Straż łowiecka

• Pojęcie i istota Straży Łowieckiej

Obowiązujące Prawo Łowieckie powołało do życia Państwową Straż Łowiecką, której głównymi zadaniami jest kontrolowanie przestrzegania przepisów prawa łowieckiego. W skład zadań takiej straży wchodzą obowiązki z zakresu kontrolowania i sprawdzania poprawności działalności podmiotów łowiectwa. Działa ona jako umundurowana, uzbrojona i wyposażona w terenowe oznakowane środki transportu formacja podległa wojewodzie i stanowią ją Państwowa Straż Łowiecka oraz strażnicy łowieccy powoływani lub zatrudniani rzez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich.

• Zakres działania i zadania Państwowej Straży Łowieckiej

Zadaniem Państwowej Straży Łowieckiej jest kontrola realizacji przepisów ustawy, a w szczególności w zakresie:

1. ochrony zwierzyny;

2. zwalczania kłusownictwa i wszelkiego szkodnictwa łowieckiego;

3. zwalczania przestępstw i wykroczeń w zakresie łowiectwa;

4. kontroli legalności skupu i obrotu zwierzyną.

5. kontroli przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu zwierzyną żywą oraz obrotu tuszami zwierzyny i ich częściami dotyczącej prowadzenia ewidencji skupu w każdym punkcie skupu.

Na terenach obwodów łowieckich ochroną zwierzyny oraz ochroną mienia dzierżawców i zarządców, zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa łowieckiego i szkodnictwa przyrodniczego, popełnianych w obwodach łowieckich polnych i leśnych, zajmują się strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej, na zasadach określonych w Kodeksie Postępowania Karnego i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Państwowa Straż Łowiecka współpracuje z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

• Prawa Państwowej Straży Łowieckiej

Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej przy wykonywaniu zadań mają prawo do:

1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia w celu ustalenia ich tożsamości;

2) nakładania i ściągania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia popełniane na terenach obwodów łowieckich w zakresie szkodnictwa łowieckiego;

3) zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu w obwodach łowieckich oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu sprawdzenia ich ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży, w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;

4) przeszukania osób, pomieszczeń i innych miejsc w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia na zasadach określonych w Kodeksie Postępowania Karnego;

5) ujęcia sprawcy przestępstwa lub wykroczenia na gorącym uczynku lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa i doprowadzenia do jednostki Policji;

6) odbierania za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnienia oraz ich zabezpieczenia;

7) prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktu oskarżenia w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest zwierzyna, w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie Postępowania Karnego; 

8) prowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia oraz udziału w rozprawach przed kolegium do spraw wykroczeń w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia środków zaskarżania do sądu rejonowego od rozstrzygnięć kolegium do spraw wykroczeń w sprawach zwalczania wykroczeń w zakresie szkodnictwa łowieckiego;

9) dokonywania kontroli podmiotów prowadzących skup, przerób i sprzedaż tusz zwierzyny lub ich części w zakresie sprawdzenia źródeł jej pochodzenia;

9a) dokonywania kontroli podmiotów prowadzących obrót zwierzyną żywą oraz podmiotów prowadzących chów i hodowlę zwierząt łownych w zakresie sprawdzenia źródeł ich pochodzenia;

9b) dokonywania kontroli podmiotów prowadzących sprzedaż usług obejmujących polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

10) noszenia broni palnej bojowej, broni myśliwskiej śrutowej, pałki wielofunkcyjnej i kajdanek oraz pocisków, w tym pocisków niepenetracyjnych;

11) noszenia miotacza gazu obezwładniającego;

12) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w przepisach o Policji, określających szczegółowo zasady żądania takiej pomocy.

Strażnik Państwowej Straży Łowieckiej może, wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie, stosować środki przymusu bezpośredniego w postaci:

1. siły fizycznej;

2. chemicznych środków obezwładniających w postaci miotacza gazu obezwładniającego;

3. pałki wielofunkcyjnej;

4. kajdanek;

5. pocisków niepenetracyjnych;

6. broni palnej.

