kopuła - sklepienie zamknięte o osi pionowej, wznoszone nad pomieszczeniami na planie centr. (okrągłym, kwadratowym, wielobocznym), także i wyodrębniona zewn. część budowli, zawierająca takie sklepienie (k. zewnętrzna). Zasadniczą częścią k. jako sklepienia jest czasza (kalota), która w przekroju może dawać łuk półkolisty, koszowy, ostrołukowy, cebulasty, eliptyczny itp.; k. o kształcie półkuli zw. jest banią; k. o wysokości mniejszej od połowy rozpiętości - k. spłaszczoną,o wysokości większej - k. podwyższoną; sklepienie ukształtowane jako czasza nazywa się konchą lub półkopułą (przecięcie bani). K. wykonuje się z klińców kam. lub ceglanych, rzadziej z drewna (wtedy najczęściej nie pełni funkcji konstrukcyjnej i zwie się k. pozorną), obecnie z żelbetonu i stali. K. osadza się bezpośrednio na koronie murów lub na bębnie. Wnętrze k. oświetlane jest przez okna latarni (3), przez okna przebite w sklepieniu k. lub bębnie, czasem przez zamieszczony u szczytu otwór zw. oculusem. Przy k. budowanych nad pomieszczeniami kwadratowymi stosuje się trompy lub żagielki. K. o dużej wysokości składają się zwykle z dwu czasz: zewn. i wewn. (tzw. k. podwójne). K. zewnętrzna może powtarzać kształt czaszy lub nie, np. przez wprowadzenie pozornego bębna krytego stożkowym lub ostrołukowym dachem. Podniebienie k. zdobione jest często kasetonami, pasami sklepiennymi, żebrami, dekoracją mal. lub rzeźb. Małe k., zazwyczaj o kształcie cebuastym, nazywane bywają hełmami. Konstrukcja k. znana jest od starożytności. Najstarsze (zw. też pozornymi) budowane były z pierścieni kam. o zmniejszających się ku górze średnicach (kultura egejska i etruska); k. budowana z klińców doszła do pełnego znaczenia w staroż. Rzymie, stąd przejęta była i rozwijana w kręgu bizant., ruskim i islamu. W średniowieczu k. należała do rzadkości. Od renesansu stosowana b. szeroko w architekturze sakralnej i pałacowej; popularna w dobie klasycyzmu. Współczeście stosowana do przykrywania sal widowiskowych, hal sportowych i pawilonów wystawowych o dużych powierzchnieach. (daw. kupuła, z łac. cupula)