Zakładanie Akwarium

Akwaria - rodzaje i typy

Jakie rodzaje akwariów zostały tu opisane?

• 1. Akwarium - Podział akwariów ze względu na przeznaczenie.

• 1.1. Akwarium ogólne (wielogatunkowe, towarzyskie)

• 1.2. Akwarium hodowlane (tarliskowe, lęgowe)

• 1.3. Akwarium biotopowe (środowiskowe)

• 2. Podział akwariów ze względu na naturalne środowisko ryb.

• 2.1. Akwarium gatunkowe

• 2.2. Akwarium kontynentalne

• 2.3. Akwarium krajowe

• 3. Akwarium - Podział akwariów ze względu na kształt.

• 3.1. Parametry zbiorników wodnych

• 3.2. Akwaria produkcji polskiej

• 3.3. Akwaria produkcji zagranicznej

• 4. Akwarium Holenderskie.

• 4.1. Krótka historia stylu holenderskiego

• 4.2. Wymagania techniczne w przypadku zbiorników holenderskich

• 4.3. Główne wytyczne przy aranżacji akwarium holenderskiego

• 4.4. Rośliny stosowane do aranżacji akwariów holenderskich

• 5. Akwarium Naturalne.

• 5.1. Wymagania techniczne

• 5.2. Główne założenia przy aranżacji akwarium naturalnego

1. Akwarium - Podział akwariów ze względu na przeznaczenie

1.1. Akwarium ogólne (wielogatunkowe, towarzyskie)

Są to zbiorniki, w których bytują wspólnie ryby i rośliny z różnych rodzin, rodzajów i gatunków. Wybierając poszczególnych mieszkańców naszego akwarium kierujemy uwagę głównie na walory zewnętrzne ryb i roślin (wygląd i sposób zachowania się w akwarium – kolorystyka, kształt, sposób poruszania się), głębokość ich występowania w środowisku naturalnym (aby w akwarium nie pozostawić przestrzeni wolnej od ryb) itp. Jednak należy pamiętać, że w zbiorniku takim można pielęgnować jedynie ryby i rośliny o zbliżonych wymaganiach w stosunku do wody, światła, temperatury, wielkości przestrzeni życiowej i odżywiania. Nie należy więc umieszczać tutaj ryb drapieżnych (słabsze ryby będą się ukrywały przed nimi, będą okaleczane a nawet zjadane przez nie), ryb rozgrzebujących podłoże lub zjadających rośliny. Należy również pamiętać, że większość ryb najlepiej czuje się wśród osobników własnego gatunku. Dlatego, w akwarium ogólnym powinno się znajdować kilka jednogatunkowych stadek, niż kilkanaście ryb, każda z innego gatunku.

1.2. Akwarium hodowlane (tarliskowe, lęgowe)

Są to zbiorniki specjalnej funkcji, w których ryby przystępują do tarła, rozwija się zapłodniona ikra i w którym wychowujemy narybek. Powinno być ono niskie, do 25 cm wysokości, dość szerokie - około 40 cm i długie na 40-80 cm (wymiary te odpowiadają wymaganiom większości gatunków ryb oraz zapewniają łatwą obsługę). Najlepiej, żeby był to klejony, całkowicie szklany zbiornik, musi być odpowiednio ogrzany (prócz grzałki, filtru i napowietrzacza, powinien być używany termoregulator), oświetlony (światło nie powinno być zbyt mocne – wystarczy światło dzienne oraz słaba żarówka). Należy pamiętać, że dla narybku szkodliwe są gwałtowne zmiany oświetlenia. Dla większości gatunków ryb w takim akwarium nie budujemy żadnego podłoża, dla innych przygotować należy drobny żwirek, wygotowany torf, korzenie, kamienie, skorupę orzecha kokosowego lub doniczkę. Jeżeli chodzi o roślinność, to wystarczy pęk mchu jawajskiego lub wywłócznika. Akwaria takie powinny być również wyposażone w ruszty ikrowe (chronią one ikrę i wylęg przed kanibalizmem rodziców). Można tutaj również stosować różne techniki stymulacji tarła.

1.3. Akwarium biotopowe (środowiskowe)

Wikipedia/Myself/GNU

Są to akwaria, w których odwzorowujemy naturalne środowisko wodne zapewniające równowagę biologiczną (w zbiorniku sztucznym stan równowagi jest nieosiągalny, ale akwaria takie najwierniej naśladują naturalne środowisko). I tak możemy odtworzyć środowisko dla ryb żyjących w strumieniach, w jeziorach itp. kierując się wiadomościami i opisami poszczególnych gatunków ryb i roślin o ich pochodzeniu.

2. Podział akwariów ze względu na naturalne środowisko ryb

2.1. Akwarium gatunkowe

Zapewniamy tutaj wybranemu gatunkowi optymalne warunki życiowe mogąc w ten sposób obserwować jego zachowanie w środowisku niewiele odbiegającym od naturalnego.

2.2. Akwarium kontynentalne

Przy jego zakładaniu musimy pamiętać, że jeśli chcemy trzymać w akwarium ryby z jednego kontynentu, powinny one zamieszkiwać podobne siedliska naturalne (nie należy mieszać ryb pochodzących z różnych środowisk wodnych np. z bystrych strumieni Andów i wód sawann brazylijskich).

2.3. Akwarium krajowe

Jeżeli nawet nie ma problemu z pozyskaniem ryb i roślin, kłopot pojawia się w momencie aklimatyzacji ich w sztucznym środowisku. W tym przypadku akwarium powinno być minimum średnie (50-100 litrów), woda powinna być stale przewietrzana, filtrowana oraz często wymieniana. Szczególną trudność napotkamy przy hodowli ryb pochodzących z górskich strumieni (konieczność stałego ruchu wody i oziębiania jej). W okresie zimowym w akwariach krajowych należy zwrócić uwagę na zimowanie ryb zgodnie z naturalnymi wymaganiami – obniżenie temperatury do 4-8 °C. Należy jednak pamiętać, że w tych warunkach większość roślin zginie, część przewegetuje a tylko nieliczne przetrwają w dobrej formie do wiosny.

3. Akwarium - Podział akwariów ze względu na kształt

Wyobrażając sobie i mówiąc o akwarium mamy przed oczami najczęściej prostokątne – proste lub profilowane – zbiorniki, które różnią się między sobą jedynie wielkością i ich wnętrzem, a właściwie twórczą inwencją ich właścicieli. Jednak konkurencyjność wśród producentów umożliwia nam obecnie szeroki wybór akwariów zarówno pod względem kształtu, koloru, jak i ceny. W poniższym artykule pozwolimy sobie zapoznać was z szeroką gamą dostępnych produktów na krajowych oraz zagranicznych rynkach.

3.1. Parametry zbiorników wodnych

Zanim jednak przejdziemy do opisu poszczególnych produktów warto nieco zatrzymać się przy tym

Zanim jednak przejdziemy do opisu poszczególnych produktów warto nieco zatrzymać się przy tym

Zanim jednak przejdziemy do opisu poszczególnych produktów warto nieco zatrzymać się przy tym w jaki sposób są produkowane i z jakich materiałów.
Rodzaje szkła do produkcji akwariów:

• Szkło płaskie, przezroczyste typu clear - wysokiej jakości odprężone szkło produkowane metodą float. Jego zaletami są: jednolita grubość, płaska powierzchnia, brak zniekształceń optycznych, wysoki stopień przechodzenia światła (dla szyby o grubości 15mm współczynniki transmisji światła wynosi 0,83).

• Szkło transparentne typu float – do jego produkcji stosowany jest piasek o niskiej zawartości żelaza i krzemionki (odżelaźniony). W efekcie szkło praktycznie pozbawione jest zielonkawego odcienia charakterystycznego dla innych rodzajów szkła. Jego zaletami są: zachowanie czystości barw, wyższa przepuszczalność światła (dla szyby o grubości 15mm współczynniki transmisji światła wynosi 0,88-0,90 – w zależności od producenta).

Tak więc rodzaj użytego do produkcji szkła ma wpływ na zabarwienie szyb: od różnych odcieni koloru zielonkawego (zwykły float) do całkowicie bezbarwnego (np. OptiWhite lub ExtraClear Plus).

Natomiast o grubości szyb zbiornika decydują międzynarodowe normy DIN 32622 – ma to zapobiec ryzyku związanemu z powstającymi w akwarium naprężeniami. Grubość szyby, użytej do budowy akwarium, uzależniona jest tylko od dwóch wielkości - długości i wysokości zbiornika (wysokości słupa wody). Przy produkcji zbiorników o długości przekraczającej 250cm stosuje się grubszą szybę na dno akwarium w stosunku do jego ścian bocznych. Ściany zbiorników często posiadają, jeżeli jest to konieczne, dodatkowe specjalne listwy wzmacniające montowane na przedniej i tylnej ścianie oraz wzmacniające poprzeczki.

Wszystkie krawędzie akwarium są precyzyjnie wykonane – szlifowane i polerowane, aby zapobiec ewentualnym skaleczeniom.

Szyby łączone są za pomocą specjalnych klei akwarystycznych, jak silikon czy kleje na bazie szkła wodnego.

W zależności od użytego rodzaju kleju oraz wielkości zbiornika stosuje się spoiny cienkie (szyby praktycznie przylegają do siebie), grubsze, pojedyncze, podwójne. Ważne jest, żeby klej zawsze rozprowadzony był równomiernie i był bio-neutralny. Również i tutaj mamy do czynienia z różnymi kolorami połączeń, np.: czarny, biały, transparentny.

3.2. Akwaria produkcji polskiej

Polscy producenci akwariów, a jest ich niesamowicie dużo, oferują szeroką gamę produktów:

• Akwaria proste– typowy, klasyczny zbiornik o czterech prostokątnych ścianach i dnie. Dostępne są w całej gamie rozmiarów, od wysokich do niskich, od szerokich do wąskich. Minimalny rozmiar – 12l, maksymalny do 960l.

• Akwaria profilowane: zbiornik o czterech ścianach z profilowaną przednią szybą (odpowiednio wygiętą) i dopasowanym dnem. W zależności od kształtu frontowej ściany wyróżniamy:
  Akwaria owalne – przednia ściana jest półokrągła. Dostępne rozmiary od 23l do nawet 960l.
  Akwaria falowane– przednia ściana jest w kształcie fali.

• Akwaria APP– zbiornik ten wykonany jest z dwóch ścian: tylnej oraz przedniej profilowanej w całości (odpowiednio wygiętej).

• Akwaria panoramiczne– są to zbiorniki z sześcioma ścianami: przednia szyba została ścięta, dzięki czemu pojawiły się dwie, dodatkowe ściany narożnikowe. Celem tego zabiegu

• Akwaria panoramiczne– są to zbiorniki z sześcioma ścianami: przednia szyba została ścięta, dzięki czemu pojawiły się dwie, dodatkowe ściany narożnikowe. Celem tego zabiegu

• Akwaria panoramiczne– są to zbiorniki z sześcioma ścianami: przednia szyba została ścięta, dzięki czemu pojawiły się dwie, dodatkowe ściany narożnikowe. Celem tego zabiegu jest uwydatnienie głębi podwodnego świata. Zbiorniki te są dostępne w rozmiarach 54l do 200l.

• Akwaria narożne(trójkątne)– jest to zbiornik o trzech ścianach, przy czym ściana frontowa jest profilowana – półokrągła lub półowalna (odpowiednio wygięta). Ich kształt umożliwia ustawienie w kącie / narożniku oraz zapewnia niezwykłą głębię obrazu. Zbiorniki te dostępne są w rozmiarach 70l – 410l.

• Akwaria sześciokątne– zbiorniki te posiadają sześć ścian, wszystkie są tego samego rozmiaru. Są to małe zbiorniki, dostępne w rozmiarach od 17,5l do 52,5l.

• Akwaria dekoracyjne :
  Typu cube – wszystkie boki tego akwarium są równe, łącznie z dnem – swoją formą przypominają kostkę. Dostępne są zbiorniki już od 4l nawet do 216l.
  Kolorowe – szyby są najczęściej koloru czerwonego, zielonego, żółtego lub niebieskiego, a zbiorniki niewielkich rozmiarów.
  Kule – bardzo małe zbiorniki, które nie nadają się do przetrzymywania w nim żadnego gatunku ryb.

3.3. Akwaria produkcji zagranicznej

Oczywiście oprócz opisanych powyżej kształtów zbiorników, zagraniczne firmy oferują szeroką gamę produktów dekoracyjnych. I tutaj wyobraźnia projektantów nie zna granic, szczególnie w przypadku zbiorników małych, tzw. nano (do 40l).

Mamy do wyboru zbiorniki ozdobione wymyślnymi ramkami oraz elementami dekoracyjnymi, które wchodzą w skład zestawu o dźwięcznych nazwach: „miasto”, „mój ogródek”, „rybka”, „baronowa kolumna” itd. Są to zestawy pochodzące z linii Aqua Deco firmy Zolux, które raczej przeznaczone są bardziej do ozdoby niż hodowli ryb (pojemność tych akwariów to około 6l). Podobnie jest z linią Bamboo – zbiorniki, z wykończeniami drewnianymi lub Art’Line – akwaria o fikuśnych kształtach przypominających serce czy jabłko.

Inną firmą specjalizującą się w produkcji dekoracyjnych zbiorników jest Hagen, która stworzyła nowoczesną oraz stylową linię Fluval EDGE . Jest to kompletny zestaw nano zbiornika, w skład którego wchodzą: akwarium, szczelna pokrywa, oświetlenie typu LED, filtr oraz uzdatniacze wody. W tym przypadku zbiornik opatrzony jest swoistą obudową – eleganckim stojakiem słupkowym, który kryje w sobie wszystkie urządzenia, okablowanie oraz umożliwia obserwację pupili od góry czy wypełnienie zbiornika po brzegi. Niewątpliwymi wadami tego rozwiązania jest utrudniony dostęp do środka oraz czyszczenie zbiornika (tylko drewnianą obudowę można zdjąć – górna szyba przymocowana jest na stałe).

Pomijając już akwaria dekoracyjne, zagraniczni producenci oferują nam także specjalistyczne zbiorniki, z wydzielonym miejscem w jednym z narożników na dodatkową komorę przelewową – tzw. sumpy. A wszystko to za sprawą japońskiej firmy ADA (Aqua Design Amano), która w swojej ofercie ma także zbiorniki typu „waterfall”. Przeznaczone są one przede wszystkim do uprawy emersyjnej roślin, a ich konstrukcja opiera się o półki szklane (2 lub 3 poziomy), przez które cały czas przepływa woda z góry na dół (jak wodospad). Dno zbiornika można dodatkowo zaaranżować dla ryb (dostępna głębokość 12 lub 17cm).

Opisane w tym artykule akwaria nie wyczerpują w całości dostępnej oferty. Są to zbiorniki, które bez trudu możemy nabyć w polskich sklepach akwarystycznych.

4. Akwarium Holenderskie

Wikipedia/Shay Fertig/CC BY-SA 3.0

Akwarium holenderskie jest jednym ze stylów aranżacji zbiornika. Technika ta polega na stworzeniu czegoś w rodzaju podwodnego ogrodu, gdzie główny akcent położony jest na żywe rośliny, a ryby są jedynie uzupełnieniem.

4.1. Krótka historia stylu holenderskiego

Jest to jeden z najstarszych stylów dekoracji akwarium i wywodzi się z Holandii, gdzie w 1930r. założone zostało Holenderskie Stowarzyszenie Akwarystów. Jego głównym celem było propagowanie akwarystyki przy pomocy stosownych publikacji. Efektem tego było powstanie pierwszych zbiorników typowo roślinnych oraz szersze rozpowszechnienie tej techniki. Gwałtowna popularność tego typu zbiorników spowodowała, że w 1956r. został wydany biuletyn ze ścisłymi wytycznymi niezbędnymi do stworzenia akwarium holenderskiego. W 1964r. odbył się pierwszy konkurs na najpiękniejsze akwarium holenderskie. Obecnie tradycja konkursów jest nadal praktykowana w ramach NBAT (Nederlandse Bond Aqua Terra) – organizacji zrzeszającej około 110 stowarzyszeń akwarystycznych na terenie kraju. Konkurs jest wieloetapowy i obejmuje następujące kategorie: woda słodka (akwarium towarzyskie, akwarium roślinne ze zwierzętami, akwarium gatunkowe), woda morska (akwarium towarzyskie, akwarium gatunkowe), terrarium (towarzyskie i gatunkowe), staw (towarzyski, roślinno-zwierzęcy, gatunkowy).

4.2. Wymagania techniczne w przypadku zbiorników holenderskich

Typowe akwaria holenderskie cechuje szczelne zabudowanie drewnianą szafką w taki sposób, że tylko szyba frontowa jest widoczna (efektem tego jest dodatkowe uwypuklenie głębi). Wszelkie elementy techniczne są niewidoczne – ulokowane w szafce poniżej, zabudowane od góry (np. oświetlenie) lub sprytnie zamaskowane w zbiorniku.

Co do urządzeń technicznych i wyposażenia praktykuje się wykorzystanie:

• filtra – najczęściej są to filtry kubełkowe lub sumpy; wpływ oraz wypływ z filtra ma być niewidoczny,

• grzałki – każdy rodzaj grzałki, jaki zastosujemy ma być poza zasięgiem wzroku,

• oświetlenia – zazwyczaj stosuje się świetlówki T8 lub T5,

• dodatkowego nawożenia CO₂,

• akwarium – tutaj przede wszystkim liczy się jego długość, nie wysokość; za standardowy rozmiar przyjmuje się zbiorniki o wymiarach 200x50x50,

• tła - tylna i boczne ściany powinny być wyłożone / przykryte od środka jednorodnym, naturalnym tłem, najlepiej w kolorze brązowym lub czarnym (dobrze sprawdzają się tła firmy Juwel lub naturalny korek), tło pełni dodatkową rolę – ma ułatwić aranżację roślin poprzez mocowanie ich do tła,

• podłoża – podłoże najczęściej stanowi piasek lub drobny żwirek, pod którym używane jest dodatkowe nawożenie (glina, lateryt, ziemia ogrodowa lub odpowiednie mieszanki), podłoże musi być w naturalnym, stonowanym kolorze a jego warstwa przy frontowej szybie nie powinna być zbyt gruba.

Wikipedia/Sychriscar/GNU

4.3. Główne wytyczne przy aranżacji akwarium holenderskiego

Główne założenia aranżacji akwarium w stylu holenderskim to różnorodność, kontrast w fakturze, strukturze, wysokości roślin, kolorze ich liści z zastosowaniem perspektywy, kilku planów, symetrii, wyodrębnieniu jak największej głębi. Jednym słowem wszystko ma się harmonijnie uzupełniać i pasować do siebie. Aranżacja zależy od wyobraźni autora, jednak podlega twardym regułom.

Po pierwsze: ilość gatunków roślin. Przyjmuje się, że na każde 10cm długości zbiornika powinniśmy posadzić tylko jeden, określony gatunek. Tak więc akwarium o długości 150cm nie powinno zawierać więcej niż 15 gatunków roślin. Należy przy tym pamiętać, że rośliny grupujemy (sadzimy w grupach), a poszczególne gatunki mogą być wprowadzone tylko w jednym miejscu naszego zbiornika. Wyjątek stanowią mchy (np. mech jawajski) oraz mikrozorium oskrzydlone, których używa się do wypełnienia ewentualnych luk lub pokrycia zastosowanych elementów dekoracyjnych. Ważne jest także, aby grupy poszczególnych gatunków nie znajdowały się zbyt blisko siebie (nie wchodziły na siebie). Idealną sytuację stanowią przerwy między nimi na szerokość palca.

Po drugie: w ogólnym planowaniu kompozycji i układu stosujemy regułę trójpodziału. Zasada ta jest szeroko stosowana w świecie artystycznym, np. malarstwie, architekturze, fotografii a nawet kinematografii. Polega ona na podzieleniu obrazu na 3 równe części w pionie i poziomie - mamy wówczas dwie linie poziome i dwie pionowe. Linie te przecinają się wzajemnie w 4 punktach, które nazywane są „punktami skupienia uwagi” lub tzw. „mocnymi punktami obrazu”. W tych punktach zatrzymuje się w pierwszej kolejności wzrok obserwatora – i jest to zjawisko naturalne, wręcz bezwarunkowe. W przypadku aranżacji akwarium holenderskiego wykorzystujemy jednak tylko 2 takie punkty i żeby zwiększyć efekt głębi obrazu będą to: najbardziej wysunięty punkt z przodu i najbardziej wysunięty punkt z tyłu, umieszczone po przekątnej. Inaczej mówiąc zasadę trójpodziału stosujemy w trzech wymiarach. W tych punktach ustawione powinny być najmocniejsze elementy kompozycji, jak przyciągające wzrok rośliny (duży, rozłożysty gatunek), rośliny czerwone, dodatkowy element dekoracyjny w postaci korzenia czy kamienia wystającego spod mchów i paproci lub zakończenie stworzonej alei z roślin. Dzięki temu uzyskujemy obraz o dużych walorach estetycznych i harmonijnej spójności.

Po trzecie: zmienność. Nigdy nie umieszczamy obok siebie dwóch podobnych gatunków roślin. Gatunki muszą się różnić kolorem, kształtem i fakturą liści oraz wysokością. Niedopuszczalne jest posadzenie obok siebie rośliny o pomarańczowych lub brązowych liściach i rośliny o czerwonych liściach. Niedopuszczalne jest także umieszczanie obok siebie np. dwóch drobnolistnych gatunków. Różnica w wysokości powinna być znaczna – nie 1-2cm.

Po czwarte: wydobycie głębi obrazu i perspektywy. Jest kilka sztuczek stosowanych w tym celu. Jedną z nich jest utworzenie z roślin czegoś w rodzaju alei (często nazywanej „aleją lejdejską”) – szerokiej na przodzie i zwężającej się ku tyłowi. Dobre efekty uzyskuje się, gdy aleja nie jest prosta, a zagina się łukowato i jej koniec chowa się / znika za grupą roślin. Ważne jest także uwzględnienie nieznacznego wzrostu wysokości rośliny (aleja nie może rozciągać się płasko). Innym sposobem wydobycia głębi jest pozostawienie nieco przestrzeni między poszczególnymi grupami roślin, zwłaszcza na tylnym planie, tak żeby było widoczne tło. Również umieszczenie we frontowych narożnikach zbiornika roślin, które wyrastają do zwierciadła i lekko zaginają się na jego powierzchni zwiększa głębię obrazu. Mamy wówczas do czynienia ze swoistą kurtyną okalającą nasze akwarium. Wykorzystanie dodatkowego elementu dekoracji (korzeń, kamień lub skała) jest również dobrym rozwiązaniem. Ilość tych elementów ograniczamy jednak do minimum, co w praktyce oznacza, że może się pojawić w aranżacji tylko raz i nie może dominować. Element taki zawsze powinien być pokryty mchem lub paprociami. W akwariach holenderskich wykorzystuje się także zastosowanie tarasów. Jednak w tym przypadku nie stosujemy podłoża, które stopniowo, zbliżając się ku tyłowi zwiększa swoją grubość. Tutaj tarasy zaaranżowane są zazwyczaj przy pomocy kawałków drzewa, do których mocowane są poszczególne gatunki roślin, w taki sposób, żeby „materiał nośny” nie był widoczny.

