1)swiatowy dzien ochrony- 5.06
2) jakie gleby w Polsce-brunatne 52%
3)ile % energii słonecznej pochłaniaja lądy i woda – 46%
4) co to ekosystem-największa jednostka funkcjonalna biosfery,złożona z biocenozy i biotopu
5) jak procentowo rozłozone wydatkowanie wody w Polsce -73%przemysł 17 domowe 10 rolnictwo
6)co to erozja-proces niszczenia skorupy ziemskiej wywołany przez wiatr,wodę i lodowce
7)smog kwasny charakterystyka- smog typu londyńskiego; zwiazany ze stosowaniem tradycyjnego paliwa tj.węgla; ma właściwości redukujące i kwasowe- ze względy na obecność ditlenku siarki ;drażniąca mgła powstaje przy wilgotnej atmosferze na skutek kondensacji kropel wody na cząsteczkach węgla; umiarkowana strefa klimatyczna
8)skutki kw deszczów-
9) czym sa i co robia substancje 
*ditlenek wegla- głowny czynnik generujący efek cieplarniany
*polichlorek winylu-  polimer syntetyczny z grupy polimerów winylowych, otrzymywany w wyniku polimeryzacji monomeru – chlorku winylu. Stosowany do wytwarzania tworzyw sztucznych (PCW, PVC, winidur).
*pestycydy - Mogą one gromadzić się w znacznych ilościach w wielu organizmach, stanowiąc zarówno dla nich, jak i pośrednio dla ludzi wielkie niebezpieczeństwo
Pestycydy są zaliczane do środków chemicznych o wysokim stopniu ryzyka zagrożenia toksykologicznego. Są to bowiem substancje z natury toksyczne, działające nie tylko na organizmy szkodliwe, ale także na organizmy pożyteczne.

Wśród pestycydów jest wiele znanych kancerogenów, mutagenów i teratogenów. W powiązaniu z ich trwałością i zdolnością do biokumulacji, stanowią jedną z najbardziej toksycznych grup z jakimi człowiek ma kontakt. Praktycznie wszystkie pestycydy są w różnym stopniu toksyczne.

10),źródło zanieczyszczeń tlenkami azotu
Energetyczne spalanie paliw

Wytop stali

Koksowanie węgla

Silniki spalinowe pojazdów mechanicznych

Używanie niektórych nawozów sztucznych

11) przyczyny erozji
wycinanie lasów

zwiększanie terenów pól uprawnych

przeznaczanie nieodpowiednich obszarów pod uprawę (stoków silnie nachylonych)

niewłaściwa orka wzdłuż stoków

nadmierne wypasanie bydła i owiec

12)czym jest ozon

Ozon – właściwości istotne dla środowiska

Dobry ozon – ozon w stratosferze chroni życie roślin i zwierząt, absorbując wysokoenergetyczne promieniowanie słoneczne docierające do Ziemi

Zły ozon – ozon w troposferze powoduje podrażnienia oraz uszkodzenia u roślin i zwierząt z powodu silnych właściwości utleniających, współuczestniczy w tworzeniu smogu fotochemicznego i kwaśnego deszczu
13)co oznacza degradacja ziemii –jest to proces zmiany jej właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych, prowadzący do obniżenia aktywności biologicznej, a w konsekwencji do zmniejszenia ilości oraz jakości produkowanej biomasy
Dewastacją określa się natomiast całkowitą utratę właściwości produkcyjnych gleby.
14)co to jest recykling "[...] recykling - rozumie się przez to odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach; obejmuje to ponowne przetwarzanie materiału organicznego (recykling organiczny), ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały, które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk;[...]"

15)ile światła faktycznie dociera do ziemi ( patrz niżej)
16) ktore ze związków to pestycydy, 

Grupy pestycydów: zoocydy, fungicyty, herbicydy, regulatory wzrostu roślin, synergetyki, desykanty, defloranty
Związki będące pescydami: DDT, Lindan, Aldryna, Dieldryna, Heptachlor
17)czemu azotany są złe Azotany opóźniają dojrzewanie roślin zmniejszając ich odporność na choroby, szkodniki i wyleganie, powodują zanik przyswajalnej miedzi.
Wytwarzanie z azotanów -azotynów (przewód pokarmowy zwierząt, również w roślinach, glebach), toksycznych nitrozoamin (związki rakotwórcze). -Azotyny-działanie toksyczne-redukcja hemoglobiny do methemoglobiny
18) co robi dziura ozonowa

dziura ozonowa zjawisko zubożania warstwy ozonu, obserwowanego w okresie wiosny (październik) nad Antarktyką oraz nad Arktyką (marzec)

Ozon nadal jednak jest obecny w obszarach polarnych stratosfery, występuje tam jednak w zmniejszonej ilości (np. nad Arktyką jest to stężenie mniejsze niż 150 DU).

