1. Wymień modele kreowania pedagogiki jako nauki i wskaż ich główne załozenia

2. Co to jest zasadniczym przedmiotem zainteresowania pedagogiki, a nastepnie scharakteryzuj zadania i funkcje tej dyscypliny nauki.

3. Wymień nauki współdziałające z pedagogiką, zastosuj koncepcję Stefana Kunowskiego.

4. Do jakich nauk należy pedagogika i dlaczego?

5. Jakie działy można wskazać we współczesnej pedagogice?

6. Wykorzystując koncepcję Stanisława Kawuli, wskaż kryteria podziału nauk pedagogicznych i w oparciu o nie wskaż co najmniej 3 dziedziny z każdej grupy.

Modele nauk pedagogicznych-scjentystyczny- zmierza do uściślenia pojęć pedagogicznych w celu nadania im wyraźnych, empirycznych kryterów stosowalności, dzięki matematyzacji i zastosowaniu pomiaru pedagogicznego-> pedagogika empiryczna

-hermeneutyczna- zmierza do uchwycenia tego wszystkiego, co tkwi w doświadczeniu wewnętrznym jednostki, poprzez odwoływanie się do metod introspekcji, autobiografii, empatii itd. -> pedagogika hermeneutyczna

-prakselogiczny- zmierza do zwiększenia skutecznośći działań pedagogicznych, poprzez zwiększanie stopnia określoności celów, działań i warunków-> pedagogika praktyczna.

Przedmiotem pedagogiki jest wychowanie!!!

wg S. Pauki na przedmiot zainteresowań badawczych pedagogiki składają się:

-wychowanie i kształtowanie instytucjonalne i intencjonalne organizowane

-wychowanie i kształtowanie spontanicznie występujące w warunkach naturalnych w toku życia społecznego

- samokształtowanie człowieka

-rozwój człowieka w ciągu całego życia

zadania pedagogiki:

a. Podstawowe :

-wyposażyć tych, którzy zajmują sie organizacją procesów wychowawczych, dydaktycznych w wiedzę o skutecznośći różnego rodzaju zabiegów.

b. Szczegółowe:

-określanie ideałów i celów wychowania

-diagnozowanie rzeczywistości wychowawczej

-wyjaśnianie procesów, zjawisk i mechanizmów wychowania

-gromadzenie, sprawdzanie i systematyzacja wiedzy o działalności wychowawczej

-badanie skuteczności oddziaływań wychowawczych

funkcja pedagogiki

-diagnostyczna- dostarczenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej

-psychologiczne- twierdzenia pedagogiki mogą wywierać wpływ na poglądy, postawy, przekonania i zachowania ludzi

-przewidystyczna- jeśli pedagogika ma wypełniać rolę usługową w stosunku do praktyki, musi dążyć do budowania sądów o zależnościach

-techniczna- pedagogika winna dostarczać opisów działań pozwalających wywołać pewne zjawiska uznawane za pożądane

Pedagogika i jej działy - koncepcja Kunowskiego

1. Nauki pedagogiczne:

H-historia wychowania

F- filozofia wychowania

P- psychologia wychowania

S-socjologia wychowania

B- biologia wychowania

A- antropologia wychowania

K- kultrologia wychowania

T- teologia wychowania

2. Nauki pomocnicze:

historia, filozofia, socjologia, biologia, antropologia, kulturologia, teologia

3. Nauki współdziałające

-aksjologiczne(wartości)- etyka i estetyka

-realne- higiena, ekonomika i demografia

-formalne- logika, prakseologia i cybernetyka

Pedagogika nalezy do nauk społecznych. humanistycznych, empirycznych, praktycznych, teoretycznych i idealogicznych.

Działy współczesnej pedagogiki

-praktyczna lub empiryczna- zebranie i opracowanie doświadczeń pedagogicznych

-opisowa lub ekspertymentalna- uogólnienie doświadczeń i eksperymentów

-normatywna- ustalenie ideałów, norm i wartości na bazie kultury i filozofii człowieka

-ogólno teoretyczna- stworzenie jednolitej teorii rozwoju człowieka

1.Przedstaw interpretacje czasu wolnego na przestrzeni dziejów.

2.Wyjaśnij dlaczego czas wolny jest ważnym elementem jakości życia.

3.Podaj co najmniej 3 wybrane definicje czasu wolnego.

4.Dlaczego w globalnej fazie rozwoju gospodarczego następuje redystrybucja czasu.

5.Wymień funkcje społeczno-wychowawcze czasu wolnego oraz krotko je scharakteryzuj.

