Sprawdzian z Geografii—

1.Podsumowanie:

Liczba ludności i jej zmiany:

-w Polsce żyje 38,2 mln osób

-w wyniku II wojny światowej i okupacji liczba ludności naszego kraju zmalała o 12 mln

-na zmianę liczby ludności wpływa przyrost naturalny oraz migracje

-od 1997r. do 2007 roku liczba ludności Polski malała

- w 2009r. wartość współczynnika przyrostu naturalnego wyniosła 1(promil)

-coraz częściej spotykany model rodzinny w Polsce to „2+1”.

Struktura płci i wieku ludności:

-wśród młodych roczników ludności Polski obserwujemy niewielką przewagę liczby mężczyzn nad liczbą kobiet

-wśród starszych roczników (powyżej 45 roku życia) zarysowuje się przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn

-średnia długość życia kobiet w Polsce wynosi 80 lat, natomiast mężczyzn 71,3 lata

-społeczeństwo Polskie zaliczamy do społeczeństw stwarzających się

-rośnie udział osób starszych w ogólnej liczbie ludności kraju

-osoby w wieku produkcyjnym stanowią większość (64,5%) ludności Polski

Rozmieszczenie ludności:

-w naszym kraju gęstość zaludnienia wynosi 122os./km kwadrat

-największą gęstość zaludnienia ma województwo śląskie, a najmniejszą woj. warmińsko-mazurskie i podlaskie

Migracje:

-największe masowe migracje na ziemiach polskich wystąpiły po II wojnie światowej. Z Ziem Odzyskanych wysiedlono ludność niemiecką. Do kraju powrócili jeńcy wojenni oraz robotnicy przymusowi

-Polska ma ujemne saldo migracji zewnętrznych

-w ciągu ostatnich kilku lat, w związku z otwarciem rynku pracy przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, wielu Polaków opuściło kraj w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy

-skupiska Polaków za granicą nazywamy Polonią. Najliczniejsza Polonia zamieszkuje Stany Zjednoczone.

Struktura zatrudnienia. Problemy rynku pracy:

-w rolnictwie zatrudnionych jest około 15% ludności aktywnej zawodowo, w przemyśle i budownictwie około 28%, w usługach około 57%

-stopa bezrobocia wynosi około 12%

-obszary o największym bezrobociu obejmuję województwa: warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie

-najmniejsze bezrobocie występuje w województwach: mazowieckim i małopolskim

Struktura narodowościowa:

-mniejszości narodowe w Polsce stanowią około 1,2%. Najliczniejsze z nich to Niemcy, Białorusini i Ukraińcy

-w Polsce wyróżniamy różne społeczności etniczne. Są to między innymi: Kaszubi, Kurpie, Łowiczanie, Ślązacy, Podhalanie.

Urbanizacja:

- wskaźnik urbanizacji wynosi 61%

-największe polskie aglomeracje to: górnośląska, warszawska, łódzka, trójmiejska, krakowska, wrocławska i poznańska.

- w przeszłości rozwój miast wynikał z pełnionych przez nie funkcji, np.: handlowych czy administracyjnych. Obecnie miasta pełnią wiele funkcji jednocześnie.

3.Zadania i teoria –ksero

-W 2003r. na świecie żyło ponad 6,4 mld ludzi

-Przyrost naturalny- to różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów, zarejestrowana w określonym czasie.

-Współczynnik przyrostu naturalnego- to wartość przyrostu naturalnego przeliczona na 1000 mieszkańców. Wyraża się go w promilach( ).

-Utrzymujący się przez dłuższy czas wysoki współczynnik przylotu naturalnego wywołuje eksplozję demograficzną. Jest to gwałtowny wzrost liczby ludności. Zjawisko to jest charakterystyczne dla wielu słabo rozwiniętych krajów.

