1)Stadia rozwojowe praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem ich konstytucjonalizacji
a)Idealizacja-stadium pierwotne. Stopniowo rodzi się, rozwija i dojrzewa idea praw człowieka-nieśmiała i cząstkowa, później coraz bardziej dojrzała i pełna, co stanowi poniekąd naturalne przejście do następnego stadium.
b)Konceptualizacja-oznacza wypracowanie logicznej, racjonalnej koncepcji praw człowieka, wyrozumowanego systemu, w oparciu o który można już przekonywać wątpiących, który poniekąd sam w sobie ma moc przekonywania. O konceptualizacji również da się powiedzieć, iż nie jest i nie może być zadaniem skończonym; dynamika idei zakłada i wymaga dynamiki koncepcji.
c)Normatywizacja-często zwana pozytywizacją, oznacza przeniesienie na grunt prawa pozytywnego, a więc obowiązującego w danym miejscu i czasie, owych wcześniej zracjonalizowanych praw człowieka, nadanie im kształtu norm prawnych, zagwarantowanie ich prawnej ochrony. Dynamika tego stadium jest dwuwarstwowa: z jednej strony, chodzi o dynamiczną interpretację praw już objętych ochroną, stosowanie do wymagań dnia dzisiejszego; z drugiej strony, wchodzi w grę kształtowanie nowych standardów ochronnych, gdyż dotychczasowe już nie zdołają sprostać aktualnym wymaganiom.
d)Konstytucjonalizacja-prawne gwarancje praw człowieka zasługują na ich umiejscowienie w ustawie zasadniczej w charakterze zupełnie podstawowego elementu myślenia o urządzeniu państwa i zorganizowanego społeczeństwa
e)Internacjonalizacja-umiędzynarodowienie praw człowieka, ukształtowania zrębów, a potem dalszej kodyfikacji i rozwoju systemu międzynarodowej ochrony praw człowieka.
f)Realizacja-czyli urzeczywistnienie praw człowieka, by istniały gwarancje skutecznego zapobiegania naruszeniom praw człowieka oraz równie skutecznego dochodzenia roszczeń na wypadek ich naruszenia. Stadium realizacji ma swoją naturalną dynamikę, będącą pochodną dynamiki życia ludzkiego.
2)Kodyfikacja uniwersalnej i europejskiej ochrony praw człowieka
a)system uniwersalny
× Podstawy normatywne systemu uniwersalnego obejmują Kartę NZ, Powszechną Deklarację Praw Człowieka i Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka jak również dokumenty wyspecjalizowane.
× organem, na którym spoczął ciężar przygotowania projektu kodyfikacji była Komisja Praw Człowieka-powołana w 1946 przez Radę Gospodarczo-Społeczną. Komisja przyjęła, iż Międzynarodowa Karta Praw Człowieka składać się będzie z trzech dokumentów:
-Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
-Paktu Praw Człowieka
-środków dotyczących wprowadzenie w życie Paktu
× Powszechna Deklaracja Praw Człowieka-jej ostateczny tekst został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne 10.12.1948 w Paryżu. Składa się ona z 30artykułów poprzedzonych wstępem. Jest ona rezolucją Zgromadzenie Ogólnego 217A(III). Obecnie normy Deklaracji uznaje się bądź za prawo zwyczajowe bądź za zasady ogólne prawa, które również stanowią źródło prawa międzynarodowego.
× 19lat(1947-1966)trwały prace nad traktatami. Ostatecznie prace zakończyły się 16.12.1966 uchwaleniem następujących umów międzynarodowych:
-Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
-Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych
-Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. MPPGSiK wszedł w życie 3.01.1976. MPPOiP 23.03.1976
× Zgromadzenie Ogólne NZ przyjęło 15.12.1988 Drugi Protokół Fakultatywny do MPPOiP w sprawie zniesienia kary śmierci. Wszedł on w życie 11.07.1991. Ponadto 10.12.2008 Zgromadzenie Ogólne przyjęło tekst Protokołu Fakultatywnego do MPPGSiK.