6.Jakie zadania stoją przed domem rodzinnym a jakie przed szkoła w wypełnianiu czasu wolnego dzieci i młodzieży.

7.Wskaż przesłanki tworzenia pedagogiki czasu wolnego.

Czas jest coraz cenniejszy, bo tempo życia wzrosło do tego stopnia, że ośmiogodzinny dzień pracy to utopia(…).

Przestrzeganie rygorów czasowych staje się koniecznością. W życiu profesjonalnym i coraz częściej w życiu prywatnym spóźnianie dyskwalifikuje(…).

W ciągu dwudziestego stulecia czas stał się towarem.

Arystoteles

-wolny czas nie jest końcem pracy, to praca jest końcem wolnego czasu, który powinien być poświecony sztuce, nauce a nade wszystko filozofii;

Denis Diderot

-historia czasu wolnego jest najważniejszą częścią naszego bycia;

Jan Amos Komeński

-domagał się szkoły, która posiada boisko, ogród, miejsca przystosowane do czynnego wypoczynku i rozrywki po pracy umysłowej dzieci i młodzieży;

John locke

-w solnym czasie ujawnia się temperament człowieka i jego skłonności;

Termin czasu wolnego kształtowało się jako przeciwstawny pojęciu pracy. Tak było do przełomu XIX i XX wieku, kiedy proletariat rozpoczął walkę o czas wolny. Od tego momentu mówi się o genezie czasu wolnego.

Wzrost czasu wolnego przestaje być traktowany jako wzrost konkurencyjny wobec zadań zwiększenia produkcji, a coraz bardziej rozpatruje się go w kategoriach niezbędnej potrzeby człowieka i integralnego czynnika podnoszenia społecznej wydajności pracy i wzbogacenia jakości życia.

Definicje czasu wolnego można najogólniej usystematyzować według:

a.Określenia celu, jakiemu ma służyć

b.Charakterystyki (opisu czynności, aktywności, które powinny go wypełnić

c.Próby połączenia obu ww. stanowisk

Wg J. Dumazediera:

„czas wolny obejmuje wszystkie zajęcia, którym jenostka może oddawać się z własnej chęci bądź dla odpoczynku, rozrywki, rozszerzania swych wiadomości, lub dla bezinteresownego kształcenia się czy dobrowolnego udziału w życiu społecznym poza obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi”.

Wg K. Czajkowskiego:

„czas wolny to ten okres dnia, który pozostaje jemu do wyłącznej dyspozycji, po uwzględnieniu czasu przeznaczonego na naukę szkolną, posiłki, sen, odrabianie lekcji, niezbędne osobiste zajęcia domowe oraz dobrowolnie na siebie przyjęte obowiązki społeczne”

Wg A. Kamińskiego:

„czas wolny to część budżetu czasu, która nie jest zajęta przez prace zarobkową, normalną i dodatkową, przez naukę, sen, posiłki czy stałe obowiązki rodzinne, lub inną aktywność”

Funkcje czasu wolnego:

Wg M. Winiarskiego:

1.Kreatywna

2.Rekreacyjna

3.Kształcąca

4.Opiekuńcza

5.integracyjna

6.Środowiskowa

Wg U. Kaczmarek

1.ekonomiczno-produkcyjna

2.społeczno-wychowawcza

3.rekreacyjno-zdrowotna(higieniczna)

Zadania domu w wypełnianiu czasu wolnego dzieci i młodzieży

-rodzina, bedac pierwszym miejscem odpoczynku, relaksu i zaspokajania potrzeb wczasowych jest istotnym sroowiskiem wychowawczym w przygotowaniu dzieci do racjonalnego spedzania czasu wolnego;

- od warunków stworzonych przez rodzine i charakter spedzania czasu wolnego przez rodzicow wpływa na kształtowanie się zainteresowan ulubionych form zajec i rozrywki dzieci;

-od systemow wartości i nawykow przekazanych w rodzinie zależeć będzie czy czas wolny będzie poswiecony dobrowolnie wypoczynkowi rozrywce rozwojowi osobowości czy stanie się pustym bezwartościowym dla rozwoju człowieka;

-rekreacja fizyczna w rodzinie wspolne wzory spedzania czasu wolnego podnosza jakość zycia i atmosfere sprzyjaja również kształtowaniu w niej stosunku …

Zadania szkoły w wypełnianiu czasu wolnego dzieci i mlodziezy

-przygotowanie takiej organizacji placowki szkolnej sluzacej wielostronnemu rozwojowi osobowości jednostki i będących wartościowe dla społeczeństwa;

-wskazywanie i propagowanie wartościowych dla społeczeństwa sposobow zachowywania się jednoski lub grupy;