Po piąte: ryby. Należy pamiętać, że ryby są tylko dodatkiem, uzupełnieniem. Dobieramy je więc w taki sposób, żeby nie skupiały na sobie całej uwagi. Nie powinny dominować. W zależności od wielkości akwarium wybieramy tylko jeden gatunek ryb pływający w całej toni wodnej, w grupie minimum 12 sztuk (im większa ławica, tym lepiej) lub ryby pływające w trzech strefach wodnych: w górnych partiach, w otwartej przestrzeni oraz przy dnie (tutaj także powinny to być gatunki ławicowe). Można także dodać krewetki, glonojada lub pielęgnice karłowate. Akwarium jednak nie może stwarzać wrażenia zatłoczonego i należy położyć nacisk na zgodność gatunków.

4.4. Rośliny stosowane do aranżacji akwariów holenderskich

Wikipedia/Pinpin/CC BY-SA 2.5

W akwariach holenderskich około 80% powierzchni dna powinno być obsadzone roślinami. Najczęstszymi gatunkami roślin stosowanymi do tego typu aranżacji są rośliny łodygowe. Aleje zazwyczaj tworzone są z niskich gatunków, o subtelnym kolorze. Należą do nich: niskie odmiany nadwódki szerokolistnej (Hygrophila Corymbosa), nadwódki trójkwiatowej (Hygrophila Difformis), stroiczki kardynalskiej (Lobelia Cardinalis), jaszczurca pochylonego (Saururus Cernuus), żabienicy delikatnej (Echinodorus tenellus), Staurogyne Repens. Gatunkami dobrze prezentującymi się na pierwszym planie są: zwartka wendta (Cryptocoryne Wendtii ), zwartka becketta (Cryptocoryne Beckettii ), zwartka wlkera (Cryptocoryne Walkerii ), Cryptocoryne Lucens, Cryptocoryne Lutea, gwiezdnik okółkowy (Eustralis Stellata), gwiazda wodna (Pogostemon Helferi), Pogostemon Erectus. Środkowy plan dobrze jest aranżować przy pomocy: alternatery reineka (Alternanthera Reineckii), amanii senegalskiej (Ammania Senegalensis), amanii wysmukłej (Ammania Gracilis), rotali okrągłolistnej (Rotala Rotundifolia), ludwigii drobnej (Ludwigia Arcuata), ludwigii glandulosa, ludwigii brevipes. Natomiast do gatunków skupiających uwagę należą m.in.: limnofila wodna (Limnophila Aquatica), nadwódka szerokolistna (Hygrophila Corymbosa), żabienica amazońska (Echinodorus Amazonicus), grzybień egipski (Nymphaea Lotus), onowodek kędzierzawy (Aponogeton Rigidifolius), onowodek kłączowy (Aponogeton Rigidifolius). Należy jednak pamiętać, że powinniśmy wybrać tylko jeden gatunek skupiający uwagę w całej aranżacji, a roślin „czerwonych” używamy bardzo oszczędnie.

Projektując ogród podwodny w stylu holenderskim należy pamiętać, że dobry układ daje możliwość podziwiania go z różnych perspektyw, pod różnymi kątami (z lewej lub z prawej strony, od frontu). Należy także mieć na uwadze, że całość musi być w dobrej kondycji, odpowiednio przycięta, schludna i uporządkowana, a samo stworzenie takiego stylu i jego utrzymanie nie należy do łatwych i szybkich zadań.

5. Akwarium Naturalne

Akwarium w stylu naturalnym jest aranżacją inspirowaną bezpośrednio naturą, sposobem idealistycznego przechwycenia całego jej piękna. Ojcem tego stylu jest Takashi Amano, który w 1980 roku po raz pierwszy zaprezentował zbiornik utrzymany właśnie w takim duchu i do dnia dzisiejszego jest ekspertem w tej dziedzinie. Tak naprawdę zastosował on w swoich projektach przechwycony z japońskiej kultury i sztuki pogląd na świat i estetykę zamykający się w dwóch słowach: „wabi sabi”. To właśnie ten trend filozofii z domieszką nowoczesnego stylu dominuje w akwariach naturalnych.

Wikipedia/Peter Kirwan/CC BY-SA 3.0

5.1. Wymagania techniczne

W przeciwieństwie do akwariów holenderskich tutaj zbiornik powinien być w pełni otwarty – niezabudowany oraz powinien być wykonany ze szkła typu opti white (o obniżonej zawartości żelaza). W tym przypadku również główny nacisk kładziemy na długość zbiornika, a nie na jego wysokość.

W przypadku tego stylu wszelkie urządzenia akwarystyczne powinny być sprytnie zamaskowane – zarówno w samym akwarium, jak i poza nim. Tło powinno być białe, niebieskie lub biało-niebieskie, umieszczone za akwarium. Co do podłoża, wykorzystywany jest biały, szary brązowy lub niebieskawo-czarny piasek lub drobny żwirek o jednorodnym kolorze – zazwyczaj brązowym. Tutaj również pod podłożem stosuje się dodatkowe nawożenie w postaci gliny, laterytu, ziemi ogrodowej lub odpowiednich mieszanek.

5.2. Główne założenia przy aranżacji akwarium naturalnego

Akwarium naturalne to miniaturowy i wyidealizowany kawałek naturalnego ekosystemu zamknięty w szklanym zbiorniku. Tutaj inspiracji dostarcza sama przyroda, jednak aranżacja nie ma stanowić jej kopii, a sam układ kieruje się pewnymi zasadami.

Po pierwsze: przechwycenie japońskiej filozofii wabi sabi. Filozofię tą w najprostszych słowach można określić za pomocą słów: harmonia, prostota, minimalizm, skromność, ascetyzm, asymetria, nieregularność, chropowatość, szorstkość, elegancja. W całej kompozycji dominują przede wszystkim elementy dekoracyjne w postaci korzeni, skał oraz kamieni. Rośliny czy ryby stanowią jedynie uzupełnienie, ale także muszą zostać dobrane z rozmysłem, aby dopełnić całości. Nasze akwarium ma sprawiać wrażenie malowidła lub fotografii krajobrazowej. Co do zastosowania kamieni, skał lub korzeni ważne jest, żeby były naturalne. Skały imitujące góry i wzniesienia powinny być twarde, metamorficzne lub wulkaniczne, o ostrych, poszarpanych krawędziach (ostry kamień oraz łagodna woda okalająca go – doskonale się uzupełniają). Kamienie natomiast powinny być gładkie i okrągłe. Elementy te mają być umieszczone w akwarium stabilnie, w taki sposób, aby z każdej strony prezentowały najlepszy wygląd, a faktura skał (ich poszczególne warstwy) powinny biegnąć w jednym kierunku. Aranżując ich rozmieszczenie nie kierujemy się symetrią, czy prostą linią. Technika wabi sabi mówi, że kompozycje skalne / kamienne powinny się składać z 2, 3, 5 lub 7 elementów. Najczęściej wykorzystuje się 3 elementy. I tutaj mamy do wyboru kilka układów: wysoka skała pionowa i dwie mniejsze, wysoka skała pionowa z dwoma odchylonymi skośnie , wysoka skała pionowa z dwoma ułożonymi poziomo lub jedna skała wysoka, jedna pozioma i jedna odchylona skośnie. Wszystkie te skały powinny różnić się rozmiarem, kształtem i kolorem (tylko nieznacznie, unikamy skał w kolorystyce jasnej, kontrastowej – odwracają i rozpraszają uwagę widza). Cały układ powinien się równoważyć – unikamy dominacji tylko jednego elementu. Czasami dodatkowo wykorzystuje się umieszczenie pojedynczych głazów lub kamieni.

Po drugie: zastosowanie zasady trójpodziału. Zasada polega ona na podzieleniu obrazu na 3 równe części w pionie i poziomie - mamy wówczas dwie linie poziome i dwie pionowe. Linie te przecinają się wzajemnie w 4 punktach, które nazywane są „punktami skupienia uwagi” lub tzw. „mocnymi punktami obrazu”. W tych punktach zatrzymuje się w pierwszej kolejności wzrok obserwatora – i jest to zjawisko naturalne, wręcz bezwarunkowe. Podobnie, jak przy aranżacji zbiorników holenderskich, również i tutaj stosowana jest ta zasada. Różnica polega jednak na tym, że tylko 1 punkt i 1 główny element jest wykorzystywany.

Po trzecie: wydobycie głębi i perspektywy. Wydobyciu głębi obrazu ma służyć aranżacja zamknięta zazwyczaj w jednym z trzech ukształtowań podłoża. Pierwsza rzeźba jest wklęsła – przypomina nieckę lub dolinę, z bokami usypanymi wysoko i niskim środkiem. Druga rzeźba jest wypukła – przypomina wzgórze, z bokami usypanymi nisko i wysokim środkiem. Trzecia zamyka się w trójkącie prostokątnym – przypomina zbocze wzgórza, wysokość podłoża maleje lub wzrasta tarasowo, z jednego końca do drugiego. Oczywiście podłoże nie jest usypane równomiernie. Wykorzystuje się różnorodne tarasy – i te wykonane z podłoża, i te zaaranżowane na elementach dekoracyjnych (korzenie lub kamienie obsadzone roślinami, pokryte mchami itp.). W pierwszym wypadku będziemy mieli wrażenie oglądać pagórkowate doliny / wzniesienia, w drugim – urwiska i przepaście. Czasem w celu wzmocnienia efektu perspektywy stosuje się umieszczenie na pierwszym planie dużego elementu, w tle natomiast mniejszych, jakby znacznie oddalonych. Również można zastosować utworzenie czegoś w rodzaju alei czy ścieżki – tym razem wykorzystujemy w tym celu podłoże. Nie powinniśmy się także bać umieszczać naszych elementów dekoracyjnych poziomo lub skośnie, tworząc w ten sposób kąty proste.

Po czwarte: ryby i rośliny. Pamiętajmy, że stanowią one dopełnienie naszej aranżacji. W przypadku ryb wybieramy jeden gatunek ławicowy (minimum 15-20 sztuk). Co do roślin – stosujemy tylko gatunki zielone. Należy pamiętać, że rośliny nie stanowią głównego tematu, więc ograniczamy ich ilość do kilku gatunków. Tutaj, w przeciwieństwie do stylu holenderskiego, te same gatunki możemy wykorzystać w różnych częściach zbiornika. Stosuje się przeważnie niskie rośliny, jednak nie jest to regułą. Regułą jest to, że powinny być starannie przycięte i ukształtowane w taki sposób, aby umożliwiały powstanie dodatkowych cieni i odbić od powierzchni wody. Jeżeli natomiast zdecydujemy się na przycięcie roślin w określonym kształcie, to zazwyczaj będzie to kształt kuli lub fali. Kształty te jednak powinny być naturalne i powinny tworzyć płynne przejścia pomiędzy poszczególnymi elementami wystroju naszego akwarium.

Cała aranżacja w stylu naturalnym ma na celu przedstawienie widzowi wystroju w pełni zrównoważonego pomiędzy jego poszczególnymi elementami: układem, roślinami i rybami. Takie akwarium powinno przede wszystkim koić duszę i relaksować umysł osoby oglądającej, a jednocześnie zaskakiwać i nieustannie przyciągać wzrok.

Jak wybrać właściwe akwarium

Dlaczego nie kupuj kuli?

Być może dla wielu z Was zabrzmi to dziwnie, ale apeluję do wszystkich hodowców i przyszłych hodowców:

!!! NIE KUPUJCIE KULI ŻEBY MĘCZYĆ RYBY !!!

Jeśli już chcecie mieć rybki to należy zakupić zbiornich przynajmniej 30 litrowy. Jeśli nie chcecie wydawać pieniędzy na takie akwarium to wogóle nie kupujcie ryb. Może lepiej kupić sobie inne zwierzątko.

W zbiorniku jakim jest kula ryba czuje się jak w więzieniu, nie ma miejsca do pływania, rybka nie ma gdzie się schować bo brak roślin, brak filtracji wody przez co brak bakterii nitrifikacyjnych a co za tym idzie brak rozkładu niebezpiecznych związków azotu. Brak napowietrzania powoduje zubożenie wody z życiodajnego tlenu, olbrzymie wahania temperatury bo brak stałego podgrzewania wody. Czasem stosuje się oświetlenie lampką stojącą na biórku, co nagrzewa wodę do temperatur przekraczajacych dopuszczalne. Ilość takiego światła jest nieodpowiednia. W kuli zachowanie równowagi biologicznej jest praktycznie niemożliwe. Rybki zdychają nawet po kilku tygodniach a max po kilku miesiącach. Więc apeluję jeszcze raz.!! NIE KUPUJ KULI !!! Z góry dziękuję w imieniu rybek (rybki napewno będą wam wdzięczne).

Jeśli mamy już jasne, że kula to zły zakup to zapraszam do dalszej części artykułu

Wielkość akwarium jest bardzo ważna

Przed wyborem odpowiedniego akwarium należy zastanowić się nad jego wielkością tak, aby wszystkie jego rozmiary były dopasowane do wnętrza i miejsca ustawienia. Uważa się, że zbiorniki o pojemności od 50 do 100 litrów jest najbardziej odpowiedni dla początkującego akwarysty (im większe akwarium, tym łatwiej zachować w nim równowagę biologiczną). Ważne są też odpowiednie proporcje wymiarów akwarium (ze względu na pełne wykorzystanie światła), dlatego wysokość akwarium powinna być równa jego szerokości.

Rodzaj akwarium ze względu na sposób wykonania:

Akwarium odlane ze szkła

Są to tzw. naczynia akumulatorowe, bardzo rzadko spotykane. Ściany takiego zbiornika nie są równej grubości, a co za tym idzie, czym większy zbiornik, tym większe prawdopodobieństwo pęknięć (pojemność takiego akwarium nie powinna przekraczać 30 litrów).

Akwarium ramowe

Szyby akwarium umocowane są za pomocą kitu w metalowych ramach (żelaznych, ze stali nierdzewnej itp.). Kupując taki zbiornik należy zwrócić uwagę, czy szyby nie są porysowane, czy nie ma w nich pęcherzyków powietrza, czy kit się nie wykrusza. Do wad tych zbiorników można zaliczyć między innymi: możliwość rdzewienia ramy, zatrucia ryb związkami zawartymi w kicie, farbach, izolacji ram.

Akwarium klejone

Ściany zbiornika połączone są klejem silikonowo-kauczukowym. Zaletami takich akwariów są: nie rdzewieją, nie zatruwają wody chemikaliami, można w ten sposób kleić kilkusetlitrowe akwaria zabezpieczając je przed wyginaniem szyb (pod naporem wody) łącząc górne krawędzie zbiornika szklanymi listwami. Dodatkowo w sprzedaży dostępne są zbiorniki z półokrągłą przednią szybą, które bardzo ładnie się prezentują. Koszt ich jest jednak większy dlatego osobiście polecam klejone w kształcie prostopadłościanu.

Akwarium z tworzywa sztucznego

Są one w całości wykonane z tworzywa sztucznego. Wady takiego zbiornika: tworzywo z czasem żółknie, matowieje oraz bardzo łatwo jest go porysować podczas czyszczenia. Niewątpliwą zaletą jest ich niska waga.

Jakie w takim razie wybrać?

Osobiście polecam akwaria klejone. Są bardzo wytrzymałe, nie powodują zatrucia wody klejami użytymi w akwariach ramowych, nie rdzewieją i ładnie wyglądają. Wielkość takiego akwarium może być dowolnie dobrana do potrzeb klienta, a różnorodność rozmiarów na rynku daje pewność, że każdy dopasuje coś na swoją szafkę i będzie cieszył się podwodnym światem w zaciszu domowym.

Sprzęt Akwarystyczny niezbędny każdemu akwaryście

Siatka

Służy do odławiania ryb lub usuwania pływających po wodzie zanieczyszczeń. Najlepiej prostokątna lub kwadratowa aby łatwo można było nią manewrować w rogach akwarium. Jeśli mamy ruchliwe rybki warto zakupić dwie - jedną większą a drugą mniejszą. Mniejsza będzie zwabiała rybki do większej siatki co ułatwi odławianie ryb z akwarium.

karmniki dla ryb

Na pokarm suchy (okrągłe lub prostokątne), na pokarm żywy (w kształcie walca lub stożka) lub karmidła automatyczne, które są coraz popularniejsze wśród hodowców ponieważ gwarantują stałe pory karmienia. Tego typu dozowniki pokarmu są idealne na czas urlopu.

termometr

Służy do kontroli temperatury wody – wyróżnia się termometry zewnętrzne, wewnętrzne, przystosowane do wbijania w podłoże (najbardziej odpowiednie), pływające ze skalą wynurzoną, pływające ze skalą zanurzoną.

wąż gumowy

Służy do spuszczania wody z akwarium oraz usuwania mułu z dna. Bardzo przydatny w akwarium. Na jednym końcu można zamocować odmulacz, aby dokładniej wyczyścić żwirek z zalegających w nim substancji organicznych.

Odmulacz

Jest to bardzo prostej kunstrukcji przyrząd wyglądający jak rurka, która posiada w środku sitko zatrzymujące żwirek a jednocześnie przepuszczające muł. Odmulacz podłączamy do węża gumowego. Bardzo dobrze spisuje się przy usuwaniu zalegających resztek jedzenia czy odchodów ryb z podłoża (żwir). Zasysa wodę wraz z częścią żwirku powodując jego ruch w komorze odmulacza. Powoduje to oddzielenie resztek zalegających w podłożu od żwiru. Resztki wypłyną razem z podmienianą wodą akwariową wężem gumowym do wiaderka. Zabieg ten wykonujemy na całej powierzchni dna przy częściowej podmianie wody. Sitko w odmulaczu nie pozwala, żeby żwirek wypłynął nam do wiadra razem z wodą.

skrobaczka

Przydatna w momencie, gdy nasz glonojad nie radzi sobie z czyszczeniem ścian akwarium. Służy do czyszczenia szyb akwarium z nalotów, glonów i innych zabrudzeń. Znacznie poprawia wrażenia estetyczne tworząc wizerunek zadbanego i zdrowego akwarium. Istnieją również skrobaczki magnetyczne składające się z dwóch elementów. Jeden z nich wewnątrz akwarium z żyletką lub innym lelementem zbierającym brud i glony, a drugi na zewnątrz trzymany przez hodowcę. Oba elementy wspólnie się poruszają, zespolone ze sobą za pomocą magnesu.

Papierki pH, pHmetry lub zestawy testerów

Służą do pomiaru kwasowości i zasadowości wody oraz azotanów, azotynów, fosforanów itp. Pomagają przy zachowaniu odpowiednich parametrów wody w akwarium. Wyniki poddane analizie dadzą nam pogląd na to co dzieje się w naszym podwodnym świecie oraz określą jak działać w sytuacjach gdy równowaga została zachwiana. Walka z glonami jest znacznie łatwiejsza gdy znamy parametry wody i wiemy na jaki parametr musimy wpłynąć.

Grzałki

Przy doborze mocy grzałki do akwarium kierujemy się wielkością akwarium oraz warunkami temperaturowymi panującymi w pomieszczeniu, w ktróym akwarium się znajduje. Obecnie najpopularniejsze są grzałki z termostatem, utrzymujące zadaną temperaturę wody, zabezpieczając ryby przed dużymi wachaniami tempratury. Przyjęło się, że na jeden litr wody powinien przypadać 1W grzałki przy akwariach do 100L. Powyżej wystarczy już 0,85W na każdy litr. Ilość watów grzałki może być większa w chłodnych pomieszczeniach. Im lepiej ogrzewane pomieszczenie tym mniejsza moc na litr. Nie należy jednak schodzić poniżej 0,85W/Litr gdyż w razie awarii ogrzewania pomieszczenia temperatura w akwarium może drastycznie spaść i wpłynąć negatywnie na życie w akwarium (szczególnie niebezpieczne w zimie).

Filtry

Są różne rodzaje dostępnych na rynku filtrów – zewnętrzne, wewnętrzne, z materiałym filtracyjnym zamkniętym lub otwartym (tak jak filtr gąbkowy po prawej stronie). Głównym kryterium ich doboru jest pojemność naszego akwarium, ale także ilość znajdujących się w nim roślin i ryb. Głównym parametrem jest wydajność filtra czyli ilość filtrowanej wody na godzinę. Aby dowiedzieć się więcej na temat filtracji zapraszam do artykułu o Filtrowaniu wody i filtrach akwarystycznych

Pompka

Pompka akwariowa służy do dostarczania powietrza do naszego akwarium. moze mieć jeden, dwa lub więcej wylotów, Dzieki czemu podłączymy do niej zarówno dyfuzor umieszczony na dnie akwarium, który będzie ładnie tworzył malutkie bombelki unoszące się z dna akwarium, jak i filtr wewnętrzy gąbkowy.

Sprzęt oświetleniowy

Obecnie na rynku dostępny jest olbrzymi wybór świetlówek. Dostępne są również świetlówki sprzyjające wzrostowi roślin. Zanim wybierzesz rodzaj oświetlenia zachęcam do przeczytania artykułu Oświetlenie Akwarium. Znajdziesz tam informacje na temat:

• arametrów świetlówek,

• co wpływa na jakość oświetlenia,

• typów świetlówek i metodach ustalania wymaganej mocy oświetlenia.

Dodatkowo eleganckie zestawienie świetlówek występujących na rynku wraz z orientacyjnymi cenami, długościami i widmami świetlnymi emitowanymi przez nie znajdziesz w artykule o świetlówkach do akwarium sprzedawanych na rynku.

Odpowiednie ustawienie akwarium w pomieszczeniu

Przy wyborze miejsca ustawienia akwarium bierzemy pod uwagę różne czynniki. Poniżej postaram się przybliżyć ich wpływ na życie w akwarium oraz wygodę obsługi.

Bezpieczeństwo akwarium przy wyborze jego ustawienia

Wybierz miejsce ostateczne dla akwarium

Wybór miejsca ustawienia akwarium powinien być ostateczny, przenoszenie zagospodarowanego i napełnionego akwarium jest uciążliwe i może spowodować pęknięcie jego ścian.