Standardy specjalne ???wyspecjalizowane???- skupiają się one jedynie na określonym wycinku substancji chronionej:
a)umowy chroniące przed określonymi naruszeniami praw człowieka:
-Konwencja w sprawie ścigania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948
-Protokół z 1953 oraz Konwencja Uzupełniająca w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa z 1956
-Konwencja UNESCO w sprawie wyeliminowania dyskryminacji w dziedzinie edukacji z 1960
-Konwencja w sprawie wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji rasowej z 1965
-Konwencja w sprawie zniesienia i karania zbrodni apartheidu z 1973
-Konwencja przeciwko torturom oraz okrutnemu, nieludzkiemu bądź poniżającemu traktowaniu lub karaniu z 1984
b)umowy chroniące określoną kategorię osób:
-Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951(wraz z Protokołem z 1966)
-Konwencja o prawach politycznych kobiet z 1952
-Konwencja o obywatelstwie kobiety zamężnej z 1957
-Konwencja w sprawie wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji kobiet z 1979
-Konwencja Praw Dziecka z 1989
b)system europejski
× niezwłocznie po powstaniu Rady Europy przystąpiono do prac nad traktatem poświęconym ochronie praw człowieka. 4.11.1950 w Rzymie podpisano Konwencje o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności(Europejska Konwencja Praw Człowieka). Do EKPC jest 15protokołów dodatkowych i można je podzielić na:
=protokoły o charakterze materialnym-uzupełniają konwencję od strony materialno prawnej tzn. rozszerzają konwencjonalny katalog praw człowieka
=protokoły o charakterze proceduralno-organizacyjnym, które modyfikują mechanizm kontrolny. Dla wejścia w życie potrzebują ratyfikowania przez wszystkie strony konwencji.
× w 1961 podpisano Europejską Kartę Społeczną, która składa się z preambuły, 38artykułów pogrupowanych w 5częściach
Standardy specjalne, wyspecjalizowane:
-Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu z 1987
-Zrewidowana Europejska Konwencja o przysposobieniu dzieci z 2008
-Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci z 1996
-Konwencja o ochronie dzieci przed wyzyskiem seksualnym oraz wykorzystaniem seksualnym z 2007
-Konwencja Ramowa o ochronie mniejszości narodowych z 1995
-Europejska Konwencja o ekstradycji z 1957
-Konwencja o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych z 1981
-Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie z 1997
-Konwencja Rady Europy o przeciwdziałaniu handlowi ludźmi-weszła w życie 2008
3)Związanie się Polski międzynarodowymi standardami praw człowieka
Karta Narodów Zjednoczonych,
PDPC,
Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka:
- Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych;
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych;
- Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich
i Politycznych
Konwencja MOP o pracy przymusowej
Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej
Deklaracja Praw Dziecka
Konwencje genewskie:
- o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych
- o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu
- o traktowaniu jeńców wojennych
- o ochronie osób cywilnych podczas wojny
4)Ochrona konstytucyjna i status zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka w porządku prawnym RP
Art. 9 Konstytucji RP
RP przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego
- jest to zobowiązanie organów państwa do przestrzegania pr. międzynar. realizowane przez wprowadzenie zmian w krajowym porządku prawnym oraz przez konkretne zachowania.
Art. 87 ust. 1 Konstytucji RP
- przyznaje ratyfikowanym umowom międzynarodowym status źródła prawa powszechnie obowiązującego w RP, natomiast te umowy, których ratyfikacja nastąpiła za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, mają pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
Bezpośrednie stosowanie umów międzynarodowych z zakresu praw człowieka oznacza możliwość powoływania się przez organy władzy publicznej wprost
na normy prawno międzynarodowe zawarte w umowie.
5)Katalogi międzynarodowo chronionych praw człowieka-system uniwersalny i europejski, I i II generacja
System uniwersalny
Międzynarodowa Karta Pr. Czł.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Pakt Praw Człowieka
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
System europejski
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
(Europejska Konwencja Praw Człowieka)
Chroni prawa I generacji (oprócz art. 11 i art. 1 i 2 protokołu nr 1 => pr. II generacji)
Europejska Karta Społeczna
Chroni prawa II generacji