- rozwijanie edukacji równoległej harcerstwa ruchu krajoznawczo turystycznego aktywności samorządowej;

- rozwijanie placowek wychowania pozaszkolnego

1.nalezy uczc się jak spędzać czas wolny

-uczenie jak spędzać czas wolny to równocześnie wychowanie ogolne

-czas wolny jest szansa ale jest także zagrozeniem zwłaszcza dla dzieci i młodzieży

-nadmiar wolnego czasu nieumiejętność jego spożytkowania lenistwo prozniarstwo wygodnictwo i wewnetrzna pustka mogą doprowadzic do roznego rodzaju dewiacji;

-czas wolny wypelniony pustka i bezczynnością sprzyja popadaniu w pijaństwo i narkomanie konsumpcjonizm i uzależnienie od taniej rozrywki;

Wychowanie do czasu wolnego w rodzinie polegajace na rozpo………. Przezywaniu i respektowaniu wartosci i wypełnianiu nim przestrzeni bytowania na co dzien staje się główna przesłanka wychowania do czasu wolnego i w czasie wolnym

1. Wskaż wszystkie elementy składające się na wychowanie człowieka.

2. Na jakie grupy możemy podzielić definicje wychowania.

3. Przedstaw różne podejścia do definicji wychowania.

4. Wyjaśnij ramową definicje wychowania.

5. Wymień dynamiczne składniki wychowania i krótko je scharakteryzuj.

6. Jakie cechy charakteryzują proces wychowania.

7. Jaka jest różnica pomiędzy opieką a wychowaniem.

8. Jak postrzegane jest wychowanie w świetle ważniejszych teorii osobowości.

GRUPY DEFINICJI WYCHOWANIA

1.Prakseologiczne- istotne dla wychowania są przede wszystkim działania wychowawców, wpływanie na wychowanków, urabianie ich;

1.Ewolucyjne- wychowanie jest procesem samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka;

2.Sytuacyjne- wychowanie to organizowanie przeżyć wspólnotowych przez zabawę, prace, rozmowę, wyrażanie ekspresje twórcza, uroczystości itp. Sytuacje wychowawcze;

3.Adaptacyjne- proces wychowanie polega na kształtowaniu się charakteru lub osobowości wychowanka, jego wykształcenia lub światopoglądu, przystosowania do środowiska biologicznego lub społecznego;

Nowsze sposoby definiowania wychowania

S. Ruciński „wprowadzanie dzieci i młodzieży w wartościowych sposób zycia

w. bagley „proces zdobywania jednostke doswiadczeń”

j. Dewey „proces wzrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku”

s. kunowski „ proces samorzutnego rozwoju w zakresie

Ramowa definicja wychowania (nauka!!!)

2.System kierującego działania na młodzież

C. nostyzm zespołow B. Altruizm(A->B; proces personalizacji)

1.Starsze pokolenie stan natury->>> Wychowanek>>>stan kultury 4.Kształt przyszłego

Społeczeństwa życia

A. Egoizm D.illizm wspólnotowy

(C->D; proces socjalizacji)

3. Ideał nowego człowieka

1. ramy

2. procesy

3. stany:D

Cechy charakterystyczne procesu wychowania

1. Złożoność- zachowanie człowieka jest zalezne zarówno od uwarunkowan zewetrznych( w tym także oddziaływań wychowawczych), jak i uwarunkowan wewnętrznych, czyli osobistych przezyc i doświadczeń człowiek, a wiec jego potrzeb, aspiracji motywow dazen oraz funkcjonowania jego organizmu lacznie z centralnym systemem nermowym i układem gruczołów dokrewnych

2. Intencjonalność- wychowawca jest swiadomy celow, jakie pragnie realizowac w procesie wychowania

3. Interacyjnosc- proces wychowawczy odbywa się zwykle w warunkach interakcji tj. współdziałanie ze soba wychowawcy i wychowanka(…)

1. Relatywność …

2. Długotrwałość…

Składniki dynamiczne wychowania

1.Społeczne dzialania wychowawcze(etos)

2. Naturalny rozwoj wychowanka(bios)

3. Wychowawcze zbliżenie wychowanka do nowego człowieka(egos)

4. Kształtowanie postaw wobec przyszłego zycia(los)

1.Udowodnij iż proces wychowania ma społeczny charakter

2.Wskaż elementy strukturalne makro struktur mikro struktur społecznych.

3.Udowodnij iż proces wychowawczy stanowi przedmiot i narzędzie kontroli społecznej.

4.Wyjaśnij pojecie uspołecznienia. Wskazując równocześnie jego fazy i stopnie.

