotkanie z kobietą -> implikuje, że ta kobieta nie jest ani jego matką, ani jego siostrą,…