Bez drgań i wstrząsów

Miejsce powinno być bezpieczne, wolne od wstrząsów i drgań, nie narażone na potrącanie, nie powinno się znajdować w miejscu zabaw dzieci.

Stabilne akwarium

Akwarium należy ustawić stabilnie na płaskiej i równej powierzchni – pod dno zaleca się podłożyć płytę styropianową, warstwę filcu lub innego materiału izolującego ewentualne wstrząsy, akwaria ramowe ustawia się na listwach drewnianych.

Wytrzymała podstawa

Ustawiając akwarium należy uwzględnić wytrzymałość podstawy – powinna być ona trzykrotnie większa od ciężaru zbiornika (jeśli zbiornik waży 100kg podstawa musi wytrzymać 300kg)

Ciężar akwarium

Ciężar akwarium obliczymy ze wzoru:
Waga pustego zbiornika [kg] + waga wody [kg] = ciężar całkowity zbiornika [kg]

Ponieważ 1 litr wody waży około 1 kg, wagę wody zawartej w zbiorniku obliczymy wg wzoru:

Długość [cm] * szerokość [cm] * wysokość [cm] /1000 = waga wody [kg]

Dostęp do mediów

Gniazdko elektryczne

Akwarium powinno znajdować się w pobliżu gniazdka elektrycznego. Najlepiej jak przewody podłączone są bezpośrednio do gniazdka i nie zwisają dotykając podłogi. Jeśli zainstalowany jest przedłużacz z rozgałęzieniem to nigdy nie powinien znajdować się on na podłodze. Należy zamocować go do ścian szafki na której stoi akwarium. Zabezpieczy to przed ryzykiem porażenia prądem w razie wycieku wody z akwarium lub jego uszkodzenia.

Kran ze świeżą wodą

Dobrze jest gdy akwarium znajduje się blisko źródła wody, co umożliwi łatwe dostarczenie świeżej wody do akwarium i ułatwi okresowe częściowe wymiany wody.

Odpływ zużytej wody

Bliskość miejsca gdzie można wylać zużytą wodę ułatwi nam obsługę okresowej wymiany wody. Dodatkowo można gumowym wężem usunąć co jakiś czas muł z dna bezpośrednio do odpływu ścieków co zaoszczędzi nam bieganie z wiadrem po domu.

Wpływ czynników zewnętrznych na życie w Akwarium

Słońce

Akwarium powinno być usytuowane z dala od bezpośredniego działania promieni słonecznych. Pod wpływem słońca w wodzie mogą wystąpić niekorzystne zmiany chemiczne, mogą następować zbyt gwałtowne wahania temperatury wody między dniem i nocą, promienie również przyspieszają wzrost glonów na szybach

Przeciągi

Umiejscowienie akwarium w miejscu gdzie często występują przeciągi schładzające ścianki akwarium, może prowadzić do gwałtownych zmian temperatury i zaszkodzić naszym akwariowym ulubieńcom.

Oświetlenie akwarium świetlówki i inne źródła światła

Jakie informacje o oświetleniu akwarium znajdziesz na tej stronie?

• 1. Funkcje oświetlenia.

• 2. Zależność oświetlenia akwarium od głębokości wody.

• 3. Rodzaje źródeł światła stosowanych w akwarystyce.

• 4. Oświetlenie dobre dla roślin.

• 4.1. Parametry oświetlenia.

• 5. Kolor oświetlenia zależny od temperatury barwowej świetlówek.

• 6. Świetlówki T5 i T8. Którą wybrać?

• 7. Oznaczenia 865, 965, 840, 930, co to wogóle jest?

• 8. Zestawienie świetlówek T8, T5 oraz T5 o długościach T8.

• 9. Ustalenie wymaganej mocy oświetlenia

• 10. Kilka porad przy montowaniu oświetlenia

1. Funkcje oświetlenia

Światło pełni istotną funkcję w wytwarzaniu tlenu przez rośliny niezbędnego dla prawidłowego funkcjonowania ryb i innych zwierząt wodnych. Tylko w obecności światła rośliny syntezują związki organiczne z prostych substancji nieorganicznych. U ryb światło reguluje podstawowe procesy życiowe jak: aktywność pokarmową czy przystępowanie do tarła. Dodatkową funkcją oświetlenia jest wizualna prezentacja akwarium i jego mieszkańców.

W warunkach naturalnych ilość światła, która dociera do wewnątrz zbiornika zależy od wielu czynników: kąta padania promieni świetlnych, charakteru zbiornika, przejrzystości wody (wpływa to na ilość pochłoniętych i rozproszonych promieni świetlnych w wodzie), ilości napotkanych przeszkód. Również nie bez znaczenia są pasma barwne (wchodzące w skład promieni słonecznych) docierające do roślin. Roślinom niezbędne jest światło czerwone oraz niebieskie.

2. Zależność oświetlenia akwarium od głębokości wody

Wraz z głębokością (wysokością) zbiornika zmienia się intensywność oświetlenia – maleje. Zatem należy pamiętać, że im wyższe akwarium, tym mocniejsze oświetlenie musimy zastosować.

3. Rodzaje źródeł światła stosowanych w akwarystyce

Słońce

Naturalne źródło światła stosowane jako uzupełnienie oświetlenia sztucznego. Gdyby słońce było jedynym źródłem światła, to w miesiącach zimowych występowałby jego niedobór, roślinność zamierałaby, a w konsekwencji ryby także. Nie zaleca się stosowania światła słonecznego, ani stawiania akwarium na parapecie, gdyż przyspiesza to rozwój glonów i skoki temperatury miedzy nocą a dniem.

Żarówki

W zasadzie się ich nie stosuje, ponieważ zbyt mocno się nagrzewają, a ich wydajność nie jest duża (tylko 5% energii wysyłają w postaci światła). Żarówki emitują więcej światła czerwonego.

Świetlówki

Obecnie powszechnie stosowane sztuczne źródło oświetlania. W eksploatacji są bardzo ekonomiczna (m.in. długa żywotność) i dobrze oświetlają cały zbiornik (około 15 % energii emitowana jest w postaci światła). Jarzeniówki wysyłają więcej fal niebieskich. Dostępne są w różnych kolorach.

Lampy rtęciowe (wysokociśnieniowe) (HQL)

Charakteryzują się wysoką wydajnością i niskimi kosztami eksploatacji (w odróżnieniu od świetlówek nie tracą tak szybko intensywności swego światła). Zalecane do stosowania w akwariach o poziomie wody powyżej 60 cm. Przeznaczone przede wszystkim do otwartych akwariów (powinny być mocowane nie bezpośrednio nad lustrem wody). Przy stosowaniu silnych źródeł światła wymagane jest wzbogacanie wody w akwarium dwutlenkiem węgla.

Lampy metalohalogenowe (HQI)

Są odpowiedniejsze w porównaniu z rtęciowymi ze względu na korzystniejszą barwę światła. Przeznaczone również do dużych zbiorników, jednak wymagają dodatkowego, punktowego doświetlenia. Szybko się zużywają i nagrzewają (ale woda nie jest w znacznym stopniu przez nie podgrzewana). Przy stosowaniu silnych źródeł światła wymagane jest wzbogacanie wody w akwarium dwutlenkiem węgla.

Oświetlenie diodowe

Jest to najdroższe rozwiązanie (koszt zakupu), ale zarazem najtańsze pod względem kosztów eksploatacji. Stosowane głównie do oświetlania akwarium nocą (niska moc świetlna).

4. Oświetlenie dobre dla roślin

Jeśli chodzi o hodowlę roślin to nie jest tajemnicą, że najlepsze do prawidłowej fotosyntezy są fale 400-450nm oraz 650-700nm, natomiast mało przydatne są fale z okolic 550nm. Poniższy wykres prezentuje zależność procesu fotosyntezy od długości fali świetlnej:

Na rynku występuje wiele świetlówek przeznaczonych typowo do hodowli roślin m.in.: Philips Aquarelle, Osram Fluora, Sylvania Grolux, Hagen Aqua Glo, jednak ich cena do najniższych nie należy. Prześledźmy czy warto inwestować w tego typu świetlówki. Zacznijmy od ustalenia jakie parametry światła są najistotniejsze.

4.1. Parametry oświetlenia.

Świetlówki charakteryzują się następującymi parametrami:

• Współczynnik oddawania kolorów (RA lub CRI) maksymalna wartość RA to 100. RA=100 to współczynnik jaki ma słońce. Przy RA pomiędzy 80 a 90 mamy dobre oddawanie kolorów, natomiast przy RA większym niż 90 bardzo dobre oddawanie kolorów. RA mniejsze niż 80 jest rzadko spotykana. Poniżej przedstawione jest porównanie wierności oddawania barw miedzy RA=70-100 a RA=30-50. Widać jak RA=30-50 zmienia kolory barw.

• Temperatura barwowa (mierzona w stopniach Kelvina K) – Światło białe ma od 5500 do 6500K. Poniżej 5500K światło lampy przybiera odcień żółty lub pomarańczowy, natomiast przy wartości powyżej 6500K niebieski.

• Jasność (mierzona w lumenach lm) - jest to jasność, jaką widzi ludzie oko, które najlepiej widzi fale z przedziału 500-600nm. Im większa amplituda tych długości fali w widmie świetlnym, tym dla oka ludzkiego jaśniejsze wydaje się źródło światła. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że jeśli weźmiemy do porównania dwie świetlówki, z których jedna będzie miała większą amplitudę zakresu fal 400-500nm a druga 500-600nm to mimo, że w sumie będą dawały tyle samo światła to dla oka bardziej jasna będzie ta druga.

• Moc (mierzona w Watach W) - jest parametrem oddającym rzeczywistą ilość światła jaką mamy w akwarium. Znając ten parametr łatwo policzymy ile Watów przypada na litr w naszym akwarium (np. Mając akwarium 200L i dwie świetlówki 35W=70W to 70/200=0,35W/litr).Należy pamiętać, ze im większa moc tym świetlówka lepsza. Porównując moc źródeł światła zawsze porównujemy ten sam typ światła np. świetlówki ze świetlówkami, żarówki z żarówkami, halogeny z halogenami.

Parametr RA, jasność oraz temperatura barwowa nie mają większego znaczenia dla roślin a powszechne przekonanie, że lampa powinna mieć niską temperaturę barwową jest tylko mitem. Drugim mitem jest stwierdzenie, że świetlówki akwarystyczne są lepsze od zwykłych świetlówek. Świetlówki akwarystyczne są ładnie opakowane oraz mają fantastyczne nazwy, jednak wykonywane są tą samą technologią i ich parametry są bardzo zbliżone do zwykłych świetlówek. Znaczna różnica natomiast będzie zauważalna w cenie. Prawdą jest, ze są świetlówki lepsze i gorsze, jednak chcę zwrócić Waszą uwagę, że nie ma świetlówek, które nie nadawałyby się do akwarium i które szkodziłyby roślinom lub rybom. Wszystkie mają bogate widmo i jeśli rośliny źle się rozwijają w akwarium to czynników tego stanu rzeczy należy doszukiwać się w parametrach wody, dostępie substancji odżywczych (dostarczanych przez ryby lub sztucznie przez hodowcę specjalnym nawożeniem lub sprężonym w butli dwutlenkiem węgla) oraz mocy oświetlenia zainstalowanego w akwarium. Wystarczy popytać hodowców roślin wodnych jakich świetlówek używają i zobaczycie, że większość stosuje najtańsze przemysłowe.

5. Kolor oświetlenia zależny od temperatury barwowej świetlówek.

Jeśli zastanawiacie się, jaki odcień mają świetlówki o różnej temperaturze barwy to z pomocą przychodzi poniższy wykres widmowy.

Poniżej przedstawione zostały akwaria, po zastosowaniu oświetlenia różnych markowych świetlówek występujących na naszym rynku z różnymi temperaturami barwowymi.

2700 K
3000 K 4000 K

5200 K
6500 K 8500 K

10000 K
15000 K 18000 K

Jak widzimy, kolor światła pokrywa się z kolorami na wykresie widmowym. Jeśli ktoś chciałby mieć fajny efekt jakiegoś koloru w akwarium to spokojnie może wybrać się do sklepu i kupić świetlówkę o odpowiedniej temperaturze barwy. Można mieszać dwie różne świetlówki i otrzymać mix kolorów.

UWAGA!. Niektórych świetlówek nie można stosować samodzielnie, bo mogą wpłynąć na rozwój glonów, dlatego stosuje się mieszanie dwóch świetlówek o różnych temperaturach barw.

6. Świetlówki T5 i T8. Którą wybrać?

Na rynku dostępne są zarówno świetlówki T5 jak i T8. Postaram się przedstawić różnice jakie występują między nimi:

• Różnią się przede wszystkim średnicą T8 ma 26mm a T5 16mm.

• Długością np. T5 o mocy 24W ma długość 55 cm, a T8 o mocy 25W ma długość 74 cm.

• T5 ma dłuższy czas pracy w stosunku do T8

• T5 ma większą sprawność czyli bardziej energooszczędna

• T5 jest droższa od T8 w zależności od producenta od 10% do nawet 130%

• T5 wymaga specjalnego elektronicznego statecznika, który nie jest tani, przez co zwiększa koszt całej instalacji. Plusem tego statecznika jest oszczędność energii i brak efektu migotania światła.

Wynika z tego, że zakup T5 jest dobrym wyborem pod względem parametrów i korzyści jakie daje - mały rozmiar, dużą sprawność, dłuższą żywotność. Jednak różnica w cenie w stosunku do T8 jest znaczna. Dlatego przed takim zakupem należy się dobrze zastanowić, którą świetlówkę wybrać i dopasować zakup do zasobności portfela. Przy wyborze należy pamietać, że świetlówki T8 nie ustępują pola świetlówkom T5 pod względem widma świetlnego i współczynnika RA. Mają nieco mniejszą żywotność i sprawność, jednak również będą ładnie oddawać kolory ryb, i powodować wzrost roślin.

7. Oznaczenia 865, 965, 840, 930, co to wogóle jest?

Oznaczenia te mają w sobie zakodowany współczynnik RA oraz temperaturę barwową. np. Philips 840 oznacza że współczynnik RA jest większy niz 80 a mniejszy niż 90 (cyfra 8) a temperatura barwowa wynosi 4000K (liczba 40). Inny przykład 965 oznacza RA większe niż 90 czyli bardzo dobre i takie świetlówki są droższe od ósemek, a temperatura barwowa 6500K. Czasem występują drobne różnice jak np. NARVA BIOVITAL 955, która ma temperaturę barwową 5800K a nie jak numer by wskazywał 5500K. Więc aby dokładnie ocenić współczynnik temperatury barwowej i RA należy zajrzeć do dokumentacji świetlówki lub na stronę producenta.

8. Zestawienie parametrów i cen świetlówek akwarystycznych T8

Poniższe zestawienie cen, rozmiarów, mocy i widm poszczególnych świetlówek ma na celu stworzenie obrazu rynku i przedstawienie co aktualnie proponują nam producenci. Mam nadzieję, że pomoże Wam w wyborze świetlówek. Zestawienie to zajmuje dość duzo miejsca dlatego umieściłem je na osobnej stronie. Link poniżej.

Zestawienie świetlówek akwarystycznych dostępnych na rynku.

Znajdziecie tam świetlówki dostępne na rynku podzielone według producenta i temperatury barwowej (tej w Kelvinach). Dodatkowo w tabeli umieściłem dostępne moce, długości oraz ceny każdej z nich. Ceny są cenami orientacyjnymi ze sklepów internetowych (średnie ceny). W sklepach akwarystycznych moze być nieco drożej. Nie chodzi mi o wykazanie dokładnie ile mają kosztować poszczególne świetlówki. Głównym celem jest przedstawienie róźnic w cenie pomiędzy nimi, abyście mogli ocenić, która jest najekonomiczniejsza a zarazem widmo, które emituje najlepiej odpowiada Waszym potrzebom.

Dodatkowo każda świetlówka posiada obrazek z widmem świetlnym dzięi czemu samemu można ocenić czy te droższe rzeczywiście są aż tak dobre. Życzę udanej lektury i analiz :).

9. Ustalenie wymaganej mocy oświetlenia

Są różne reguły dotyczące ustalenie wymaganej mocy oświetlenia. Stara reguła Ringwalda mówi np., że na 1 dm² powierzchni dna zbiornika powinno przypadać 0,75 W oświetlenia jarzeniowego lub 2 W oświetlenia żarowego (dotyczy to zbiornika 30-sto litrowego). Inna reguła mówi, że na 1 litr wody wymagana jest moc oświetlenia o wartości 0,5W. Tak naprawdę wszystko zależy od głębokości akwarium i od tego, co będziemy w nim hodować. Do akwariów roślinnych przyjęło się, ze oświetlenie powinno wynosić około 0,6W/litr wody. Bardzo istotne jest zachowanie prawidłowych proporcji między mocą oświetlenia a ilością substancji odżywczych dostępnych dla roślin. Zmarnujemy nadmiar światła jeśli nie dostarczymy odpowiedniej ilości substancji pokarmowych dla roślin.

Przy doborze oświetlenia nie należy sugerować się ilością lumenów jaką daje źródło światła gdyż ilosć lumenów nie oddaje rzeczywistej ilości emitowanych fotonów a jedynie subiektywne wrażenie ludzkiego oka. Im więcej lumenów tym ludzkie oko zauważa, że światło jest jaśniejsze. Oko ludzkie można jednak oszukać i nie zawsze jaśniejsze światło znaczy, że ilość fotonów emitowanych jest większa. Aby określić ilość potrzebnego światła Należy wziąć pod uwagę inny parametr - ilość Watów czyli mocy światła. Aby zmniejszyć straty można dodatkowo stosować odbłyśniki. Są to wysoko polerowane na lustro, aluminiowe osłonki do świetlówek, które całe światło kierują w dół przy zachowaniu jak najmniejszych strat. Dzięki temu można zastosować mniejszą moc światła nawet do 30%. Nie są to drogie zabawki (od 15-35zł), a efekt generowany przez nie jest widoczny gołym okiem :). Należy również starać się, aby powierzchnia wody nie była nieruchoma bo będzie działać jak lustro odbijając światło i powodując straty. Najlepiej sprawdzają się tu włączone filtry i napowietrzacze tworzące bąbelki powietrza rozbijające i wprawiające lustro wody w ruch.

Uwaga. Przy stosowaniu mocnego oświetlenia wymagane jest dostarczanie roślinom dwutlenku węgla i substancji odżywczych w większych ilościach. Należy jednak uważać, żeby nie zachwiać równowagą biologiczną. Przy nadmiarze substancji odżywczych niewykorzystanej przez rośliny nastąpi wzrost glonów.

10. Kilka porad przy montowaniu oświetlenia

By światło w akwarium było jak najbardziej zbliżone do naturalnego zaleca się stosowanie oświetlenia mieszanego (np.: świetlówki czerwone i niebieskie, świetlówki o ciepłym i chłodnym świetle). Ważne jest, aby akwarium w ciągu doby było oświetlane przez 12-14 godzin. Źródło/źródła światła mocujemy w obudowie akwarium (kupionej w sklepie zoologicznym lub wykonanej własnoręcznie) izolując jej wnętrze folią aluminiową, malując jej wnętrze białą farbą lub montując wewnątrz lustra (zmniejszenie strat światła). Długość świetlówek powinna być krótsza od akwarium jedynie o elementy mocujące je do pokrywy. Oświetlenie silniejsze (o większej mocy) powinno znajdować się z przodu zbiornika (rośliny będą wyginały się w stronę szyby akwarium). Co pewien czas należy świetlówki wymieniać na nowe z powodu ich wypalania się (spadku natężenia światła). Jeżeli mamy zainstalowane kilka jarzeniówek, to wymieniamy je pojedynczo (aby nie było gwałtownych skoków natężenia światła).

Zestawienie i porównanie świetlówek akwarystycznych

Jakie zestawienia świetlówek znajdziesz na tej stronie?

• 1. Zestawienie świetlówek T8.

• 2. Zestawienie świetlówek T5.

• 3. Zestawienie świetlówek T5 o długościach T8.

Jest to uzupełnienie informacji o oświetleniu znajdujących się pod linkiem Oświetlenie Akwarium w menu głównym. Przeczytanie artykułu o oświetleniu akwarystycznym pozwoli lepiej zrozumieć parametry wyszczególnione w tabeli (6500K, widmo itp.). Pozwoli również na zrozumienie, które części widma są najważniejsze. Pomoże to przy ostatecznym wyborze odpowiedniej swietlówki.

1. Zestawienie parametrów i cen świetlówek akwarystycznych T8

Poniższe zestawienie cen, rozmiarów, mocy i widm poszczególnych świetlówek ma na celu stworzenie obrazu rynku i przedstawienie co aktualnie proponują nam producenci. Mam nadzieję, że pomoże Wam w wyborze świetlówek.

Typ T8 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
JUWEL
Juwel Warm-Lite 2900K
Juwel Day-Lite 6500K
Juwel Colour-Lite 6800K
HAGEN
Hagen Flora-Glo 2800K
Hagen Sun Glo 4200K
Hagen Life Glo 6700K
Hagen Power Glo 18000K
Hagen Aqua Glo 18000K
Hagen Marine-Glo (do morskich)
Marka i typ
SERA
Sera Tropic Sun 4700K
Sera Plant Color 4900K
Sera Daylight Brilliant 6000K
Sera Blue Sky 12000K
SYLVANIA
Sylvania Daylightstar 5000K
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
PHILIPS
Philips Master 840 4000K
Philips De LUX PRO 950 5200K
Philips Aquasky 965 6500K
Philips Master 865 6500K
Philips De LUX PRO 965 6500K
Philips Graphica 965 6500K RA=98
Philips ActiViva Natural 8000K
Philips Aquarelle 10000K
Philips ActiViva Active 17000K
Marka i typ
NARVA
Narva Oceanic light 5000K
Narva Oceanic Star 6000K
Narva Oceanic flora 8000K
POLAMP
Polamp LF 827 2700K
Polamp LF 842 4000K
Polamp LF 865 6500K
Marka i typ

Do świetlówek T8 można zastosować specjalne elektroniczne stateczniki, których cena waha się dla 1x15W (45zł) poprzez 2x36W (88zł) do 4x18W (100zł). Plusy z zastosowania statecznika to eliminacja migania świetlówki, oszczędność energii, brak potrzeby stosowania starterów.