5.Co rozumiemy pod pojęciem roli społecznej i które z nich są najbardziej charakterystyczne dla poszczególnych etapów rozwoju.

6.Jakie procesy charakteryzują edukację i wychowanie na przełomie wieków. Scharakteryzuj co najmniej 3 wybrane z nich.

Układy o społecznym charakterze w :

-makrostruktura społeczna:

a. system norm zwyczajowych, obyczajowych, moralnych

b. zróżnicowanie regionalne

c. stratyfikacja

d. struktura narodowego systemu oświatowego-wychowawczego

e. funkcjonowanie systemu w typowych środowiskach lokalnych

f. układ sił społecznych

-mikrostruktura społeczna:

a. środowiska wychowawcze

b. grupy wychowawcze

c. instytucje wychowawcze

d. zespoły nauczycielskie

e. indywidualni nauczyciele

f. zespoły uczniowskie

g. indywidualni uczniowie

Uspołecznienie (socjalizacja)

Uspołecznianie, czyli proces nabywania dojrzałości społecznej, wyrażanej w podejmowaniu i pełnieniu ról społecznych.

Czynniki stymulujące uspołecznienie:

- elementarne potrzeby organizmu

- rozwijające się w toku życia motywy

- dążenia

- aspiracje

Uspołecznienie:

Z socjologicznego punktu widzenia uspołecznienie jest procesem dynamicznym, polega on na wychowaniu coraz to nowe grupy i role społeczne, na uczeniu się ich, przechodzeniu do pełnienia ról wyuczonych i z kolei do ich pełnienia, na wychodzeniu z jednej grupy lub grup i ról, wychodzenia w nowe itd.

ROLA SPOŁECZNA

Ściśle ustalony wymogami grupy sposób zachowania się jednostki wobec innych osób.

Fazy procesu uspołecznienia:

1.Przedszkolna

2. Szkolna

3.Poszkolna

Stopnie uspołecznienia

1.Niski

2.Średni

3. wysoki

Uspołecznienie jako proces nabywania społecznej dojrzałości poprzez kształtowanie ról społecznych to proces przyswajania i utrwalania form zachowań zgodnych z wymogami społeczeństwa oraz identyfikowania się z grupami społecznymi.

Rozwój socjalizacji następuje w zasadzie po ukończeniu szkoły i przejściu młodych ludzi do zakładów pracy.

Role społeczne w zależności od wieku człowieka

DZIĘSIĘCIOŚCIAN EDUKACJI (wg. Z. Kwiecińskiego)

1.Globalizacja

2.Etatyzacja

3.Nacjonalizacja

4.Kolektywizacja

5.Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja

6.Socjalizacja

7. Inkulturacja i personalizacja

8. Wychowanie i jurydyfikacja

9. Kształcenie i humanizacja

10. Hominizacja

Struktura procesu wychowania.

Wyjaśnij dlaczego proces wychowania dokonuje się na 2 poziomach.

1.Jakie warstwy można wyłonić w strukturze procesu wychowania i co się na nie składa.

2.Co rozumiemy pod pojęciem postawy, celu wychowania, wzoru osobowego i ideału wychowania. Wyjaśnij te pojęcia na konkretnym przykładzie.

3.Wskaż acjologiczne podstawy wychowania według Jana Frederyka Herbarta, Stefana Kunowskiego, Bogdana Suchodolskiego i Heliodora Muszyńskiego.

4.Przedstaw procedurę wyprowadzania celów wychowania na przykładzie wybranej postawy.

Struktura procesu wychowania:

1.Warstwa aksjologiczna: (politycy)

- ideał wychowania

-cele wychowania

2. Warstwa operacyjna: (nauczyciele; wychowawcy)

-formy wychowania

-metody wychowania

-środki wychowania

Postawawg K. Denka

Postawa to względnie stała i zgodna organizacja poznawcza, uczuciowo-motywacyjna i behawioralna podmiotu, związana z określonym przedmiotem czy klasą przedmiotów.

Komponenty postawy

1.Emocjonalno-oceniający (werbalizowanie ocen)

2.Poznawczy ( przekonania i wiedza o obiekcie)

3.Behawioralna (zespół dyspozycji do zachowania się w określony sposób wobec obiektu postawy)

Wzór osobowy – zespół cech przypisanych danej osobie. Może mieć zabarwienie pozytywne lub negatywne.

Cel wychowania to opis takich cech wychowanka, które staja się przedmiotem wychowania.

Ideał to globalny naczelny cel całokształtu działań wychowawczych. Cel jest nie osiągalny otwarty nadrzędny i zmienny.

