Wzgórze Wawelskie z Zamkiem Królewskim

Wawelskie sale stanowią dziś wielką wartość, na szczególną uwagę zasługują komnaty gotyckie, królewskie apartamenty – sypialnie i ubieralnie, Sala Tronowa, Sala Senatorska, Sala Przeglądu Wojsk i wiele innych. Wspaniałe walory przedstawia katedra krakowska, występują w niej wszystkie obecne w Polsce style architektoniczne od romańskiego po secesję. Kościół ten był świadkiem wielu wspaniałych wydarzeń: koronacji królewskich, małżeństw dynastycznych, zwożono tu sztandary i zdobyczne trofea wojenne.

Ważnym miejscem w katedrze jest krypta, w której złożone są szczątki doczesne królów – od Władysława Łokietka po Augusta II, a także polscy bohaterowie narodowi – Tadeusz Kościuszko, książę Józef Poniatowski czy Józef Piłsudski, pełni ona rolę „sanktuarium narodu polskiego”. W katedrze znajduje się brzmiący w wyjątkowych momentach dziejowych Dzwon Zygmunta. Wyjątkowego charakteru nadaje katedrze złota bryła znajdująca się nad Kaplicą Zygmuntowską. Warto także zwiedzić skarbiec, którego najcenniejszym zabytkiem jest Włócznia św. Maurycego.

Obecnie na Wawelu mieści się ogromne muzeum, liczne w ciekawe eksponaty i atrakcje. Całość została podzielona tematycznie na części: Prywatne Apartamenty Królewskie, Komnaty Królewskie, Skarbiec Koronny i Zbrojownię, Sztukę Wschodu, Wawel Zaginiony, Katedrę Królewską oraz Smoczą Jamę.

Data lub czas powstania

X w.

Materiał budowlany

Murowany – cegła, kamień.

Historia

Wzgórze wawelskie służy jako fortyfikacja od czasów kiedy zamieszkali tutaj ludzie, a pierwszy zamek obronny mógł już istnieć w VI w. Już za czasów Bolesława Chrobrego drewniane budynki zastąpiono murowanymi budowlami. Od tej pory był on wielokrotnie przebudowywany dzięki czemu w jego obrębie znajduje się wiele budowli charakteryzujących się różnymi cechami architektonicznymi.

Największe zmiany wprowadzono za czasów Zygmunta Starego, wprowadzając na Wawel renesans, za sprawą Franciszka Florentczyka i Bartolomeo Berecci – włoskich architektów. Najbardziej znaną budowlą ze zmian z lat 1512–1540 jest wspaniały arkadowy dziedziniec.

Schyłek świetności Wawelu nastąpił z momentem zawarcia Unii Lubelskiej, kiedy w XVII w. stolica Rzeczpospolitej została przeniesiona do Warszawy. Wawel stał pusty i wielokrotnie był rabowany, m.in. przez najazdy Szwedów i Rosjan. Wielki pożar spowodowali w 1702 r. Szwedzcy żołdacy palący ogień na podłogach zamku.

Po pierwszym rozbiorze Wisłą przebiegała granica, wtedy Wawel przejął zadanie twierdzy granicznej. W 1846 r. doszczętnie ograbiony stał się siedzibą garnizonu austriackiego.

W 1897 r. Wiedeń wyraził wreszcie zgodę na stworzenie we wnętrzach Muzeum Narodowego, starania te trwały od 1878 r. Cesarz przyznał także dotację na ten cel. Odtąd rozpoczęła się odbudowa zamku, przynosząca efekty, choć nie było to zadanie łatwe po tylu latach zaniedbań i dewastacji.

Ważnym elementem wzgórza wawelskiego jest katedra krakowska, prawdopodobnie ufundowana przez Bolesława Chrobrego.

Ciekawostki

Na terenie Zamku Królewskiego centrum wystawienniczo-konferencyjne organizuje wiele koncertów, oferuje szeroki program kulturalno-artystyczny oraz muzealne zajęcia edukacyjne.

Forma ochrony prawnej

Obiekt wpisany do rejestru zabytków jako:

• Wzgórze Wawelskie, nr rej.: A-7 z 28.03 1931, z 20.02.1933 i z 8.09.2008.

Położenie obiektu

Położony na wzgórzu nad lewym brzegiem Wisły, w centrum miasta.

Dostępność

Wzgórze wawelskie jest udostępniane zwiedzającym codziennie od godz. 6:00 do zmroku. 
Dziedziniec arkadowy Zamku Królewskiego jest zamykany pół godziny przed zamknięciem bram wzgórza.