Zasady postępowania przy wykonywaniu przez strażnika łowieckiego środków przymusu bezpośredniego:

1. środki przymusu powinien stosować tak, aby odpowiadały one potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i zmierzały do podporządkowania się osoby wydawanym poleceniom,

2. użycie środków przymusu bezpośredniego powinno być wykonane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste danej osoby w stosunku do której zostały podjęte,

3. strażnik łowiecki ma prawo do noszenia i używania broni myśliwskiej w celach ochrony zwierzyny przed drapieżnikami znajdującymi się na liście zwierząt łownych zgodnie z rocznym planem łowieckim o ile są członkami Polskiego Związku Łowieckiego,

4. przy wykonywaniu czynności służbowych strażnik łowiecki ma obowiązek nosić odznakę strażnika oraz na żądanie okazywać legitymację służbową,

5. strażnicy łowieccy przy wykonywaniu czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej, przewidzianej w przepisach kodeksu karnego dla funkcjonariusza publicznego. 

• Obowiązki Państwowej Straży Łowieckiej

Jednymi z obowiązków jest ochrona zwierzyny i prowadzenie ogólnopojętej gospodarki łowieckiej, zwalczanie kłusownictwa czy też sprawdzanie poprawności i legalności funkcjonowania skupów zwierzyny oraz jej obrót.

Strażnik łowiecki realizując swoje obowiązki związane z ochroną zwierzyny i gospodarką łowiecką powinien kierować się wskazaniami wynikającymi z Ustawy Prawo łowieckie. W szczególności, w swoim postępowaniu strażnik łowiecki musi przestrzegać ustalonych w rozdz. 3 Ustawy, zasad gospodarki łowieckiej.

Strażnik powinien tworzyć warunki bezpiecznego bytowania zwierzyny a w szczególności:

1. zwalczać kłusownictwo i wszelkie zjawiska szkodnictwa łowieckiego,

2. kontrolować przestrzeganie zakazu płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia i zabijania zwierzyny poza okresami polowań, odłowów oraz sprawdzianami pracy psów myśliwskich,

3. kontrolować przestrzeganie zakazu wybierania jaj i piskląt oraz niszczenia lęgowisk, nor i gniazd ptasich.

Obowiązkiem strażnika jest również kontrola przestrzegania przez wykonujących polowanie zasad określonych w rozdz. 8 Ustawy, a w szczególności:

1. Sprawdzanie u osób wykonujących polowanie, czy posiadają one uprawnienia do wykonywania polowania:

a) legitymację członkowską Polskiego Związku Łowieckiego,

b) pozwolenie na posiadanie broni myśliwskiej,

c)  pisemne upoważnienie wydane przez dzierżawce lub zarządcę  obwodu  łowieckiego do wykonywania polowania,

2.   Dokonywanie kontroli wpisów w książce ewidencji pobytu na  polowaniu indywidualnym poprzez:

a) sprawdzenie prawidłowości zapisów w książce ewidencji ze stwierdzonym stanem faktycznym,

3. kontrola prawidłowości wykonania adnotacji przez polującego w posiadanym upoważnieniu do polowania indywidualnego:

a) w odniesieniu do zwierzyny grubej- przed podjęciem czynności
transportowych,

b) w odniesieniu do zwierzyny drobnej- niezwłocznie po zakończeniu
polowania,

Niektóre uprawnienia nadzorczo-kontrolne są określone w aktach wykonawczych do Ustawy Prawo łowieckie. Podstawowym aktem mającym zasadnicze znaczenie dla działalności strażnika łowieckiego jest rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie listy gatunków zwierząt łownych. Lista gatunków zwierząt łownych jest wykazem zwierzyny, która podlega szczególnej ochronie w ramach Ustawy Prawo łowieckie. Strażnik łowiecki jest obowiązany znać wszystkie gatunki zwierząt dziko żyjących, zakwalifikowanych do zwierząt łownych, albowiem jego praca dotyczy ochrony tych zwierząt i tworzenia im warunków do bytowania. Poniżej zamieszczam aktualny, obowiązujący tekst rozporządzenia. Z wykazem gatunków zwierząt łownych jest związany integralnie akt prawny rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie okresów polowań. Ten akt również jest podstawowym w pracy strażnika łowieckiego i tekst tego rozporządzenia również zamieszczam niżej.