Ideał wychowania:

I wg Jana Fryderyka Herbarta (idealistyczna filozofia niemiecka I. Kanta i G. Hehla, etyka filozoficzna i psychologia asocjacyjna)

1.Wewnętrznej wolności

2.Doskonałości

3.Życzliwości

4.Podporządkowania prawu

5.Słuszności

II wg S. Kunowskiego

Osobowość człowieka: Bios; Ethos; Agos; Los;ego

III wg B. Suchodolskiego ( jako jeden z pierwszych po II wojnie światowej uznał, iż źródłem ideałow stwarzania człowieka są cele wychowania.

IDEAŁ CZŁOWIEKA

CELE WYCHOWANIA:

1. Homo sapiens (Człowiek myślący)

2. Homo Faber (Człowiek techniko)

3. Hemoe oesteticus (Człowiek sztuki) 4. Homo ludens (Człowiek zabawy)

5. Homo laborant (Człowiek pracy)

6. Homo politycus (Człowiek polityki)

7. Homo oecononius (Człowiek konsumpcji)

IV wg H. Muszyńskiego

Ideowe Intelektualne Społeczne

Interpersonalne Cechy kierunkowe Interpersonalne

Wobec kultury Egzystencjalne Wobec przyrody

Procedura wyprowadzania celów wychowania

Ideał wychowania-> Naczelne cele wychowania-> Cele kierunkowe-> Cele etapowe->Cele operacyjne

1.Wskaż cykliczne zmiany aktywności ludzi w okresie prehistorycznym.

2.Wynmień formy spędzania czasu wolnego charakterystyczne dla poszczególnych ośrodków życia starożytności.

3.Jakie fory czasu wolnego dominowały w średniowieczu.

4.Jak postrzegano czas wolny w epoce nowożytnej

5.Wskaż interpretacje czasu wolnego w dobie współczesnej i zakres znaczeniowy poszczególnych pojęć przydatnych w definiowaniu czasu wolnego.

6.Przedstaw składniki główne czasu

7. Wskaż kryteria wydzielania czasu wolnego z budżetu czasu.

8. Przedstaw rozwiniętą definicje czasu wolnego.

9. W jaki sposób można badać budżet czasu. Uzasadnij swoje stanowisko w tym zakresie.

Prawdopodobne cykliczne zmiany aktywności ludzi w okresie prehistorycznym

1.Cykl Krótki(dobowy):

-duża aktywność-

W dzień zbieractwo i myślistwo, przerywane krótkimi odpoczynkami w przypadkach intensywnego wydatkowania energii lub z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych

-mała aktywność-

Wieczorem odpoczynek, planowanie najbliższych przedsięwzięć, przygotowanie broni narzędzi a także zabawa i twórczość artystyczna (malowidła i rzeźby jaskiniowe)

2.Cykl Średni(1 lub 2 tygodniowy)

-Duza-

Intensywny wysiłek fizyczny podczas systematycznie podejmowanych polowań na grubszą zwierzynę w celu zdobycia większej ilości pożywienia

-Mała-

Korzystanie ze zdobyczy i odpoczynek połączony z wyrobem odzieży, narzedzi zabawa i twórczością artystyczna oraz przygotowanie się do kolejnych polowan

3.długi(roczny)….

Formy spędzania wolnego czasu w starożytności

Egipt uprawianie turystyki – indywidualne i grupowe wędrówki które wiązały się z handlem kultem religijnym dyplomacja wojnami. Organizowanie udramatyzowanych obrzędów i barwny widowiskowych ceremoni religijnych. Uprawianie sportow- wyścigi przejażdżki i pozorowane walki na lodkach, sporadtowe polowania i łowienie ryb. Organizowanie zabaw – gry terenowe i planszowe. Rozrywki- przyjecia z występami śpiewaków muzykantow tancerzy, żonglerów i akrobatow.

1. Grecja Uprawianie turystyki podobnie jak w Egipcie wiązało się z handlem kultem religijnym dyplomacją i wojnami. Uprawianie gimnastyki i różnych sportów przeprowadzenie licznych zawodów sportowych( igrzyska olimpijskie pytyjskie istmijskie i nemejskie)przeprowadzenie festiwali i konkursów teatralnych z udziałem zawodowych aktorów, koncertów muzycznych i występów poetyckich.

2. Rzym uprawianie turystyki- podobnie jak w Egipcie i Grecji lecz o większym zasięgu terytorialnym związane z podbojami zwożeniem trofeów żywności i niewolników. Uprawianie gimnastyki i niezbyt męczących sportów z wyeksponowaniem konkurencji militarnych(bieg, rzuty oszczepem, zapasy) na specjalne wydzielonych placach( pole marsowe w Rzymie). Organizowanie wielkich widowisk teatralnych, wyścigów rydwanów, walk z dzikimi zwierzętami i walk gladiatorów.