2. Zestawienie parametrów i cen świetlówek akwarystycznych T5

Typ T5 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
AQUA MEDIC
Aqua Medic Plant Grow 8000K
Aqua Medic Reef White 10000K
Aqua Medic Reef White 15000K
Aqua Medic Reef Blue (do morskich)
HAGEN
Hagen Sun Glo 4200K
Hagen Life Glo 6700K
Hagen Power Glo 18000K
Hagen Aqua Glo 18000K
Hagen Marine-Glo do morskich
NARVA
Narva Biovital 955 5800K
Narva DayLight 865 6500K
Narva Nature Superb 8000K
Marka i typ
SYLVANIA
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
Sylvania Coralstar (do morskich)
PHILIPS
Philips Aquarelle 10000K
Philips ActiViva Natural 8000K
Philips ActiViva Active 17000K
Philips Master 840 4000K
Philips Master 865 6500K
Philips De Lux Pro 950 5200K
Philips De Lux Pro 965 6500K
Marka i typ

Do świetlówek T5 należy zastosować specjalne elektroniczne stateczniki, których cena waha się dla pojedynczej świetlówki ok. 80zł, dla dwóch świetlówek ok. 90zł, a dla trzech ok. 100zł. Statecznik eliminuje miganie świetlówki, oszczędza energi. Stosując Statecznik nie trzeba stosowania starterów.

3. Zestawienie parametrów i cen świetlówek T5 o długościach T8

Typ T5 o dłg. T8 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
JUWEL
Juwel High-Lite Colour 6800K
Juwel High-Lite Day 9000K
Juwel High-Lite Marine 15000K
Juwel High-Lite Blue 20000K
SYLVANIA
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
SERA
Sera Plant Color 4900K
Sera Blue Sky 12000K
Sera Daylight Brilliant 6000K
Marka i typ

Zestawienie i porównanie świetlówek akwarystycznych

Jakie zestawienia świetlówek znajdziesz na tej stronie?

• 1. Zestawienie świetlówek T8.

• 2. Zestawienie świetlówek T5.

• 3. Zestawienie świetlówek T5 o długościach T8.

Jest to uzupełnienie informacji o oświetleniu znajdujących się pod linkiem Oświetlenie Akwarium w menu głównym. Przeczytanie artykułu o oświetleniu akwarystycznym pozwoli lepiej zrozumieć parametry wyszczególnione w tabeli (6500K, widmo itp.). Pozwoli również na zrozumienie, które części widma są najważniejsze. Pomoże to przy ostatecznym wyborze odpowiedniej swietlówki.

1. Zestawienie parametrów i cen świetlówek akwarystycznych T8

Poniższe zestawienie cen, rozmiarów, mocy i widm poszczególnych świetlówek ma na celu stworzenie obrazu rynku i przedstawienie co aktualnie proponują nam producenci. Mam nadzieję, że pomoże Wam w wyborze świetlówek.

Typ T8 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
JUWEL
Juwel Warm-Lite 2900K
Juwel Day-Lite 6500K
Juwel Colour-Lite 6800K
HAGEN
Hagen Flora-Glo 2800K
Hagen Sun Glo 4200K
Hagen Life Glo 6700K
Hagen Power Glo 18000K
Hagen Aqua Glo 18000K
Hagen Marine-Glo (do morskich)
Marka i typ
SERA
Sera Tropic Sun 4700K
Sera Plant Color 4900K
Sera Daylight Brilliant 6000K
Sera Blue Sky 12000K
SYLVANIA
Sylvania Daylightstar 5000K
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
PHILIPS
Philips Master 840 4000K
Philips De LUX PRO 950 5200K
Philips Aquasky 965 6500K
Philips Master 865 6500K
Philips De LUX PRO 965 6500K
Philips Graphica 965 6500K RA=98
Philips ActiViva Natural 8000K
Philips Aquarelle 10000K
Philips ActiViva Active 17000K
Marka i typ
NARVA
Narva Oceanic light 5000K
Narva Oceanic Star 6000K
Narva Oceanic flora 8000K
POLAMP
Polamp LF 827 2700K
Polamp LF 842 4000K
Polamp LF 865 6500K
Marka i typ

Do świetlówek T8 można zastosować specjalne elektroniczne stateczniki, których cena waha się dla 1x15W (45zł) poprzez 2x36W (88zł) do 4x18W (100zł). Plusy z zastosowania statecznika to eliminacja migania świetlówki, oszczędność energii, brak potrzeby stosowania starterów.

2. Zestawienie parametrów i cen świetlówek akwarystycznych T5

Typ T5 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
AQUA MEDIC
Aqua Medic Plant Grow 8000K
Aqua Medic Reef White 10000K
Aqua Medic Reef White 15000K
Aqua Medic Reef Blue (do morskich)
HAGEN
Hagen Sun Glo 4200K
Hagen Life Glo 6700K
Hagen Power Glo 18000K
Hagen Aqua Glo 18000K
Hagen Marine-Glo do morskich
NARVA
Narva Biovital 955 5800K
Narva DayLight 865 6500K
Narva Nature Superb 8000K
Marka i typ
SYLVANIA
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
Sylvania Coralstar (do morskich)
PHILIPS
Philips Aquarelle 10000K
Philips ActiViva Natural 8000K
Philips ActiViva Active 17000K
Philips Master 840 4000K
Philips Master 865 6500K
Philips De Lux Pro 950 5200K
Philips De Lux Pro 965 6500K
Marka i typ

Do świetlówek T5 należy zastosować specjalne elektroniczne stateczniki, których cena waha się dla pojedynczej świetlówki ok. 80zł, dla dwóch świetlówek ok. 90zł, a dla trzech ok. 100zł. Statecznik eliminuje miganie świetlówki, oszczędza energi. Stosując Statecznik nie trzeba stosowania starterów.

3. Zestawienie parametrów i cen świetlówek T5 o długościach T8

Typ T5 o dłg. T8 ceny orientacyjne z dnia 5-11-2011
Marka i typ
JUWEL
Juwel High-Lite Colour 6800K
Juwel High-Lite Day 9000K
Juwel High-Lite Marine 15000K
Juwel High-Lite Blue 20000K
SYLVANIA
Sylvania Grolux 8500K
Sylvania Aquastar 10000K
SERA
Sera Plant Color 4900K
Sera Blue Sky 12000K
Sera Daylight Brilliant 6000K
Marka i typ

Przygotowanie podłoża w akwarium

Zasady doboru podłoża do akwarium

Odpowiednio dobrane podłoże ma istotne znaczenie dla prawidłowego rozwoju roślin. Podczas przygotowania podłoża musimy mieć na uwadze kilka rzeczy, które postaram się opisać poniżej.

Podłoże w akwarium powinno być luźne

Podłoże w akwarium powinno być luźne aby woda swobodnie przepływała przez wszystkie jego warstwy docierając do korzeni roślin, w zbitym podłożu dochodzi do beztlenowego rozkładu zalegających tam resztek.

Podłoże musi być ogrzane do temperatury znajdującej się nad nim wody

Pobudza to rozwój korzeni, można zastosować w tym celu instalację wodoszczelnych kabli grzejnych lub zastosować podwójne dno.

Nie powinno zawierać związków wapnia

Nadmiar związków wapnia zwiększa twardość wody dlatego też nie stosujemy piasku oraz żwiru wapiennego. Najlepiej stosować żwir kwarcowy.

Podłoże nie powinno mieć jasnego koloru

Jeśli podłoże jest zbyt jasne to odbite od niego promienie świetlne mogą źle wpływać na samopoczucie ryb.

Różne rodzaje podłoża w akwarium

Dla początkujących akwarystów

Spód: niezbyt drobny, dobrze przemyty żwir lub ciemny gruboziarnisty piasek wymieszany z odpowiednim nawozem – minimum 5 cm, wierzch: żwirek o średnicy 3-8 mm, grubość warstwy ok. 2 cm.

Dla roślin o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym

Spód: nie przemyty piasek albo żwirek z czystych rzek lub jezior, wierzch: drobny żwirek dobrze przemyty.

Podłoża wzbogacane

Spód: niezbyt drobny żwir wymieszany z kulkami gliny (wówczas nie mieszamy gliny z piaskiem, aby nie zamulać dna akwarium) lub z kulkami gliny zawierającymi tabletki nawozu mineralnego dla roślin, wierzch: dobrze przemyty żwirek lub piasek.

Dla roślin wymagających bardzo żyznego podłoża

Hodujemy je w plastikowych pojemnikach z dziurkowanym dnem, wypełnionych mieszaniną ziemi ogrodniczej, piasku i gliny.

Uwzględniając sposób rozmnażania niektórych ryb

Podłoże takie jak dla początkujących akwarystów, natomiast wierzchnią warstwę dna stanowi wygotowany i wypłukany torf.

Przygotowanie żwiru lub piasku.

Podłoże nawet jeśli zakupione zostało w sklepie, należy dobrze wyczyścić przed użyciem. W tym celu wsypujemy żwirek do wiadra, do połowy jego wysokości i zanurzamy gumowy wąż tak, aby przepuszczać przez całą jego warstwę mocny strumień ciepłej wody. Żwirek stale mieszamy, następnie wodę wylewamy, gdy żwir opadnie i czynność powtarzamy kilka razy. Następnie zalewamy całość wrzącą wodą. Dobrze byłoby również sprawdzić, czy zawiera on wapń przelewając próbkę octem lub innym słabym kwasem np. solnym (pojawienie się piany, tzw, burzenie wskazuje na obecność wapnia).

Do ozdoby akwarium można użyć kamieni (np. otoczaki), kawałki skał (bazaltowych, granitowych itp.), korzenie (olcha, wierzba), skorupy orzecha kokosowego, doniczki lub gotowe domki, które kupujemy w sklepie zoologicznym. Muszli nie poleca się stosować ze względu na zwiększanie przez nie twardości wody. Należy pamiętać, że wszystkie te przedmioty muszą być uprzednio wygotowane.

Zasady urządzenia dna w akwarium

1. Kształtowanie podłoża w akwarium

Przy kształtowaniu podłoża należy stosować się do poniższych zasad:

• Największe i najcięższe kamienie ustawiamy bezpośrednio na szybie dennej.

• Gdy akwarium ustawione jest na szerokość przy ścianie, wtedy podłoże powinno być najgrubsze z tyłu (do 12 cm) i opadać ku szybie przedniej (2-3 cm).

• Gdy akwarium będzie się znajdowało w środku pokoju – najgrubsza warstwa powinna być w środku, między tylną a przednią szybą.

• Podłoże powinno być najcieńsze pod karmnikami – gromadzące się w tym miejscu resztki pokarmu będzie można łatwo usuwać bez potrzeby spuszczania wody.

• Najlepiej, gdy ukształtowanie podłoża naśladuje wygląd naturalnego zbiornika wodnego, z którego pochodzą nasze rybki.

2. Akwarium i korzenie dekoracyjne

W przypadku korzeni drewnianych najlepiej jest, gdy przez długi czas przebywały pod wodą (w czystych zbiornikach naturalnych) i toną po zanurzeniu. Jeżeli drewno nie tonie, można gotować je około godziny w nasyconym roztworze soli kuchennej. Kiedy zabieg ten nie poskutkuje, nie pozostaje nic innego, jak przymocowanie korzenia na dnie akwarium.

3. Dekoracja akwarium

Przy dobieraniu materiałów dekoracyjnych szczególną uwagę zwracamy, aby były one wolne od wapnia oraz metali, mogących mieć szkodliwy wpływ na ryby akwariowe i rośliny.Zwracamy również uwagę, aby nie przesadzać z dekorowaniem, a rybom pozostawić miejsce do swobodnego pływania.

4. Plan rozmieszczenia roślin i elementów dekoracyjnych dla akwarium ogólnego

W celu ułatwienia sobie kompozycji dna naszego akwarium można wcześniej przygotować szkic rozmieszczenia poszczególnych elementów. Poniżej przedstawiono przykładowy plan dla akwarium o pojemności ok 160 litrów

1. Nurzańce śrubowe (vallisneria spiralis)

2. Nadwódki trójkwiatowe (hygrophila difformis)

3. Jarnik solankowy (samolus parviflorus)

4. Żabienica pozioma (echinodorus horizontalis)

5. Amanie wysmukłe (amania gracilis)

6. Moczarki argentyńskie (egeria densa)

7. Nadwódki tajlandzkie (hygrophila stricta)

8. Aniubiasy niskie (anubias barteri var. nana)

9. Zwartki Wendta (cryptocoryne wendtii)

10. Heterantery paskowane (Heteranthera zosterifolia)

11. Korzenie, najlepiej wydobyte z torfowiska

12. Kamienie

Podłoże stanowi średnio gruby żwir – można go zmieszać z nawozem.

Jakie przykrycie zastosować w akwarium?

1. Dlaczego warto przykrywać akwarium

1. Szyba nakrywowa chroni powierzchnię wody przed zakurzeniem oraz dostaniem się do wnętrza niepożądanych ciał obcych lub atakiem innego domowego zwierzątka - kota.

2. Przykrycie akwarium chroni przed wyskakiwaniem z niego ryb lub ucieczkami ślimaków wodnych.

3. Zastosowanie przykrycia powoduje stworzenie specyficznego mikroklimatu w przestrzeni między zwierciadłem wody a pokrywą (nagrzane, wilgotne powietrze), który sprzyja rozwojowi roślin oraz chroni ryby oddychające powietrzem atmosferycznym przed przeziębieniami.

4. Przykrycie akwarium zapobiega przed odparowywaniem z niego wody, przez co zaoszczędzimy na częstych dolewkach powstałego ubytku.

5. Pokrywa umożliwia w łatwy sposób utrzymanie stałej temperatury w naszym akwarium.

6. Szyba nakrywowa chroni przed zawilgoceniem urządzeń elektrycznych oraz elementów drewnianych znajdujących się nad akwarium na skutek parowania wody.

2. Przykrycie akwarium – praktyczne porady

Szyby nakrywowej nigdy nie kładziemy bezpośrednio na akwarium – musi być pozostawiona niewielka wolna przestrzeń, żeby powietrze mogło swobodnie cyrkulować oraz żebyśmy mogli swobodnie karmić ryby bez konieczności jej zdejmowania. Stosujemy tylko cienkie i lekkie szyby szklane, pleksiglasowe (im grubsza jest szyba, tym więcej pochłania światła, ale im większe jest akwarium, tym grubsza musi być szyba ze względu na odkształcenia – alternatywą jest wówczas zastosowanie dwóch mniejszych szyb). W przypadku stosowania szyb z pleksi zyskujemy dodatkową korzyść, gdyż przepuszczają one promienie ultrafioletowe o działaniu bakteriobójczym. Każdy rodzaj przykrycia należy utrzymywać w czystości: przed kurzem i innymi zabrudzeniami. Jeżeli hodujemy rośliny pływające na powierzchni wody, szybę układamy ukośnie (na odpowiedniej podpórce) – wówczas zbierająca się para wodna na szybie nie opada bezpośrednio na te rośliny. Jeżeli stosujemy inny rodzaj przykrycia akwarium – samodzielnie wykonane skrzynki oświetleniowe lub standardowe pokrywy zakupione w sklepach zoologicznych – musimy zwrócić uwagę na odpowiednią izolację elementów elektrycznych.

Rodzaje tła w akwarium

Wygląd akwarium znacznie zyskuje, gdy za tylną jego ścianą umieścimy odpowiednie tło. Tło może również pełnić funkcję izolacji cieplnej.

Tło Naturalne

Wykonujemy je wewnątrz akwarium. Charakteryzuje się gęsto obsadzonym tyłem zbiornika roślinnością akwarystyczną urozmaiconą kawałkami drewna, kawałkami skał, lignitami, kamieniami itp. Wadą naturalnie stworzonego tła jest jego rozmiar (z tego powodu taki rodzaj tła nadaje się do dużych i szerokich akwariów).

Tło Sztuczne

Możliwości zastosowania/stworzenia takiego tła jest wiele. Najprostszym sposobem jest zakupienie w sklepie zoologicznym tła w postaci wydrukowanego plakatu, płyty o odpowiedniej fakturze lub płyty z motywem 3D. Dla osób z ograniczonym budżetem lub stawiających na oryginalne pomysły istnieją inne sposoby jak np.: dla osób ze zdolnościami plastycznymi zamalowanie tylnej szyby, podklejenie jej pomalowaną tekturą, brystolem, styropianem (bardziej praktyczny sposób), wykonanie tła w drewnianej lub plastikowej płaskiej skrzynce (do skrzynki wlewamy rozrobiony gips, w nim zatapiamy kawałki drewna, bambusa, trzciny, kamienie, skały, muszle, itp.), którą umieszczamy na tylnej ścianie lub zawieszamy na górnej ramie zbiornika, itp.

Choroby ryb akwariowych i ich leczenie

Najlepszym sposobem leczenia wszelkich chorób ryb, tak samo jak i w przypadku ludzi, jest zapobieganie im. Powstawanie chorób u ryb jest zwykle skutkiem zaniedbań, jakich dopuszcza się ich właściciel.

Zapobiegać chorobom ryb to znaczy:

• nie przerybiać zbiornika: zapewniamy odpowiednią ilość wolnej przestrzeni dla każdego podopiecznego;

• dbać o dobrą jakość wody: na jakość wody wpływa jej odpowiedni skład chemiczny (należy go systematycznie kontrolować poprzez zastosowanie odpowiednich zestawów testowych, które wskażą nam zawartość amoniaku, azotynów, azotanów w wodzie oraz jej pH czy twardość) oraz jej czystość (niezbędne są systematyczne podmiany części wody, czyszczenie podłoża ze zgnitych resztek, usuwanie uszkodzonych części roślin);

• utrzymywać odpowiednią temperaturę wody: gwałtowne wahania tego czynnika źle wpływa na większość gatunków ryb;

• dobierać rybki pod względem ich zachowania oraz preferowanych przez nie warunków: usposobienie poszczególnych gatunków znacząco wpływa na samopoczucie pozostałych towarzyszy, poziom ich stresu, możliwość pobierania pokarmu oraz prawidłowy rozwój;

• karmić umiarkowanie urozmaiconym pożywieniem: nie ograniczamy się jedynie do suchego pokarmu, od czasu do czasu zastosujmy żywy czy roślinny;

• nabywać ryby, rośliny czy innych mieszkańców akwarium tylko z pewnych źródeł: większość chorób przenoszonych jest przez nowo nabyte ryby, rośliny, ślimaki, plankton czy nawet pożywienie, którym karmimy podopiecznych (skażone rureczniki, larwy ochotki itp.);

• przeprowadzać kwarantannę dla nowo zakupionych okazów zarówno ryb, jak i roślin, czy innych zwierząt akwariowych: wyłapując zawczasu choroby nowych lokatorów w osobnym akwarium nie narażamy fauny i flory w zbiorniku podstawowym;

• chronić mieszkańców akwarium przed truciznami mogącymi dostać się do wody z zewnątrz: zbiorniki ramowe odpowiednio zabezpieczamy przed dostaniem się do wody trujących składników z ram, kitów, farb, w pomieszczeniu z akwarium nie stosujemy środków owadobójczych, unikamy stosowania jakichkolwiek aerozoli, palenia papierosów oraz kontaktu metalowych przedmiotów z wodą w zbiorniku, trujący jest także świeży cement, którym możemy spajać podwodne groty;

• obserwować podopiecznych i przenosić chorych do oddzielnego zbiornika: wszelkie anormalne zachowania ryb mogą wskazywać na ich zachorowanie, a wcześnie wykryte schorzenie można z powodzeniem wyleczyć w większości przypadków.

Pomimo zachowania wszelkich środków ostrożności może się jednak zdarzyć, że ryby zaczną chorować. Wówczas ważne jest, żeby daną chorobę właściwie zdiagnozować oraz ustalić jej przyczynę. Następnym krokiem powinna być eliminacja problemu i przystąpienie do leczenia odpowiednimi medykamentami lub preparatami.

Pierwsze objawy chorób u ryb

Oczywiście nie sposób opisać wszystkich symptomów chorób tym bardziej, że większość objawów nie jest charakterystyczna dla poszczególnych schorzeń. Jednak można zaobserwować pewne zmiany, które ewidentnie wskazują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego akwarium. Należą do nich:

• zmiana ubarwienia ryb (może być spowodowane nadmiernym oziębieniem lub ogrzaniem wody),

• pokrycie ciała wysypką,

• sklejenie lub postrzępienie płetw,

• zmętnienie lub owrzodzenie skóry,

• wykwity guzkowe lub plamiste,

• zaczerwienienie okolicy odbytu,

• niesymetryczność i wychudzenie ciała,

• wysadzenie gałki ocznej,

• zmiany w zachowaniu: ukrywanie się, nieprzyjmowanie pokarmu (może wskazywać na niestrawność spowodowaną monotonnym pokarmem), chwiejne lub skokowe pływanie, ocieranie się o przedmioty w akwarium (może wskazywać na ospę rybią),

• jeżeli ryby przebywają blisko powierzchni wody, łapczywie połykając powietrze – przyczyną najprawdopodobniej jest niedobór tlenu w wodzie, nagromadzenie w niej dwutlenku węgla lub wzrost stężenia szkodliwych substancji,

• jeżeli ryby przebywają w pobliżu grzałki – temperatura w akwarium jest za niska,

• na schorzenia pęcherza pławnego wskazuje przebywanie w pobliżu dna ryb żyjących pod powierzchnią wody,

• na zakwaszenie (pH<5) lub alkalizację (pH>8) wody wskazują: ryby są podniecone, przebywają blisko powierzchni, próbują wyskoczyć z akwarium, ich skóra ciemnieje i pokrywa się śluzem, gwałtowny skok pH może powodować śmierć ryb,

• puchlinę wodną mogą wskazywać – znaczne pogrubienie ciała, nastroszenie łusek, wysadzenie gałek ocznych.

Szybka diagnoza choroby

Pomocne w diagnozowaniu poszczególnych objawów oraz ustaleniu ich przyczyn niech będzie poniższe zestawienie. Klikając na konkretną chorobę w tabeli uzyskasz więcej informacji o niej włączając sposoby leczenia.

