27-28.11.2010

22-23.01.2011

26-27.03.2011

FLUORYT

Twardość - 4, kruchy
Połysk - szklisty

Łupliwość - doskonała
Barwa - bezbarwny, żółty, biały, zielony, fioletowy, różowy, wielobarwny.
Wykazuje fluorescencję.

Minerał ten jest fluorkiem wapnia CaF2 krystalizującym w układzie regularnym, zwykle w formie sześcianów, nieraz w kombinacji z ośmiościanem i dwunastościanem rombowym.

Jest on najbardziej rozpowszechnionym minerałem fluoru. Występuje wśród resztkowych produktów krystalizacji magmy (minerał hydrotermalny) i w skałach osadowych.

W Polsce fluoryt występuje w okolicy Kletna (koło Kłodzka), w małych ilościach w Marcinkowie koło Bystrzycy Kłodzkiej, w szczelinach dolnośląskich masywów granitoidowych (np. w Strzegomiu, Grabinie, Żółkiewce, Czernicy, Paszowicach, Zimniku), w pegmatytach Wilczej Poręby (koło Jeleniej Góry), w żyłach hydrotermalnych (np. w Dziećmorowicach, Jabłonowie, Boguszowie, Kowarach, Miłkowie) i strefach zmienionychmetasomatowo (np. Złoty Stok, Ciechanowice). W Stanisławowie koło Jawora, w złożu barytu jest składnikiem towarzyszącym w ilości 20%. Pospolity w żyłach barytowych Jedlinki koło Jeleniej Góry. Spotykany także wśród skał osadowych fliszu karpackiego (Mogilany koło Krakowa, Leszna Góra koło Cieszyna) i w blokach wapieni pojawiających się w kujawskich słupach solnych (np. w kopalni Wapno). Składnik karbonatytów nawierconych w miejscowości Tajno (woj. Suwalskie).

GRANAT

Granaty stanowią grupę minerałów o podobnym składzie chemicznym, mających różne własności fizyczne i optyczne zależnie od zawartości poszczególnych składników chemicznych.

Ogólny wzór granatów można przedstawić : A3B2[SiO4]3, gdzie A = Mg, Fe, Mn, Ca; B = Al, Fe, Cr, Mn, Ti.

Połysk - szklisty, tłustawy
Twardość - 6,5 - 7,5
Łupliwość - niewyraźna, przełam - muszlowy, ziarnisty

Są odporne na działanie kwasów i czynników klimatycznych.

ODMIANY GRANATÓW:

Pirop Mg3Al2[SiO4]3
Almandyn Fe3Al2[SiO4]3
Spessartyn Mn3Al2[SiO4]3
Grossular Ca3Al2[SiO4]3
Andradyt Ca3Fe2[SiO4]3
Odmianą andradytu jest melanit, z domieszką Ti i Na
Uwarowit Ca3Cr2[SiO4]3

Najbardziej znanym granatem jest pirop (dawniej zwany niekiedy karbunkułem), o rubinowo-czerwonej barwie (barwa piropu bywa ciemnoczerwona aż do czaenej). Nazwa pochodzi od greckiego piropos - podobny do ognia. Wysrępuje on głównie w zasadowych skałach magmowych (zwłaszcza w perydotytach) i w metamorficznych serpentynitach. Nie tworzy on wyraźnych kryształów lecz występuje zwykle w postaci nieregularnych ziarń.
W Polsce piropy występują w eklogitach i granulitach Gór Śnieżnickich i Sowich na Dolnym Śląsku.

Almandyn, również dawniej zwany karbunkułem. Jego barwa przypomina pirop lecz różni się bardziej fioletowawym lub brązowawym odcieniem. Almandyny występują zarówno w skałach magmowych, jak i metamorficznych. Kryształy almandynu są dość duże (np. w porównaniu z piropami) i z reguły doskonale wykształcone. Spotyka się w nich zjawisko asteryzmu.
W Polsce almandyny występują w skałach metamorficznych w okolicy Lądka koło Bystrzycy, w Modliszowie, Kamionkach i Grodziszczu w Górach Sowich, w pegmatytach koło Lubachowa, w łupkach krystalicznych Karkonoszy. Są też w łupkach krystalicznych Tatr oraz w licznych skałach krystalicznych nawierconych w podłożu krystalicznym pn-wsch Polski. Występują również w bałtyckich piaskach plażowych.

