Geologia dynamiczna

Geologia dynamiczna – procesy endogeniczne (zachodzące wewnątrz skorupy ziemskiej)

PROCESY GEOLOGICZNE - zespół procesów fizycznych i chemicznych prowadzących do zmian powierzchni Ziemi i skorupy ziemskiej, które zachodzą:

- na powierzchni skorupy ziemskiej

- we wnętrzu Ziemi

- w górnym płaszczu

Przyczyna procesów geologicznych – Energia:

Podział procesów geologicznych

↙ ↘

Ze względu na źródło energii Ze względu na skutek

↙ ↘ ↙ ↘

Procesy Procesy Niszczące Budujące

Endogeniczne Egzogeniczne

Procesy egzogeniczne – oddziaływanie energii słonecznej;

- oddziaływanie sił grawitacyjnych (między Ziemią, Księżycem i Słońcem)

Procesy egzogeniczne

↙ ↓ ↓ ↘

Wietrzenie Erozja Sedymentacja Powierzchniowe ruchy masowe

WIETRZENIE rozpad mechaniczny (klimat zimny, suchy) i rozpad chemiczny klimat gorący, wilgotny) pod wpływem nasłonecznienia, oddziaływania wód gruntowych, oddziaływania światła organicznego.

Wietrzenie chemiczne

↙ ↓ ↘

Hydratacja Oksydacja Redukcja = dezoksydacja

(przyłączanie cząsteczek wody) (przył. cząst. tlenu)

Hematyt -> 2Fe2O3 + nH2O 2Fe2O3 ˑnH2O limonit

Produkty wietrzenia:

- eluwium (residuum zwietrzelinowe)

- gołoborze

- piarg

- lateryt (glina zwietrzelinowa o barwie czerwonej) boksyt = kopalny lateryt

Geologiczna działalność wiatru

Transport eoliczny:

Korazja – niszczenie powierzchni skalnych przez materiał niesiony przez wiatr (tak powstają grzyby skalne)

Akumulacja eoliczna (powstawanie wydm, lessów) – drobny materiał wywiewany z:

-pustyń

-obszarów wulkanicznych

-z przedpola lodowca

Działalność wód płynących

Procesy fluwialne:

-erozyjne

-transportowe

-akumulacyjne

Całość materiału transportowanego przez rzekę:

- denne (po dnie)

- zawiesinowe

- solucyjne (rozpuszczone w wodzie)

Ruch wody w rzece:

Erozja rzeczna:

Terasy rzeczne:

Kaptaż – przechwycenie rzeki – b. rzadkie zjawisko

Bruk rzeczny – grubookruchowy materiał akumulowany na dnie rzeki

Klasyfikacja dolin rzecznych;

-konsekwentna

-obsekwentna

-subsekwentna

EROZJA rozpad mechaniczny i chemiczny pod wpływem wody, wiatrów, lodowców.

POWIERZCHNIOWE RUCHY MASOWE przemieszczanie mas skalnych i zwietrzeliny skalnej w dół stoku w wyniku działania sił ciężkości.

Klasyfikacja ruchów masowych (w zależności od sposobu i prędkości przemieszczania materiału):

-osiadanie

-spełzywanie

-osuwanie

-staczanie

-obrywanie

Rodzaje osuwisk

- morfologia terenu

- skład materiału

- stosunek do przebiegu struktur

Elementy osuwiska:

I Etap – szczeliny inicjalne

II Etap – nisza osuwiskowa

-rynna osuwiskowa

-język (jęzor osuwiskowy)

SEDYMENTACJA gromadzenie się osadów wskutek: osiadania materiału okruchowego i materii organicznej, działalności organizmów, wytrącania z roztworów wodnych.

DENUDACJA wietrzenie + erozja + powierzchniowe ruchy masowe

Procesy endogeniczne

↙ ↓ ↘

Magmatyzm Diastrofizm Metamorfizm

Magmatyzm: procesy prowadzące do powstania skał magmowych na powierzchni i we wnętrzu Ziemi

Diastrofizm: procesy prowadzące do deformacji skorupy ziemskiej

Metamorfizm: procesy powodujące przeobrażenie skał poddawanych oddziaływaniu wysokiej temperatury i ciśnienia;

Magmatyzm = plutonizm + wulkanizm

Plutonizm jest związany z przemieszczaniem i zastyganiem magmy wewnątrz skorupy ziemskiej.

Wulkanizm jest związany z zastyganiem lawy na powierzchni Ziemi.

Magma – ciekły stop skalny w głębi skorupy ziemskiej, śr temp 700 - 900°C, max 1150°C

Skład chemiczny magmy:

Minerały główne skał magmowych: kwarc, skalenie (ortoklaz, plagioklazy), miki (biotyt, muskowit), pirokseny, amfibole, oliwiny.

↗ granitowa (zasobna w krzemionkę)

Magma ↘

Bazaltowa (uboga w krzemionkę)

Krystalizacja magmy:

DYFERENCJACJA (grawitacyjna) – różnicowanie się płynnej magmy w ognisku magmowym w zależności od gęstości pod wpływem siły grawitacji (najpierw ciężkie składniki gromadzone w spągowych częściach zbiornika (Fe, Ca), składniki lżejsze w stropowych częściach (Na, K, SiO2))

KRYSTALIZACJA FRAKCJONALNA – wykrystalizowane skały w partiach spągowych mają charakter zasadowy (perydotyt, gabro), w stropowych – kwaśny; powstawanie kryształów wskutek obniżenia temp. (szereg krystalizacji minerałów)

SZEREG KRYSTALIZACJI MINERAŁÓW

  1. Oliwiny spąg

  2. Pirokseny

  3. Pirokseny i Plagioklazy

  4. Plagioklazy strop

  5. Ortoklaz

  6. Kwarc

Podział składników magmy:

- minerały automorficzne – składniki charakteryzujące się wysoką temperaturą krystalizacji (krystalizują pierwsze); ściany kryształów charakterystyczne dla własnych postaci krystalograficznych

- minerały ksenomorficzne – składniki o najniższej temperaturze krystalizacji (krystalizują ostatnie); o ścianach kryształów niezgodnych z własną postacią krystalograficzną

Plutonizm

Intruzje magmowe – powstają w wyniku zastygania magmy która wdarła się w skorupę ziemską

↓ ↘

Zgodne Niezgodne (przecinające powierzchnie strukturalne skał otaczających)

Sill Dajka

Lakkolit Pień (żyła kominowa)

Lopolit Komin wulkaniczny

Batolit

Skały

↙ ↓ ↘

Magmowe Osadowe Metamorficzne

↙ ↘

Głębinowe Wylewne

Erupcja:

KALDERA – zagłębienie wulkaniczne powstałe po wybuchu wulkanu

Klasyfikacje wulkanów:

  1. Zależne od produktów erupcji

  2. Zależne od przebiegu erupcji

  3. Ze względu na aktywność

Ad1.

Ad3.

Produkty erupcji: lawa, gazy, utwory piroklastyczne (bomby wulkaniczne, scoria, lapille, popioły wulkaniczne, piaski => tufy i tufity, pumeks)

Rozmieszczenie wulkanów na kuli ziemskiej związane jest z:

- budową geologiczną

- procesami diastroficznymi

- granicami płyt litosfery

Strefy wulkaniczne;

- Ognisty Pierścień Pacyfiku

- młode pasma górskie

- Wielki Rów Wschodnioafrykański

Zjawiska postwulkaniczne:

Ekshalacje (wyziewy gazów)

Gejzery – woda podziemna ogrzana ciepłem pochodzenia wulkanicznego; gwałtowne wyrzucenie wody i słupa pary wodnej.

Złoża pochodzenia magmowego:

- w szczytowych partiach batolitu

- w szczelinach skalnych

Skały magmowe w Polsce

↙ ↓ ↓ ↘

Kwaśne Kwaśne Obojętne Głębinowe Obojętne Wylewne

Głębinowe Wylewne sjenit, gabro bazalt, andezyt, metafir

Granity, granitoidy Porfiry

LODOWCE wolno płynące masy nagromadzonego lodu

Lokalizacja: górna granica wiecznego śniegu; grubość pokrywy śniegu >30m

Pole firnowe – miejsce, gdzie gromadzi się śnieg przekształcający się w lód

Stadia przechodzenia śniegu w lód:

Lodowce

↙ ↘

Górskie Kontynentalne

Na skutek abrazji (tarcia o podłoże) powstają doliny lodowcowe.

Dolina wisząca powstaje na skutek pogłębienia doliny U- kształtnej

Kocioł lodowcowy (cyrk) - owalne zagłębienie otoczone z trzech stron stromymi stokami.

Działalność akumulacyjna lodowca – akumulacja utworów fluwioglacjalnych zawartych w wodach topniejącego lodowca:

Jeziora lodowcowe

↙ ↓ ↓ ↘

Rynnowe Morenowe Oczka polodowcowe Cyrkowe (w polach firnowych)

Sandry – stożki napływowe tworzone przez wody wypływające spod lodowca.

Zlodowacenia plejstoceńskie:

- bałtyckie

- środkowopolskie

- południowopolskie

Glacjał – okres w którym utrzymuje się pokrywa lodowcowa, ma miejsce jej ekspansja

Stadiał – jednostka glacjału, zwiększenia zasięgu, zatrzymanie lodowca

Przyczyny zlodowaceń:

KRAS – oddziaływanie chemiczne wody

CaCO3 + H2O + CO2 Ca(HCO3)2

Podziemne formy krasowe: jaskinie, stalaktyty ↑, stalagmity ↓, stalagnaty ↕

jeziora

Lądowe wody stojące ↗

↘ mokradła

Jeziora (podział ze względu na genezę):

Utwory jeziorne:

- sapropoel – ciemny muł jeziorny

- gytia – muł jeziorny zawierający szczątki organiczne

- kreda jeziorna

- ziemia okrzemkowa

-ruda darniowa

Utwory jeziorne: TORF i MOKRADŁA

Torf – skała osadowa, przemiana szczątków roślinnych w warunkach ograniczającego dostęp tlenu.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
małe kompendium wiedzy o wulkanach, Geografia, Geologia dynamiczna
makroskopowe rozpoznawanie skał, Geologia, Geologia dynamiczna
GEOLOGIA DYNAMICZNA
ZAGADNIENIA Z GEOLOGII DYNAMICZNEJ I HISTORYCZNEJ, ! uczelnia, Geologia
wulkany procesy wulkaniczne, Geografia, Geologia dynamiczna
Geologia Dynamiczna
ZAGADNIENIA Z GEOLOGII DYNAMICZNEJ I HISTORYCZNEJ 2011, Studia, geologia
Środowisko Geologiczne, STUDIA BD, GEOLOGIA BD, Geologia dynamiczna
główne skały metamorficzne, Geografia, Geologia dynamiczna
GEOLOGIA KOLOS, NAUKA, Geografia i Geologia, geologia dynamiczna
Geologia dynamiczna, budownictwo, geologia
GEOLOGIA DYNAMICZNA, Inżynieria Środowiska, Geologia
małe kompendium wiedzy o wulkanach, Geografia, Geologia dynamiczna
GEOLOGIA DYNAMICZNA 2

więcej podobnych podstron