Poniższe zestawienie zostało podzielona na kilka grup:

- Oczy
- Skóra
- Skrzela
- Płetwy
- Odchody i okolice odbytu
- Zamiana wyglądu (rozdęcie, chudniecie, skrzywienie)
- Zachowanie i dziwne pływanie

 

Objawy	Możliwa przyczyna/Choroba
Oczy
Wysadzenie gałki ocznej	Wrzody podskórne Spironukleoza - wiciowce Posocznica - Puchlina wodna Mykobakterioza – rybia gruźlica Ichtiosporidioza Głód tlenowy - przyducha
Opuchlizna oczna	Choroba gazowa
Zbielenie lub zmętnienie soczewki oka	Katarakta - ślepota
Skóra
Zmiana ubarwienia ciała	Nieodpowiednia temperatura wody
Blednięcie kolorów	Mykobakterioza – rybia gruźlica Ichtiobodoza - kostioza Pierwotniaki pasożytnicze Mikrosporidioza – choroba neonowa Głód tlenowy - przyducha
Niebiesko-białe zmętnienie skóry	Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucia Choroba kwasowa
Owrzodzenie skóry	Mykobakterioza – rybia gruźlica Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza
Stany zapalne na skórze	Lernaea Flexibakterioza – choroba bawełniana
Postrzępiona skóra	Mykobakterioza – rybia gruźlica Pierwotniaki pasożytnicze
Śluz na skórze	Ichtiobodoza - kostioza Oodinoza – choroba welwetowa Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucia Choroba zasadowa Choroba kwasowa Głód tlenowy - przyducha
Białe smugi wzdłuż kręgosłupa i poniżej płetwy grzbietowej	Plistoforoza
Białe plamy na skórze	Flexibakterioza – choroba bawełniana
Żółtawe kropeczki na ciele o aksamitnym, złotym połysku	Oodinoza – choroba welwetowa
Biało-żółte zgrubienia na ciele o perłowym połysku	Sporoza
Pierzaste kłaczki przypominające watę na skórze	Pleśniawka
Biało-zielone nitki zwisające ze skóry	Lernaea
Pokrycie płetw i ciała białą wysypką	Ichtioftirioza – ospa rybia
Białe kępki wokół pyska	Flexibakterioza – choroba bawełniana
Plamy na głowie	Hexamitoza
Szaro-brunatne narośla na pysku	Wrzody podskórne
Otwarte ubytki na ciele	Dziurawica Hexamitoza
Ciemniejsza pigmentacja ciała	Hexamitoza Ichtiosporidioza
Skrzela
Uszkodzenie skrzeli	Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Szybsze poruszanie pokrywami skrzelowymi	Ichtioftirioza – ospa rybia Oodinoza – choroba welwetowa
Otwarte pokrywy skrzelowe	Posocznica - Puchlina wodna
Szaro-brunatne narośla na pokrywach skrzelowych	Wrzody podskórne
Czerwonawe skrzela	Zatrucie amoniakiem
Zlepienia/zgrubienia końców pokryw skrzelowych	Zatrucia
Płetwy
Biały nalot na brzegach płetw	Martwica płetw
Sklejenie płetw	Pierwotniaki pasożytnicze Oodinoza – choroba welwetowa Nieodpowiednia temperatura wody
Postrzępienie płetw	Mikrosporidioza – choroba neonowa Martwica płetw Ichtiosporidioza Posocznica - Puchlina wodna Urazy Choroba zasadowa
Obumieranie płetw	Martwica płetw
Zanikanie płetwy ogonowej	Martwica płetw Zatrucia Choroba zasadowa
Nastroszone łuski	Zatrucia Mykobakterioza – rybia gruźlica Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza
Wypadanie łusek	Mykobakterioza – rybia gruźlica Flexibakterioza – choroba bawełniana
Odchody i okolice odbytu
Zaczerwienienie okolicy odbytu	Zapalenie przewodu pokarmowego
Białe, nitkowate, ciągnące się odchody	Rozdęcie - Bloat
Białe, kleiste odchody	Spironukleoza - wiciowce
Nitkowate, śluzowate odchody	Kapilarioza Zapalenie przewodu pokarmowego
Krwisty kał	Kapilarioza Zapalenie przewodu pokarmowego
Śladowe ilości wydalanego kału	Zaparcia
białe, galaretowate, pokryte śluzem odchody	Hexamitoza
Zamiana wyglądu (rozdęcie, chudniecie, skrzywienie)
Rozdęcie brzucha	Rozdęcie – Bloat Hexamitoza Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza Spironukleoza - wiciowce Zaparcia Choroba gazowa
Chudnięcie	Mikrosporidioza – choroba neonowa Mykobakterioza – rybia gruźlica Plistoforoza Zapalenie przewodu pokarmowego Kapilarioza
Skrzywienie kręgosłupa	Mikrosporidioza – choroba neonowa Plistoforoza
Skrzywienie linii ciała	Posocznica - Puchlina wodna
Zachowanie i dziwne pływanie
Brak apetytu	Hexamitoza Zapalenie przewodu pokarmowego Mykobakterioza – rybia gruźlica Martwica płetw Ichtiosporidioza Oodinoza – choroba welwetowa Ichtioftirioza – ospa rybia Spironukleoza - wiciowce Posocznica - Puchlina wodna Mikrosporidioza – choroba neonowa Kapilarioza Zaparcia Choroba gazowa Choroba zasadowa Głód tlenowy - przyducha Nieodpowiednia temperatura wody
Apatia	Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza Zapalenie przewodu pokarmowego Zatrucia Choroba gazowa Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Ukrywanie się	Zaparcia Hexamitoza Plistoforoza Ichtiosporidioza
Ocieranie się	Lernaea Ichtioftirioza – ospa rybia Wrzody podskórne Pierwotniaki pasożytnicze
Problemy z oddychaniem	Ichtiobodoza - kostioza Choroby pęcherza pławnego Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucie amoniakiem Głód tlenowy - przyducha Nadmiar dwutlenku węgla Nieodpowiednia temperatura wody
Przebywanie tuż pod powierzchnią wody	Zatrucie amoniakiem Zatrucie azotynami/azotanami Głód tlenowy - przyducha Choroba gazowa Choroba kwasowa
Trudności z pływaniem	Posocznica - Puchlina wodna Choroba gazowa
Kołyszące ruchy	Martwica płetw Choroby pęcherza pławnego Zatrucia
Pływanie brzuchem do góry	Choroby pęcherza pławnego
Pływanie głową w dół	Mikrosporidioza – choroba neonowa Choroba zasadowa
Pływanie pod kątem 45°	Plistoforoza
Wyskakiwanie ze zbiornika	Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Pływanie skokami nad dnem	Przeziębienie błędnika (labiryntu) Ichtiosporidioza
Przebywanie w pobliżu grzałki	Nieodpowiednia temperatura wody

Dezynfekcja akwarium i roślin

Do dezynfekcji akwarium oraz sprzętu i urządzeń służy formalina, nadmanganian potasu oraz rivanol. Można również zastosować wodę utlenioną. Rośliny akwariowe dezynfekujemy nadmanganianem potasu. Kawałki drewna użyte do dekoracji podłoża gotujemy przez kilka godzin. Siatkę do odławiania chorych ryb należy stale trzymać w nasyconym roztworze soli kuchennej. Po dokonanej dezynfekcji pamiętamy o kilkukrotnym przepłukaniu zbiornika, sprzętu czy urządzeń bieżącą wodą wodociągową.

Opieka nad Akwarium

Opieka nad akwarium

Właściwe urządzenie akwarium, odpowiedni dobór roślin i ryb to dopiero pierwszy krok. Następnym jest właściwe zadbanie, aby nasz świat podwodny prawidłowo się rozwijał. Opieki wymagają nie tylko ryby i rośliny, ale również sprzęt i urządzenia akwarystyczne.

Zabiegi pielęgnacyjne w akwarium

Czynność	Co jaki czas należy ją wykonywać
Karmienie ryb	Co dzień
Kontrola kondycji ryb	Co dzień
Kontrola temperatury	Co dzień
Kontrola działania sprzętu technicznego	Co dzień
Usuwanie obumarłych części roślin	Co dzień
Uzupełnienie braku wody w akwarium	Co tydzień
Wymiana 25% wody w akwarium	Co dwa tygodnie
Wymiana 50% wody w akwarium	Co pół roku
Wymiana świetlówek (pojedynczo)	Raz w roku
Odmulanie dna zbiornika	Co dwa tygodnie
Czyszczenie przedniej szyby z glonów	Co tydzień
Czyszczenie filtra	Co dwa tygodnie
Kontrola wegetacji roślin	Co miesiąc
Pomiar parametrów wody	Co dwa tygodnie
Przygotowanie akwarium do przezimowania	Raz w roku

Oświetlenie

Załączanie światła po przebudzeniu jest istotną sprawą ze względu na szybkie przyzwyczajanie się ryb, że jest to pora śniadania. Podczas, gdy ryby tłocznie gromadzą się pod karmnikiem, my możemy spokojnie obserwować ich kondycję. Oświetlenie powinno działać minimum 12 godzin. Najlepiej zainstalować niedrogi wyłącznik czasowy, który zapewni stały czas oświetlenia, a koszt takiego urządzenia nie przekracza 20zł. Aby przeczytać więcej na ten temat doboru oświetlenia przejdź do strony - Oświetlenie akwarium

Żywy pokarm

Jeżeli hodujemy żywy pokarm w domu, to powinniśmy codziennie wymieniać wodę rurecznikom, a w naczyniu z rozwielitką usuwać jej martwe szczątki z dna.

Karmienie

Ryby karmimy dwa razy dziennie – rano i po południu. Wieczorem karmimy tylko młode, szybko rosnące ryby – powinny to być małe dawki.

Uzupełnianie wody

Uzupełniając wodę musimy pamiętać, że powinna być ona odstana oraz posiadać odpowiednie parametry pH i twardości. Okresowa wymiana wody jest niezwykle ważna ze względu na nagromadzanie się w niej związków azotowych, które w nadmiarze są szkodliwe (szkodliwe stężenie azotynów powyżej 0,2 mg/l).

Czyszczenie filtra

Przy czyszczeniu gąbki filtra najlepiej jest wykorzystać wodę pochodzącą z akwarium np. z okresowej wymiany wody. Wodociągowa woda lub zbyt ciepła woda skutecznie zabije rozwiniętą florę bakteryjną naszego filtra. Jeżeli używamy więcej niż jednego filtra, najlepiej jest płukać je na zmianę przy kolejnych wymianach wody.

Zimowanie akwarium

Dla każdego rodzaju akwarium zalecane jest zwolnienie aktywności życiowej w postaci przezimowania. Najczęściej przygotowujemy do tego nasze akwarium późną jesienią. Wówczas to usuwamy nadwyżkę ryb, przerzedzamy rośliny, zmniejszamy natężenie oświetlenia (uwaga na rośliny światłolubne) i obniżamy temperaturę w akwarium o 2-4ºC. W tym czasie zmniejszamy również częstość wymiany wody oraz dawki pokarmu. Po okresie wegetacji powinniśmy wymienić większość wody i przywrócić warunki sprzed sezonu zimowego.

Urlop

Jeżeli nie mamy na utrzymaniu akurat młodego narybku, to dwutygodniowy wyjazd na urlop nie powinien stanowić zagrożenia dla naszych ryb. Dorosłe ryby mogą się obyć bez pożywienia przez ponad dwa tygodnie, zwłaszcza, gdy obniżymy temperaturę wody (krótkotrwałe obniżenie temperatury w lecie jest wręcz zalecane). Jeżeli nasz wyjazd jest dłuższy, możemy zastosować automatyczne karmidło, które odpowiednio zaprogramujemy. Jeżeli chodzi o oświetlenie to dobrze, gdy możemy je regulować (obniżyć jego natężenie) i gdy posiadamy czasowy wyłącznik/włącznik, pod który go podłączymy. Całkowite wyłączenie oświetlenia jest niewskazane. Jednak, żeby akwarium było dobrze przygotowane na czas naszej nieobecności, musimy je poddać kilku zabiegom: na trzy dni przed wyjazdem należy oczyścić szybę nakrywową, szyby ścienne i dno akwarium, należy wymienić około ¼ wody w zbiorniku, oczyścić filtr, sprawdzić działanie urządzeń akwarystycznych oraz urządzeń sterujących nimi pod naszą nieobecność.

Glony w akwarium - rodzaje i usuwanie

Jakie informacje o glonach znajdziesz na tej stronie?

• 1. Skąd biorą się glony w akwarium?

• 2. Substancje odżywcze dla roślin i glonów.

• 3. Ryby zjadające glony, pogromcy glonów :).

• 4. Rodzaje glonów.

• 4.1. Sinice.

• 4.2. Okrzemki.

• 4.3. Krasnorosty.

• 4.4. Zielenice.

• 5. Profilaktyka i usuwanie glonów

1. Skąd biorą się glony w akwarium?

Wielu akwarystów myśli, że w dobrze utrzymanym zbiorniku nie powinno być w ogóle glonów. Prawda jest jednak taka, że niewielka ilość glonów zawsze będzie występować w nawet najlepiej utrzymanym akwarium. Niewielka ich ilość świadczy o odpowiedniej ilości substancji odżywczych i prawidłowym oświetleniu. Nadmiar glonów powstaje, gdy równowaga zostaje zachwiana i w zbiorniku pojawia się zbyt duża ilość mikroelementów w stosunku do ilości potrzebnej roślinom a szczególnie nadmiar fosforu (tak to fosfor odgrywa główną rolę przy pladze glonów). Sytuację tą wykorzystują wówczas organizmy plechowe, które przy nadmiarze tych substancji mają łatwy dostęp do nich i zaczynają szybko się rozrastać (przy zachowanej równowadze glony przegrywają z roślinami w walce o substancje odżywcze). Wynika z tego, że glony były, są i będą stałymi mieszkańcami naszych akwariów, a od nas zależy, czy damy im się zbytnio rozwinąć, czy będziemy się starać zapobiegać ich rozwojowi.

2. Substancje odżywcze dla roślin i glonów

Rośliny tak jak inne organizmy potrzebują pokarmu. Substancjami odżywczymi dla roslin są:

• Związki Azotu azotany, azotyny (są szkodliwe, zamieniane przez bakterie nitryfikacyjne na azotany) i amoniak - zawarte w odchodach ryb, szczątkach roślin oraz niezjedzonym pokarmie.

• Dwutlenek węgla - wytwarzany przez ryby w procesie oddychania oraz przy rozkładzie związków organicznych takich jak odchody, obumarłe liście roślin oraz niezjedzony pokarm. Dodatkowo można nawozić rośliny dostarczając dwutlenek węgla z butli. Znaczenie i kontrola Dwutlenek węgla

• Światło, bez którego nie byłoby możliwe przeprowadzenie procesu fotosyntezy. Należy starać sie unikać światła słonecznego. Najlepiej jest stosować tylko oświetlenie sztuczne dzieki czemu będziemy mieli nad nim kontrolę. Światło słoneczne zwięsza rozwój glonów. Zbyt mocne światło sztuczne lub zbyt długi czas naświetlania również wpływa na wzrost glonów i nie są wskazane. Więcej info o oświetleniu i jego roli

• Mikro i makroelementy, należą do nich między innymi magnez, potas, żelazo.

• Fosforany- mikroelementy zawierajace związki fosforu w dużej mierze przyczyniają się do rozwoju glonów. Nadmiar tych związków prowadzi do plagi, którą ciężko opanować. Należy bacznie obserwować ilość fosforu w wodzie i szybko reagować na jego wzrost powyżej 0,5mg/Litr. Przeczytaj jeszcze informacje jak regulować ilość fosforanów w akwarium

3. Ryby zjadajace glony, pogromcy glonów :)

Nadmiar glonów można kontrolować wprowadzając do akwarium ryby, których elementem pożywienia są właśnie glony. Do najpopularniejszych należą:

• Molinezja Ostrousta (łac. Poecilia sphenops)

• Otosek Przyujściowy (łac. Otocinclus affinis)

• Otosek Zebra (łac. Otocinclus cocama)

• Zbrojnik Niebieski (łac. Ancistrus dolichopterus)

• Glonojad Ancistrus (łac. Ancistrus multispinis)

• Glonojad Złoty (łac. Ancistrus sp. Gold)

• Grubowarg Albinos (łac. Epalzeorhynchos frenatum)

• Grubowarg Syjamski (łac. Crossocheilus siamensis) zwany popularnie Kosiarką

Uwaga: powszechnie wydaje się, że glonojad syjamski zjada glony, jednak stwierdzenie to jest prawdziwe jedynie dla młodych osobników. Starsze mogą zjadać delikatniejsze rośliny.

4. Rodzaje glonów

4.1. Sinice

Są to cyjanobakterie a nie jak się powszechnie uważa glony. Świadczą o złej jakości wody (nadmiar fosforanów i brak azotanów). Szybko się rozprzestrzeniaja pokrywając wszystko. Mogą pokryć roślinę w takim stopniu, że ją zabiją. Mają kolor zielonkawo-niebieski. Wytwarzają toksyny niebezpieczne dla ryb. Występują pod postacią galaretkowatych elementów na roślinach i podłożu, kamieniach itp. W nocy mogą zachwiać ilością tlenu, zużywając go bardzo dużo. Można usunąć je z liści pocierając palcami. Mają nieprzyjemny zapach. Powstają w zbiornikach z małą zawartością związków azotu, dużą ilością fosforu i słabą cyrkulacją wody. Z zaatakowanego zbiornika należy spróbować usunąć jak najwiecej sinic (im więcej tym lepiej). Wymagane jest zaprzestanie karmienia ryb. Bezwzględnie należy podmienić około 50% wody w akwarium i utrzymywać ilość azotanów na poziomie około 20mg/litr. Można też zastosować zewnętrzy filtr drobnooczkowy z waty perlonowej - jest to włóknina dająca lepszą filtrację, dzięki której nawet najdrobniejsze mikro-zanieczyszczenia zostaną usunięte z wody. Powinny zatrzymać się na niej sinice i należy ją czyścić co drugi dzień.

Zobacz zdjęcia sinic.

4.2. Okrzemki

Świadczą o niedoborze oświetlenia i nadmiarze związków fosforanowych i azotanowych. Przy rozruchu akwarium mogą wystąpić w miejscach mocno oświetlonych mimo, że preferują słabe oświetlenie. Mają kolor brązowy i rozwijają się na szybach, roślinach (blokując im dostęp światła) oraz elementach dekoracyjnych. Przy próbie pozbycia się ich nigdy nie stosuj chemii. Okrzemki wytwarzają wtedy przetrwalniki i wracają po ustąpieniu chemii ze zdwojoną siłą. Można się ich pozbyć wzmacniając oświetlenie w akwarium. Zwiększając moc oświetlenia należy zachować zdrowy rozsądek i nie przesadzić bo zamiast okrzemek będziemy mieli zakwit wody. Dodatkowo należy zmniejszyć ilość substancji odżywczych przez częściową wymianę wody.

Okrzemki chętnie zjadane są przez Otoska Przyujściowego, którego kilka sztuk można wprowadzić do akwarium aby pomogły w walce. Przystępując do usuwania okrzemki najpierw należy usunąć go jak najwięcej metodami mechanicznymi np. zdrapując z szyby czy przez pocieranie palcami z lisci roślin. Doodatkowo podmiana wody i dbanie o parametry wody powinny zatrzymać ich inwazję.

4.3. Krasnorosty

Ich kolor jest kombinacją niebieskiej fikocyjaniny, czerwonej fikoerytryny oraz zielonego chlorofilu. Mogą być czerwonawe, niebieskawe itp. Istnieją zielenice, które podobnie wyglądają do innych glonów, jednak mają kolor zielony co np. odróżnia je od krasnorostów. Do akwarium dostają się z wodą lub z chorymi roślinami. Formy pędzelkowate lubią ruch wody i często zaczynają atak na akwarium od osiedlania się przy wylocie z filtra. Bardzo trudno się ich pozbyć. Atakują liście i zbyt duża ich koncentracja może spowodować obumieranie liści. Należy mocno zaatakowane liscie usunąć. Do walki z krasnorostami dobrze jest wysłać kosiarki i molinezje, których grupa powinna skutecznie zmniejszyć ilość tych glonów (a przy okazji zjedzą mech jeśli mamy w akwarium, więc uwaga). Jeśli mamy zbiornik z nawożeniem CO₂ to częste podmiany wody połączone z odmulaniem (co powinno zmniejszyć ilość fosforanów) i dbanie o parametry wody oraz lekkie podniesienie poziomu CO₂ do ok 30mg/litr (obniży to lekko pH) powinno zachamować ich rozwój lub nawet zaczną zanikać. Należy również sprawdzić czy nie mamy za mało azotanów. Ich brak spowoduje, ze rośliny nie będą zużywały fosforu przez co stanie się on dostępny dla glonów.

Jeśli mamy zbiornik nienawożony dwutlenkiem węgla to dobrym sposobem jest zaprzestanie podmian wody na czas kuracji oraz przedawkowanie węgla w płynie w postaci preparatów: Flourish Excel lub EasyCarbon. Ryby należy karmić mniejszymi porcjami aby cała porcja była zjadana natychmiast i nie opadała na dno. Zbiornik nie może być przerybiony gdyż będzie stale dostarczał nadmiaru substancji wspomagających rozwój glonów (odchody ryb=fosfor). Jeśli krasnorosty zaatakowały nam żwirek to można wyciągnąć jego część, wygotować i wsypać spowrotem do akwarium. Krasnorosty nie lubią kwaśnej wody (ph poniżej 6,9).

Aby zwyciężyć z tym glonem należy stosować wszystkie wymienione metody naraz. Zaniedbanie czegokolwiek pozwoli krasnorostom przejąć inicjatywę. Poniżej zdjęcia nadesłane przez naszego czytelnika Patryka. Mam nadzieję, że wygra walkę z tymi nieproszonymi gośćmi. Warto przeczytać jeszcze rozdział 5. Profilaktyka i usuwanie glonów, aby poznać dodatkowe metody i techniki w walce z glonami. Jest tam opisany sposób z herbatą bardzo skuteczny w walce z glonami.

4.4. Zielenice

Powodujące zakwit wody, który powstaje głównie przy stosowaniu oświetlenia słonecznego lub zbyt silnego oświetlenia sztucznego. Zakwit wody może powodować zalepianie rybom skrzel oraz zmniejszenie zawartości tlenu w wodzie. Można je usunąć filtrując wodę drobnooczkowymi filtrami. Można też zastosować filtr zewnętrzny z lampą UV, która zabije luźno pływające glony.

Więcej zdjęć znajdziecie odwiedzając link Galeria Zielenic

5. Profilaktyka i usuwanie glonów

Przeciwdziałanie polega na utrzymaniu ilości substancji na odpowiednim poziomie oraz wody w dobrej jakości. Trzeba uważać bezwzględnie na nadmiar związków fosforu sprzyjających rozwojowi glonów. Najlepiej nie dodawać wogóle fosforu z nawozami. To ilość fosforu ogranicza wzrost roślin i glonów. Jego mała ilość ograniczy wzrost roślin, ale też nie pozwoli glonom na rozwój. W wodzie trwa wyścig o fosfor między roślinami a glonami. Wyścig wygrywają rośliny, jednak jak jest go za dużo spowoduje, że glony też będą mogły uzyskać do niego dostęp i się nadmiernie rozwinąć. Należy utrzymywać lekki nadmiar azotanów, potasu i dwutlenku węgla w stosunku do fosforu oraz utrzymywać oświetlenie na poziomie 0,5-0,7 [W/litr]. W zwalczaniu glonów pomagają związki humusowe (które obniżają nieco ph do 6,5-6,9) w formie lignitów (stwardniały węgiel brunatny) umieszczanych na dnie. Dodatkowe nawożenie CO₂ również zakwasza wodę. Z dwutlenkiem węgla nie wolno przesadzić bo pH spadnie za bardzo i zabijemy tym ryby. Bezpieczny poziom to tak do 30mg/Litr.