W stratosferze nieustannie powstaje i rozkładany jest ozon. Są to naturalne procesy fotochemiczne i chemiczne.

Zrównoważenie tych procesów prowadzi do stanu stacjonarnego, powodując utworzenie trwałej warstwy ozonu

*Skutki dziury ozonowej:

Wzrost temperatury Ziemi

zmiana klimatu

wzmożone parowanie

wzrost powierzchni obszarów suchych

Niszczenie chlorofilu

zmniejszenie ilości roślin na lądzie

Niszczenie planktonu

przerwanie łańcucha pokarmowego

Osłabienie układu odpornościowego zwierząt

wzrost zachorowań i śmiertelności

Oddziaływanie na atmosferę

powstanie smogu fotochemicznego w miastach

19)w czym się mierzy ozon

Jednostka Dobsona (Dobson Unit - DU)

1. Jednostka pomiaru ilości ozonu, w szczególności w stratosferze.

2. Jednostka DU odpowiada warstwie ozonu o grubości 10 μm ( w stadardowych warunkach ciśnienia i temperatury).

3. Jedna jednostka Dobsona to 2,69 x 1016 cząsteczek ozonu na cm2

4. Miara zawartości czystego ozonu w atmosferze, wyrażona w setnych częściach milimetra.

5. Obszar dziury ozonowej jest definiowany jako obszar, gdzie grubość warstwy ozonu jest mniejsza niż 220 DU.

W tropiku jest to 250 DU, w regionach biegunów do 450 DU

Istnieje zmienność dobowa tego stężenia na poziomie 20-30 DU

Większe zawartości ozonu obserwowane są w zimie i na wiosnę, zmniejszają się w okresie letnim i wiosennym.

20) jakie to gazy cieplarniane Para wodna •Ditlenek węgla •Podtlenek azotu, metan, ozon, tlenek azotu, chlorofluorowęglowodory, i inne gazy zawierające halogeny, aerozole.

21)które nawozy (azotowe, fosforanowe, magnezowe) sa najniebezpieczniejsze Azot posiada największe znaczenie plonotwórcze -dlatego niewłaściwe , a zwłaszcza zbyt wysokie nawożenie, powoduje występowanie negatywnych skutków dla roślin i pozostałych elementów środowiska –gleby, wody i powietrza.
22)główne zasoby wodne
•wody rzeczne

•jeziorne

•morskie

•podziemne

•glebowe

•lód lodowców górskich i polarnych

•para wodna w atmosferze

23) pytania w stylu - które z zanieczyszczenie jest naturalne, który związek nie jest pestycydem, co to są pestycydy itp.
24)co to biotop Obszar o określonych warunkach ekologicznych będący siedliskiem dla biocenozy lub osobnika
25) jakie promieniowanie jest emitowane z powierzchni ziemi długofalowe, niskoenergetyczne, podczerwone
26)cos odnosnie konwencji z 1972 i zgromadzeniu panstw NZ jakie tam były cele ustalone czy jakos tak,
27) jaka jest zawartosc procentowa powietrza w stratosferze 
-azot -78,08% -tlen -20,95% -argon -0,93% -inne gazy (neon, hel, metan, krypton itp.) -0,01%
28) cechy smogu fotochemicznego
Warunki potrzebne do powstania smogu fotochemicznego:

•Źródło prekursorów, węglowodorów i tlenków azotu pochodzących głównie z silników spalinowych

•Nieruchoma atmosfera –reagenty pozostają na miejscu

•Wysoka temperatura-większa szybkość reakcji termicznych

•Intensywne promieniowanie słoneczne zapoczątkowujące reakcje fotochemiczne

Zawartość–tlenki azotu, ozon, węglowodory, aldehydy, ketony, nadtlenek wodoru, azotan nadtlenku acetylu (PAN)
29) rozkład procentowy wytwarzania tlenków azotu chyba, 
Źródła zanieczyszczeń tlenkami azotu w Polsce: 50% transport, 35% energetyka, 10% przemysł, 5 % gospodarstwa domowe inne
30)co nalezy do zwiazkow WWA dioksyny nie są : opisane rózne cechy związków Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)-powodują zatrucia ostre i przewlekłe. W tej grupie poważne zagrożenie stanowi benzopiren, który ma właściwości rakotwórcze.