Jasnoczerwony, wpadający w lekki fiolet granat, będący mieszaniną piropu i almandynu, nosi nazwę rodolit.

Spessartyn. Jego nazwa pochodzi od miejsca odkrycia w górach Spessart pomiędzy Frankfurtem a Wurzburgirm e Niemczech. zazwyczaj ma barwę żółtą, pomarańczową, czerwonawą, brązową, brunatnawą. Spotykany jest zazwyczaj w skałach magmowych. Występuje zwykle w postaci kryształów.

W Polsce spotyka się go w pegmatytach Wilczej Poręby oraz w granitoidach Chwałkowa koło Sobótki.

Grossular. Ma on barwy jaśniejsze niż inne granaty, niekiedy bywa wręcz bezbarwny. najczęstszymi barwami są bladoszmaragdowozielona, różowa, żółta, cynamonowobrunatna. Nazwa grossularu ze względu na jego barwę pochodzi od łącińskiej nazwy agrestu - ribes grossularia. Występuje on w postaci zbitej lub krystalicznej. Powstaje w warunkach wysokotemperaturowych przekształceń w strefach kontaktowych magmy zasobnej w krzemionkę i skał wapiennych wzbogaconych w glin.

Czerwoną odmianą grossularu, wzbogaconą w żelazo jest hessonit (essonit).

W Polsce grossular występuje w Gębczycach koło Strzelina, w wapieniach Podzamcza koło Kłodzka, gdzie tworzy wkładkę skały granatowej; wśród skał metamorficznych Śnieżnika Kłodzkiego, w łomie nefrytu w Jordanowie, w Klecznej koło Dzierżoniowa i granitach łomu Grabie koło Świdnicy.

Andradyt. Zależnie od składu chemicznego ma rozmaite barwy. Znane są andradyty o barwie brunatnoczerwonej, brunatnej, czarnej oraz zielonej i żółtej w różnych odcieniach. Żółte, przezroczyste odmiany przypominające topazy określane bywają jako topazolity. Jednak do najważniejszych odmian andradytu należą demantoid i melanit.

Zielony demantoid przyćmiewa wszystkie inne granaty silnym połyskiem i bardzo wysoką dyspersją. Czarną odmianą andradytu o bardzo wysokiej dyspersji jest melanit.

Uwarowit. Ma on szmaragdowozieloną barwę dzięki obecności chromu. Występuje zwykle tylko w drobnych kryształach, dlatego rzadko bywa używany jako kamień ozdobny. Przy czym najczęściej jest on spotykany w postaci naskorupień na chromicie.
W Polsce znajduje się go w łomie nefrytu w Glinicy koło Jordanowa.

Beryl

autor:Krzysztof Orliński

Kryształy berylu.

Historia niektórych pierwiastków sięga głęboko w dzieje cywilizacji. Pomijając złoto, srebro, miedź i żelazo, które nadały nazwy mitycznym wiekom ludzkości, jednym z najstarszych jest beryl. Co prawda nie znano go w postaci czystej, ale jego związki cenione były już prawie 4 tysiące lat temu. Wtedy to starożytni Egipcjanie rozpoczęli eksploatację położonych na pustyni nubijskiej i sławnych na cały ówczesny świat kopalni beryli. Stamtąd kupieckie karawany rozwoziły je w najdalsze strony – dotarły aż do Chin. Za panowania królowej Kleopatry Rzymianie zapoznali z tymi cennymi klejnotami całą Europę. Nic więc dziwnego, że złej sławy cesarz Neron, będący krótkowidzem, używał oszlifowanego szmaragdu (odmiana berylu) do patrzenia (pewnie i na wielki pożar Rzymu). Również w późniejszych stuleciach beryl zapisał się niejednokrotnie na kartach historii. Przez wieki na posiadanie minerałów berylu mogli pozwolić sobie tylko najzamożniejsi, a i obecnie nie jest to bynajmniej pierwiastek ogólnie dostępny. Choć odznacza się cennymi właściwościami, o czym Czytelnicy zechcą się przekonać w dalszej części artykułu, nie występuje w dużych ilościach i trudno będzie mu „zbłądzić po strzechy”.
Beryl należy do 2. grupy układu okresowego pierwiastków. Oprócz niego członkami rodziny metali ziem alkalicznych (tak też nazywa się berylowce, ponieważ ich tlenki – dawniej ziemie – reagując z wodą tworzą roztwory o odczynie zasadowym) są magnez, wapń, stront, bar i nasz „polski” rad.