1453-1492

Formy spędzania czasu wolnego w średniowieczu

1.Wczesny- powstaja zalązki turystyki współczesnej. Impoujaco rozwinęły się podroze kupieckie i pielgrzymki do miejsc kultu chrześcijańskiego wyprawy ladowe i morskie. Powstały obiekty o charakterze noclegowym. Na zamkach rycerskich odbywaly się turnieje i gry zrecznoscuiowe. Wystawiane były sztuki teatralne. Czytano poezje słuchano muzyki. Wkosciele rozwinol się liturgii dramat chrześcijański. Poczatkowo były to tzw wstawki do liturgi wielkiego tygodnia które pozniej objely boze narodzenie

2.Rozkwitu- rozwija się trystyka kupiecka i patnicza szczególnie do Rzymu i ziemi świętej. Nadal bujnie rozwija się poezja muzyka i teatr. Dramat koscielny obchodzi od liturgii rozwijaja ….

Czasy współczesne

1924<- zw. Zawodowe Genewa- (prawo do wypoczynku) czas wolny nie zależny do naszego wyboru gdzie co i jak.

Rekreacja- odnowa odtwarzanie odradzanie sił fizycznych i psychicznych.

Odpoczynek- jest to pasywna forma

Wypoczynek-aktywna forma wypoczynku(rower, piła itp.)

Zabawa- forma czynnego wypoczynku w której dominują zajęcia ludyczne.

Rozrywka- aktywna forma wypoczynku (zakupy, impreza, kino) poprawa samopoczucia.(aktywna)

Gra- forma wypoczynku aktywnego według jakiś zasad. Forma rywalizacji.

Hobby- jest to pasja upodobanie zamiłowanie do czegoś :D

Budżet- zestawienie przychodów i rozchodów w określonym przedziale czasowym.

Budżet czasu- zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizacje różnych czynności życiowych

Składniki główne budżetu czasu:

1.Wariant pierwszy:

-praca zawodowa lub podstawowe zatrudnienie

-dodatkowa praca zarobkowa

-dojazd do pracy

-zaspokojenie elementarnych potrzeb organizmy

-obowiazki domowe

-uczelniane kształcenie się pracujących

-czas na wpół wolny

2. Wariant drugi:

-zaspokojenie potrzeb fizjologicznych

-praca zawodowa

-przejazdy(dojazdy,dojścia)

-wykonywanie prac domowych

-zajęcia poza domem

-nauka(kształcenie i dokształcanie)

-czas wolny

Rozwinięta definicja czasu wolnego- czas wolny jest to część budżetu czasu która nie jest zajęta przez poszczególne składniki główne i może być spożytkowana na dowolne formy aktywności.

Kryteria wydzielania czasu wolnego z budżetu czasu

1.Zasada dobrowolności- oznacza przyjecie z własnej woli konkretnych zobowiązań i realizowanie ich zarówno wówczas, gdy sprawiają przyjemność bezpośrednia, są pożądane jak i wtedy gdy w ostatecznym rachunku dając człowiekowi moralna satysfakcje są kłopotliwe i uciążliwe.

Do zajęć dobrowolnych można zaliczyć; udział w kościelnych nabożeństwach niedzielnych i świątecznych uroczystościach rodzinnych świętach narodowych, pracach społecznych itp.

2.Bezinteresowność działań- autoteliczna bezinteresowność jest w praktyce zjawiskiem rzadkim.

3.Praca zawodowa- Hołdowanie dychotomii pracy i wypoczynku może nastręczać w dobie dzisiejszej sporo trudności. Czas pracy nie zamyka się w wielu przypadkach w kresie pobytu w miejscu pracy, np. biurze, szkole, firmie, własnym mieszkaniu.

1.Udowodnij iż pojęcie kultury jest wieloznaczne i wynika z przemian którym ono podlega i podlegało w ciągu wieków.

2.Jak interpretuje się kategorię kultury podaj jedną znaczącą typologię.

3.Wymień co najmniej cztery typy kultury.

4.Wymień elementy składowe kultury i scharakteryzuj co najmniej 4 z nich.

5.Które z instytucji kulturalnych posiadają miano o ograniczonym zasięgu społecznym i dlaczego.

6.Przedstaw po krótcę zarys teatru a następnie wymień co najmniej 8 teatrów w poznaniu i co najmniej 5 teatrów w kraju.

7.Wskaż co najmniej 5 wybitnych ludzi teatru..

