1. Cel ćwiczenia: Poznanie zasady działania znalowego oscyloskopu elektronicznego i jego schematu blokowego oraz wykorzystanie go do pomiarów.
2. Pomiary
Tabela 1. Pomiar okresu i wyznaczanie częstotliwości. ΔX= 0,1 [dz] δCX=3[%]
Pomiar okresu oscyloskopem | fX obliczone z TX | Wynik | |
---|---|---|---|
Lp | XT | CX | TX |
dz | ms/dz | ms | |
1 | 5,2 | 0,5 | 2,6 |
2 | 2,4 | 1 | 2,4 |
3 | 1,2 | 2 | 2,4 |
Metoda obliczeń na przykładzie pierwszego pomiaru:
Obliczenie okresu, błędu bezwzględnego i względnego
TX = CX * XT = 0,5 dz/ms * 5,2 dz = 2,6 ms
ΔX=0,1[dz], δCx=3[%]
$$\delta T_{X} = \ \delta C_{X} + \ \text{δX} = \ \delta C_{X} + \frac{\text{ΔX}}{X}*100\% = 3\% + \ \frac{0,1\ \text{dz}}{5,2\ \text{dz}}*100\% = 4,92\%$$
$$T_{X} = \ \frac{\delta T_{X}*T_{X}}{100\%} = \ \frac{4,92\%*2,6\ \text{ms}}{100\%} = 0,13\text{ms}$$
TX ± TX = (2,6 ±0,13)ms
Obliczanie częstotliwości, błędu bezwzględnego i względnego
$${\text{\ \ \ \ \ \ \ \ }f}_{X} = \ \frac{1000}{T_{X}} = 384,6$$
δfX=δTX = 4, 92%
$$\text{\ \ \ \ \ \ }f_{X} = \ \frac{\delta f_{X}*f_{X}}{100\%} = \ \frac{4,92\%*384,6\text{Hz}}{100\%} = 18,92\ \text{Hz}$$
Tabela 2. Pomiar napięcia międzyszczytowego i wyznaczanie wartości skutecznej.
Pomiar oscyloskopem UPP | Obliczone z UPP | Obliczone z UPP | Wynik | |
---|---|---|---|---|
Lp. | YPP | CY | UPP | δUPP |
dz | V/dz | V | % | |
1 | 3,9 | 0,5 | 1,95 | 5,56 |
2 | 1,9 | 1 | 1,90 | 8,26 |
3 | 1,0 | 2 | 2,00 | 13,0 |
Metoda obliczeń dla pierwszego pomiaru:
Obliczanie napięcia międzyszczytowego
UPP= YPP*CY=3,9*0,5 = 2,6 V
$$\text{\ \ \ \ \ \ \ }\delta U_{\text{PP}} = \ \delta Y_{\text{PP}} + \ \delta C_{Y} = \ \frac{Y}{Y}100\% + \ \delta C_{Y} = \ \frac{0,1\ \text{dz}}{3,9\text{dz}}100\% + 3\% = 5,56\%$$
$$\text{\ \ \ \ \ \ }U_{\text{PP}} = \ \frac{\delta U_{\text{PP}}*U_{\text{PP}}}{100\%} = \ \frac{5,56\%*1,95\ V}{100\%} = 0,11\ V$$
Obliczenie amplitudy ( napięcia maksymalnego)
$${\text{\ \ \ \ \ \ \ }U}_{\text{MAX}} = \ \frac{U_{\text{PP}}}{2} = \ \frac{1,95}{2} = 0,975$$
$${\text{\ \ \ \ \ \ \ }\text{ΔU}}_{\text{MAX}} = \ \frac{\text{ΔU}_{\text{PP}}}{2} = \ \frac{0,11}{2} = 0,055$$
$$\text{\ \ \ \ \ \ }\delta U_{\text{MAX}} = \ \frac{U_{\text{MAX}}}{U_{\text{MAX}}}100\% = \ \frac{0,055V}{0,975V}100\% = 5,64\%$$
Obliczenie napięcia błędu względnego i bezwzględnego dla UAC
$U_{\text{AC}} = \ \frac{U_{\text{MAX}}}{\sqrt{2}} = \frac{0,975V}{\sqrt{2}} = 0,69V$
$$\text{\ \ \ \ \ \ \ \ }\Delta U_{\text{AC}} = \ \frac{\text{ΔU}_{\text{MAX}}}{\sqrt{2}} = \frac{0,055V}{\sqrt{2}} = \ 0,04V$$
$$\text{\ \ \ \ \ \ \ \ }\delta U_{\text{AC}} = \frac{\Delta U_{\text{AC}}*100\%}{U_{\text{AC}}} = \frac{0,04V*100\%}{0,69V} = 5,80\%$$
Tabela 3. Pomiar składowej stałej przebiegu okresowo zmiennego.
Przyrząd pomiarowy | YDC | CY | UDC | δUDC | ΔUDC | UDC± ΔUDC |
---|---|---|---|---|---|---|
dz | V/dz | V | % | V | V | |
Oscyloskop | 0,8 | 2 | 1,6 | 0,1 | 0,0016 | 1,6±0,0016 |
Metoda obliczeń:
UDC = YDC * CY = 0,8 dz * 2V/dz = 1,6V
$$\delta U_{\text{DC}} = \ \frac{0,3\%}{100\%}1,6V + 0,1 = 0,1\%$$
$$U_{\text{DC}} = \ \frac{U_{\text{DC}}*\delta U_{\text{DC}}}{100\%} = \ \frac{1,6V*0,1\%}{100\%} = 0,0016$$
3. Wnioski:
Oscyloskop to urządzenie elektroniczne przeznaczone do obserwacji napięcia stałego i przemiennego, znajduje również zastosowanie przy pomiarze wartości prądu, częstotliwości, kąta fazowego i innych wielkości elektrycznych oraz nieelektrycznych dających się przetworzyć na napięcie.
Na podstawie powyższych doświadczeń można zauważyć, że wraz ze wzrostem okresu (TX) rośnie niepewność pomiaru, a ze wzrostem napięcia międzyszczytowego (UPP) rośnie napięcie maksymalne (UMAX) a tym samym niepewność pomiaru.
Otrzymane wyniki są dosyć rozbieżne, jednak podczas dokonywania wszystkich pomiarów, błąd względny(δTX, δfX, δUPP, itd.) nie przekroczył, 15% dlatego możemy wnioskować, że nasz pomiary były dokładne. Im większa stała podziału (Cx, CY), tym błąd pomiaru rośnie.
Mimo błędów pomiarowych oscyloskopu, jest on jednak w praktyce inżynierskiej bardzo dogodnym i często niezastąpionym przyrządem do obserwacji sygnałów elektrycznych.