Występują na Ziemi w różnych ilościach: magnez i wapń to jedne z najbardziej rozpowszechnionych i mających najwięcej zastosowań pierwiastków, strontu i baru nie ma zbyt dużo, berylu jest bardzo mało, a rad to pierwiastek śladowy.

Błękitny akwamaryn na kwarcu.

Z powodu swojej reaktywności nie istnieją w postaci wolnej, tylko jako związki. Beryl dość wyraźnie różni się od pozostałych członków grupy stosunkowo niewielką aktywnością, wysoką wytrzymałością mechaniczną i amfoterycznym charakterem. Te cechy zbliżają go do glinu. Podobnie zachowują się czołowe pierwiastki grup 1. i 13. upodabniając się odpowiednio do drugich pierwiastków w grupach 2. i 14. (tzw. zasada diagonalnego podobieństwa). Dla świata ożywionego magnez i wapń to pierwiastki o kluczowym znaczeniu, pozostałe są w mniejszym lub większym stopniu toksyczne.

Związki berylu były znane już od starożytności, a i sam metal poznano dosyć wcześnie, u schyłku XVIII wieku. Dokonał tego francuski chemik L. Vaquelin w 1798 roku, analizując minerał beryl (nawiasem mówiąc, Vaquelin miał wtedy swoje „pięć minut” – w tym samym roku jako pierwszy zidentyfikował chrom). Nowemu pierwiastkowi nadano nazwę glucin i symbol Gl od słodkiego smaku jego soli (z gr. glykos=słodki, stąd także cukier glukoza i aminokwas glicyna), ale wkrótce zmieniono ją na taką, jaką nosi minerał, w którym go odkryto (jednakże Francuzi do dziś używają pierwotnego miana).

Złocisty heliodor.

Wspomniane już chemiczne podobieństwo berylu do glinu przysporzyło niemało kłopotów podczas tworzenia tablicy układu okresowego. Mianowicie, beryl przez lata uważano za pierwiastek trójwartościowy i dopiero Mendelejew zmienił jego wartościowość na równą dwa (przy okazji skorygował błędnie wyznaczoną masę atomową) oraz prawidłowo umiejscowił w swojej tablicy. Późniejsze dokładne pomiary potwierdziły prawdziwość przewidywań genialnego rosyjskiego chemika.
Historia znajomości człowieka z berylem rozpoczęła się od minerałów. Od starożytności wydobywano różne odmiany beryli (glinokrzemian berylu z domieszkami innych metali, nadających mu rozmaite zabarwienie).

Najbardziej cenione z nich to zielone szmaragdy, których kolor spowodowany jest obecnością śladowych ilości chromu.

Szmaragd z Kolumbii...

Słynne złoża w Górnym Egipcie mają już tylko znaczenie historyczne – obecnie najwięcej szmaragdów pochodzi z Ameryki Południowej (znajdowane na Dolnym Śląsku nie mają, niestety, wartości jubilerskiej), a coraz częściej wytwarza się je syntetycznie. Innymi poszukiwanymi berylami są błękitny akwamaryn (z łac. aqua marina = woda morska), złocisty heliodor oraz bezbarwne kryształy mogące imitować diamenty. Oprócz jubilerskich zastosowań, oszlifowane kryształy berylu służyły jako pierwsze okulary, stąd prawdopodobnie ich niemiecka nazwa – Brille. Innym cennym minerałem jest mieszany tlenek berylu i glinu – chryzoberyl. Okazy beryli, które nie znajdą uznania jubilerów ani kolekcjonerów, stosuje się jako surowiec do produkcji czystego metalu.

Połączenia berylu nie mają praktycznego znaczenia (oprócz tlenku, używanego jako materiał żaroodporny, składnik cementów dentystycznych oraz nowoczesnych spieków z trudnotopliwymi metalami – cermetów).

... i wykonana z niego biżuteria.