Przyjmujemy–100 jednostek energii -całkowity strumień promieniowania słonecznego
Część całkowitego strumienia promieniowania słonecznego ulega z powrotem odbiciu do przestrzeni kosmicznej i nie bierze udziału w bilansie energetycznym Ziemi.
Część odbita zawiera:

•6 jednostek energii pochodzącej z powierzchni Ziemi

•17 jednostek związanych z chmurami

•8 jednostek wnoszonych jest przez aerozole (zawierają pył, sól z rozpylania wody morskiej), dymy z pożarów, popioły wulkaniczne

6+ 17+8= 31 jednostek –jest to wartość całkowita współczynnika odbicia od Ziemi , wyrażona w procentach jako albedo –określa stosunek ilości promieniowania odbitego we wszystkich kierunkach do ilości promieniowania padającego na daną powierzchnię Ziemi –ma wartość 31%
69 jednostek nieodbitej energii. Z tego :

•4 jednostki absorbcja i zatrzymanie przez kropelki wody w chmurach

•19 jednostek –absorbcja przez inne cząstki aerozoli i substancje gazowe np.ozon.

4+ 19= 23 jednostki –absorbcja w atmosferze

69-23= 46 jednostek (46%) –rzeczywista absorbcja energii słonecznej przez lądy i wodę –jest to promieniowanie wysokoenergetyczne, krótkofalowe (UV i widzialne)

Ziemia emituje energię w postaci promieniowania niskoenergetycznego, długofalowego , podczerwonego

efekt cieplarniany
Energia słoneczna zatrzymywana jest przez atmosferę ziemską i ogrzewa naszą planetę. Ilość pochłoniętej energii zależy od zawartości gazów cieplarnianych (szklarniowych)

•Para wodna

•Ditlenek węgla

•Podtlenek azotu

biogaz czyli gaz wysypiskowy -

Końcowym produktem beztlenowego rozkładu odpadów organicznych są: metan, (do 65% obj.), dwutlenek węgla (do 35%), azot (do 10%), tlen (poniżej 3%) i pozostałe domieszki (m.in. merkaptany, siarkowodór, aldehyd octowy, aceton, amoniak, związki chloru i fluoru).

Piroliza

W technologiach pirolitycznych można unieszkodliwiać w zasadzie te same rodzaje odpadów, które można spalać metodami konwencjonalnymi. Wymagają one jednak odpowiedniego rozdrobnienia i homogenizacji dlatego, że decyduje to o podniesieniu energetycznej wartości produktów pirolizy,

Celem pirolizy jest zmniejszenie objętości i ciężaru odpadów, przy jednoczesnym zmagazynowaniu ich wartości kalorycznej w produktach rynkowych (gaz i koks).

mineralne surowce odpadowe (MSO)

-odpady górnicze

-odpady przeróbcze

-odpady wtórne przetwórcze

Agenda ONZ – United Nations Environment Programme (UNEP) doprowadziła do podpisania w roku 1985 Konwencji Wiedeńskiej o Ochronie Warstwy Ozonowej.

W oparciu o tę konwencję, w celu uregulowania kolejności i terminów wycofywania z użycia szkodliwych freonów, 24 Państwa podpisały tzw. Protokół Montrealski – międzynarodową umowę, zobowiązującą strony do zaprzestania produkcji i stosowania związków niszczących stratosferyczną warstwę ozonową.

Polska ratyfikowała w 1990 r. Konwencję Wiedeńską i Protokół Montrealski. Od roku 1997 Polska jest również stroną Poprawek londyńskich i kopenhaskich do Protokołu.

Protokół Montrealski oraz Konwencja Wiedeńska o Ochronie Warstwy Ozonowej zobowiązują swych sygnatariuszy do ograniczenia wyrobu i używania freonów, halonów oraz tlenków azotu.

•RIRF –względne chwilowe wzmocnienie radiacyjne ocieplenia , miara wzrostu absorbcji promieniowania IR spowodowana dodaniem do obecnej atmosfery małego dodatku gazu.

•GWP –potencjalne możliwości wpływu każdego gazu na globalne ocieplenie, opisuje dlugoterminowy wkład dowolnego gazu w ociepleniu w porównaniu z wkładem wnoszonym przez ditlenek węgla. Wartość GWP oblicza się dla 100 lat, dla ditlenku węgla jest równy 1.

GŁÓWNE ŹRÓDŁA I RODZAJE ZANIECZYSZCZEŃ WPROWADZANYCH DO POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

WULKAN	Związki siarki, azotu, pyły, tlenek węgla
GÓRNICTWO I ENERGETYKA	Związki siarki, azotu, pyły, tlenki węgla
PRZEMYSŁ	Związki siarki, azotu, pyły, tlenki węgla, metale ciężkie
ROLNICTWO	Związki azotu, pyły, tlenki węgla
TRANSPORT	Związki azotu, pyły, tlenki węgla, związki ołowiu, węglowodory lotne