Referat dla rodziców

Rola rodziny w religijnym wychowaniu dziecka.

Rodzina jest podstawową grupą dla człowieka, to znaczy taką, w której jej członkowie pozostają ze sobą w bliskim kontakcie i wzajemnie ze sobą współdziałają tworząc wspólnotę osób.Wszyscy członkowie rodziny: rodzice, dzieci, dziadkowie pełnią w niej ważne miejsce i role oraz są za siebie wzajemnie odpowiedzialni. W tej osobliwej wspólnocie zaspokojone zostają wszelkie potrzeby zarówno materialne, biologiczne, jak i psychiczne członków. Jest ona zespołem warunków społeczno kulturowych, środowiskowych oraz wychowawczych działających na rozwój osobowości ludzkiej. Rodzina jest także podstawową komórką organizmu społecznego, od jej wartości zależy wartość społeczeństwa, nie tylko osobisty los jednostki. Można mówić o niej, jako wspólnocie najbliższej, tworzącej najbardziej sprzyjający klimat uczuciowy dla rozwoju człowieka.

Najbardziej odpowiedzialni za właściwy klimat wychowawczy i atmosferę domu są rodzice. Na nich spoczywa obowiązek i odpowiedzialność kształtowania młodego pokolenia.

Rodzina, jako podstawowa i niezastąpiona wspólnota wychowawcza, jest środowiskiem stwarzającym najlepsze warunki do przekazania wartości społecznych, moralnych i kulturalnych, które pomagają człowiekowi w ukształtowaniu tożsamości. Tu człowiek rozwija się fizycznie i duchowo, zdobywa umiejętności odróżniania dobra od zła i prawdy od fałszu, zaprawia się w samodzielności, doświadcza duchowej więzi rodzinnej, uczy się odpowiedzialności za dobro wspólne. Wdraża się w pielęgnowanie cnót społecznych i poznaje cel życia.

To rodzice uczą dzieci jak być w pełni wartościowym człowiekiem. Na rodziców nałożony jest trudny obowiązek i pierwsze prawo troszczenia się o fizyczne, społeczne, kulturowe, obyczajowe i religijne wychowanie potomstwa. Na rodzicach spoczywa obowiązek katechetycznego kształtowania swych dzieci w wierze i w życiu chrześcijańskim poprzez słowo i własny przykład.

Wychowanie religijne pozwala ukształtować osobowość otwartą na wszystkich i na wszystko, osobowość pełną miłości, wiary, nadziei, osobowość potrafiącą odnaleźć siebie. Jest ono podstawą do otwartego humanizmu. Rozbudzona przez rodziców wiara w dziecku kształtuje jego osobowość, staje się fundamentem jego życia i działania i pozwala mu uczestniczyć w chrześcijańskim kształtowaniu świata. Rodzina, jako najlepsze środowisko wzrastania w wierze zaszczepia w dziecku na trwałe ideały religijne i moralne.

Miłość ożywiająca stosunki międzyosobowe poszczególnych członków rodziny, stanowi siłę wewnętrzną, która wzmacnia wspólnotę rodzinną. Ta wspólnota rodzinna otwiera się na łaskę Chrystusa i łaskę Ducha Świętego. Staje się miejscem objawienia i urzeczywistnienia komunii kościelnej, dlatego powinna nazywać się „Kościołem domowym‘’.

Wszyscy członkowie rodziny poprzez właściwe relacje między sobą, mają łaskę i odpowiedzialny obowiązek budowania dzień po dniu komunii osób. W ten sposób tworzą z rodziny „szkołę bogatego człowieczeństwa”. Dokonuje się to poprzez właściwe kontakty, poprzez miłość wobec dzieci wobec chorych i starszych, poprzez wzajemną służbę wszystkich, poprzez dzielenie się dobrami, radościami i cierpieniami.

Miłość jest wewnętrzną zasadą, trwałą mocą i celem ostatecznym rodziny. Bez miłości rodzina nie jest wspólnotą osób. Bez miłości nie może ona żyć, wzrastać, wychowywać i doskonalić się. Pogłębiająca się dzięki miłości więź i harmonia życia wspólnotowego, owocują w postaci opanowania siebie, rezygnacji z egoistycznych celów i zachowań na rzecz daru z siebie dla drugiej osoby. Rodzina chrześcijańska dzięki miłości staje się żywą obecnością Chrystusa w świecie oraz prawdziwą naturą Kościoła. Im więcej jest w niej miłości, tym bardziej atmosfera domu rodzinnego sprzyja właściwemu wychowaniu dzieci. Dzieci ulegają panującemu dookoła nastrojowi. Wchłaniają go nawet wtedy, gdy nie jest on wyraźnie ujawniony. Zatem misja wychowawcza rodziców chrześcijańskich wymaga, aby stworzyć dzieciom atmosferę przesiąkniętą głęboką wiara i miłością Jezusa Chrystusa.