W pracy ze związkami berylu należy zachować ostrożność (mimo słodkiego smaku są trujące, a wdychany pył berylowy powoduje ciężkie schorzenia dróg oddechowych), ale wydobyty z nich poprzez elektrolizę stopionych soli metal ma bardzo cenne właściwości: niewielką gęstość (lżejszy od glinu), najwyższą temperaturę topnienia wśród metali lekkich, bardzo dobre własności mechaniczne oraz dość dużą odporność na korozję (na powietrzu pokrywa się warstwą stosunkowo mało reaktywnego tlenku – pasywacja). Te cechy czynią z niego pożądany materiał konstrukcyjny dla lotnictwa i przemysłu kosmicznego. Ponadto pył berylowy służy jako wysokowydajny materiał pędny dla silników rakietowych (ma duże ciepło spalania). Bogate dziedziny gospodarki mogą sobie pozwolić na stosowanie konstrukcji z berylu, ale ponieważ bohater naszego artykułu nie należy do najtańszych metali, jego zastosowanie jest, niestety, ograniczone.

Rakieta Saturn V skonstruowana w w dużej mierze ze stopów berylu.

Na szczęście nawet niewielki dodatek berylu znacznie zwiększa wytrzymałość i odporność na zmęczenie stopów z innymi metalami. Najbardziej znane są stopy berylu z miedzią oraz niklem. Te ostatnie cechują się wytrzymałością na zmęczenie i odpornością na korozję większą niż najlepsza stal. Produkuje się z nich sprężyny i narzędzia chirurgiczne. Stopy z miedzią, brązy berylowe, są bardzo twarde i nie iskrzą przy uderzeniu. Znalazły więc zastosowanie w kopalniach, gazowniach, wytwórniach materiałów wybuchowych – wszędzie tam, gdzie iskra mogłaby spowodować katastrofę. Śladowa domieszka berylu w miedzi powoduje znaczne zwiększenie jej przewodności elektrycznej, co umożliwia produkcję kabli o mniejszym przekroju i w konsekwencji zmniejszenie zużycia tego cennego metalu.
Również rozwój wiedzy o budowie materii, a obecnie energetyka jądrowa i radiologia wiele zawdzięczają berylowi. Metal ten jest jednym z najlepiej pochłaniających cząstki alfa (jądra helu-4) pierwiastków, a w zachodzącej reakcji jądrowej powstają neutrony. Właśnie w wyniku jednej z takich przemian zostały zidentyfikowane te poszukiwane od początku XX wieku cząstki elementarne (J. Chadwick w 1932 roku, trzy lata później otrzymał Nagrodę Nobla za swe odkrycie). Ampułki z proszkiem berylowym, zmieszanym z preparatem alfa promieniotwórczym (np. gazowym radonem), były w latach 30-tych ubiegłego wieku źródłami neutronów i pozwoliły dokonać wielu odkryć, np. sztucznej promieniotwórczości (małżonkowie Irena i Frederik

Historyczne zastosowanie kryształów berylu - pierwsze okulary.

Joliot-Curie również otrzymali Nagrodę Nobla w 1935 roku) i rozszczepienia jądra atomowego (L. Meitner, O. Hahn, F. Strassmann; Nagroda Nobla dla O. Hahna w 1944 roku). Beryl jest pierwiastkiem o bardzo małym przekroju czynnym na pochłanianie neutronów i wydajnie je odbijającym. Z tego też powodu jest stosowany jako moderator (spowalnia neutrony) i reflektor tych cząstek w technice jądrowej i bombach atomowych. Mała liczba atomowa berylu powoduje, że praktycznie nie pochłania on promieniowania rentgenowskiego (absorpcja promieni X silnie zależy od liczby protonów w jądrze danego pierwiastka). Własność ta powoduje, że używany jest jako „okienko” przepuszczające promienie RTG w aparatach rentgenowskich i urządzeniach badawczych stosujących ten zakres widma elektromagnetycznego.
Jest regułą, że pierwiastki o niewielkich liczbach atomowych (położone na początku tablicy układu okresowego) występują liczniej od tych, które posiadają więcej protonów w jądrach. Beryl jednakże łamie tę prawidłowość – nie dość, że ma tylko jeden trwały izotop, to jest go bardzo niewiele zarówno na Ziemi, jak i w całym Wszechświecie (odpowiedzialne za ten fakt jest „zużywanie” berylu w procesach pochłaniania powszechnie występującego promieniowania alfa). Czytelnicy z pewnością przekonali się, że bohater niniejszego artykułu to wyjątkowo cenna substancja, nie tylko z powodu niezwykłej urody minerałów, jakie tworzy, ale i swoich własności. Fizyczna wytrzymałość i chemiczna odporność już dziś zapewniły mu trwałe miejsce w najbardziej rozwiniętych technologicznie działach gospodarki – lotnictwie, astronautyce i energetyce jądrowej. Nic nie wskazuje na to, że w przyszłości jego rola mogłaby zmaleć, wręcz przeciwnie: znajdzie wielu chętnych odbiorców i w innych dziedzinach. Szkoda tylko, że przyroda nie obdarzyła nas obfitszymi jego zasobami.