-Gęstość zaludnienia to liczba mieszkańców, która przypada na 1 km (kwadratowy)

-O rozmieszczeniu ludności na Ziemi decydują czynniki przyrodnicze(klimat, rzeźba terenu, dostęp do wody, rodzaj gleb, występowanie surowców mineralnych), a także poza przyrodnicze (np.: poziom rozwoju gospodarczego, możliwość znalezienia pracy, migracje).

-Migracje polegają na przemieszczaniu się ludzi. Wyróżnia się:

Emigrację- wyjazd ludzi z jakiegoś obszaru

Imigrację- napływ ludności na określone terytorium

-Piramida płci i wieku jest to wykres przedstawiający strukturę wiekowa i płciową danego społeczeństwa. Kształt piramidy wieku społeczeństwa młodego, w którym udział najmłodszych grup wiekowych jest największy, przypomina trójkąt o szerokiej podstawie. W społeczeństwach starych udział najmłodszych roczników jest niewielki. Wykres struktury wiekowej przyjmuje w tym wypadku kształt kolumny o wąskiej podstawie.

-Naród- to grupa ludzi posiadająca własnej odrębności, wspólną historię, terytorium, kulturę i język.

- Ocenia się, że na świecie istnieje od 2,5 do 5 tysięcy języków oraz dialektów. Najwięcej ludzi posługuje się na co dzień językiem chińskim, hindi, angielskim, hiszpańskim i arabskim.

-Największe religie pod względem liczby wyznawców to:

Chrześcijaństwo(głownie: katolicyzm, prawosławie i protestantyzm)

Islam

Hinduizm

Buddyzm

-Urbanizacja to proces rozwoju istniejących miast, wzrost liczby ich mieszkańców oraz powstawanie nowych ośrodków miejskich. O poziomie urbanizacji świadczy wskaźnik urbanizacji. Jest to udział ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności. Wyraża się go w procentach (%).

- W wyniku urbanizacji powstają zespoły miejskie:

Aglomeracja- (londyńska) zespoły składające się z jednego miasta dominującego i otaczających je mniejszych miejscowościami

Konurbacje- (górnośląska) zespoły kilku miast położonych blisko siebie, bez wyraźnego ośrodka dominującego.

-Wokół wielkich miast, przeważnie w krajach słabo rozwiniętych, istnieją dzielnice nędzy, nazywane slumsami. Przyczyną ich powstawania jest zbyt szybki napływ biednej ludności do ośrodków miejskich.

-Dezurbanizacją nazywamy proces przenoszenia się ludności miejskiej na peryferie lub obszary miejskie.

Wyż demograficzny- sytuacja, gdy współczynnik przyrostu naturalnego jest wysoki

Niż demograficzny- sytuacja, gdy W jest niski

Migracje ludności- przemieszczanie ludzi w obrębie jednego kraju(migracje wewnętrzne) oraz do innego państwa (migracje zewnętrzne)

Przyczyny migracji wewnętrznych:

Ze wsi do miasta	Z miasta na wieś
- łatwiej o pracę - wygodne życie (dostęp do sklepów i rozrywki) - dostęp do szkół, lekarzy specjalistów	- zanieczyszczone środowisko - hałas - przestępczość

Wskaźnik urbanizacji- procentowy udział ludności miejskiej w stosunku do ogólnej liczby ludności. Obecnie w Polsce 61%.

Saldo migracji- różnica między liczbą osób przybyłych do danego kraju a liczba osób, które z tego kraju wyjechały.

SM= imigranci- emigranci

Polonia- zagraniczne skupiska Polaków. Największe skupiska Polonii to USA, Niemcy, Wielka Brytania, Francja

Przyrost rzeczywisty- zmiana liczby ludności po uwzględnieniu przyrostu naturalnego i salda migracji

Przyrost rzeczywisty= przyrost naturalny+ saldo migracji

Feminizacja- przewaga liczebna kobiet w danej populacji

Maskulinizacja- przewaga liczebna mężczyzn

Wskaźnik feminizacji- liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn

Struktura zatrudnienia- udział zatrudnionych w poszczególnych sektorach gospodarki tak jak w rolnictwie, przemyśle i usługach. W państwach wysoko rozwiniętych najwięcej osób pracuje w sektorze usług. W Polsce(rolnictwo:15%, przemysł i budownictwo:28%, usługi: 57%)

Stopa bezrobocia- procentowy udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności czynnej zawodowo. 2009r. 12%

Wskaźnik obciążenia demograficznego- informuje nas o tym, jaki jest procent osób w wieku nieprodukcyjnym (przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym) w stosunku do osób w wieku produkcyjnym.

Czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności-:

Przyrodnicze:	Historyczne:	Społeczno-ekonomiczne:
- ukształtowanie powierzchni - klimat, wody, gleby -surowce naturalne	- zmiany granic państwowych - migracje - przesiedlenia	- rozwój szlaków komunikacyjnych - rozwój rolnictwa i przemysłu - rozwój miast

aglomeracja monocentryczna- składa się z jednego dużego miasta i wielu mniejszych: warszawska, łódzka, krakowska i wrocławska

aglomeracja policentryczna- (konurbacja) tworzy wiele miast, wśród których nie ma jednego ośrodka dominującego: górnośląska

Problemy demograficzne polskiego społeczeństwa:

Wchodzimy w okres bardzo szybkiego starzenia się społeczeństwa. Dzieci będzie coraz mniej, żyć będziemy dłużej, więcej rodaków wyjedzie za granicę, niż będzie cudzoziemców, którzy zechcą się osiedlić w naszym kraju. W rezultacie za nieco ponad ćwierć wieku liczba Polski zmniejszy się do 35,7 mln osób. Zdecydowanie zwiększy się liczba ludności w wieku produkcyjnym (kobiet w wieku 60 i więcej lat oraz mężczyzn w wieku 65 i więcej lat). Takich osób będzie 9,6 mln . W efekcie co czwarta osoba żyjąca w Polsce będzie seniorem. Szybki proces starzenia się społeczeństwa już się rozpoczął, ale gwałtowny jego wzrost nastąpił po 2010r. Notowania zapaść demograficzna nie jest przypadkowa. Kobiety chcą teraz rodzić znacznie mniej dzieci niż na przykład w latach pięćdziesiątych. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że zmienia się hierarcha wartości rodzin, ich oczekiwań, aspiracji zawodowych i edukacyjnych. Spadek przyrostu naturalnego wiązany jest także z trudnościami na rynku pracy, zmniejszeniem świadczeń socjalnych na rzecz rodziny oraz ogólnie z trudnymi warunkami społeczno-ekonomicznymi. Równocześnie nadal będzie się zmniejszać umieralność mieszkańców naszego kraju i zwiększać średnia długość życia. Przeciętnie trwanie życia mężczyzny wzrośnie z 70,4 lat obecnie do 74,6 lat w 2005r., a kobiet z 78,8 lat do 81,2 lat. Z badań wynika również, że w najbliższych latach utrzyma się przewaga emigracji Polaków nad imigracją cudzoziemców do Polski.

Funkcje miast:

usługowa

handlowa

administracyjna

przemysłowa

transportowa

edukacyjna

turystyczna

religijna

Aglomeracja- zespół miast

Konurbacja- zespół miejski, w którym nie ma ośrodka dominującego (górny śląsk, trójmiasto)

Urbanizacja

powstawanie nowych miast rozwój istniejących miast wzrasta liczba osób mieszkających w mieście

(wzrasta wskaźnik urbanizacji) [podr. str.69]

Wyż rodzi wyż a niż rodzi niż.

Mniej więcej co 20-30 lat powtarzają się niże i wyże.

Wykres str.59

Od 1950 do 1955 przyrost naturalny wynosił ok. 20‰- okres powojenny, a na dodatek moda na rodziny wielodzietne.

Lata 60 i 70- spadek urodzeń model rodziny 2+2, na dodatek urodziły się dzieci pokolenia urodzonego w czasie wojny (niż rodzi niż).

1975-1985 wyż rodzi wyż.

Od 1985 niż demograficzny polki rodzą coraz mniej dzieci.