1. Polityka Społeczna; definicja, przedmiot P.S., funkcje, cele, instrumenty, uwarunkowania, kierunki, zadania

• definicja – rodzaj polityki publicznej, wiążący się z instrumentalnym wykorzystaniem władzy w państwie do osiągania wszechstronnego dobrobytu wszystkich obywateli, z uwzględnieniem nierówności socjalno-ekonomicznych oraz nierówności władzy między różnymi grupami obywateli

• przedmiot – zabezpieczenie społeczne, sprawy pracy i zatrudnienia, zdrowia, oświaty i wychowania, mieszkalnictwa i kultury (szerokie rozumienie)

  • polityka socjalna (wąskie rozumienie) – świadczenia pieniężne

• cele

  • wszechstronność dobrobytu i jego równomierny rozkład wśród obywateli i ich grup

  • wzmocnienie pozycji grup zdominowanych

  • zmniejszenie dystansu między biednymi a bogatymi

  • eliminacja ubóstwa,

  • osiąganie równości

  • zapewnienie ładu społecznego

• instrumenty

  • ekonomiczne

    • polityka konsumpcyjna

    • kształtowanie stosunków własnościowych

    • ochrona wszelkich form własności

  • prawne

    • prawa i wolności obywatelskie oraz prawa socjalne zapisane w dokumentach międzynarodowych, Konstytucji i ustawach

    • regulacje prawne dotyczące poszczególnych dziedzin życia – prawo pracy, prawo rodzinne, prawo cywilne

  • informacyjne

    • informacje przekazywane za pośrednictwem systemu szkolnego,

    • informacje publikowane za pośrednictwem mediów masowych

    • poradnictwo indywidualne

  • kadrowe (zasoby ludzkie, kapitał ludzki) – politycy, służby społeczne, wolontariusze

  • kształtowanie przestrzeni

  • gospodarowanie czasem

• uwarunkowania

  • wewnętrzne

    • ustrojowo-polityczne – stopień centralizacji/decentralizacji państwa, stan instytucji demokratycznych, ranga polityki społecznej w polityce państwa

    • materialne

      • ekonomiczne – poziom rozwoju gospodarczego, sytuacja na rynku pracy

      • infrastrukturalne – sytuacja mieszkaniowa społeczeństwa, stan infrastruktury komunikacyjnej

    • związane z czynnikiem ludzkim

      • demograficzne – stan i struktura wiekowa ludności

      • społeczne – struktura społeczna, wykształcenie i kwalifikacje

    • wynikające z realizowanego modelu polityki społecznej

  • zewnętrzne

    • wyzwania wynikające z uczestnictwa w światowym systemie ekonomicznym

    • zobowiązania związane z uczestnictwem w organizacjach międzynarodowych

• kierunki - współczesne kierunki polityki społecznej określają problemy priorytetowe w polityce społecznej, a są nimi:

  • problemy demograficzne

  • niski poziom aktywności ekonomicznej

  • przeciwdziałanie powiększaniu się sfery ubóstwa rodzin

  • problemy migracyjne

  • niski okres aktywności zawodowej

2. Definicja „polityki”

• politikos – działalność instytucji państwowych

• walka o zdobycie władzy nad państwem, jej utrzymanie, utrwalanie i powiększanie

• 2 aspekty:

  • politykowanie – władza jest celem

  • rządzenie – władza środkiem lub instrumentem do realizacji innych celów

• proces decyzyjny służący wspólnocie

• środki zarządzania państwem – sztuka rządzenia

• władza i autorytet, rozwiązywanie problemów społecznych, umiejętności, kompetencje, wiedza

3. Nierówności społeczne

• nierówności społeczne są formą zróżnicowania społecznego, która występuje w postaci hierarchii pozycji i zasobów

• występowanie nierówności społecznych oznacza, że jedni ludzie mają pewnych rzeczy więcej od innych, czego konsekwencją są nierówności pozycji; najwyraźniej widać to w dziedzinie dostępu do dóbr materialnych

• przedmiotowa klasyfikacja: nierówności dochodów, władzy, prestiżu, stylu życia i uczestniczenia w kulturze

• rodzaje (modele) nierówności, odwołujące się do:

  • równości wobec prawa – każdy człowiek podlega tym samym regułom i powinien być karany w ten sam sposób, niezależnie od pochodzenia społecznego, narodowości, wyznania czy płci

  • równości szans – każdy człowiek powinien mieć równe możliwości osiągania pozycji i dóbr; nierówności dopuszczane są tylko w tym stopniu, w jakim są rezultatem niejednakowego wysiłku, zdolności i własnych zasług

  • równości warunków – każda jednostka powinna w tym samym stopniu uczestniczyć w podziale dóbr, niezależnie od wydatkowanych przez siebie nakładów oraz posiadanego talentu, zasług i własnych zdolności

4. Polity, policy i politics

• Policy

  • działanie praktyczne dla zdobycia i utrzymania władzy nie wiążące się z walką o zdobycie i utrzymanie się przy władzy; zarządzanie sprawami publicznymi

  • podejmowanie decyzji przez jednostkę bądź grupę, które dotyczą wyboru celów i metod ich osiągania w ściśle określonych granicach uprawnień, jakimi dysponuje polityk

  • sfera praktycznej działalności, zbiór praktycznych działań politycznych podejmowanych przez różne podmioty

• Politics

  • namysł nad polityką, problematyka sprawowania władzy

  • proces zachodzący w systemie społecznym, polegający na selekcjonowaniu i porządkowaniu podstawowych celów tego systemu według kryteriów ich ważności i możliwości realizacji, w aspekcie czasu i alokacji zasobów społecznych

  • sfera stanowienia i realizacji decyzji dotyczących ekonomicznych, politycznych, socjalnych i kulturowych obszarów systemu ogólnospołecznego, która obejmuje formułowanie celów, dobór środków, podjęcie decyzji, jej realizację oraz kontrolę działań wykonawczych

• Polity

  • zbiorowość polityczną, ustrój polityczny

  • instytucjonalne aspekty dotyczące porządku polityczno-społeczno-prawnego

  • partie polityczne, normy, system, konstytucja

  • społeczność oparta o struktury polityczno-prawne

5. Polityka społeczna a polityka gospodarcza; jakie są relacje pomiędzy nimi

• są do siebie zbliżone, ich cele i zadania pokrywają się, bo realizują ideę państwa odpowiedzialnego za dobrobyt obywateli

• dobrobyt w znaczeniu ekonomicznym to wysoki poziom zaspokojenia potrzeb obywateli

• ale trwały sukces gospodarczy nie wystarczy do zapewnienia dobrobytu wszystkim obywatelom, gdyż zaspokajanie potrzeb ma pozagospodarczy wymiar

• poza tym, podział produktu wg pracy nie daje gwarancji dobrobytu dla wszystkich

• polityka społeczna wyrosła ze świadomości ograniczeń polityki gospodarczej w osiąganiu ideału państwa wszechstronnego dobrobytu dla wszystkich obywateli

• rozwój społeczny jest wypadkową wzrostu gospodarczego, ale wzrost gospodarczy może hamować rozwój społeczny