11.podzial procesow geologicznych
Procesy geologiczne wewnętrzne

(endogeniczne):

- trzęsienia ziemi,

- wulkanizm,

- plutonizm,

- ruchy górotwórcze (orogenezy),

- ruchy lądotwórcze (epejrogenezy).

Procesy geologiczne zewnętrzne

(egzogeniczne):

- wietrzenie,

- erozja (rzeczna, morska, eoliczna,

lodowcowa),

- ruchy masowe,

- transport,

- akumulacja.

Zjawiska magmowe lub inaczej – plutoniczne, związane są z

powstawaniem magmy w skorupie ziemskiej i z jej wędrówką ku

powierzchni Ziemi.

Magmą nazywamy gorący stop krzemianowy wydzielony z głębokich

części skorupy ziemskiej, a produkty jego krzepnięcia nazywamy skałami

magmowymi. Średnia temperatura magmy wynosi 700 – 900oC i w

większości przypadków nie przekracza 1150oC.

Magma jako gorący, ognistopłynny stop składa się z trzech faz:

•stałej

•ciekłej

•gazowej

Chemizm magm

Magmy ze względu na zawartość krzemionki (SiO2) dzielimy na: kwaśne,

zawierające > 65% krzemionki i zasadowe, zawierające < 50 % krzemionki

oraz znaczne ilości tlenków metali, przede wszystkim żelaza i magnezu.

Pod pojęciem wulkanizm rozumiemy wszystkie procesy związane z wydostawaniem się na powierzchnię ziemi lawy i substancji jej towarzyszących. Natomiast pojęcie wulkan (z łac.

Vulcanus – imię rzymskiego boga ognia) oznacza miejsce na powierzchni Ziemi, z którego

wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne (solfatary, mofety, fumarole) i materiał piroklastyczny.

ERUPCJE WULKANICZNE

Magma, która wydostaje się na powierzchnie nosi nazwę lawy, proces ten może

przebiegać spokojnie, linijnie lub powierzchniowo. Przez co wyróżnia się

następujące rodzaje erupcji wulkanicznych: centralne, linijne i arealne.

Erupcje centralne - najczęstszy obecnie typ erupcji, podczas której

materiał wulkaniczny wydobywa się punktowo z krateru

wulkanicznego lub jego najbliższego sąsiedztwa.

Erupcje linearne (erupcje linijne, erupcje szczelinowe) – materiał wulkaniczny, głównie lawa bazaltowa wydobywa się wzdłuż szczelin w skorupie ziemskiej. W przeszłości geologicznej takie erupcje były powszechne, w ich wyniku powstały rozległe pokrywy lawowe tzw. Trapy.

Erupcje arealne – znane z przeszłości geologicznej, polegały na wydobywaniu się magmy nie kominem wulkanicznym, lecz na całej rozległej powierzchni, np. wskutek przetopienia skał nadkładu (nazwą erupcji arealnej określa się również wybuch wielu wulkanów na jakimś obszarze, zasilanych ze wspólnej komory wulkanicznej).