1. Agresja proaktywna – występuje bez prowokacji, jest przemyślana i towarzyszy jej niski poziom emocji. Rozpoczyna się w wieku szkolnym i stanowi predyktor późniejszej przestępczości, nieprawidłowego rozwoju osobowości i zaburzeń zachowania.

2. Stałość przedmiotu – rozumienie, że przedmiot istnieje w sposób trwały, nawet jeśli znika z pola widzenia. Obserwowane pod koniec 1. roku życia, według Piageta.

3. Agresja w wieku przedszkolnym:

- instrumentalna – występuje w dążeniu do osiągnięcia czegoś upragnionego – przedmiotu, miejsca. Wywołuje takie zachowania jak popychanie czy uderzanie.

- wroga – nazywana także agresją zorientowaną na osoby. Jest obliczona na sprawianie przykrości drugiej osobie, zarówno przez odwet, jak i sposób ustalania dominacji.

1. Przedwerbalna komunikacja niemowlaka – dotykanie się, głaskanie, spojrzenia, płacz, uśmiechy, gesty, naśladowanie, grymasy, mimika twarzy, odruchy (np. Moro)

2. Rozwój empatii w średnim dzieciństwie.

- globalna – obejmuje okres od narodzin do 6 miesiąca życia, niemowlęta nie potrafią odróżnić siebie od innych, empatyczne cierpienie przejawia się w postaci natychmiastowego płaczu,

- pseudocentryczna – w drugim roku życia, dziecko udziela pomocy w taki sposób, który pomaga im samym

- egocentryczna – pod koniec pierwszego roku życia dziecko ukazuje smutek i podejmuje działania, które sprawia, że zmniejszają swoje cierpienie

- właściwa – ok. 18 miesięcy, poczucie własnej odrębności, zdolność do odczuwania właściwego empatycznego cierpienia, przyjmuje perspektywę drugiej osoby.

6. Gerotrancendencja – przekierowanie światopoglądu z materialistycznego i racjonalistycznego na kosmiczny i transcendentalny

8. Kryzys wieku średniego – okres przypadający na mniej więcej połowę życia, w którym człowiek uświadamia sobie realność własnej śmierci oraz przejawia rozmaite obawy i rozterki związane z własną przyszłością, zdrowiem, rodziną oraz sytuacją w pracy, koniecznością sprawowania opieki nad starzejącymi się rodzicami, itp.

9. Realizm moralny – sposób wyjaśniania i oceniania zachowań związanych z przestrzeganiem zasad moralnych. Charakteryzuje się zwracanie uwagi na literę, a nie ducha reguły, nieuwzględnianie intencji sprawcy i kontekstu czynu, preferowanie kar pokutnych oraz opowiadanie się za moralnością immanentną.

10. Związki we wczesnej dorosłości:

– intymne – str. 294-295

11. Cechy dojrzałej osobowości:

– podejmowanie odpowiedzialności i ponoszenie konsekwencji za swoje czyny

- pełna kontrola nad swoimi emocjami

- zdolność odnalezienia się w relacji z innymi

- uczenie się na własnych błędach

- zdolność wykorzystanie własnego doświadczenia

- wiedza, kim się jest i wiedza, czego się chce

- nieodcinanie się od problemów, stawianie im czoła

- ma wyraźne normy, według których postępuje

12. Przywiązanie (nazwę procedury, jak wygląda badanie i w jakim wieku

bada się dzieci)

- przywiązanie – bliska, emocjonalna, trwała relacja między opiekunem, a dzieckiem, powstająca w pierwszym roku życia dziecka

- Procedura Obcej Sytuacji

- bada się dzieci w drugim roku życia

- tabela str. 195

13. Teoria umysłu (zadanie z wpisaniem brakującego pojęcia)

Zdolność do wyjaśniania i przewidywania cudzych zachowań, dzięki odwoływaniu się do takich pojęć jak przekonania czy pragnienia oraz stosowaniu w rozumowaniu zasad intencjonalnej przyczynowości nazywamy teorią umysłu.