• Wymagania na stanowisko strażnika Straży Łowieckiej

Strażnikiem łowieckim w rozumieniu przedmiotowego zakresu jest osoba fizyczna, która spełniła kryteria art. 38 ust. 1 pkt 1-8 Prawa Łowieckiego i została powołana bądź zatrudniona przez dzierżawcę bądź zarządcę obwodów łowieckich / art. 36 ust. 3 pkt.2/ do spełnienia określonych obowiązków wynikających z przepisów Prawa Łowieckiego i treści zawartej umowy. Za podstawę prawną niniejszego zakresu przyjęto w szczególności ( art. 37 ust. 1 pkt. 1-4, art. 39 ust. 2 pkt. 1,5,6,9 i 11 ust. 3 pkt. 1i 2 ust. 4 oraz ust. 9-11, art. 40 ust. 1 pkt. 2 ust. 2i 3, art. 38 ust. 1 pkt. 1-8 Prawa Łowieckiego, a także Rozporządzenie Ministra Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 23 lipca 1997r. w sprawie wzorów legitymacji i odznaki w tym również kwalifikacji zawodowych, art. 33 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt.

Kandydat na strażnika łowieckiego musi spełniać łącznie następujące kryteria:

1. posiadać obywatelstwo polskie

2. mieć ukończone 21 lat,

3. korzystać z pełni praw publicznych,

4. posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe,

5. cieszyć się pozytywną opinią wydaną przez komendanta wojewódzkiego Policji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej

6. posiadać dobry stan zdrowia,

7. nie być karanym sądownie,

8. ukończyć z wynikiem pozytywnym przeszkolenie według programu opracowanego przez ministra środowiska.

Minister Ochrony Środowiska  Rozporządzeniem z dnia 17.06.2005 r w sprawie szczegółowych wymogów kwalifikacji zawodowych, wzorów legitymacji, umundurowania , oznak i odznak służbowych strażników Państwowej Straży Łowieckiej oraz szczegółowych kwalifikacji zawodowych . wzorów oznak i legitymacji  strażnika łowieckiego ( Dz.U. Nr 115, poz . 966) określił w § 7 wymogi kwalifikacyjne dla strażników łowieckich nie będących strażnikami Państwowej Straży Łowieckiej. Strażnikiem łowieckim może być osoba, która posiada wykształcenie co najmniej podstawowe i ukończyła kurs z zakresu gospodarki łowieckiej organizowany przez Polski Związek Łowiecki

Strażnikiem łowieckim powinna być osoba posiadająca odpowiednie cechy moralne oraz predyspozycje do pracy z ludźmi i umiejętność rozwiązywania problemów i sporów. Strażnik łowiecki powinien doskonale znać powierzony mu teren oraz mieć wyjątkowo dobre rozeznanie w zasobach zwierzyny na terenie obwodu. Powinien wiedzieć, co chroni i czego pilnuje. Strażnikowi łowieckiemu przypada bowiem wyjątkowo zaszczytna rola ochrony dobra ogólnonarodowego jakim jest zwierzyna w stanie wolnym.

Literatura:

1. Ustawa z dnia 13 października 1995 roku Prawo Łowieckie, tekst jednolity ze zmianami Dz.U.2005.127,1066;

2. Regulamin państwowej Straży Łowieckiej w Łodzi;

3. Strona Polskiego Związku Łowieckiego http://www.pzlow.pl/;

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 lutego 2005 w sprawie egzaminu ze znajomości wykonywania polowania oraz zasad ochrony przyrody (Dz. U. z dnia 15 lutego 2005r.).