19. POJĘCIE AGRESJI
Słowo agresja w prawie międzynarodowym oznacza napaść. Jest ono bardzo istotne zwłaszcza w kontekście prawa do samoobrony, które powstaje gdy mamy do czynienia z napaścią. Pierwszym dokumentem, który definiował agresję była konwencja w sprawie określenia napaści z 3 lipca 1933 r. według tej konwencji napaść to:
- wypowiedzenie wojny innemu państwu
- najazd przy pomocy sił zbrojnych na terytorium innego państwa bez wypowiedzenia wojny
- atak siłami lądowymi, morskimi, powietrznymi na terytorium, okręty lub samoloty bez wypowiedzenia wojny
- blokada morska wybrzeży lub portów
- poparcie udzielone uzbrojonym bojówkom, które zorganizowały się na jego terytorium i dokonują najazdów na terytorium innego państwa, jak i również odmowa, pomimo żądań państwa najechanego, poczynienia niezbędnych kroków do pozbawienia bojówek wszelkiego wsparcia i pomocy.
Wraz z wejściem w życie KNZ rozgorzał spór, czy pojęcie „force” użyte w art. 2 pkt 4 oznacza tylko siłę militarną, czy także inne rodzaje przymusu. Dlatego też w 1974 r. na sesji ZO ONZ przyjęto rezolucję 3314 w sprawie definicji agresji. Art. 3 wymienia czynności, które uznaje się za akty agresji, tj.:
- inwazja, atak, okupacja lub aneksja terytorium
- bombardowanie lub użycie innej broni przeciwko terytorium państwa
- blokada portów lub wybrzeży przez siły zbrojne
- atak zbrojny na siły lądowe, morskie lub powietrzne, a także marynarkę oraz lotnictwo cywilne
- użycie sił zbrojnych znajdujących się na terytorium jednego państwa za zgoda państwa przyjmującego niezgodnie z warunkami pobytu
- wyrażenie zgody przez państwo, by jego terytorium, które oddało do dyspozycji innego państwa było wykorzystane przez to inne państwo do dokonania agresji przeciwko innemu państwu
- wysłanie przez państwo lub w jego imieniu bojówek, grup zbrojnych lub najemników, które dokonują zbrojnych ataków przeciwko innemu państwu w stopniu dorównującym atakom wyżej wymienionym.
W art. 5 rezolucji jest napisane, że żadne względy natury politycznej, ekonomicznej czy wojskowej nie usprawiedliwiają agresji. Ponadto wojna agresywna jest zbrodnią przeciwko międzynarodowemu pokojowi, co pociąga za sobą odpowiedzialność międzynarodową państwa. Nabycie terytorium lub zdobycie innej korzyści w wyniku aktu agresji będzie uznane za nielegalne.