Tagi: beryl, berylowce, energetyka, glin, glukoza, magnez, nagroda Nobla, narzędzia, pierwiastki, sól, stront, wapń, woda

Kamienie – wprowadzenie czyli,

Narodziny naszego świata.

Kosmiczny exodus, a zarazem zaślubiny energii i materii. Dzięki nim powstała Ziemia.
Wraz z nią jej synowie i córki, kamienie owoce ziemi. Każdy z nich ma inny kolor, twardość, właściwości i wibrację.
Zależą one nie tylko od rodzaju kruszcu, ale i od jego bryły macierzystej i miejsca występowania czasu i warunków powstania.

Jak działają kamienie? Każdy z nich ma swoja budowę krystaliczną i skład chemiczny.

- Kamień to kamień! – krzykniesz.

-Czy dziś wątpisz w działanie leków homeopatycznych?

Kamień jest takim lekarstwem.
Noszony na szyi w postaci wisiorka czy na palcu zamknięty w łapkach
pierścionka stale wpływa na swojego właściciela swym składem chemicznym i energią kształtu.
Aby naprawdę zrozumieć kamienie Proponuję ci podróż, podróż w świat dzieciństwa.

Pamiętasz ile razy spoglądałeś na moment na pierścionki, kolczyki mamy czy siostry?
W każdym z tych przedmiotów było coś, co ciekawiło przyciągało.
Opleciony gmatwaniną wzorów tkwił mieniący się barwami tajemniczy odrobinę nieprzystępny kamień.

Przypomnij sobie.

Ile razy mama wyjmowała Ci z kieszeni kamyki odkryte przez Ciebie podczas spaceru,
lub zabawy. Potem w zaciszu oglądałeś owe skarby mocząc je czasami w wodzie,
bo wtedy nabierały jeszcze żywszych kolorów, pokazując swą drugą piękniejszą naturę.
Jako dziecko patrzyłeś na świat inaczej niż dorosły, dlatego byłeś bliżej tego piękna bliżej świata
pełnego magii, krasnali i smoków.

Nie każdy z Was wie, że gnomy to bliscy krewni krasnoludów. Niestety, zamiast budować sztolnie i wytapiać szlachetne metale, wolały one dzień cały spędzać na żartach i psikusach. Z czasem stało się to dla wszystkich nieznośne. Zrażone ich wybrykami istoty magiczne odwróciły się od nich ,a gnomy stały się jeszcze bardziej obrzydliwe i złe.

Pewien gnom, wybrawszy się kiedyś na włóczęgę po lesie, zobaczył zwierzę podobne do konia, z tą różnicą, że miało ono na czole pięknym długi róg. Był to jednorożec. Biła od niego biaława, opalizująca poświata. – Zgaszę to jasne paskudztwo – pomyślał złośliwy gnom i wymierzył z procy do zwierzęcia.

Pędziśnieżek Galopek, bo tak brzmiało imię jednorożca, potrafił wyczuć zło. Widząc zbliżający się pocisk uskoczył w bok, jednocześnie grając na swym rogu cudowną, zniewalającą pieśń. Jej melodia miała siłę, która w jednej chwili zamieniła gnoma w biały kamień. Od blasku, który przekazał mu jednorożec, nazywamy ten minerał opalem.

Ilustracje 1997-1998 © by Tomasz Karelus

Opal, przebywając długo na słońcu traci swój blask, więc ludzie przypisywali mu złą moc i uważali, że przynosi nieszczęście. Nazywano go „zagadkowym” lub „zmiennym” kamieniem, bojąc się tego, co niezrozumiałe.