W rodzinie chrześcijańskiej należy już od najwcześniejszych lat uczyć dzieci, zgodnie z wiarą na chrzcie otrzymaną, poznania i czci Boga, a także miłowania bliźniego. Pozwoli im to odnaleźć sens życia i działania w pełni uczestniczyć w chrześcijańskim kształtowaniu świata.

Badania wykazują, że dzisiejsza rodzina chrześcijańska jakby częściowo utraciła swoją funkcję religijną. To zaniedbanie ugruntowania w dzieciach wartości religijnych i moralnych może przynieść nieodwracalne skutki wychowawcze. Dzisiejsza rodzina w mniejszym stopniu niż dawniej wpływa na religijność swoich dzieci. Dawniej rodzina przekazywała i wpajała gorliwie i skutecznie zasady głoszone przez Kościół. Obecnie wychowanie religijne stanowi rzadziej część oddziaływań, którym dziecko poddawane jest w domu rodzinnym. Systematyczna formacja religijna, omawianie i przeżywanie problemów wiary w rodzinnej atmosferze oraz świadectwo chrześcijańskiego życia wywierają trwały i pozytywny wpływ na dusze młodych ludzi. Gdy rodzina nie żyje wartościami religijnymi i moralnymi trudno oczekiwać, aby młodzi ludzie żyli ewangelicznymi wartościami, zrozumieli konieczność wyrzeczeń, jaki będą musieli podjąć, umieli w pełni odnaleźć piękno, cel i sens życia. Jeżeli nawet nie wszystko, co rodzina czyni jest doskonałe i przynosi zamierzone owoce, to dzięki wierze i odniesieniu do Chrystusa może ono wciąż na nowo podejmować wysiłek przezwyciężania niedoskonałości i włączyć się czynnie w życie Kościoła.

Postawa religijna kształtuje się od początku życia. Ważne jest, aby rodzice uczyli dziecko o Bogu już w bardzo wczesnym wieku. Jeżeli sprawy religii są częstym przedmiotem rozmów w domu, dziecko wcześnie nabiera przekonania o ich ważności. Jeżeli się o nich nie mówi lub pojawiają się bardzo rzadko po innych sprawach, dziecko przyzwyczaja się sadzić, że nie mają one większej wagi albo, że rzeczy Boże są bez znaczenia dla codziennego życia.

Posługa ewangelizacyjna rodziców chrześcijańskich jest swoista i nie do zastąpienia. Jednym z najistotniejszych jej przejawów jest modlitwa. Wynika ona z żywego i osobistego związku rodziny z Bogiem. Modlitwa jest warunkiem przylgnięcia członków rodziny do Boga i istotnym czynnikiem kształtującym ich wiarę oraz drogą do chrześcijańskiego kształtowania osobowości. Wierzący rodzice mogą nauczyć swoje dzieci prawdziwej modlitwy. Dzieci obserwując modlących się rodziców doświadczają obecności samego Boga. Wychowanie do modlitwy jest drogą do osiągnięcia przez dziecko szlachetności i świętości.

Odkrywanie tajemnicy Boga domaga się wychowania przez Biblię. Odwołanie rodziców do Biblii uczy dziecko postrzegania i odkrywania tajemnicy Boga. Biblia, bowiem pogłębia świadomość wiary, pozwala poznać osobę Jezusa Chrystusa, uwrażliwia dziecko na jego postawę względem Boga, odpowiadać na jego wezwanie zaufać.

Wprowadzenie dzieci w liturgię i życie Kościoła to bardzo istotny czynnik budujący życie religijne rodziny. Poprzez świętowanie liturgiczne dziecko wraz z rodzicami uczy się łączności z Bogiem, udziału nabożeństwach, włącza się w życie szerszej wspólnoty Kościelnej i przyswaja sobie wartości religijne.

Tak dzieje się w rodzinie zdrowo funkcjonującej. A jak w rzeczywistości? Jak wynika z badań socjoreligijnych, współczesna rodzina katolicka, chociaż w dalszym ciągu jest podstawową komórką wychowania religijnego dzieci i młodzieży, bo zaniedbała, a nawet częściowo utraciła swoją religijną funkcję?

