Normatywne definicje wybranych przedmiotów własności przemysłowej: wynalazek, wzór przemysłowy, znak towarowy i zakres udzielonej im ochrony (zakres przedmiotowy)

III.3.1. Wynalazek - patent

Ustawodawca nie wprowadził normatywnej definicji wynalazku jako takiego, ustawa prawo własności przemysłowej (pwp) wskazuje jedynie, które wynalazki są patentowane, a zatem korzystają ze szczególnej ochrony prawnej. Są to: wynalazki nowe, posiadające poziom wynalazczy i nadające się do przemysłowego stosowania. Patentów nie udziela się na: 1) wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo; 2) odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami; 3) sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.

Ustawodawca wskazuje ponadto, iż w znaczeniu prawnym wynalazkami nie są: 1) odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne; 2) wytwory o charakterze jedynie estetycznym; 3) plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier; 4) wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki; 5) programy do maszyn cyfrowych; 6) przedstawienia informacji

Ze względu na rodzaj wynalazku chronionego patentem można wyróżnić w szczególności następujące rodzaje patentów: patent na produkt substancje lub mieszaniny ( np. leki), określa się poprzez określenie składników danej substancji z podaniem wartości granicznych, jeżeli związki chemiczne to wzór strukturalny; patent na urządzenie – podaje się cechy konstrukcyjne, usytuowanie poszczególnych części względem siebie; patent na sposób wytwarzania – podanie czynności, operacji, procesów, oraz kolejności i warunków w jakich się odbywają; paten na zastosowanie – nowe zastosowanie produktów już znanych.

Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy i zawodowy na całym obszarze RP.

Zakres przedmiotowy patentu wyznaczają zastrzeżenia patentowe.

Ograniczenia patentu, czyli sytuacje w których uprawniony nie może skutecznie przeciwstawić się korzystaniu przez osoby trzecie z dóbr chronionych prawem wyłącznym, to : prawo używacza uprzedniego; wyczerpanie prawa; przywilej komunikacyjny; korzystanie z wynalazku do celów państwowych; stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych; korzystanie z wynalazku do wykonania czynności wymaganych dla uzyskania rejestracji bądź zezwolenia stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów (np. leków); wykonanie leku w aptece.

III.3.2. Znak towarowy - prawo ochronne na znak towarowy

Zgodnie z normatywną definicją:

znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów

jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, melodia.

Funkcje znaków towarowych:

funkcja oznaczania pochodzenia (odróżniająca) – funkcja podstawowa polegająca na informowaniu nabywców o pochodzeniu towarów;

funkcja gwarancyjna (jakościowa) – pozwalająca na przekazywaniu informacji o właściwościach czy cechach towaru;

funkcja reklamowa – przejawiająca się w możliwościach wykorzystania znaku towarowego jako środka reklamy, w celu zachcenia potencjalnych nabywców, utrzymania dotychczasowej klienteli i pozyskania nowej.

Nie wszystkie znaki towarowe mogą korzystać ze szczególnej ochrony wynikającej z faktu uzyskania prawa ochronnego poprzez jego rejestrację. Przeszkodę ta stanowią trzy grupy przesłanek:

▪ brak zdolności odróżniającej, to znaczy oznaczenia nie mogą być znakiem towarowym (to jest gdy nie nadają się do graficznego przedstawienia i nie charakteryzują się zdolnością odróżniającą ) lub nie mają dostatecznych znamion odróżniających ( nie nadają się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostały zgłoszone; składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności; weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych);

▪ zaistnienie bezwzględnych przeszkód rejestracyjnych

nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które:

- naruszają prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich;

- są sprzeczne porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

- mogą wprowadzać odbiorców w błąd;

- zostały zgłoszone do UP w złej wierze;

- zawierają nazwę Rzeczypospolitej Polskiej bądź inne narodowe symbole;

- zawierają skróty nazw lub inne symbole obcych państw;

- zawierają urzędowe oznaczenia ;

- stanowią formę uwarunkowaną wyłącznie jego naturą;

- zawierają symbole , których używanie może obrażać.

▪ zaistnienie względnych przeszkód rejestracji, to jest gdy:

- istnieje kolizja znaku z oznaczeniem geograficznym;

- kolizja ze znakiem powszechnie znanym niezarejestrowanym;

- istnieje ryzyko pomyłki do znaków wcześniejszych;

- istnieje wcześniejsze prawo,

- pierwszeństwo zgłoszenia.

Treść prawa ochronnego na znak towarowy: prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy na całym obszarze RP. Ograniczenia prawa ochronnego na znak towarowy, czyli sytuacje w których uprawniony nie może skutecznie przeciwstawić się korzystaniu przez osoby trzecie z dóbr chronionych prawem wyłącznym, to: wyczerpanie prawa; korzystanie ze znaku przez osoby trzecie; zindywidualizowanie przedsiębiorstwa; prawo używacza.

III.3.3. Wzór przemysłowy – prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

Definicja normatywna:

wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Mogą to być w szczególności opakowania, symbole graficzne, kroje pisma typograficznego ( nz wyjątkiem programów komputerowych).

Praw z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe:

- których wykorzystanie byłoby sprzeczne porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

- zawierają nazwę Rzeczypospolitej Polskiej bądź inne narodowe symbole, zawierają skróty nazw lub inne symbole obcych państw lub urzędowe oznaczenia ;

- zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycje narodową.

Treść prawa z rejestracji wzoru przemysłowego: prawo wyłącznego korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP. Ograniczenia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, czyli sytuacje w których uprawniony nie może skutecznie przeciwstawić się korzystaniu przez osoby trzecie z dóbr chronionych prawem wyłącznym, to korzystanie ze wzoru: do użytku osobistego lub niezwiązanego z działalnością gospodarczą; w celu doświadczalnym; polegającego na jego odtworzeniu de celów cytowania lub nauczania; w zakresie przywileju komunikacyjnego; prze import części zamiennych i akcesoriów do napraw statków morskich i powietrznych; przez wykonanej na indywidualne zamówienie naprawy związanej z odtworzeniem części składowej.