14. Decentracja interpersonalna (zadanie z wpisaniem brakującego pojęcia)

Między 8 a 9 rokiem życia rozwija się zdolność do decentracji interpersonalnej, czyli do dostrzegania wewnętrznych przyczyn zachowania innych ludzi, dzięki przyjmowaniu odmiennego niż własny punkt widzenia.

15. Inteligencja płynna i skrystalizowana w średniej dorosłości (prawa/fałsz) – prawda

16. Ekwiwalenty strategii pamięciowych (zadanie wyboru wielokrotnego)

17. Zadania rozwojowe we wczesnej dorosłości:

- założenie rodziny

- spełnianie się zawodowe

- przyjmowanie ról społecznych zgodnie z płcią

- odpowiedzialność za siebie i innych itp.

18. Gotowość szkolna

- gotowość psychomotoryczna - jest sprawne fizycznie i manualnie, potrafi się poruszać samodzielnie, posiada koordynację wzrokowo-ruchową, prawidłowo rozwinięte zdolności pamięciowe, mówi w języku ojczystym

- gotowość słownikowo-pojęciowa – dziecko ma bogaty zasób słów, używa ich adekwatnie do sytuacji, potrafi wyrazić myśli za pomocą słów, umie wyciągać wnioski, poprawnie posługuje się symbolami

- gotowość emocjonalno-motywacyjna – dziecko wyraża stany emocjonalne adekwatnie do sytuacji, jest samodzielne w działaniu, potrafi zachować się odpowiednio w grupie rówieśników, potrafi podporządkować się poleceniom nauczyciela, jest nastawione na poznanie, badanie i odkrywanie, poszukuje rozwiązań trudności.

19. Były podane umiejętności dziecka (np. chwyt pęsetkowy) i trzeba było

do tego podać miesiące, w jakich dana zdolność się rozwija

- tabela str. 179-180

20. Proces tworzenia tożsamości w dojrzewaniu

- tożsamość dyfuzyjna – zaabsorbowany wyglądem zewnętrznym, na tej podstawie kształtowanie własnej tożsamości płciowej oraz grupowej, osoby z tą tożsamością posiadają niski poziom autonomii, niską samoocenę, słabe poczucie integralności i ciągłości w czasie, są nieśmiałe, reagują sytuacyjnie

- tożsamość lustrzana (przejęta) – rodzice są dla nastolatków w dalszym ciągu autorytetem wyznaczającym model życia, przyjmowanie perspektywy innych, która nie odpowiada jego własnej, dorastający z tożsamością lustrzaną charakteryzuje się wysokim poziomem konformizmu, autorytaryzmem, silnie zaznaczonym posłuszeństwem wobec autorytetów, niskim poziomem lęków, skłonnością do myślenia analitycznego

- tożsamość negatywna – identyfikacja z wartościami i modelem życia społecznie nieakceptowanymi, przy jej opisie odwołuje się do tożsamości antyspołecznej i kryminalnej, ale także do tożsamości negatywnej zalicza się silną identyfikacje z kimś, kto nie cieszy się akceptacją najbliższego otoczenia społecznego, ale w innej grupie społecznej może być oceniany pozytywnie, charakteryzuje się konkretnym punktem odniesienia: osoba lub grupa, z którą identyfikuje się młody człowiek

- tożsamość moratoryjna – budowana na podstawie eksploracji, eksperymentowania i sprawdzania siebie, z wykorzystaniem zdolności domyślnie na podstawie operacji formalnych, niejednokrotnie towarzyszy jej kryzys i silne doznania emocjonalne o charakterze niepokoju i lęku, dla osób z tą tożsamością charakterystyczne jest odsuwanie podejmowania wiążących decyzji w bliżej nieokreśloną przyszłość, są sceptyczni, krytyczni w stosunku do otrzymywanej wiedzy, skłonni do jej weryfikowania, ale też otwarci na dopływ informacji

- tożsamość osiągnięta (dojrzała) – charakteryzuje się stabilnością podejmowania decyzji, wyższy poziom motywacji, osiągnięć i samooceny, niższy poziom neurotyzmu, wyższą sumienność i ekstrawersję, niższy poziom wykorzystywania klasycznych mechanizmów obronnych, niższy poziom wstydu.