Dawniej rodzina była główną i skuteczną podporą Kościoła w wychowaniu religijnym młodego pokolenia, była instytucją, która rygorystycznie kontrolowała wypełnianie praktyk religijnych. Rodzina przekazywała i wpajała gorliwie zasady głoszone przez Kościół. Niestety coraz częściej zaniedbuje ten obowiązek. Wychowanie religijne stanowi rzadziej część oddziaływań, którym dziecko poddawane jest w domu rodzinnym.

Na uwagę zasługuje fakt, że w biednych rodzinach brakuje podstawowych środków takich jak: pożywienie, praca, mieszkanie. W rodzinach bogatszych natomiast, nadmierny dobrobyt i nastawienie konsumpcyjne paradoksalnie połączone z pewnymi lękami i niepewnością, co do przyszłości, odbierają małżonkom wielkoduszność i odwagę do realizowania prawdziwego zamysłu Bożego wobec rodziny, a niejednokrotnie utwierdzają w dążeniu do osiągnięcia własnego egoistycznego dobra. Tak, więc sytuacja, w której żyje współczesna rodzina, przedstawia się, jako mieszanina blasków i cieni. Stąd potrzeba uporządkowanej współpracy różnych czynników wychowawczych.

Rodzice, kształtując sumienie dzieci, znacznie wyprzedzają i utrwalają to, co przez swoje wysiłki czynią katecheci. Dojrzewa, więc przekonanie o konieczności zbliżenia i współpracy katechety z rodzicami. Współpraca ta jest konieczna dla pogłębienia życia religijnego dziecka, a często jego rodziców.Stwarza ona dobre warunki do prawidłowego wcielania podstawowych prawd i zasad. Trudno, bowiem uwzględnić jakiś poważny system wychowawczy, w którym nie uwzględniono by współpracy z rodzicami.Wychowanie religijne musi być wolne, świadome, planowe, ciągłe, konsekwentnie realizowane, bez zasadniczych rozbieżności, tak treściowych jak i metodycznych między katechizacją a wychowaniem rodzinnym.Katecheza potrzebuje pomocy w trudzie zaszczepiania wiary swoich wychowanków.Rodzice potrzebują pomocy w trudzie wychowania, potrzebują systematycznych wskazań.

Z dotychczasowych rozważań wynika, że rodzina jest dla dziecka najwłaściwszym naturalnym środowiskiem rozwojowym.Dzięki troskliwej opiece ze strony rodziców dziecko może prawidłowo dorastać, rozwijać się i kształtować swoja osobowość.Rodzice, jako główni wychowawcy doskonalą jego osobowość.Jednak pełnię człowieczeństwa dziecko osiąga dzięki ugruntowanym w rodzinie wartościom religijnym i moralnym.Zgodnie z zapisem IIPolskiego Synodu Plenarnego: Państwo, Szkoła

Kościół ma służyć wychowawczą pomocą rodzicom i rodzinie.Instytucje te nie mogą odbierać autonomii i inicjatywy rodzinie, przywłaszczać sobie jej uprawnień czy też ingerować w jej życie.Należy jednak pamiętać, gdzie rodzice nie są w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb związanych z całościowym procesem wychowawczym, zasada pomocniczości ze strony tych instytucji wspiera odpowiedzialność rodzicielską, potwierdzając zarazem jej fundamentalny charakter.Rodzice zaś powinni Mieć świadomość, że ani szkoła, ani Kościół, nie zastąpi ich działań wychowawczych, a przy wzajemnej współpracy można wiele osiągnąć.

Bibliografia

1.Jan Paweł II,Catechesi Tradenae. Adhortacja Apostolska katechizacji w naszych czasach ,w:Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II,Kraków 1996.

2.Jan Paweł II,Familiaris Consortio . Adhortacja Apostolska o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świeci współczesnym ,Rzym 1981.

3.Błasiak A.,Dom rodzinny i szkoła-środowisko współkształtujące osobowość dziecka ,Warszawa 1980.

4.Czekalski R.,Konieczność współpracy katechetów z rodzicami , w:Katecheza wobec wyzwań współczesności ,red.R. Czekalski Płock 2001.

5.Dziekońsk S.,Katecheza ewangelizacyjna w rodzinie ,parafi ,szkole,Warszawa 2002.