Czy coś, co jest darem od jednorożca miłującego dobro może być złe?…

Tak, tylko dla tych, którzy stali się chciwi, egoistyczni i źli, jak gnomy. Gdy właścicielem opalu był zły człowiek , kamień tan obracał się przeciwko niemu, sprowadzając na niego obłęd.

Kiedyś opal był poszukiwany przez magów i jasnowidzów, ponieważ wierzyli, że otwiera bramy  zaczarowanych krain i odsłania niezgłębione tajemnice jutra.

Dziś wiemy, że opal pomaga przy chorobach płuc, uspokaja nerwy, a jego blask wpływa łagodząco na zbolałe i przemęczone oczy. Ponadto poprawia stan naszych włosów i paznokci sprawiając, że są one zdrowe i piękne.

Opal powinien być oprawiony w srebro. Jeśli straci swój blask, trzeba trzymać go w wodzie, a „wyzdrowieje” po jakimś czasie. Jest strażnikiem marzycieli i zakochanych – może więc być dla nich idealnym prezentem.

CDN

SKAŁY METAMORFICZNE

 

            Powstają ze skał magmowych i osadowych na skutek ich przeobrażenia (metamorfizmu) pod wpływem wysokich temperatur (np. na kontakcie z ogniskami magmy), wysokiego ciśnienia (np. w strefach subdukcji) lub procesów metasomatozy (wymiany składników).
Skały metamorficzne tworzą się w wyników procesów metamorficznych oddziałujących na istniejące już formacje skalne. Działanie poszczególnych czynników metamorfizmu (temperatura, ciśnienie, roztwory hydrotermalne) jest uzależnione od głębokości, na których zjawisko to zachodzi, temperatury, ciśnienia, składu chemicznego i mineralnego skał wyjściowych oraz chemizmu wód (roztworów) dopływających z głębi ziemi.
Skład mineralny skał metamorficznych zależy od składu skał wyjściowych, a także czynników metamorfizmu. Minerały występujące w skałach metamorficznych (kwarc, kalcyt, dolomit, magnezyt, ankeryt, magnetyt, skalenie, amfibole, pirokseny i miki) są znane już ze skał magmowych, chociaż istnieją również takie, które wymagają wysokiej temperatury i ciśnienia, aby mogły powstać (chloryt, dysten, sylimanit, andaluzyt, kordieryt, staurolit, chlorytoid, serpentyn, grafit, granaty, wolastonit). Budowa wewnętrzna skał metamorficznych charakteryzuje się kierunkowym ułożeniem ziaren. Mogą one posiadać foliację lub być jej pozbawione. Często są także zafałdowane.
Metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego i chemicznego skał oraz ich struktury i tekstury. W zależności od głębokości na której zachodzi wyróżniamy trzy strefy metamorfizmu:
EPI na głębokości 6 - 10 km przy temperaturze od 200 °C do 400 °C
MEZO na głębokości 10 - 18 km przy temperaturze 400 °C do 700 °C
KATA na głębokości 18 - 30 km pry temperaturze 700 °C do 900 °C
Ze względu na genezę skały metamorficzne dzielimy na: dyslokacyjne, regionalne, impaktowe, kontaktowe, ultrametamorficzne i metasomatyczne.

 

 