8.Co to jest filharmonia i gdzie się ona znajduje w poznaniu i na terenie kraju.

9.Uzasadnij role instytucji muzealnych w edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży.

10.Kultura- uprawa, w znaczeniu „uprawa ziemi”, „agri kultura” „horti kultura”

Także w starożytności zaczęto stosować termin „kultura” w znaczeniu „ kultury umysłowej”, „kultury ucha”. Po raz pierwszy słowa kultura w znaczeniu metaforycznym jako „uprawy umysłu”, użył rzymski myśliciel Marek Cicero w swym dziele pt. Rozprawy toskańskie. Człowiek kształcący się, dbając o rozwój umysłowy, kultywujący cnotę mądrości stawał się w znaczeniu „człowiekiem kulturalnym”. Mamy wiec do czynienia z wartościującym, normatywnym użyciem słowa „kultura”.

Wg. Słownika J.Adelunga z 1774r.

„Kultura”- to uszlachetnianie lub wysubtelnienie wszystkich duchowych i fizycznych sił człowieka albo całego ludu, tak ze słowo to oznacza zarówno oświecenie i uszlachetnienie rozumu przez wyzwolenie z przesądów, jak też ogładę, uszlachetnienie i wysubtelnienie obyczajów.

Wg Słownika Języka Polskiego

„Kultura” to obycie, takt, wysoki poziom moralny, dobre wychowanie, wykształcenie.

Wg Edwarda B.Tylora w dziele Primitive Culture z 1971r.

„Kultur” czy cywilizacja jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa obyczaje oraz wszelkie inne umiejętności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa”.

Wg Antoniny Kłoskowskiej:!!!

„kultura to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegające wg wspólnych dla zbiorowości społecznej wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierające wytwory takich zachowań”

TYPY KULTURY

1.Wg przynależności do określonych warstw i grup społecznych:

-rycerska

-szlachecka

-mieszczańska

-chłopska

-ludowa

-robotnicza

2.Wg typu gospodarowania:

-pasterska

-myśliwskie

3.Wg przynależności do religii:

-świecka

-religijna(buddyjska, chrześcijańska, islamska, itp.)

4. Wg charakteru aktywności ludzkiej:

-intelektualna

-artystyczna

-pedagogiczna

-kulinarna itp.

5.Wg zakresu wystepowania:

-globalna

-kontynentalna

-narodowa

-religionalna

6.Ze względu na poziom kultury:

-wysoka(elitarna)

-masowa(popularna)

7.Ze względu na przynależność:

-młozieżowa

-subkultur

8. Ze względu na stosunek do polityki państwa

-oficjalna

-alternatywna

Kategorie kultury

Pojęcie: kategorie kultury to wielkie podstawowe działy kultury, obejmujące zjawiska względnie jednorodne i różniące się od siebie istotnymi cechami.

Klasyfikacja kategorii kultury:

1.Działania i zabiegi techniczne, które służa zaspokojaniu naturalnych, bytowych potrzeb człowieka.

2.Kultura społeczna, oznaczająca regulowanie stosunków, ról, układów i wzajemnych powiązań ludzkich.

3.Świat zjawisk transcendentnych i autotelicznych. Manifestują się one sztuce, filozofii, religii, w tzw. Kulturze duchowej i symbolicznej.

Np. wg A.Webera: 1-cywilizacja zewnetrzna, 2- cywilizacja wewnetrzna, 3- kultura

Wg A.L.Kroebera:1-kultura rzeczywistości, 2-kultura społeczna,3- kultura wartości

Wg K.Dobrowolskiego:1-kultura materialna, 2- kultura społeczna,3- kultura niematerialna

Epoki w dziejach ludzkości i kultury:

1.Epoka dzikości

2.Epoka barbarzyństwa

3.Epoka cywilizacji(starożytność, średniowiecze, czasy nowożytne/modernizm/)

4.Epoka postmodernistyczna

5.Epoka informacji(czas)

Elementy kultury

Wartość- to ile coś jest warte; cecha przedmiotu, materiału, znaczenie, ważność

To co cenne, odpowiadająe wysokim wymaganiom, godne pożądanie stanowiące cel dążeń ludzkich; idee, przekonania, ideały, przedmioty materialne szczególnie cenne.

Wartości kulturowe- wartości dominujące w danym społeczeństwie zatem te, które wpływają,jeśli nie na wszystkich, to na większość członków. Są to powszechnie pożądane dobra lub powszechnie uznawane przekonania o określonym charakterze.