Kolejnym ciekawym sposobem zastosowania związków humusowych w zmniejszaniu wartości ph jest szyszka olchy czarnej. Z wyszuszonych szyszek olchy czarnej można przygotować wywar (zalać wrzątkiem i trzymać pod przykryciem aż ostygnie) lub stosować jako wkład w filtrze wewnętrznym lub zewnętrznym. Ciężko określić odpowiednią ilość dlatego należy bacznie pilnować wartość pH. Śresnio stosuje się 8-13 szyszek na 100L wody w akwarium.

Kolejnym ciekawym sposobem na obnizenie pH jest wywar z herbaty zwykłej lub zielonej. Aby usunąć glony z roślin poprostu zanurzamy w nim rośliny. Można też dodawać wywaru z herbaty do akwarium w odpowiednich proporcjach. Herbata zawiera taninę, garbniki i humusy, które pomagają w walce z glonami. Wywar z herbaty robimy z 1 łyżki stołowej herbaty zaparzonej w 250ml wody i taką ilość schłodzonego do temperatury pokojowej wywaru wlewamy na każde 100 litrów wody w akwarium. Jak widać glony nie lubią nieskiego pH. Trzeba też uważać na nadmiar fosforanów sprzyjającym wzrostowi glonów (max 0,5mg/litr)

Łatwiej jest zapobiegać niż leczyć. Kupując nowe roślinki do akwarium, należy oczyścić je z glonów, a najlepiej poddać kwarantannie, żeby nie wprowadzić sobie nowego typu glonu.

Istnieją jeszcze metody działania promieniami UV i specjalnymi preparatami na glony (chemia - nie polecam). Jeśli mamy akwarium z samymi rybami, wówczas można zastosować odpowiedni sterylizator UV, który usunie wszystkie glony. Gdy jednak mamy również rośliny, nie wolno stosować tego typu rozwiązania na całym akwarium. Można zastosować specjalne filtry z lampami UV. Woda wpływająca do filtra będzie poddawana działaniu UV niszcząc jądra komórek glonów (ale i zniszczy część mikroelementów). Sposób ten sprawdza się przy zakwicie wody, jednak nie pomoże przy glonach porastających rośliny w akwarium. Dodatkowo jest to niszczenie skutków a nie przyczyny rozrostu glonów. Nie ma potrzeby stosowania chemii na glony, gdyż naturalnymi sposobami możemy się ich pozbyć.

Parametry wody w akwarium - pH, Azotany, Fosfor, itp.

Jakie informacje o parametrach wody akwariowej i ich kontroli znajdziesz na tej stronie?

• 1. Znaczenie tlenu i dwutlenku węgla w Akwarium oraz zmiana ich ilości.

• 1.1. Tlen O2 i jego znaczenie

• 1.2. Dwutlenek węgla CO2 i jego znaczenie

• 2. Parametry wody i sposoby ich modyfikacji

• 2.1. pH wody

• 2.2. Twardość wody

• 3. Inne związki występujące w wodzie, które należy kontrolować

• 3.1. Azotany, azotyny i amoniak

• 3.2. Chlor

• 3.3. Fosforany

• 3.4. Żelazo

• 4. Zestawienie dopuszczalnych stężeń związków w wodzie

1. Znaczenie tlenu i dwutlenku węgla w Akwarium oraz zmiana ich ilości.

Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem wielu związków, w tym gazów znajdujących się w powietrzu: tlenu i dwutlenku węgla.

1.1. Tlen O₂ i jego znaczenie

Zawartość tlenu w wodzie zależy od wielu czynników: od głębokości zbiornika, temperatury wody, obecności roślin i zwierząt. Wody będące w ruchu z reguły są lepiej natlenione niż te stojące. Zależność temperatury od stopnia natlenienia jest odwrotnie proporcjonalna – wraz ze wzrostem temperatury maleje nasycenie wody w tlen. Woda w akwarium natleniana jest przede wszystkim z powietrza. Jeżeli pozostaje ona w bezruchu, natlenione są jedynie jej górne warstwy. Dodatkowym producentem tlenu są hodowane przez nas, zdrowe rośliny. Biorcami tlenu są ryby i inne zwierzęta akwariowe, mikroorganizmy żyjące w wodzie (głównie w podłożu, w filtrze) a w nocy (w ciemności) także rośliny. Stąd konieczność dodatkowego przewietrzania wody nocą (wprawiania wody w ruch). W dobrze natlenionym akwarium następuje tlenowy rozkład zanieczyszczeń organicznych i utlenianie związków organicznych (białek, węglowodanów czy tłuszczów) do prostych związków łatwoprzyswajalnych przez ryby i rośliny. Procesy beztlenowego rozkładu (niedobór tlenu w akwarium) prowadzą do powstawania trujących, szkodliwych dla mieszkańców akwarium substancji (np.: siarkowodór, kwasy organiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne), które są przyczyną m.in. nieprzyjemnego zapachu.

Aby zwiększyć ilosć tlenu w akwarium należy zainstalować dodatkowy filtr lub napowietrzacz, wymienić jej część na świeżą lub wprowadzić więcej roślin do akwarium.

1.2. Dwutlenek węgla CO₂ i jego znaczenie

W ciągu dnia dwutlenek węgla wydalany jest przez ryby i inne zwierzęta wodne, powstaje w procesach rozkładu związków organicznych, a nocą jest dodatkowo wydalany również przez rośliny. Nadmiarom tego gazu w wodzie sprzyja przerybione akwarium, z niewielką ilością roślin, brak przewietrzania i nadmierne nawożenie podłoża. Nadmierna ilość roślin w stosunku do ryb znajdujących się w akwarium też nie jest wskazana – w dzień prowadzi do niedoboru dwutlenku węgla, a w nocy tlenu. Jest również przyczyną biologicznego odwapnienia wód (rośliny czerpią dwutlenek węgla z wodorowęglanów wapnia i węglanów wapnia). Tylko akwarium utrzymujące równowagę biologiczną (ilość ryb w stosunku do roślin, optymalna temperatura, pH, twardość wody, ilość światła, systematyczne czyszczenie i podmienianie wody, odpowiednie filtry i napowietrzacze, luźne podłoże) jest w stanie sprawnie funkcjonować z korzyścią dla naszych rybek i roślin. Trzeba jeszcze wspomnieć, że nadmiar dwutlenku węgla może spowodować obniżenie pH. Jeśli przesadzimy z ilością tego gazu przy dozowaniu do akwarium (powyżej 50mg/Litr) to pH może spaść nam do poziomów gdzie ryby mogą zacząć zdychać. Przytoczę tu kilka przykłądów zależności wielkośći pH od ilośći dwutlenku węgla rozpuszczonej w wodzie:

Twardość węglanowa kH [°dKH]	Ilość dwutlenku węgla w wodzie
	ponad 50mg/Litr
2	pH 6,1
5	pH 6,4
10	pH 6,7
20	pH 6,9

Najbardziej zalecaną dawką dwutlenku węgla jest 20-30mg/Litr i taką trzeba utrzymywać aby zapewnić wzrost roślin. Ważne jest też, żeby ilość oświetlenia była w granicach 0,5W aby rośliny mogły zużyć CO₂ w procesie fotosyntezy.

2. Parametry wody i sposoby ich modyfikacji

2.1. pH wody i kontrola

Rozpuszczone w wodzie związki chemiczne wpływają na jej odczyn, mierzony współczynnikiem pH. W większości przypadków dla ryb odpowiednia woda ma odczyn obojętny, czyli pH=7. Odczyn wody można bardzo dokładnie zmierzyć za pomocą pHmetru (jest to jednak kosztowne urządzenie w zakupie), mniej dokładnie za pomocą wskaźników barwnych w postaci roztworów (np. błękit bromotymolowy – zakres pH 6,2-7,6, czerwień metylowa – zakres pH 4,2-6,3, sposoby jednak mało praktyczne), dostępnymi w sklepach zoologicznych wskaźnikami paskowymi (ich zaletą jest, że oprócz pH wskazują również inne parametry wody, np: poziom dwutlenku węgla, twardość wody, azotyny, azotany i inne) lub papierkami ph (celulozowe, lakmusowe lub inne nasączone barwnikiem). W praktyce częściej zakwaszamy wodę wodociągową (wymagana przy rozmnażaniu niektórych gatunków) niż ją alkalizujemy. Obniżenie pH wody możemy uzyskać poprzez przepuszczanie jej przez filtr wypełniony torfem lub szyszkami olchy (obniżenie ph do 6-6,5, należy pamiętać, że filtrowana woda musi być zmiękczona wcześniej). Oczywiście w sklepach zoologicznych dostępne są również gotowe środki do zakwaszania wody. Aby podnieść pH wody można zastosować gotowe preparaty dostępne w sklepach akwarystycznych lub węglanem sodowym. Aby zmniejszyć pH można wodę zmieszać z wodą destylowaną lub z filtra odwróconej osmozy, która separuje sole z wody dając miękką wodę.

Można też zastosować wyszuszone szyszki olchy czarnej, z których przygotowujemy wywar (zalać wrzątkiem i trzymać pod przykryciem aż ostygnie) lub stosujemy jako wkład w filtrze wewnętrznym lub zewnętrznym. Ciężko określić odpowiednią ilość dlatego należy bacznie pilnować wartość pH. Średnio stosuje się 8-13 szyszek na 100L wody w akwarium.

Nigdy nie zmieniamy parametrów wody jeśli znajdują się w niej ryby. Ważne jest też aby nie przesadzić czyli lepiej zmienić pH za mało niż za duzo. Nagłe zmiany parametrów wody w tym pH mogą zaszkodzić mieszkańcom akwarium dlatego wykonujemy je etapami.

2.2. Twardość wody KH i GH

Jak wiemy twardość węglanową (przemijającą) KH usuwamy poprzez przegotowanie wody. Pozostałe w wodzie m.in. siarczany wapnia i magnezu (twardość nieprzemijająca) możemy usunąć stosując odpowiednie wymieniacze jonowe. Suma obu twardości nazywamy twardością ogólną GH, którą wyrażamy w stopniach niemieckich (1 stopień odpowiada 10 mg tlenku wapnia CaO lub magnezu MgO zawartego w 1 litrze wody).

Skala opisowa dla wody	Twardość ogólna GH [ºniem.]
Bardzo miękka	0-5
Miękka	5-10
Średnio twarda	10-20
Twarda	20-30
Bardzo twarda	powyżej 30

Wymieniacze jonowe (jonity) usuwają sole (kationy i aniony) z wody. W akwarystyce stosowane są kationity (materiał porowaty lub żel ma własności kwasowe, który po aktywowaniu przyjmuje ładunek ujemny i jest zdolny do wiązania kationów, w naszym przypadku wapnia i magnezu). Każdy wymieniacz posiada określoną pojemność jonową (ilość zaabsorbowanych jonów na swojej powierzchni) i po wyczerpaniu należy go zregenerować (kationity regeneruje się roztworem soli kuchennej – NaCl). Wymieniacze pracują skutecznie przy wolnym przepływie wody i muszą stale znajdować się pod wodą. W sklepach zoologicznych dostępne są również gotowe preparaty chemiczne zmiękczające wodę. Twardość wody możemy oznaczyć metodami laboratoryjnymi (metoda wagowa, metoda

Wymieniacze jonowe (jonity) usuwają sole (kationy i aniony) z wody. W akwarystyce stosowane są kationity (materiał porowaty lub żel ma własności kwasowe, który po aktywowaniu przyjmuje ładunek ujemny i jest zdolny do wiązania kationów, w naszym przypadku wapnia i magnezu). Każdy wymieniacz posiada określoną pojemność jonową (ilość zaabsorbowanych jonów na swojej powierzchni) i po wyczerpaniu należy go zregenerować (kationity regeneruje się roztworem soli kuchennej – NaCl). Wymieniacze pracują skutecznie przy wolnym przepływie wody i muszą stale znajdować się pod wodą. W sklepach zoologicznych dostępne są również gotowe preparaty chemiczne zmiękczające wodę. Twardość wody możemy oznaczyć metodami laboratoryjnymi (metoda wagowa, metoda mydlana – Clarka, metody miareczkowania) oraz dostępnymi w sklepach zoologicznych testerami.

3. Inne związki występujące w wodzie, które należy kontrolować

3.1. Azotany, azotyny i amoniak

Są to związki szkodliwe dla ryb, których stężenie należy bezwzględnie kontrolować. Szczególnie niebezpieczne są azotyny i amoniak, które są rozkładane w filtrze przez bakterie nitryfikacyjne do azotanów wykorzystywanych przez rośliny w procesie fotosyntezy. Związki te powstają z resztek jedzenia, obumarłych części roślin oraz są wprowadzane do akwarium wraz z odchodami ryb. Związki amonu powodują zwiększenie się pH. Nadmiar amoniaku może powodować zachamowanie wzrostu roślin.

Nadmiar związków azotu powstaje wskutek przerybienia, nagromadzenia się nadmiaru mułu, odchodów ryb oraz gnijących resztek roślin i jedzenia. Brak regularnych podmian wody w akwarium oraz źle działająca filtracja również wpływają na zwiększenie stężenia związków azotu w wodzie.

Aby temu zapobiec należy regularnie podmieniać część wody (co 2 tygodnie ok 25% wody), karmić ryby mniejszymi porcjami (aby pożywienie nie opadało na dno i nie gniło), regularnie czyścić filtry (najlepiej wraz z podmianą wody -filtr najlepiej płukać w wodzie usuwanej z akwarium aby nie zniszczyć fauny bakteryjnej wspomagającej proces filtracji). Nigdy nie myj filtra w wodzie z kranu) oraz nie przerybiać akwarium (1cm ryby=1 litr wody). Można też wprowadzić więcej roślin, które będą wykorzystywały azotany do fotosyntezy skutecznie redukując ich ilość w wodzie.

3.2. Chlor

Chlor jest związkiem stosowanym przy uzdatnianiu wody wodociągowej (kranówki). Stosuje się go aby zabijał bakterie. Stosuje się go również przy odkażaniu wody w basenach. Jak wiemy nadmiar chloru w basenie może poparzyć skórę ludzką. To samo dzieje się z rybami jak wpuścimy je bezpośrednio do akwarium z wodą nalaną z kranu i nie uzdatnioną (nie odstaną). Ilość chloru można zbadać testerami dostępnymi w sklepach. Aby usunąć go z wody można stosować gotowe preparaty zwane antychlorami lub odstać wodę przez kilka do kilkunastu godzin.

3.3. Fosforany

Powstaje w przerybionych zbiornikach lub przy stosowaniu nawozów z zawartością związków fosforu. Powoduje wzrost ilości glonów w akwarium. Ilość tych związków można sprawdzić za pomocą gotowych zestawów testowych dostępnych w sklepach akwarystycznych. Zwiększyć ich ilość można za pomocą diwodorfosforanu potasu KH₂PO₄ lub intensywnie dokarmiając ryby pokarmami żywymi i mrożonymi. Aby obniżyć jego ilość podmieniamy wodę lub stosujemy azotan potasu KNO₃.

3.4. Żelazo

Zarówno nadmiar jak i niedobór są szkodliwe. Nadmiar szkodzi rybom i niektórym roślinom a niedobór powoduje zółknięcie liści roślin. Aby zwiększyć poziom żelaza w wodzie można zastosować Chelat Fe. Żeby obniżyć jego ilość podmieniamy część wody.

4. Zestawienie dopuszczalnych stężeń związków w wodzie

Ponizej znajduje się zestawienie ilosći dopuszczalnych i niebezpiecznych dla związków opisanych wyżej.

Nazwa	Zalecana ilość [mg/Litr]	Niebezpieczna ilość [mg/Litr]
Dwutlenek węgla CO2	10-15	powyżej 50
Tlen 02	5	poniżej 2
Amoniak NH3	0	powyżej 1
Azotany NO3	5-10	powyżej 50
Azotyny NO2	0	powyżej 0,2
Fosforany PO4	0,5	powyżej 3-4
Żelazo	0,1	powyżej 1,5-2

Regulacja temperatury wody w akwarium

W akwarium utrzymanie stałej temperatury nie dotyczy jedynie wody znajdującej się w nim, ale także podłoża oraz powietrza nad lustrem wody. Ryby wszakże są zwierzętami zmiennocieplnymi (przystosowują się do temperatury otoczenia), ale przekroczenie pewnych granic (optymalnych temperatur) odbija się na ich zdrowiu. Dla ryb ciepłolubnych optymalna temperatura wynosi 22-28ºC, stąd konieczność podgrzewania wody (średnio temperatura pokojowa wynosi 18-21ºC). Dla ryb zimnolubnych (w tym krajowych) optymalna temperatura nie przekracza 20ºC, a w okresie zimowym nie powinna przekraczać 5ºC. Do ogrzewania akwarium stosujemy grzałki.

Dobór odpowiedniej grzałki

Odpowiednią grzałkę do naszego akwarium dobieramy na podstawie parametru grzania, jakim jest jej moc. Na dobór grzałki o właściwej mocy ma wpływ przede wszystkim wielkość zbiornika, ale istotnymi czynnikami są także: zastosowanie lub nie przykrycia akwarium (odpowiednia pokrywa może stanowić doskonałą izolację cieplną), rodzaj ogrzewania pomieszczenia, w którym będzie znajdowało się akwarium (posiadając ciągłe ogrzewanie centralne, tylko nieznacznie dogrzewamy akwarium), zastosowanie lub nie termoregulatora. Dla małych i średnich akwariów (do 80 litrów) przyjmuje się zasadę, że każdy 1 litr wody powinien być ogrzewany 1 W. Dla dużych zbiorników zastosowanie ma przelicznik: na 1 litr wody 0,5 W mocy.

Rodzaje ogrzewania akwarium

• Grzałki bez wbudowanego termostatu – najczęściej grzałki prętowe, trudne do kupienia. Nie poleca się ich jako jedynego elementu grzewczego naszego akwarium (nawet ze względu na ich niski koszt zakupu) – nie są w stanie utrzymać stałej temperatury. Zastosowanie zewnętrznego termoregulatora może oczywiście pomóc, ale za to wzrasta ilość przewodów i wtyczek do podpięcia. Przy ciągłym załączeniu takiej grzałki koszty eksploatacji niewątpliwie wzrastają, dodatkowo sprzęt ulega szybszemu zużyciu.

• Grzałki z wbudowanym termostatem – najczęściej stosowany rodzaj ogrzewania ze względu na przystępną cenę i swoje właściwości (jednolita konstrukcja, możliwość regulacji temperatury – dokładniejsza precyzja i stabilizacji temperatury). Oczywiście taka grzałka nie zapewnia w 100% utrzymania w akwarium stałej temperatury. W głównej mierze zależy to od konstrukcji oraz zastosowanego czujnika temperatury (tańsze modele mogą mierzyć temperaturę termostatu a nie bezpośrednio wody).

• Kable grzejne – silikonowe kable, które służą przede wszystkim do podgrzewania podłoża. Umieszczane w dnie zbiornika dodatkowo powodują swobodną cyrkulację wody w podłożu, co korzystnie wpływa na ukorzenianie się roślin.

Napowietrzanie wody w akwarium - techniki popularnie stosowane

Źródłem tlenu w wodzie jest tlen doprowadzony z powietrza atmosferycznego (proces dyfuzji gazów między ośrodkami woda-powietrze powodujący natlenienie powierzchniowe) oraz procesy fotosyntezy, które zachodzą tylko w obecności światła (przy jego braku rośliny pobierają tlen z wody). Rozpuszczalność tlenu w wodzie zależy od kilku parametrów. Są to:

• stosunek powierzchni zbiornika do całej masy wody w nim zawartej - im większa powierzchnia zwierciadła wody, tym łatwiejsze rozpuszczanie tlenu w wodzie

• stopień wzburzenia warstw powierzchniowych wody - przepływ dynamiczny wody (falowanie, kaskady) zwiększa skuteczność natleniania wody (ułatwia nasycenie tlenem wody w każdym jej punkcie) w porównaniu ze statycznymi zbiornikami

• głębokość zbiornika - w głębokich zbiornikach przy dnie ilość rozpuszczonego tlenu w wodzie jest mniejsza ze względu na zużywanie go przez materię organiczną zalegającą dno

• czas potrzebny na osiągnięcie równowagi między stężeniami tlenu w wodzie a powietrzem atmosferycznym

• temperatura wody - wraz ze wzrostem temperatury wody maleje rozpuszczalność tlenu w wodzie oraz w wyższych temperaturach zwiększa się szybkość procesów biochemicznych zużywających tlen

• ciśnienie otoczenia - spadek ciśnienia przyczynia się do zmniejszania rozpuszczalności tlenu w wodzie

• natężenie fotosyntezy - jest sciśle zależne od intensywności światła, zawartości dwutlenku węgla w wodzie oraz temperatury wody (w sprzyjających warunkach stężenie rozpuszczonego tlenu w wodzie może wzrosnąć o około 1 mg/l)

• zasolenie zbiornika - wzrost zasolenia zbiornika powoduje, że rozpuszczalność tlenu maleje

• substancje zalegające w powierzchniowych warstwach wody skutecznie hamujące procesy wymiany gazów pomiędzy dwoma ośrodkami woda-powietrze - np. oleje, błona białkowa

Jeżeli tlen rozpuszczony w wodzie znajduje się w równowadze z tlenem występującym w atmosferze mówimy o stuprocentowym nasyceniu wody tlenem. Należy także pamiętać, że układ woda-powietrze zawsze dąży do równowagi zawartości rozpuszczonego tlenu w wyniku jego zużycia i dostarczania.

O deficycie tlenu mówimy wówczas, gdy istnieje różnica między stężeniem tlenu w stanie nasycenia w danych warunkach (przy tej samej temperaturze i ciśnieniu), a jego rzeczywistą zawartością w wodzie.

O przesyceniu wody tlenem i innymi gazami mówimy, gdy stężenie rozpuszczonego tlenu w wodzie jest większe niż w atmosferze (przy takiej samej temperaturze i ciśnieniu). Zjawisku temu sprzyja gwałtowny wzrost temperatury lub spadek ciśnienia oraz wzmożone procesy fotosyntezy. Jego skutkiem jest choroba gazowa (bąbelkowa) ryb - przesycenie wody już o 30% powoduje ich śnięcie.