             Skały metamorficzne powstają ze skał magmowych i osadowych na skutek ich przeobrażenia (metamorfizmu) pod wpływem wysokich temperatur (np. na kontakcie z ogniskami magmy), wysokiego ciśnienia (np. w strefach subdukcji) lub procesów metasomatozy (wymiany składników).
Skały metamorficzne tworzą się w wyników procesów metamorficznych oddziałujących na istniejące już formacje skalne. Działanie poszczególnych czynników metamorfizmu (temperatura, ciśnienie, roztwory hydrotermalne) jest uzależnione od głębokości, na których zjawisko to zachodzi, temperatury, ciśnienia, składu chemicznego i mineralnego skał wyjściowych oraz chemizmu wód (roztworów) dopływających z głębi ziemi.
Skład mineralny skał metamorficznych zależy od składu skał wyjściowych, a także czynników metamorfizmu. Minerały występujące w skałach metamorficznych (kwarc, kalcyt, dolomit, magnezyt, ankeryt, magnetyt, skalenie, amfibole, pirokseny i miki) są znane już ze skał magmowych, chociaż istnieją również takie, które wymagają wysokiej temperatury i ciśnienia, aby mogły powstać (chloryt, dysten, sylimanit, andaluzyt, kordieryt, staurolit, chlorytoid, serpentyn, grafit, granaty, wolastonit). Budowa wewnętrzna skał metamorficznych charakteryzuje się kierunkowym ułożeniem ziaren. Mogą one posiadać foliację lub być jej pozbawione. Często są także zafałdowane.
Metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego i chemicznego skał oraz ich struktury i tekstury. W zależności od głębokości na której zachodzi wyróżniamy trzy strefy metamorfizmu:
- EPI na głębokości 6 - 10 km przy temperaturze od 200 °C do 400 °C
- MEZO na głębokości 10 - 18 km przy temperaturze 400 °C do 700 °C
- KATA na głębokości 18 - 30 km pry temperaturze 700 °C do 900 °C
Ze względu na genezę skały metamorficzne dzielimy na: dyslokacyjne, regionalne, kontaktowe, ultrametamorficzne i metasomatyczne (produkty metasomatozy kontaktowej, pneumatolitycznej i hydrotermalnej).
- do produktów metamorfizmu dyslokacyjnego zaliczamy: kataklazyt, mylonit, blastomylonit, mylonit i łupek amfibolowy.
- do produktów metamorfizmu regionalnego zaliczamy: keryt (odmiany: albertyt, impsonit), zeolityt, fyllit, szungit, łupek grafitowy, kwarcyt, kwarcyt grafitowy, łupek kwarcytowy, łupek kwarcowo-serycytowy, łupek kwarcowo-albitowo-muskowitowo-chlorytowy, łupek albitowo-epidotowo-kwarcowy, zieleniec, łupek zieleńcowy, łupek talkowy, łupek mikowy, wapień krystaliczny, marmur, erlan, amfibolit, gnejs, leptyt, łupek glaukofanowy (synonim: glaukofanit), łupek lawsonitowy, granulit i eklogit.
- do skał kontaktowych zaliczamy: koks naturalny, antraksolit (odmiany: kiskeit, thucholit), hornfels, marmur kontaktowy (odmiany: marmur brucytowy, predacyt),  szmergiel i sanidynit.
- do skał ultrametamorficznych zaliczamy: migmatyt i piribolit.
- do skał metasomatycznych zaliczamy: granitoidy, charnockit, biotytyt, albityt, fenit, czaroit, adinol (odmiany: rogowiec, spilozyt, desmozyt, łupek adinolowy), grejzen, skarn, marmur, serpentynit (odmiany: żmijowiec, ofikalcyt), nefryt, skała talkowo-chlorytowa, listwenit i rodingit.

            Szczególną odmianą skał metamorficznych są produkty metamorfizmu impaktowego. Obecnie powstają one głównie w wyniku wyładowań atmosferycznych (fulguryty) ale na Ziemi znane są również  utwory impaktowe będące produktem zderzeń z dużymi ciałami kosmicznymi. Najmłodsze z nich miało miejsce około 50000 lat temu w Arizonie (krater Barringera). Uderzeniom takim towarzyszył gwałtowny miejscowy wzrost temperatury i ciśnienia. Zjawiska te powodowały błyskawiczne przetopienie i wyparowanie części meteorytu i powierzchniowych mas skalnych, wyrzucenie w powietrze ogromnych ilości na wpół stopionego materiału meteorytowo-ziemskiego oraz sięgające do głębokości kilku kilometrów skruszenie skał skorupy ziemskiej. Efektem tych procesów było powstanie w kraterze meteorytowym unikalnego zespołu skalnego złożonego głównie z okruchów skał otaczających, fragmentów meteorytu oraz charakterystycznych utworów impaktowych. Wysoka temperatura i ciśnienie towarzyszące powstawaniu kraterów meteorytowych powodowało deformację sieci krystalicznej minerałów. Proces ten prowadził m.in. do przekształcenia kwarcu w coesyt i stiszowit (wysokociśnieniowe odmiany krzemionki) i powstaniu różnego rodzaju szkliw. Ich obecność w kraterze potwierdza zatem jego meteorytowe pochodzenie.
- do skał impaktowych zaliczamy: brekcja impaktowa, suevit, taganit, stożki pouderzeniowe oraz fulguryt.