ZSEEiM	KLASA: Nr: Grupa:
Data	Pomiary warsztatowe wymiarów zewnętrznych	Nr ćwiczenia
Ocena

1. Przyrządy pomiarowe

Suwmiarka mechaniczna

Suwmiarka elektroniczna

Śruba mikrometryczna

1- Kabłak

2- Gwint wrzeciona

3- Kowadełko

4- Tulejka

5- Bębenek

6- Sprzęgiełko

7- Zacisk

Średnicówka czujnikowa

Transametr

Budowa transametru:
1 -wskaźnik pomiarowy; 2 - pokrywka pokrętła wskaźników tolerancji; 3, 4 - wskaźniki tolerancji; 5 - dźwignia podnosząca kowadełko; 6 - podziałka; 7 - kowadełko; 8 - wrzeciono; 9 - pokrętło przesuwające wrzeciono; 10 - śruba zaciskowa wrzeciona

Mikroskop warsztatowy

 Zawiera układ optyczny umożliwiający obserwację mierzonego przedmiotu w okularze, na matówce lub z wykorzystaniem kamery na ekranie. Stosowane są powiększenia obiektywów od 1x do 5x, a całkowite powiększenie (wynoszące od 10x do 50x) jest znacznie mniejsze niż w mikroskopach do obserwacji biologicznych. Przedmioty mogą być obserwowane w świetle przechodzącym (cień) lub odbitym.

Kątomierze

2. Zasada noniusza

Rozdzielczość noniusza jest równa ilorazowi wartości działki elementarnej podziałki głównej przez liczbę działek noniusza. Położenie zerowej kreski noniusza określa liczbę pełnych działek na podziałce głównej. Numer kresy noniusza, która jest przedłużeniem kresy na podziałce głównej określa część ułamkową działki podziałki głównej.

Noniusz – pomocnicza podziałka zwiększająca dokładność odczytania na głównej podziałce kreskowej. Noniusz umożliwia odczytanie ułamkowej części wartości działki elementarnej podziałki głównej na podstawie koincydencji kres obu podziałek. Odległość kres noniusza różni się od odległości kres podziałki głównej o dokładność odczytania. Oprócz tego pomysł noniusza wykorzystuje dużą wrażliwość wzroku na brak koincydencji kres, co umożliwia rozróżnienie okiem nieuzbrojonym przesunięcia kres rzędu kilku setnych mm. Noniusze używane są przy pomiarach przemieszczeń liniowych (suwak suwmiarki ) lub kątowych (bęben mikrometru).

3. Błędy pomiarowe

Jest to odstępstwo w  wyniku jednostkowego pomiaru od wartości prawdziwej, której wielkości na ogół nie znamy. Nie należy go rozumieć jako powstałego wyłącznie w wyniku pomyłki, a jako nieodłączny czynnik procesu pomiarowego. Błąd pomiaru jest bezpośrednio związany z metodą pomiaru.

Wykonując pomiary nawet tym samym przyrządem otrzymamy często różne wyniki. Błędy przy pomiarach podzielone są na:

• systematyczne,

• przypadkowe.

Błędy można również podzielić na:

• względne

• bezwzględne

4. Niepewność pomiarowa

Parametr, związany z wynikiem pomiaru, charakteryzujący rozrzut wyników, które można w uzasadniony sposób przypisać wartości mierzonej. Charakteryzuje ona rozrzut wartości (szerokość przedziału), wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej. Z definicji niepewności pomiarowej wynika, że nie może być ona wyznaczona doskonale dokładnie. Można natomiast dokonać jej oszacowania (np. statystycznej estymacji). Żaden pomiar nie jest idealnie dokładny, czyli wszystkie pomiary są zawsze obarczone jakąś niepewnością. Fakt ten nie wynika z niedoskonałości aparatury i zmysłów obserwatora, ale jest nieodłączną cechą każdego pomiaru.

Na niepewność pomiaru składa się zazwyczaj wiele czynników. Każdy z nich może mieć inny wpływ na wartość niepewności pomiaru.

Sposób obliczania niepewności zależy od charakteru pomiaru. Wyróżnia się dwie zasadnicze metody.

Metoda A

Gdy wyniki poszczególnych pomiarów tej samej wielkości różnią się, wówczas niepewność obliczana jest na drodze analizy statystycznej wyników serii pojedynczych pomiarów. Zakłada się przy tym pewien rozkład statystyczny poszczególnych prób. Jeżeli błędy pomiarowe są losowe, tym rozkładem jest rozkład normalny. Wówczas, dla dużej ilości prób (powyżej 30), estymatorem niepewności pomiarowej jest odchylenie standardowe średniej (średni błąd średniej). Dla mniejszej ilości prób niepewność jest większa i równa iloczynowi odchylenia standardowego średniej i współczynnika wynikającego z rozkładu Studenta, który zależy od przyjętego poziomu ufności i liczby pomiarów.

Metoda B

Gdy wyniki pomiarów są takie same lub podlegają systematycznym zmianom, wówczas metody statystyczne nie mogą być zastosowane. Sytuacja taka występuje np. gdy:

- klasa przyrządu jest niska w danych warunkach pomiaru (na przykład przy pomiarze długości ołówka linijką ze skalą centymetrową). Wówczas o niepewności pomiarowej decyduje klasa przyrządu (w przykładzie z linijką będzie to 1 cm).

- mierzona wielkość zmienia się znacząco w czasie pomiaru z powodu warunków zewnętrznych, np. zmiany temperatury.

Wyznaczając niepewność pomiaru należy uwzględnić wszystkie składowe mające wpływ na wynik pomiaru, obliczone obiema metodami.