Skutki niedotlenienia zbiorników powodują:

• choroby ryb i innych organizmów

• zakwit glonów (głównie sinic)

• obumieranie roślinności na skutek wzrostu makroelementów i mikroelementów

• wzmożenie procesów denitryfikacji, amonifikacji (na skutek tworzenia warunków beztlenowych w martwej materii organicznej zalegającej dno)

Dodatkowe napowietrzanie w akwarium stosujemy, gdy zaobserwujemy, że nasze ryby przebywają większość czasu bezpośrednio pod zwierciadłem wody i wyeliminowaliśmy inne możliwe przyczyny tego stanu oraz w przypadkach sporej obsady w stosunku do niewielkiej ilości roślin.

Ogólnie mówiąc napowietrzanie dodatkowymi urządzeniami akwarystycznymi jest to sztucznie wywołany proces, który ma na celu wprowadzenie tlenu do cieczy oraz wyrównanie jego stężenia w każdym punkcie. Dodatkowo wprowadzony tlen przyczynia się do usunięcia niepożądanych gazów z wody (np. tlenek węgla) oraz bierze udział w częściowym utlenianiu zanieczyszczeń.

Na efektywność przewietrzania wody wpływają:

• temperatura wody - ze wzrostem temperatury maleje rozpuszczalność tlenu w wodzie

• wielkość pęcherzyków powietrza - im większe, tym ilość dostarczanego tlenu maleje i gorsze jest jego wykorzystanie

• ruch wody - wymusza dłuższą drogę pęcherzyka oraz wyrównuje stężenie tlenu w każdym punkcie zbiornika

• długość drogi pęcherzyka - im jest większa, tym jest więcej czasu, aby tlen przenikł do wody

• przepuszczalność warstwy powierzchniowej - jeżeli jest zablokowana (np. wystąpieniem błony białkowej), to przenikanie tlenu jest znacznie ograniczone

W akwarium dodatkowe napowietrzanie odbywa się przez użycie:

• dodatkowych roślin (napowietrzanie naturalne)

• filtrów z funkcją dodatkowego napowietrzania lub przez odpowiednie ustawienie jego wylotu

• deszczownicy (służy głównie do wzburzania powierzchni wody)

• pompki membranowej (brzęczyka) - pompy tłoczącej powietrze za pomocą membrany

• pompki tłokowej - powietrze pompowane jest przez poruszający się tłok w cylindrze

• turbiny napowietrzającej - powietrze pompowane jest za pomocą wirnika

• kostki lub kurtyny napowietrzającej - elementy dodatkowe, które rozbijają doprowadzony strumień powietrza

Przy wyborze sprzętu powinniśmy zwrócić uwagę na  następujące parametry:

• wydajność [l powietrza/h]

• moc [W]

• maksymalna wysokość podnoszenia [m]

• maksymalna pojemność zbiornika, jaką może obsłużyć [l]

• możliwość regulacji wydajności

• liczba wylotów powietrza

• liczba membran

Filtrowanie wody akwariowej

W środowisku naturalnym wody ulegają samooczyszczaniu. W akwarium tej zdolności praktycznie nie posiadają.

Metody filtrowania wody akwariowej

Systematyczne podmiany wody

Metoda jest skuteczna przy regularnym, przynajmniej raz na dwa tygodnie wymienianiu 25% wody połączona z odmulaniem dna.

Filtry mechaniczne

Zatrzymują na swej powierzchni większe części unoszone przez wodę. Materiałem filtrującym może być gąbka wata gaza. Filtr taki posiada dodatkową zaletę, bowiem wprowadza wodę w ruch z jednoczesnym jej natlenianiem.

Podstawowym parametrem filtrów mechanicznych jest ich wydajność czyli ilość litrów wody filtrowanej w jednostce czasu (zazwyczaj godzina [h]). Poniższa tabela przedstawia dla zależność wydajności jaką powinien spełniać filtr przy zadanej wielkości akwarium (wartości przybliżone):

Wielkość akwarium [Litrów]	wydajność filtra [Litrów/h]
40	200
60	250
100	380
100	450
150	700
200	850
250	1000

Filtr biologiczny

Zatrzymuje różne (w tym organiczne) zanieczyszczenia, które rozkładane są przez wytworzoną na jego powierzchni florę bakteryjną. Od ilości tlenu przepływającego przez filtr decyduje stopień rozkładu związków organicznych. Masa filtracyjna składa się z dwóch części. Pierwszą (wlotową) stanowi materiał filtracyjny jak w filtrach mechanicznych, drugą stanowi drobny żwirek (to tutaj rozwinie się flora bakteryjna). Pierwszą warstwę filtracyjną należy dość często wymieniać (czyścić), drugą znacznie rzadziej (a przynajmniej nie całą za jednym razem). Ponieważ bakterie żerujące na gąbkach filtra zużywają tlen konieczne jest wprawianie jej dodatkowo w ruch. Objętość masy filtracyjnej powinna wynosić minimum 1 litr na 100 litrów wody w akwarium.

SUMP - filtr zewnętrzny

Co kryje się pod tym magicznym słowek sump? Jest to filtr zewnętrzny znajdujący się zazwyczaj pod akwarium, który posiada kilka warstw i przegród filtracyjnych. Można w nim bardzo dobrze napowietrzyć wodę za pomocą deszczownicy. Przeważnie stosuje się do jego budowy mniejsze akwarium, montuje poprzeczne szyby tak aby woda przepływała raz górą raz dołem. Poszczególne segmenty wypełnić można różnymi wkładami filtracyjnumi. Woda z właściwego akwarium wlatuje do tego filtra, tam po przejściu filtracji zawracana jest do zbiornika właściwego za pomocą pompy. Trzeba pamiętać, aby przepływ wody przez sumpa był ciagły. Obok przedstawiam schemat działania takiego sumpa.

Filtr chemiczny

Materiał filtracyjny wiąże pewne związki chemiczne wydzielając inne. Poniżej przedstawię najpopularniejsze rodzaje filtrów i do czego są stosowane.

• Filtr z węglem aktywowanym zwany filtrem węglowym - jest najpowszechniejszym przykładem filtru chemicznego. Wiąże on na swojej powierzchni m.in. chlor, metan, białka, kwasy organiczne, barwniki jednak nie uwalnia wody od amoniaku ani azotynów. Dobrze spisuje się przy usuwaniu leków lub środków chemicznych stosowanych przy leczeniu itp. Głównie stosuje się wkłady z węgla aktywnego w innych typach filtrów. Idealne rozwiązanie do akwariów tarliskowych lub z narybkiem. Trwałość takiego wkładu to około 1 miesiąc i nie ma możliwości jego regeneracji. Trzeba ostrożnie stosować ten rodzaj filtracji, gdyż usuwa niektóre elementy pokarmowe potrzebne roślinom.

• Filtr torfowy, który zatrzymuje różne związki chemiczne a dodatkowo wydziela kwaśne związki humusowe (przez co obniża jej pH) oraz wzbogaca wodę w garbniki. Dodatkowo oczyszcza wodę z zawiesiny. Wymaga ciągłej pracy - przestoje są niewskazane. Najlepszy jest torf włóknisty (nie brudzi wody) z niskim pH i brakiem nawozów. Rozruch filtru najlepiej wykonać poza akwarium do czasu aż woda wypływająca z filtra będzie klarowna. Bakterie w takim filtrze powinny rozwinąć się po około dwóch tygodniach. Należy go okresowo wymieniać gdyż traci swoje własności.

Jakie filtry do akwarium znajdziemy na rynku?

• Filtry zewnętrzne

• Filtry wewnętrzne

• Kaskady

• Filtry wykorzystujące zjawisko odwróconej osmozy RO

• Filtry UV

• Filtry podżwirowe

Poniżej przedstawione jest nowatorskie rozwiązanie filtrowania wody polegające na ciągłym dopływie świeżej wody z rurociągu poddanej filtracji, oraz ciągłym odpływie zużytej wody do kanalizacji. Polecam obejrzenie go bo naprawdę warto.

Ryby Akwariowe

Budowa i biologia ryb akwariowych

Budowa zewnętrzna ryb

• Głowa

• Pokrywa skrzelowa

• Tułw

• Płetwy – grzbietowa, tłuszczowa, ogonowa, odbytowa, brzuszna, piersiowa

• Ogon

Na głowie ryby znajdują się stosunkowo duże oczy. Ryby są krótkowidzami. Obok oczu znajdują się nozdrza do wyczuwania zapachów. Głowę ogranicza od tyłu pokrywa skrzelowa (głowa z tułowiem połączona jest nieruchomo). Najczęściej tułów ryby pokrywa skóra zaopatrzona w gruczoły śluzowe (śluz pełni funkcję ochronną oraz zmniejsza tarcie podczas pływania) i łuski (rzadziej zdarzają się również płytki kostne lub sama skóra). Wzdłuż tułowia ryby przebiega linia naboczna, którą wyczuwa ona ruchy wody. Płetwy – tkanka skórzasta rozpięta na promieniach kostnych – ułatwiają poruszanie, sterują ciałem i utrzymują równowagę ryby. Rozróżnia się płetwy parzyste (piersiowe i brzuszne) oraz nieparzyste (grzbietowa, ogonowa, odbytowa). Płetwa tłuszczowa występuje tylko u niektórych gatunków i jest zwykle pozbawiona promieni. Ogon ryby jest jej głównym sterem i napędem.

Anatomia ryb

Nawet, jeżeli posiadamy ryby, których nazwy czy pochodzenia nie znamy, to budowa zewnętrzna ich ciała może nam dostarczyć wielu wskazówek.

Ryby ze strumieni lub potoków

• wydłużone ciało

• słabo rozwinięte płetwy.

Ryby z wód stojących

• mocno rozwinięte płetwy,

• wysokie ciało.

Ryby przebywające w pobliżu dna

• odstające na boki płetwy piersiowe i brzuszne,

• dolne ustawienie pyska (pobieranie pokarmu z dna zbiornika),

• wąsiki służące do poszukiwania pokarmu.

Ryby przebywające blisko powierzchni wody

• spłaszczony grzbiet,

• górne ustawienie pyska (pobieranie pokarmu z powierzchni wody).

Układ oddechowy

Ryby oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie. Woda przepływa kolejno przez otwór gębowy, skrzela, w których następuje wymiana gazowa i wypływa pod pokrywami skrzelowymi. Niektóre ryby potrzebują więcej tlenu niż zawiera go woda, dlatego są przystosowane do oddychania powietrzem atmosferycznym. Do tego celu służą: pęcherz pławny (stopień jego wypełnienia odpowiada również za pływanie ryby na odpowiedniej głębokości), ukrwiony odcinek tylnej części jelita, narząd zwany labiryntem, silnie unaczynione ściany jamy gębowej, narząd nadskrzelowy lub narząd błędnikowy.

Układ rozrodczy

Dojrzałość płciowa ryby jest cechą gatunkową, ale życie w sztucznych warunkach może mieć znaczący wpływ na jej uzyskanie. Gotowość do tarła jest sygnalizowana przez ryby: zmiana ubarwienia (jaskrawe kolory), zmiana zachowania (niespokojne, wojownicze wobec innych ryb). W okresie tarła u większości samic pojawia się tzw. brodawka płciowa. Przeważnie występuje zapłodnienie zewnętrzne (ryby jajorodne) – samiec wabi samicę do tarliska (miejsca składania ikry), gdzie polewa tzw. mleczem (plemnikami) jaja złożone przez samicę. Podczas zapłodnienia wewnętrznego (ryby jajożyworodne) samiec wprowadza do dróg rodnych samicy męski narząd kopulacyjny. Po odpowiednim czasie dojrzałe jaja wydostają się do wody, a z nich natychmiast wylęgają się samodzielne młode. Liczba i czas składania jaj jest różny dla poszczególnych gatunków.

Wyróżniamy następujące stadia rozwoju zapłodnionego jaja:

• okres zarodkowy – okres do momentu wchłonięcia woreczka żółtkowego, z którego czerpane jest pożywienie,

• okres larwalny – pęcherz pławny ulega wypełnieniu powietrzem, młody osobnik samodzielnie już pływa i żeruje (takie rybki musimy już karmić),

• stadium narybku (okres młodzieńczy) – narządy są już ostatecznie ukształtowane.

Właściwy wybór ryb do akwarium

Na co zwrócić uwagę przy zakupie ryb akwariowych

Przed zakupem ryb

Przed zakupem nowych rybek akwariowych w sklepie zoologicznym należy zapoznać się z podstawowymi chorobami, na które mogą one zapadać. Jest to istotna wiedza dla początkujących akwarystów, gdyż nie mogą oni jedynie polegać na uczciwości sprzedawców. A nie ma nic gorszego, jak zakup chorej ryby, która w krótkim czasie może przyczynić się do wymarcia naszego akwarium. Należy kupować jedynie zdrowe ryby, ale najlepiej jest się kierować zasadą (tak samo jak w przypadku kierowania pojazdem) ograniczonego zaufania do sprzedawcy.

Gatunki stadne a dobór par

Jeżeli kupujemy gatunki stadne, należy nabyć przynajmniej kilkanaście sztuk z danego gatunku, pamiętając jednak o przewadze samic nad samcami. W przypadku kupowania ryb żyjących w parach najlepiej, jak wybierzemy samca i samicę już dobranych (jednak nie jest to łatwe zadanie).

Przerybienie akwarium

Nie przesadzamy z zakupem ryb, żeby nie „przerybić” naszego akwarium – ryby powinny w nim swobodnie pływać, powinny mieć też odpowiednią ilość kryjówek. Ogólnie przyjmuje się, że na jedną dorosłą, średniej wielkości rybę powinno przypadać sześć litrów wody. Lub inaczej – na 1 centymetr długości ryby 1 litr wody. Musimy pamiętać że elementy dekoracyjne zabjmują sporo miejsca w akwarium dlatego przy tych kalkulacjach trzeba odjąć litraż zajmowany przez te elementy.

Wymagania ryb muszą być spełnione w naszym akwarium

Wybierając ryby do naszego akwarium zawsze kierujemy się ich wymaganiami (pH, twardość, temperatura, rodzaj wody i inne), sposobem rozmnażania i zachowania (agresywne, spokojne).

Gatunki ryb dla początkującego akwarysty

Są to gatunki ryb, które nie mają większych wymagań oraz łatwo się rozmnażają. Należą do nich:

• Gupik - Pawie oczko

• Drobniczka

• Zmienniak Plamisty

• Zmienniak Wielobarwny

• Mieczyk Hellera

• Szczupienczyk Dageta

• Szczupienczyk Playfaira

Z pielęgnicowatych warte polecenia dla początkujących akwarystów jest:

• Akara z Maroni

• Pielegniczka Agassiza

• Księżniczka Burundi

W hodowli mało kłopotliwe są także:

• Prętnik Karłowaty

• Gurami Dwuplamy

• Gurami Mozaikowy

• Bystrzyk Czerwony

• Zwinnik Latarnik

• Kardynalek Chiński

• Kirysek Pstry

• Kiryśnik Czarnoplamy

• Zwinnik Ogonopręgi

• Danio Niebiańskie

Jak transportować ryby

Metody transportu ryb akwariowych

• Podczas dłuższego transportu większej ilości ryb bardziej potrzebne jest im powietrze niż woda (w transportowanym woreczku powinno być więcej powietrza niż wody). Dlatego zaleca się ich rozdzielenie na większą liczbę opakowań.

• Zanim wpuścimy rybki do akwarium należy umieścić woreczek z nimi na lustrze wody w celu wyrównania temperatur – adaptacja termiczna (powinien on znajdować się w takiej pozycji około 15-20 minut).

• Następnie odlewamy z worka około 1/3 ilości wody i uzupełniamy ją wodą z akwarium – adaptacja chemiczna. Zabieg ten po 15 minutach można powtórzyć.

• Wody użytej do transportu ryb nie należy wlewać do akwarium. Ryby przekładamy za pomocą siatki (uważając, aby ich nie okaleczyć).

• Ryby wpuszczamy do akwarium po spełnieniu wszystkich zasad przygotowania wody do akwarium.

Sposoby żywienie ryb akwariowych

Od prawidłowego żywienia ryb akwariowych zależy ich szybki wzrost, prawidłowy rozwój, ilość energii potrzebna do wykonywania czynności życiowych, naturalne ubarwienie oraz przystępowanie do tarła. Odpowiednio zbilansowana dieta, która przyswajana jest przez przewód pokarmowy (pod względem ilości białka, tłuszczów, węglowodanów, soli mineralnych oraz witamin) jest tak samo potrzebna organizmom wodnym jak człowiekowi.

1. Wpływ odpowiedniej diety na rozwój ryb akwariowych

• Białka: odpowiadają za tworzenie nieodzownych dla życia ryb hormonów oraz enzymów, stanowią budulec ich organizmów. Najbardziej odpowiednie jest białko rybie, nieco gorsze krewetek, raków i ślimaków. Białko ssaków jest najmniej wskazane (jeżeli już będziemy je stosować, to zalecane jest bardziej białko wołowe niż wieprzowe). Białko roślinne są w stanie przyswoić tylko nieliczne gatunki ryb.

• Tłuszcze: dostarczają organizmowi ryby energii. W większej ilości podajemy je rybom młodym, natomiast ograniczamy je do minimum dla ryb starszych. Przekarmianie ryb tłuszczami powoduje ich otyłość, zwiększa wrażliwość na choroby i hamuje ich gotowość do tarła. Tłuszcze powinny stanowić tylko kilka procent masy pokarmowej.

• Węglowodany: również dostarczają energii rybom i podobnie jak w przypadku tłuszczów ich nadmierne stosowanie w pożywieniu dla ryb nie jest wskazane. Ich zawartość w całkowitej masie pokarmowej nie powinna przekraczać 40 procent, przy czym im ryby starsze, tym bardziej ograniczamy cukry w ich diecie.

• Sole mineralne (w tym pierwiastki śladowe): odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie enzymów oraz komórek, prawidłową budowę szkieletu (fosfor, wapń) czy równowagę elektrolityczną całego organizmu ryby.

• Witaminy: regulują procesy przemiany materii u ryb. Preparaty witaminowe, które stosujemy należ przechowywać w szczelnie zamkniętych, oryginalnych opakowaniach, w chłodnym miejscu. Nie należy przesadzać w stosowaniu takich preparatów, ponieważ nadmiar witamin szkodzi rybom (człowiekowi zresztą również). Powinno się je używać przede wszystkim w okresie rozrodu, w czasie zimy oraz, gdy ryby chorują.

• Chityna oraz celuloza: są to składniki, które ryby nie przyswajają bezpośrednio z przewodu pokarmowego. Celulozę zawierają pokarmy roślinne natomiast chityna tworzy osłonki rozwielitek. Związki te regulują czynności przewodu pokarmowego ryb, nie dopuszczają do niestrawności oraz zaparć.

2. Podział ryb ze względu na sposób zdobywania pokarmu

• Mięsożerne

• Roślinożerne

• Wszystkożerne

3. Charakterystyka poszczególnych naturalnych pokarmów dla ryb akwariowych

• Rozwielitki z rodzaju Daphnia – to drobne skorupiaki zamieszkujące wody stojące i płynące w okresie wiosny, lata i jesieni. Ich rozmiar (w zależności od gatunku) może sięgać około 0,5 cm. Są przezroczyste i różnie zabarwione. Rozmnażają się szybko – składają niezapłodnione jaja, z których wylęgają się samice (dojrzałość płciową osiągają po kilku dniach), samce wylęgają się dopiero jesienią. Zapłodnione wówczas jaja przeżywają do wiosny. Rozwielitki do doskonały pokarm dla ryb nawet, gdy stosowany jest jako jedyny. Można je pozyskać w stawach bez ryb, ponieważ przenoszą choroby ryb. Jeśli zbierane będą do słoika, należy pamiętać, że w dużym zagęszczeniu będzie brakowało im tlenu. Przez kilka do kilkunastu dni można je przetrzymywać w płaskich naczyniach wypełnionych wodą, w chłodnym miejscu (pamiętając o codziennym usuwaniu martwych osobników).

• Oczliki z rodzaju Cyclops – są to małe (do 2 mm), szare/szarozielone skorupiaki. Mają mniejszą wartość pokarmową niż rozwielitki, lecz są bardziej kaloryczne (zawierają więcej tłuszczu). Należy jednak uwzględnić fakt, że oczliki kaleczą narybek. Pozyskujemy je tylko ze stawów bezrybnych – tak jak rozwielitki przenoszą choroby. Przechowuje się je w płaskich naczyniach z wodą do kilkunastu dni (usuwając martwe osobniki codziennie). Można je mrozić.

• Kiełż zdrojowy i ośliczka pospolita – to większe skorupiaki – do 20 mm. Stanowią cenne, wysokobiałkowe pożywienie. Ośliczki występują w stawach (łowi się je przepłukując dno zbiornika), kiełże natomiast w czystych potokach górskich (można je znaleźć pod kamieniami). Przechowuje się je w płaskich naczyniach z chłodną wodą lub ułożone warstwami w naczyniu w chłodziarce.

• Larwy komara – znaleźć je można w leśnych kałużach, rowach i innych płytkich oczkach wodnych tuż pod powierzchnią (spłoszone uciekają w głąb wody). Łowić należy je szybkim ruchem siatki. Przechowuje się je w płaskich naczyniach z wodą przykrytych gazą (larwy szybko przekształcają się w komary). Można je również mrozić.

• Larwy ochotek z rodzaju Chironomus – są czerwonego koloru i osiągają 15 mm długości. Można je znaleźć w zbiornikach zamulonych z dużą zawartością substancji organicznych (pozyskujemy je przepłukując taki muł). Są one bogate w białko, ale zawierają również substancje toksyczne, dlatego przed podaniem rybom musimy je trzymać w czystej wodzie. Larwy przechowuje się jak rozwielitki.

• Muszka owocowa – nadaje się do żywienia ryb, które w warunkach naturalnych łowią owady spadające na powierzchnię wody. Hodowla tych owadów jest bardzo prosta (słoik, do którego zwabimy muszki – owocowa lub warzywna papka na jego dnie – przykrywamy gazą i czekamy, aż muszki się rozmnożą).

• Rureczniki z rodzaju Tubifex – jest to żywy pokarm, który bez problemu można nabyć w sklepach zoologicznych. Zawiera on dużo tłuszczu, przez co jest polecany dla młodych, szybkorosnących ryb. W warunkach naturalnych rureczniki żyją w zamulonych zbiornikach, dorastają do długości 5 cm. Można je przechowywać w płytkim naczyniu, w którym zmieniana jest codziennie woda lub przez które stale przepływa woda.

• Doniczkowce z rodzaju Enchytreus – to białawe, dorastające do 3 cm, bogate w tłuszcz pierścienice. Można je znaleźć m.in. w doniczkach (odżywiają się resztkami roślin). Co do wartości odżywczych jest ona podobna, jak w przypadku rureczników.