Wzory- normy wyrastające z systemow wartości. System postulowanych zasad postepowania ludzi, instytucji- np. wzor pracownika, nauczyciela, lekarza, matki, ojca, kapłana, chrześcijanina, polityka, placówki itd.

Kanon- wzorzec, prawidło, przepisy, zasady, wzór, reguła, norma

Cechą swoistą kanonu jest jego uniwersalny charakter. Dzieki niemu możemy osiągnąć „swiat cywilizowany” i poruszac się w miar swobodnie według ustalonych regól po obrzeżach i obszarach kultuy.

Obycznaj- Ogół powszechnie pryjęte sposoby postepowania, najczęściej utwierdzone tradycją i mające miejsce na określonym terenie i dotyczące pewnej grupy ludzi. Naruszenie obyczaju powoduje negatywną reakcję ze strony grupy. Swoistym typem obyczaju jest moda.

Zwyczaje- Sposoby postepowania wynikające z nabytej dyspozycji przyzwyczajanie i jako takie mogące się czasme przekształcic w obyczaje. Zwyczaje mogą mieć charakter trwały lub przejściowy- przemijajacy z moda. Nie sa obarczone sankcjami, jedynie mohga być uznawane lub odrzucane. Dziela się na grupowe i indywidualne

Obrzedy

Rytuały- zespół czynności stanowiace formę….

Mit- jest to bajka

Symbol- znak wizualny z podsystemem znakow zastępczych bedacy substytutem określonego przedmiotu lub pojecia abstrakcyjnego, zdarzenie i wywolujacy określony stany psychiczne oraz emocjonalne. Wystepuje zawsze w formnie wizualnej i funkcjonuje w określonej konwencji zawartej miedzy użytkującymi go.

Instytucje to takie które zaspakajają potrzeby kulturalne wyselekcjonowanego kręgu odbiorców, udostępniając dzieła sztuk.

Teatr, filharmonie i instytucje muzealne(z galeriami i wystawami)

1.nie należa do kultury masowej lecz należa do kultury symbolicznej

2. wymagają odpowiedniego przygotowania merytorycznego.

Funkcje wczasowe instytucji o ograniczonej popularności

Teatry- dla waskiegokregu odbiorcow zaspokajaja wyższe potrzeby kulturalne i stanowia istotna pozycje w budzecie czasu

Filharmonia- koncerty w filharmoni stanowia źródło przezyc estetycznych. Uspakajaja i przywracaja równowagę psychiczną uczestników

Wystawy- pełnią funkcję wypoczynkową, kulturotwórczą i kształcącą w róznych dziedzinach nauki i sztuki

Muzea- pełnią funkcje poznawczą i zaspokajaja potrzeby kulturalne miłośników nauki i sztuki.

Filharmonia – instytucja kultury zajmujaca się organizacją i prezentacja koncertow muzyki powaznej, głównie tych największych, a wiec o charakterze połnoorkiestrowym, najczęściej równocześnie przygotowujaca takie utwory do wykonania.

Filharmonia czestochowska,dolnoslaska(jelenia gora), poznanska rybnicka , szczecinska,narodowa

Zinterpretuj i podaj różnicę zjawiskiem przemocy i agresji.

1.Co to znaczy agresja prospołeczna i anty społeczna.

2.Przedstaw konteksty postrzegania współcz3esnyc młodzieżowych grup subkulturowych.

3.Jak rozpoznać psychomanipulację i jakie działania pozwalają przeciwstawić się jej.

4.Czy kulty religijne stanowią zagrożenie dla dzisiejszej młodzieży.

Cele zachowań agresywnych

1.Rozładowanie napięcia

2.Osiągniecia korzyści materialnych i społecznych

3.Zdobycie lub utrzymanie wysokiego statusu

4.Bronienie siebie i członków swojej grupy

-prowokacja

-pobudzenie emocjonalne

-przemoc obserwowana w mediach

-normy i oczekiwania społeczne

-wpływ alkoholu

Przemoc – wywarcie pewnego wpływu na drugiego człowieka.

Rodzaje agresji

Bezpośrednia; pośrednia; emocjonalna; instrumentalna; fizyczna; słowna ; jawna; niejawna.

Agresja prospołeczna- agresja publicznie akceptowana łącznie przez prawo(wymierzana w majestacie prawa).

Subkultura-to względnie spójna grupa społeczna pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji zycia społecznego wyrazajaca swoja odrębność poprzez zanegowanie lub podwazanie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorow kultury.

Sekta-odłam wyznaniowy jakiejs religii, grupa izolujaca się od reszty społeczeństwa, majaca wlasną hierarchię wartości, zespol norm zachowania się oraz silne akcejnujaca role przywodcy.