NAZWA	BUDOWA	FUNKCJE
JĄDRO	otoczone podwójną błoną jądrową można w nim wyróżnić: chromatynę, nukleoplazmę (kariolimfę) i jąderko/jąderka zawiera większość DNA komórki	nadrzędna rola w komórce warunkuje i reguluje metabolizm uczestniczy w podziałach komórkowych przechowuje większość inf. genetycznej
PLASTYDY	CHLOROPLASTY	mają kształt soczewki są otoczone podwójną błoną lipidowo – białkową ich wnętrze wypełnione jest bezbarwną substancją tzw. STROMA, przeniknięta lamellarnym systemem błon, tworzących pęcherzyki zwane tylakoidami tylakoidy : - stromy - gran : zawiera zielony barwnik - > chlorofil zawierają pozajądrowy DNA
	CHROMOPLASTY	otoczone podwójną błoną lipidowo – białkową brak lamellarnego systemu błon zawierają barwniki karotenoidowe : żółty -> ksantofil, pomarańczowy -> karoten zawierają pozajądrowy DNA
	LEUKOPLASTY	otoczone podwójną błoną lipidowo – białkową brak lamellarnego systemu błon brak barwników zawierają pozajądrowy DNA
MITOCHONDRIUM	owalna otoczone podwójną błoną lipidowo – białkową błona wewnętrzna jest pofałdowana w tzw. grzebienie mitochondrialne, które znacznie zwiększają jej powierzchnię wnętrze wypełnia matriks (bezpostaciowa substancja, zawierająca dużą ilość białek, głównie enzymatycznych) zawiera pozajądrowy DNA	bierze udział w procesie oddychania komórkowego: jest centrem energetycznym komórki, wytwarzającym energię dla jej funkcjonowania ( dostarcza związków wysokoenergetycznych np. ATP)
SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA (RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNE)	jest to układ kanalików różnej wielkości i kształtu, otoczony pojedynczą błoną lipidowo – białkową występuje w cytoplazmie dzieli się na: - s.ś. szorstką (powierzchnia błon otaczających kanaliki, pokryta rybosomami) - s.ś gładka (powierzchnia błon otaczająca kanaliki)	dzieli cytoplazmę na obszary ( kompartymenty) syntezy i rozpadu s.ś. szorstka związana jest z syntezą białek s.ś. gładka związana jest z syntezą lipidów
RYBOSOMY	asymetryczne, nieobłonione struktury zbudowane z dwóch podjednostek (mniejszej i większej) połączonych jonami magnezu w 40 % - 60 % zbudowane z rybosomowego RNA (rRNA), a ponadto z szeregu białek zasadowych występują luźno w cytoplazmie, na szorstkiej siateczce śródplazmatycznej i na zewnętrznej błonie jądrowej	uczestniczą w syntezie białka (wówczas zorganizowane w polirybosomy, czyli szereg rybosomów powiązanych przez informacyjny kwas rybonukleinowy – RNA)
APARAT GOLDIEGO	zbiór diktiosomów rozproszonych w cytoplazmie, często skupionych przy jądrze diktiosom składa się na ogół z 2 – 7 (czasem z 20 i więcej) spłaszczonych, błoniastych cystern cysterny te ograniczone są pojedynczymi błonami lipidowo – białkowymi i otoczone ponadto małymi pęcherzykami	odpowiada za ostateczne formowanie się produktu białkowego, przed wydzieleniem go przez komórkę na zewnątrz jest miejscem przebudowy i różnicowania błon przeznaczonych do wbudowania w plazmoleme uczestniczy w wewnątrzkomórkowej regulacji gospodarki wodnej w jego obrębie zachodzi synteza glikoprotein pokrywających powierzchnię komórek zwierzęcych w komórkach roślinnych jest miejscem syntezy wielocukrów wchodzących w skład ściany komórkowej
WODNICZKA (WAKUOLA)	wydzielony obszar cytoplazmy, otoczony pojedynczą błoną lipidowo – białkową ( u roślin zwaną tonoplastem) zawiera tzw. sok wakuolarny, będący wodnym roztworem różnych związków chemicznych	zbiornik wydalin, wydzielin i substancji zapasowych osmoregulator komórki utrzymuje komórki roślinne w stanie turgoru (napięcia błony)
LIZOSOMY	bardzo drobne pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną lipidowo – białkową wypełnione enzymami hydrolitycznymi	umożliwiają rozkład pochłoniętych substancji i usuwanie obumarłych części cytoplazmy (trawienie wewnątrzkomórkowe)
PERYKSYSOMY	struktury kuliste otoczone pojedynczą błoną zawierają dużo oksydaz i katalazę (rozkładającą H2O2)	zachodzą w nich reakcje utleniania z udziałem cząsteczkowego tlenu rozkładają powstający nadtlenek wodoru (H2O2)
GLIOKSYSOMY	występują w komórkach roślin wyższych	zawierają enzymy rozkładające kw. tłuszczowe do związków służących do syntezy cukrów prostych
SFEROSOMY	kuliste struktury otoczone pojedynczą błoną	miejsce syntezy i gromadzenia tłuszczów zapasowych
MEZOSOMY	kuliste, błoniaste struktury powstają z błon komórki zawierają enzymy łańcucha oddechowego	uczestniczą w procesach oddechowych wytwarzają ATP
CENTRIOLA	twór cylindryczny zbudowana z mikrorureczek o charakterystycznym układzie (9, 18 lub najczęściej 27 rureczek) występuje w komórkach jako twór parzysty	odgrywa istotną rolę w tworzeniu wrzeciona kariokinetycznego (podziałowego) podczas podziału komórek
WICI, RZĘSKI	mikrostruktura ( ‘’9 + 2 rureczki'’) podobna jak centriola	poruszając się (rzęski – wahadłowo, wici – wirowo) napędzają komórkę niektóre spełniają funkcje receptorów
BŁONA KOMÓRKOWA	zbudowana z podwójnej warstwy lipidów (zwróconych częściami hydrofilowymi na zewnątrz) tkwią w niej kompleksy białkowe : receptory różnych substancji, a także pompy i kanały jonowe	otacza komórkę i oddziela ją od środowiska zapewnia wybiórczy transport substancji do i z komórki
ŚCIANA KOMÓRKOWA	u roślin zbudowana z jednorodnej substancji podstawowej (matriks) utworzonej z wielocukrów niecelulozowych (pektyn, hemiceluloz) i z celulozy tworzącej włóknisty szkielet składa się ze ściany pierwotnej i ściany wtórnej oraz może ulegać chemicznym modyfikacjom (np. drewnieniu, mineralizacji) u większości grzybów zbudowana jest z chityny u bakterii zbudowana z muremy u roślin zbudowana z celulozy u bakterii ma charakter węglowodanowo – tłuszczowo – peptydowy (bez celulozy)	chroni komórkę przed uszkodzeniami mechanicznymi nadaje komórce kształt zabezpiecza przed nadmierną utratą wody tworzy mocne rusztowanie dla całej komórki dzięki jamkom przez które przenikają pasemka cytoplazmy (plazmodesmy) zapewniony jest kontakt między sąsiednimi komórkami