Doświadczenie wojny i okupacji w prozie lat czterdziestych

Doświadczenie wojny i okupacji w prozie lat czterdziestych.

Z kraju milczenia (1946) – opowiadania o walkach wrześniowych (człowiek walczący z okupantem, który napadł na Polskę) najbardziej znane opowiadanie – Lotna – wrzesień z perspektywy ułana, rzeczywistego bohatera tych wydarzeń, domagającego się artystycznego świadectwa;

Trzynaście opowieści (1946), Karabela z Meszhedu (1948) i Droga wiodła przez Narwik (Londyn 1941) – o przeżyciach żołnierza polskiego na dalekich frontach północnej Afryki , Bliskiego Wschodu, zachodniej i północnej Europy;

Dywizjon 303 (Londyn 1942) – o walkach polskich lotników w angielskich siłach powietrznych;

Krata (1945) – opowiadania (wspomnienia) z kobiecego oddziału więzienia sąsiadującego z Pawiakiem (o nazwie Serbia);

Święta kulo (1946) – opowiadania poświęcone problematyce wojennej;

Na nieludzkiej ziemi (Paryż 1949) - zawiera opis prowadzonych między lipcem 1941 a sierpniem 1942 poszukiwań oficerów uwięzionych na początku wojny w Starobielsku , Ostaszkowie i Kozielsku;

Z otchłani. Wspomnienia z lagru (1946) – moralistyczną wymowę tych wspomnień gwałtownie zaatakował T. Borowski, wzniecając emocjonalny spór

o etyczne granice literatury;

tom Noc:(1945) : Przed sądem i Apel (1941 i 1942) , Wielki Tydzień – wszechwiedzący narrator, zaangażowany po określonej stronie, mowa zależna i pozornie zależna, operowanie nastrojem , zsubiektywizowane opisy przyrody , częste stosowanie w narracji epitetów wartościujących - ukazanie martyrologii narodu polskiego i ludności żydowskiej;

Powieść Popiół i diament (1948) – 8 maja 1945 roku. Młody akowiec, Maciek Chełmicki, otrzymuje rozkaz zastrzelenia sekretarza KW PPR. Zbieg okoliczności powoduje, że zabija kogoś innego. Spotykając się twarzą w twarz ze swoją ofiarą doznaje szoku. Staje przed koniecznością powtórzenia zamachu. Poznaje Krystynę, dziewczynę pracującą jako barmanka w restauracji hotelu "Monopol". Uczucie do niej uświadamia mu jeszcze bardziej bezsens zabijania w chwili zakończenia wojny. Wierność złożonej przysiędze, a tym samym obowiązek podporządkowania się rozkazowi, przeważa szalę. Czyni odpowiednie przygotowania, w czasie których zjawia się w jego pokoju hotelowym Krystyna. Maciek korzysta z okazji, kiedy sekretarza KW, Szczukę, wywołują z urządzonego z okazji zwycięstwa bankietu do Urzędu Bezpieczeństwa. Zabija Szczukę, sam zaś ginie zastrzelony przypadkowo przez patrol polskich żołnierzy, ponieważ nie posłuchał wezwania do zatrzymania się.

- opowiadanie Ikar (1945) – dystans , alegoria i historyczna analogia (by zapewnić utworowi szansę obiektywizmu)

zbiór nowel Szekspir (1948)- martyrologia narodu polskiego i ludności żydowskiej;

Dymy nad Birkenau (1945) – rzeczywistość obozowa spisywana na gorąco, rezygnując z konstrukcji fabularnej (ksiązka–pamiętnik, autentyczne relacje); Ze względu na dokumentalną wartość ksiązki Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze włączył ją do akt oskarżenia przeciwko zbrodniarzom hitlerowskim;

- tomy opowiadań :Pożegnanie z Marią i Kamienny świat (1948) – utwory o przeżyciach więźniów obozów koncentracyjnych oraz o ludziach próbujących żyć „normalnie” w tych „dziwnych czasach (sceny przerażające, których wymowa spotęgowana jest powściągliwa relacją, usunięciem bezpośredniego komentarza , ograniczeniem się do ukazania człowieka, jego gestów, odruchów, czynów; bohaterowie oraz narrator wyposażony w uszkodzony przez wojnę system wartości; Przywilejem narratora mógł zostać obdarzony tylko ten, kto rozumie obóz, a wiec zaraził się złem .Ta konstrukcja artystyczna ma charakter polemiczny , jest rodzajem skandalu obrażającego poczucie moralne czytelnika i wywołuje moralny wstrząs. Wystarczy przypomnieć prowokacyjny tytuł jednego z opowiadań : Proszę państwa do gazu.;

Kamienie na szaniec (1943 –w druku konspiracyjnym)

cykl opowiadań Medaliony (1946) – narratorem jest sama pisarka , jako członek Komisji oglądający ślady zbrodni hitlerowskich, przesłuchujący świadków. Tyle wie, ile widzi i słyszy – rejestrując to, redukuje do minimum komentarz własny. Stawia pytania i słucha odpowiedzi przesłuchiwanych i zeznających . Gdzie trzeba – rzeczowo informuje o wyglądzie osób , miejscu, gdzie toczy się rozmowa. Przed narratorka przesuwają się osoby, które przeżyły obóz , uciekły z transportu , ocalały dzięki przypadkowi …;

Jezioro Bodeńskie (1946) – literatura „inteligenckich obrachunków”;

Narratorem jest główny bohater przebywający w niemieckim obozie dla internowanych obywateli państw zachodnich w pobliżu granicy szwajcarskiej. Opisuje aktualne środowisko oraz stosuje retrospekcje (środowisko sprzed wybuchu wojny), Analiza i autoanaliza głównego bohatera; Niemożność uniezależnienia się od otoczenia w którym się żyje i które go określa, problem stosunku jednostki do narodu i jego tradycji oraz problem społecznych konsekwencji stąd płynących


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
23 Doświadczenie wojny i okupacji w prozie lat czterdziestych
Warszawa z lat wojny i okupacji, Warszawa z lat wojny i okupacji w utworach literackich dotyczących
Wizje historii i człowieka w poezji lat wojny i okupacji np, WYPRACOWANIA J.POLSKI
Warszawa z lat wojny i okupacji w utworach literackich dotyczących tego okresu, Polonistyka, oprac i
60.Tragizm, drwina i ironia w prozie lat trzydziestych.
Wojna, Totalitaryzm czasów wojny i okupacji, Totalitaryzm czasów wojny i okupacji
siła i słabość w literaturze wojny i okupacji, Ściągi na mature z j.polskiego
10 literatura wojny i okupacji
Tragizm, drwina i ironia w prozie lat trzydziestych
Tragizm, drwina i ironia w prozie lat trzydziestych
Tragizm, drwina i ironia w prozie lat trzydziestych (2)
TEMAT28, 1Rzeczywisto˙˙ wojenna w poezji okresu wojny i okupacji
OKRES WOJNY I OKUPACJI
38. GŁÓWNE TENDENCJE W PROZIE LAT 30TYCH, 38. GŁÓWNE TENDENCJE W PROZIE LAT 30TYCH
Dramat życia i śmierci w literaturze podejmującej problematykę wojny i okupacji 2

więcej podobnych podstron