Wykład 2. – Podatek dochodowy od osób fizycznych

Nie stosuje się do:

• Przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej,

• Przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia,

• Przychodów podlegających przepisom o podatku spadków i darowizn,

• Przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (nie można zawrzeć prawnie skutecznej umowy na działalność prawnie zakazaną, np. paserstwo, przemyt, gry zakazane prawem, itp., bowiem nie ważna jest czynność sprzeczna z prawem),

• Przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej (na podstawie ustawy z dnia 17.06.2004 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych ustaw z dniem 21.01.2005 r. dodaje się): oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich,

• Przychodów (dochodów) armatora opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24.08.2006 r. o podatku tonażowym (Dz. U. nr 183, poz. 1353) z zastrzeżeniem art. 24a ust. 1a,

• Świadczeń na zaspokajanie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską,

Przychody:

• Stosunek służbowy, stosunek pracy, praca nakładcza oraz spółdzielczego stosunku pracy,

• Z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,

• Z emerytur lub rent,

• Z działalności wykonywanej osobiście,

• Z pozarolniczej działalności gospodarczej,

• Z działów specjalnych produkcji rolnej,

• Z nieruchomości lub ich części,

• Z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz inne umowy,

• Z kapitałów pieniężnych lub praw majątkowych,

• Ze sprzedaży lub zamiany nieruchomości rzeczy i praw majątkowych,

• Z innych źródeł (np. napiwki),

Za przychody uważa się wszelkiego rodzaju wpłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń – w szczególności:

• Wynagrodzenia zasadnicze,

• Wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,

• Dodatki,

• Nagrody,

• Ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,

• Świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,

• Wartość świadczeń częściowo odpłatnych,

• Wartość nieodpłatnych świadczeń,

• Pozostałe należności,

Przychody z kapitałów pieniężnych:

• Odsetki od pożyczek,

• Odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykowywaną działalnością gospodarczą,

• Odsetki (dyskonto),

• Z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,

• Odpłatne przeniesienia,

• Udziały w funduszach,

Zwolnienia przedmiotowe:

• Związane z przychodami z pracy:

  • Wartość ubioru służbowego,

  • Diety, noclegi, rozłąka, hotele pracownicze, kwatery prywatne, napije bezalkoholowe oraz posiłki regeneracyjne,

  • Ubiór reprezentacyjny i sportowy,

  • Świadczenia rzeczowe w ramach BHP,

• O charakterze socjalnym:

  • Stypendia za wyniki w nauce, stypendia ministra, stypendia za wyniki naukowe,

  • Odprawy pośmiertne, zasiłki pogrzebowe,

  • Jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszu związków zawodowych,

  • Świadczenia rodzinne i pielęgnacyjne zasiłki porodowe,

• O charakterze odszkodowawczym:

  • Kwoty otrzymane z tyt. ubezpieczeń majątkowych i osobowych (wyjątki),

  • Otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego cywilnego i innych ustaw (wyjątki),

  • Przychody uzyskane przez rencistów i emerytów:

    • Ryczałt energetyczny dla kombatantów,

    • Renty inwalidzkie inwalidów wojennych,

    • Świadczenia wynikające z układu zbiorowego pracy,

  • Z tyt. sprzedaży nieruchomości i rzeczy ruchomych:

    • Ochrona środowiska,

    • Prawa wieczystego użytkowania,

    • Wywłaszczenia,

    • Przeznaczone na zakup nieruchomości,

Świadczenia rzeczowe:

• Świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeśli zasady ich przyznawania wynikającą z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydawanych na podstawie tych ustaw,

• Świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia,

Koszty uzyskania przychodów:

• Są potrącone tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały podniesione,

• Koszty uzyskania przychodów w celu ustalenia dochodu od opodatkowania mogą być potrącone:

  • W wysokości faktycznie poniesionych (udokumentowanych przez podatnika),

  • Według ryczałtowych norm procentowych ustalonych w ustawie,

Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości:

• 2006 r.:

  • Podatek – 10% od przychodu,

  • Bez podatku – po upływie 5 lat od nabycia,

  • Zwolnienia:

    • W przypadku przeznaczenia przychodu na inwestycję mieszkaniową,

    • Nieruchomości nabytych w drodze spadku i darowizny,

• 2007-2009 r.:

  • Podatek – 18% od dochodu,

  • Bez podatku – po upływie 5 lat od nabycia,

  • Zwolnienia:

    • Mieszkań i domów pod warunkiem 12-miesięcznego zameldowania

• 2009 r. – nowa ulga dotyczy nieruchomości i praw, które zostały nabyte od 1 stycznia 2009 r. Warunkiem zwolnienia od podatku dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych jest przeznaczenie przychodu na własne cele mieszkaniowe od dnia odpłatnego zbycia, w okresie do dwóch lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie,

  • Przychód ze sprzedaży nieruchomości kupionej od 1 stycznia 2009 r. wynosi 500 tys. zł.,

  • Koszty uzyskania przychodów to 200 tys. zł.,

  • Dochód wynosi 300 tys. zł.,

W 2007 roku przestała funkcjonować tzw. ulga budowlana, pozwalająca na odliczenie od podatku materiałów budowlanych; wprowadzono ulgi od zaciągniętych kredytów mieszkaniowych.

W 2007 roku zlikwidowano również ulgę dla zatrudnionych legalnie gospodyń domowych oraz możliwość odliczenia od podatku dofinansowania dla klubów sportowych.

Z drugiej strony, nastąpiło złagodzenie podatku od darowizn.

Składki na ubezpieczenia społeczne - dla wszystkich ubezpieczonych wysokość składek na poszczególne ubezpieczenia wynosi:

• Ubezpieczenie emerytalne – 19,52 % podstawy wymiaru,

• Ubezpieczenie rentowe – 13,00 % podstawy wymiaru,

• Ubezpieczenie chorobowe – 2,45 % podstawy wymiaru,

• Ubezpieczenie wypadkowe – od 0,97 % do 3,86 % podstawy wymiaru,

Płatnik – Fundusz Pracy:

• Składka od 1 stycznia do grudnia 2005 r. wynosi 2,45 % podstawy wymiaru na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

• Składka od 1 stycznia 2006 r. wynosi również 2,45 % podstawy wymiaru na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych:

• Składka od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r. wynosi 0,15 % podstawy wymiaru,

• Od stycznia 2006 r. wynosi 0,10 % podstawy wymiaru,

Przykłady:

• Decyzją kierownika sklepu odzieżowego, która znajduje odzwierciedlenie w zapisie regulaminu wynagradzania, pracownicy maja możliwość zakupu (raz w roku) po niższych cenach artykułu będącego przedmiotem sprzedaży.

• Dane:

  • Wynagrodzenie: 1800 PLN,

  • Cena artykułu dla klienta: 600 PLN,

  • Cena artykułu dla pracownika: 400 PLN,

• Problem: „Jak płatnik rozliczy pracownika, ile pracownik otrzyma na rękę?”

• Rozwiązanie:

  • 1800 x 13.71 = 123.37,

  • Podstawa opodatkowania: 1800 + 200 – 111.25 (koszty) – 246.78 (ubezpieczenie społeczne) = 1641.97,

  • 1642 x 18 % - 46.33 = 249.23 – 120.37 = 128.86,

  • Na rękę = 1800 – 246.78 – 139.79 – 129 = 1284.43 + artykuł,

• W listopadzie, miesięczne wynagrodzenia pracownika w danym zakładzie ze stosunku pracy wynosiło 4000 PLN (w tym wynagrodzenie z tytułu korzystania przez pracownika- twórcę praw autorskich – 2000 PLN).

Jak płatnik rozliczy pracownika, ile pracownik otrzyma na rękę?

• Miesięczne wynagrodzenie pracownika ustalono na poziomie 10.500 PLN. Płatnik rozlicza pracownika w październiku. Ile płatnik otrzyma w październiku, a ile w listopadzie?