Mikroorganizmy chorobotwórcze dla roślin, zwierząt i ludzi oraz sposoby ochrony przed patogenami
Ryzosfera to dynamiczne środowisko gleby z bytującymi w niej drobnoustrojami przylegającymi bezpośrednio do korzeni. Bakterie podlegają oddziaływaniom systemu korzeniowego i zachodzącym w nim procesom. Podaje się jej wielkość w mm.
Efekt ryzosferowy to stosunek liczby drobnoustrojów z ryzosfery do liczby drobnoustrojów ze strefy pozakorzeniowej. Jest on zawsze większy od 1.
Ryzosfera obejmuje następujące obszary:
a) endoryzosfera - obszar epidermy i komórek kory korzenia zasiedlany przez bakterie
b) ektoryzosfera - obszar bezpośrednio przylegającej gleby z drobnoustrojami do korzenia
c) ryzoplana - strefa powierzchniowa korzeni zasiedlana bezpośrednio przez bakterie
W ryzosferze (oprócz protokooperacji) zachodzą następujące zjawiska
1. symbioza
- bakteriolityczna (bakterie z roślinami motylkowatymi)
- mikoryza (grzyby z korzeniami roślin)
2. działanie antagonistyczne ( np. marchew i cebula) polegające na wydzielaniu substancji (FITNOCYNY) działających stymulująco lub hamująco na namnażanie się fitopatogenów
Wydzieliny korzeniowe roślin antagonistycznych, wpływające hamująco na namnażanie się drobnoustrojów chorobotwórczych, np jaskółcze ziele, dziurawiec, czosnek, cebula
3. działanie synergiczne (najbardziej skomplikowane i wymagające)
Fylosfera - powierzchnia roślin wystająca ponad glebę
Mikroflora epifityczna - mikroflora zamieszkująca fylosferę (czyli części nadziemne roślin). Liczba tej mikroflory zależy od:
I. Charakterystycznej powierzchni pędów i liści roślin
(głądkie, pomarszczone, pofałdowane, bez włosków, z włoskami)
II. Składu chemicznego wydzielin roślinnych
Mikroorganizmy pożyteczne dla roślin
Bakterie fermentacji mlekowej
* Streptococcus (u roślin), Lactococcus (w produktach mlecznych)
* Lactobacillus (mające kształt pałeczek, ale nie przetrwalnikujące)
Bakterie fermentacji octowej
* Acetobacter
Drożdże
* Saccharomyces
* Candida (mogą też być chorobotwórcze)
* Torula (mogą też być chorobotwórcze)
Mikroorganizmy szkodliwe dla roślin
Bakterie rozkładające białka (proteolityczne i amonifikacyjne)
* Pseudomonas
* Bacillus
* Micrococcus
Bakterie fermentacji masłowej (beztlenowe!)
* Clostridium
Pleśnie (wszystkie!)
* Mucor
* Rhizopus
* Aspergillus
* Penicillum
* Geotrichum
Mikroorganizmy chorobotwórcze dla roślin
Bakterie
* Erwinia
* Pseudomonas
Pleśnie
* Fusarium
* Alternaria
* Cladosporium
* Helminthosporium
Mikroorganizmy chorobotwórcze dla ludzi
Bakterie
- pałeczki
* Escherichia
* Schigella
* Salmonella
Promieniowce
* Actinomyces!
Mikroflora zbóż
Promieniowce:
- Streptomyces
- Micromonospora
- Actinomyces
Bakterie:
- Micrococcus
- Pseudomonas
- Lactococcus
- Lactobacillus
Pleśnie
- Mucor, Rhizopus, Penicillum, Aspergillus, Alternaria, Fusarium, Helminthosporium
Mikroflora siana i zielonek
Bakterie:
- Mikrococcus, Pseudomonas, Flavobacterium, Bacillus, (Clostridium)
Pleśnie:
- Rhisopus, Aspergillus, Penicillum
Drobnoustroje warzyw i owoców
Owoce:
drożdże: Saccharomyces, Candida, Pichia
pleśnie: Penicillum, Mucor, Rhisopus
bakterie: Micrococcus, Bacillus, pałeczki z grupy coli
Warzywa:
zielone (kapusta, szpinak, sałata): bakterie kwasu mlekowego , drożdże i pleśnie
korzeniowe (marchew, pietruszka, cebula, burak, ziemniak): Clostridium, Bacillus, MIcrococcus, Flavobacterium, Escherichia coli oraz drożdże i pleśnie