Metodologia – podstawowe pojęcia

Dr Monika Rudy - Muża

Mapa pojęciowa – ujęcie graficzne pojęć i ich wzajemnych relacji, pomocne

przy formułowaniu teorii.

E. Babbie

Teoria – systematyczne wyjaśnienie obserwacji wiążących się z jakimś konkretnym

zjawiskiem społecznym.

E. Babbie

Badania opisowe – mają za przedmiot pojedyncze zjawiska, indywidualne zdarzenia,

których wyjaśnienie może być jednoznaczne, oczywiste, np. sondaże, statystyki.

Badania wyjaśniające – szukają przede wszystkim związków między cechami, zmiennymi.

T. Pilch

PRZYGOTOWANIE

Dedukcja – model logicznego rozumowania, w którym oczekiwania i

hipotezy

wywodzone są z ogólnych twierdzeń.

Indukcja – logiczny model rozumowania, w którym ogólne twierdzenia

wywodzone

są ze szczegółowych obserwacji.

E. Babbie

Paradygmat – model czy schemat służący do obserwacji i interpretacji;

kształtuje nasze spostrzeżenia i to, jak je rozumiemy.

E. Babbie

KONSTRUKCJA TEORETYCZNA

Paradygmat dostarcza modelowych rozwiązań uprawiającym daną dyscyplinę naukową

Lub typ nauk (model nauki i naukowości) i obejmuje:

1. zbiór przyjętych założeń

2. zbiór podstawowych teorii i twierdzeń opisujących i wyjaśniających rzeczywistość

lub jej fragment, np. edukację

3. instrumentarium badawcze

4. zastosowanie osiągniętych wyników badań.

T. Hejnicka – Bezwińska, za T.S. Kuhn

ZMIENNE

Zmienna – zbiór wartości, jakie przyjmuje dany obiekt w populacji, do

której należy.

E. Babbie

Populacja – teoretycznie określony zbiór obiektów będących

przedmiotem badania.

E. Babbie

Model – układ, który stanowi narzędzie pośredniego poznania innego

układu przez to, że jest do niego w istotny sposób podobny, lub

większość cech obu układów jest analogiczna, a układ modelowy jest

bardziej dostępny poznawczo.

T. Pilch

Zmienne zależne – zmienne losowe, a więc takie, których rozkładu wartości

w zbiorze badanych obiektów badacz nie może przewidzieć.

K. Rubacha

Zmienne niezależne – zmienne ustalone, a więc takie, których rozkład wartości

w zbiorze badanych obiektów ustala sam badacz.

K. Rubacha

Inne rodzaje zmiennych:

- jakościowe i ilościowe

- dwu- i wielowartościowe

- ciągłe i dyskretne

Zmienna zakłócająca – zmienna niezależna,

która osłabia lub zrywa związek

między zmiennymi niezależnymi

a zmienną zależną.

K. Rubacha

RODZAJE ZMIENNYCH

Operacjonalizacja zmiennych – procedura przetworzenia ich definicji teoretycznych

na język badań (doświadczeń); operacjonalizacja będzie zatem procedurą przekładania

teoretycznych definicji zmiennych na język badania poprzez dobieranie do nich

wskaźników.

K. Rubacha

Konceptualizacja – wybór definicji teoretycznej zmiennej.

K. Rubacha

Definicja operacyjna – konkretna i szczegółowa definicja jakiegoś pojęcia,

sformułowana w kategoriach działań (operacji), pozwalających na

zaklasyfikowanie

danej obserwacji, np. definicją op. uzyskania na egzaminie oceny bdb jest

udzielenie

co najmniej 90% poprawnych odpowiedzi.

E. Babbie

Operacjonalizacja – proces tworzenia definicji operacyjnych czy inaczej określania

dokładnych procedur pomiaru wartości zmiennej.

E. Babbie

OPERACJONALIZACJA

Wskaźnikiem zjawiska nieobserwowalnego N nazwiemy takie zjawisko

obserwowalne W,którego wystąpienie pozwoli nam w sposób bezwyjątkowy

(zawsze, gdy N to W) i/lub z większym od przeciętnego

prawdopodobieństwem stwierdzić, że zaszło zjawisko N.

K. Rubacha

WSKAŹNIK

PROBLEMY BADAWCZE

Problem badawczy – pytanie o naturę badanego zjawiska, o istotę

związków między zdarzeniami lub istotami i cechami procesów, cechami

zjawiska; uświadomienie sobie trudności z wyjaśnieniem i zrozumieniem

określonego fragmentu rzeczywistości; deklaracja o naszej niewiedzy

zawarta w gramatycznej formie pytania.

T. Pilch

Hipoteza – określone, weryfikowalne oczekiwanie co do rzeczywistości,

sformułowane na bazie ogólniejszego twierdzenia; szerzej –

przewidywanie dotyczące natury rzeczy wyprowadzone z teorii.

E. Babbie

Metoda badań – zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych

i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza

zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.

A. Kamiński

Technika badań – czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi

dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji,

opinii, faktów.

A. Kamiński

Narzędzie badawcze – przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań.

T. Pilch

BADANIE WŁAŚCIWE

Kodowanie – proces nadawania danym surowym standaryzowanej formy, pozwalającej

na komputerowe przetwarzanie i analizę.

Korelacja – empiryczny związek, zaobserwowany między dwiema zmiennymi, polegający

na tym, że:

- zmiany wartości jednej zmiennej są powiązane ze zmianami drugiej

lub

-przyjmowanie określonych wartości jednej zmiennej są powiązane ze zmianami drugiej

Jednostka analizy – to, co (kto) będzie badane.

E. Babbie