Zebrany pokarm możemy przechowywać jako świeży lub jako mrożony. W temperaturze poniżej 20° C pokarm dla ryb można mrozić nawet do roku czasu nie tracąc jednocześnie jego wartości odżywczych. Należy jednak pamiętać, że raz rozmrożony musi być zużyty do 2 dni (nie wolno ponownie zamrażać takiego pokarmu). Przed zamrożeniem warto taki pokarm odsączyć - na bibule lub innym chłonnym materiale - z wody.

4. Karmienie narybku

Oczywiście na rynku jest mnóstwo gotowych produktów przeznaczonych do karmienia narybku. Jednak można również samemu sporządzić taki pokarm, co z pewnością nie należy do zadań łatwych. Przede wszystkim należy pamiętać, że pokarm musi być dostosowany do wielkości otworu gębowego młodych ryb. Dla większości gatunków w pierwszych dniach po rozpoczęciu żerowania podaje się pokarm pyłowy. Obejmuje on wrotki, larwy oczlików z rodzaju Cyclops, Diaptomus, najmłodsze rozwielitki oraz larwy solowca (żyje w śródlądowych wodach o dużym zasoleniu). Pokarm taki odławia się gęstą siatką z bezrybnych stawów. Najmniejszym gatunkom ryb można podawać pokarm złożony z pierwotniaków takich, jak: pantofelek, klejnotka zielona czy węgorki. W tym przypadku nie odławia się tych organizmów, lecz prowadzi jednorodną hodowlę. Odpowiednio większe rybki karmimy większym pożywieniem. Niektórym gatunkom ryb można podawać pokarm suszony (żyworódki z rodzaju Poecilia, liczne gatunki Danio), roztarte gotowane żółtko (np. karasie złote), rozkruszone płatki owsiane (kardynałek, wielkopłetw wspaniały czy gatunki z rodzaju Trichogaster), glony (jordanelka florydzka, piękniczkowate). Pokarm tego rodzaju stosujemy oczywiście z umiarem.

5. Higiena odżywiania ryb

• ryby młode, szybko rosnące karmimy do trzech razy dziennie w takiej ilości, aby pokarm został od razu spożyty,

• ryby starsze karmimy tylko raz dziennie w takiej ilości, aby pokarm został od razu spożyty,

• raz w tygodniu można zrobić dzień przerwy w żywieniu (oczywiście nie w przypadku narybku),

• wskazane jest podawanie rybom żywego planktonu (wysoka wartość odżywcza, poruszający się plankton zmusza ryby do pływania),

• pokarm powinien być w miarę urozmaicony.

Choroby ryb akwariowych i ich leczenie

Najlepszym sposobem leczenia wszelkich chorób ryb, tak samo jak i w przypadku ludzi, jest zapobieganie im. Powstawanie chorób u ryb jest zwykle skutkiem zaniedbań, jakich dopuszcza się ich właściciel.

Zapobiegać chorobom ryb to znaczy:

• nie przerybiać zbiornika: zapewniamy odpowiednią ilość wolnej przestrzeni dla każdego podopiecznego;

• dbać o dobrą jakość wody: na jakość wody wpływa jej odpowiedni skład chemiczny (należy go systematycznie kontrolować poprzez zastosowanie odpowiednich zestawów testowych, które wskażą nam zawartość amoniaku, azotynów, azotanów w wodzie oraz jej pH czy twardość) oraz jej czystość (niezbędne są systematyczne podmiany części wody, czyszczenie podłoża ze zgnitych resztek, usuwanie uszkodzonych części roślin);

• utrzymywać odpowiednią temperaturę wody: gwałtowne wahania tego czynnika źle wpływa na większość gatunków ryb;

• dobierać rybki pod względem ich zachowania oraz preferowanych przez nie warunków: usposobienie poszczególnych gatunków znacząco wpływa na samopoczucie pozostałych towarzyszy, poziom ich stresu, możliwość pobierania pokarmu oraz prawidłowy rozwój;

• karmić umiarkowanie urozmaiconym pożywieniem: nie ograniczamy się jedynie do suchego pokarmu, od czasu do czasu zastosujmy żywy czy roślinny;

• nabywać ryby, rośliny czy innych mieszkańców akwarium tylko z pewnych źródeł: większość chorób przenoszonych jest przez nowo nabyte ryby, rośliny, ślimaki, plankton czy nawet pożywienie, którym karmimy podopiecznych (skażone rureczniki, larwy ochotki itp.);

• przeprowadzać kwarantannę dla nowo zakupionych okazów zarówno ryb, jak i roślin, czy innych zwierząt akwariowych: wyłapując zawczasu choroby nowych lokatorów w osobnym akwarium nie narażamy fauny i flory w zbiorniku podstawowym;

• chronić mieszkańców akwarium przed truciznami mogącymi dostać się do wody z zewnątrz: zbiorniki ramowe odpowiednio zabezpieczamy przed dostaniem się do wody trujących składników z ram, kitów, farb, w pomieszczeniu z akwarium nie stosujemy środków owadobójczych, unikamy stosowania jakichkolwiek aerozoli, palenia papierosów oraz kontaktu metalowych przedmiotów z wodą w zbiorniku, trujący jest także świeży cement, którym możemy spajać podwodne groty;

• obserwować podopiecznych i przenosić chorych do oddzielnego zbiornika: wszelkie anormalne zachowania ryb mogą wskazywać na ich zachorowanie, a wcześnie wykryte schorzenie można z powodzeniem wyleczyć w większości przypadków.

Pomimo zachowania wszelkich środków ostrożności może się jednak zdarzyć, że ryby zaczną chorować. Wówczas ważne jest, żeby daną chorobę właściwie zdiagnozować oraz ustalić jej przyczynę. Następnym krokiem powinna być eliminacja problemu i przystąpienie do leczenia odpowiednimi medykamentami lub preparatami.

Pierwsze objawy chorób u ryb

Oczywiście nie sposób opisać wszystkich symptomów chorób tym bardziej, że większość objawów nie jest charakterystyczna dla poszczególnych schorzeń. Jednak można zaobserwować pewne zmiany, które ewidentnie wskazują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego akwarium. Należą do nich:

• zmiana ubarwienia ryb (może być spowodowane nadmiernym oziębieniem lub ogrzaniem wody),

• pokrycie ciała wysypką,

• sklejenie lub postrzępienie płetw,

• zmętnienie lub owrzodzenie skóry,

• wykwity guzkowe lub plamiste,

• zaczerwienienie okolicy odbytu,

• niesymetryczność i wychudzenie ciała,

• wysadzenie gałki ocznej,

• zmiany w zachowaniu: ukrywanie się, nieprzyjmowanie pokarmu (może wskazywać na niestrawność spowodowaną monotonnym pokarmem), chwiejne lub skokowe pływanie, ocieranie się o przedmioty w akwarium (może wskazywać na ospę rybią),

• jeżeli ryby przebywają blisko powierzchni wody, łapczywie połykając powietrze – przyczyną najprawdopodobniej jest niedobór tlenu w wodzie, nagromadzenie w niej dwutlenku węgla lub wzrost stężenia szkodliwych substancji,

• jeżeli ryby przebywają w pobliżu grzałki – temperatura w akwarium jest za niska,

• na schorzenia pęcherza pławnego wskazuje przebywanie w pobliżu dna ryb żyjących pod powierzchnią wody,

• na zakwaszenie (pH<5) lub alkalizację (pH>8) wody wskazują: ryby są podniecone, przebywają blisko powierzchni, próbują wyskoczyć z akwarium, ich skóra ciemnieje i pokrywa się śluzem, gwałtowny skok pH może powodować śmierć ryb,

• puchlinę wodną mogą wskazywać – znaczne pogrubienie ciała, nastroszenie łusek, wysadzenie gałek ocznych.

Szybka diagnoza choroby

Pomocne w diagnozowaniu poszczególnych objawów oraz ustaleniu ich przyczyn niech będzie poniższe zestawienie. Klikając na konkretną chorobę w tabeli uzyskasz więcej informacji o niej włączając sposoby leczenia.

Poniższe zestawienie zostało podzielona na kilka grup:

- Oczy
- Skóra
- Skrzela
- Płetwy
- Odchody i okolice odbytu
- Zamiana wyglądu (rozdęcie, chudniecie, skrzywienie)
- Zachowanie i dziwne pływanie

 

Objawy	Możliwa przyczyna/Choroba
Oczy
Wysadzenie gałki ocznej	Wrzody podskórne Spironukleoza - wiciowce Posocznica - Puchlina wodna Mykobakterioza – rybia gruźlica Ichtiosporidioza Głód tlenowy - przyducha
Opuchlizna oczna	Choroba gazowa
Zbielenie lub zmętnienie soczewki oka	Katarakta - ślepota
Skóra
Zmiana ubarwienia ciała	Nieodpowiednia temperatura wody
Blednięcie kolorów	Mykobakterioza – rybia gruźlica Ichtiobodoza - kostioza Pierwotniaki pasożytnicze Mikrosporidioza – choroba neonowa Głód tlenowy - przyducha
Niebiesko-białe zmętnienie skóry	Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucia Choroba kwasowa
Owrzodzenie skóry	Mykobakterioza – rybia gruźlica Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza
Stany zapalne na skórze	Lernaea Flexibakterioza – choroba bawełniana
Postrzępiona skóra	Mykobakterioza – rybia gruźlica Pierwotniaki pasożytnicze
Śluz na skórze	Ichtiobodoza - kostioza Oodinoza – choroba welwetowa Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucia Choroba zasadowa Choroba kwasowa Głód tlenowy - przyducha
Białe smugi wzdłuż kręgosłupa i poniżej płetwy grzbietowej	Plistoforoza
Białe plamy na skórze	Flexibakterioza – choroba bawełniana
Żółtawe kropeczki na ciele o aksamitnym, złotym połysku	Oodinoza – choroba welwetowa
Biało-żółte zgrubienia na ciele o perłowym połysku	Sporoza
Pierzaste kłaczki przypominające watę na skórze	Pleśniawka
Biało-zielone nitki zwisające ze skóry	Lernaea
Pokrycie płetw i ciała białą wysypką	Ichtioftirioza – ospa rybia
Białe kępki wokół pyska	Flexibakterioza – choroba bawełniana
Plamy na głowie	Hexamitoza
Szaro-brunatne narośla na pysku	Wrzody podskórne
Otwarte ubytki na ciele	Dziurawica Hexamitoza
Ciemniejsza pigmentacja ciała	Hexamitoza Ichtiosporidioza
Skrzela
Uszkodzenie skrzeli	Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Szybsze poruszanie pokrywami skrzelowymi	Ichtioftirioza – ospa rybia Oodinoza – choroba welwetowa
Otwarte pokrywy skrzelowe	Posocznica - Puchlina wodna
Szaro-brunatne narośla na pokrywach skrzelowych	Wrzody podskórne
Czerwonawe skrzela	Zatrucie amoniakiem
Zlepienia/zgrubienia końców pokryw skrzelowych	Zatrucia
Płetwy
Biały nalot na brzegach płetw	Martwica płetw
Sklejenie płetw	Pierwotniaki pasożytnicze Oodinoza – choroba welwetowa Nieodpowiednia temperatura wody
Postrzępienie płetw	Mikrosporidioza – choroba neonowa Martwica płetw Ichtiosporidioza Posocznica - Puchlina wodna Urazy Choroba zasadowa
Obumieranie płetw	Martwica płetw
Zanikanie płetwy ogonowej	Martwica płetw Zatrucia Choroba zasadowa
Nastroszone łuski	Zatrucia Mykobakterioza – rybia gruźlica Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza
Wypadanie łusek	Mykobakterioza – rybia gruźlica Flexibakterioza – choroba bawełniana
Odchody i okolice odbytu
Zaczerwienienie okolicy odbytu	Zapalenie przewodu pokarmowego
Białe, nitkowate, ciągnące się odchody	Rozdęcie - Bloat
Białe, kleiste odchody	Spironukleoza - wiciowce
Nitkowate, śluzowate odchody	Kapilarioza Zapalenie przewodu pokarmowego
Krwisty kał	Kapilarioza Zapalenie przewodu pokarmowego
Śladowe ilości wydalanego kału	Zaparcia
białe, galaretowate, pokryte śluzem odchody	Hexamitoza
Zamiana wyglądu (rozdęcie, chudniecie, skrzywienie)
Rozdęcie brzucha	Rozdęcie – Bloat Hexamitoza Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza Spironukleoza - wiciowce Zaparcia Choroba gazowa
Chudnięcie	Mikrosporidioza – choroba neonowa Mykobakterioza – rybia gruźlica Plistoforoza Zapalenie przewodu pokarmowego Kapilarioza
Skrzywienie kręgosłupa	Mikrosporidioza – choroba neonowa Plistoforoza
Skrzywienie linii ciała	Posocznica - Puchlina wodna
Zachowanie i dziwne pływanie
Brak apetytu	Hexamitoza Zapalenie przewodu pokarmowego Mykobakterioza – rybia gruźlica Martwica płetw Ichtiosporidioza Oodinoza – choroba welwetowa Ichtioftirioza – ospa rybia Spironukleoza - wiciowce Posocznica - Puchlina wodna Mikrosporidioza – choroba neonowa Kapilarioza Zaparcia Choroba gazowa Choroba zasadowa Głód tlenowy - przyducha Nieodpowiednia temperatura wody
Apatia	Posocznica - Puchlina wodna Ichtiosporidioza Zapalenie przewodu pokarmowego Zatrucia Choroba gazowa Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Ukrywanie się	Zaparcia Hexamitoza Plistoforoza Ichtiosporidioza
Ocieranie się	Lernaea Ichtioftirioza – ospa rybia Wrzody podskórne Pierwotniaki pasożytnicze
Problemy z oddychaniem	Ichtiobodoza - kostioza Choroby pęcherza pławnego Pierwotniaki pasożytnicze Zatrucie amoniakiem Głód tlenowy - przyducha Nadmiar dwutlenku węgla Nieodpowiednia temperatura wody
Przebywanie tuż pod powierzchnią wody	Zatrucie amoniakiem Zatrucie azotynami/azotanami Głód tlenowy - przyducha Choroba gazowa Choroba kwasowa
Trudności z pływaniem	Posocznica - Puchlina wodna Choroba gazowa
Kołyszące ruchy	Martwica płetw Choroby pęcherza pławnego Zatrucia
Pływanie brzuchem do góry	Choroby pęcherza pławnego
Pływanie głową w dół	Mikrosporidioza – choroba neonowa Choroba zasadowa
Pływanie pod kątem 45°	Plistoforoza
Wyskakiwanie ze zbiornika	Choroba kwasowa Choroba zasadowa
Pływanie skokami nad dnem	Przeziębienie błędnika (labiryntu) Ichtiosporidioza
Przebywanie w pobliżu grzałki	Nieodpowiednia temperatura wody

Dezynfekcja akwarium i roślin

Do dezynfekcji akwarium oraz sprzętu i urządzeń służy formalina, nadmanganian potasu oraz rivanol. Można również zastosować wodę utlenioną. Rośliny akwariowe dezynfekujemy nadmanganianem potasu. Kawałki drewna użyte do dekoracji podłoża gotujemy przez kilka godzin. Siatkę do odławiania chorych ryb należy stale trzymać w nasyconym roztworze soli kuchennej. Po dokonanej dezynfekcji pamiętamy o kilkukrotnym przepłukaniu zbiornika, sprzętu czy urządzeń bieżącą wodą wodociągową.

Rośliny akwariowe

Jak dobierać rośliny do akwarium

Nabywając rośliny akwariowe należy zwrócić uwagę na:

• kondycję roślin – nie kupujemy chorych (dlatego dobrze jest wcześniej zapoznać się z podstawowymi objawami chorych roślin), nie możemy liczyć jedynie na uczciwość sprzedawcy,

• obecność roślin w akwarium jest tak samo ważna jak obecność ryb, dlatego kupując je musimy zwrócić uwagę na ich wymagania pod względem oświetlenia, temperatury czy sposobu sadzenia (pojedynczo, w grupach, w tyle, na środku, z przodu),

• ważnym parametrem w doborze roślin jest ich wysokość, na jaką mogą urosnąć – rośliny wyrastające ponad wodę tracą liście a nawet zamierają.

Gatunki roślin dla początkującego akwarysty

Początkującym akwarystom należy polecić rośliny niezbyt delikatne, o małych wymaganiach i tanie w zakupie. Do tej kategorii należą między innymi:

• Tatarak Trawiasty karłowaty (Acorus gramineus)

• Onowodek Twardolistny (kłączowy) (inaczej aponogeton kłączowy - Aponogeton Rigidifolius)

• Bakopa Karolińska (Bacopa Caroliniana)

• Rogatek Sztywny (Ceratophyllum Demersum)

• Zwartka Wendta (Cryptocoryne Wendtii)

• Żabienica Łamliwa (Echinodorus Parviflorus)

• nadwódka Szerokolistna (Hygrophila Corymbosa)

• Nadwódka Zmienna zwana też Nadwódką Trójkwiatową (Hygrophila Dfformis)

• Stroiczka Kardynalska zwana też Lobelią Czerwoną (Lobelia Cardinalis)

• Wywłócznik Brazylijski (Myriophyllum Aquaticum)

• Wywłócznik Kłosowy (Myriophyllum spicatum)

• Wywłócznik Okółkowy (Myriophyllum verticillatum)

• Wywłócznik Rdzawy (Myriophyllum Tuberculatum)

• Wgłębka Pływająca (Wgłębka Wodna) (Riccia fluitans)

• Nurzaniec Śrubowy (Vallisneria spiralis)

• Nurzaniec Amerykański (Vallisneria americana)

Metody uprawy roślin akwariowych

Tematy dotyczące uprawy roślin

• 1. Zasady sadzenia roślin wodnych

• 2. Wskazówki dotyczące uprawy roślin

• 3. Oświetlenie dobre dla roślin

• 4. Nawożenie CO2

• 4.1. Bimbrownia jako system nawożenia roślin w akwarium.

• 5. Stosowanie nawozów dla roślin

Prawidłowa uprawa roślin wodnych zaczyna się już podczas ich sadzenia w naszym akwarium. Przed przystąpieniem do sadzenia powinniśmy się zapoznać z wymaganiami danej odmiany: wymaganiami świetlnymi oraz cieplnymi, rozmiarami, na jakie może się rozrosnąć (ze szczególnym uwzględnieniem wysokości), czy wolą rosnąć pojedynczo, czy w grupach i gdzie najkorzystniej będą wyglądały (tył, środek czy może przód zbiornika).

1. Zasady sadzenia roślin wodnych

• należy usunąć stare, powiędłe lub uszkodzone liście i martwe, brunatne korzenie,

• przycinamy czubki korzeni, a zbyt długie skracamy,

• oglądamy i usuwamy jaja ślimaków,

• rośliny możemy sadzić przed lub po częściowym zalaniu akwarium wodą,

• wysokie rośliny sadzimy z tyłu zbiornika, niskie na jego przedzie,

• po wsadzeniu rośliny w dołek jej korzenie nie powinny być zagięte a nasada korzeni powinna być nieco widoczna po przysypaniu podłożem,

• korzenie przykrywamy delikatnie podłożem uważając, aby nie uszkodzić czy uciskać nasady pędu rośliny,

• po posadzeniu roślin należy odczekać do dwóch tygodni w celu sprawdzenia czy rośliny się przyjęły. Następnie wpuszczamy ryby.

2. Wskazówki dotyczące uprawy roślin

Wiadome jest, że podstawowych informacji do prawidłowego hodowania roślin wodnych w akwarium dostarczają nam ich wymagania. Dlatego powinniśmy wiedzieć, na jakim kontynencie występują, w jakiej strefie klimatycznej, w jakich wodach i do jakiej grupy należą (wodnych, błotnych, pływających). Obszar występowania jest wskazówką do długości dnia świetlnego, jakiego wymaga. Przyjęto uważać, że wynosi on 12 godzin dla roślin z równika i wydłuża się wraz ze wzrostem szerokości geograficznej. Strefa klimatyczna jest wskazówką do zastosowania odpowiedniej temperatury. Pamiętamy również, żeby nasze rośliny nie wystawały ponad zwierciadło wody (tracą wówczas podwodne liście) oraz o systematycznym usuwaniu obumarłych ich części.

W warunkach sztucznych rośliny niezwykle rzadko kwitną, stąd rozmnażamy je wegetatywnie (bezpłciowo). Polega to na tworzeniu nowego organizmu roślinnego (potomnego) z części organizmu rodzicielskiego. Możemy tego dokonać na różne sposoby: przez podział kłącza, za pomocą rozłogów, przez wyrastające rozmnóżki, bulwy, odrosty, przez poprzeczny lub wzdłużny podział komórek lub poprzez fragmentację itp. Rośliny adoptują się w ten sposób dzięki swoim zdolnościom do regeneracji.

3. Oświetlenie dobre dla roślin

Jeśli chodzi o hodowlę roślin to nie jest tajemnicą, że najlepsze do prawidłowej fotosyntezy są fale 400-450nm oraz 650-700nm, natomiast mało przydatne są fale z okolic 550nm. Poniższy wykres prezentuje zależność procesu fotosyntezy od długości fali świetlnej:

Ilość takiego światła przy zastosowaniu świetlówek liniowych powinna wynosić w okolicach 0,5W/Litr. Dodatkowo polecam przeczytanie innego artykułu na naszej stronie dotyczącego oświetlenia akwarium. Znajdziecie tam informacje o parametrach oświetlenia, typach świetlówek, rodzajach oświetlenia stosowanego w akwarystyce. Dodatkowo polecam zapoznanie się modelami świetlówek występujących na rynku. Znajdziecie tam większosć popularnych modeli, ich długości, typy (T5, T8 oraz T5 o dłg. T8) oraz ich widma, które pomogą w dokonaniu wyboru odpowiedniej dla Was świetlówki.

4. Nawożenie CO2

Przy zastosowaniu odpowiedniego oświetlenia oraz dostępności substancji pokarmowych dla roślin w postaci odchodów ryb i wydalanego przez nie dwutlenku węgla, może się okazać, że rośliny nadal nie chcę rosnąć. Prawdopodobną przyczyną takiego stanu jest niewystarczająca ilość substancji odżywczych. Szczególnie często zdarza się przy dużej ilości roślin w akwarium. Ryby nie są w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości substancji odżywczych. Wtedy najprostrzym rozwiązaniem jest zastosowanie dodatkowego nawożenia CO₂. Polega to na podłączeniu butli ze sprężonym dwutlenkiem węgla do dyfuzora umieszczonego w akwarium. Należy również zachować pewne proporcje ilośći CO₂, gdyż może się to skończyć tragicznie dla ryb. Przeczytaj artykuł dotyczący Dwutlenku węgla w wodzie akwariowej. Znajdziesz tam informacje o tym jak dwutlenek węgla wpływa na pH wody, oraz jakie ilości są zalecane przy nawożeniu.

4.1. Bimbrownia jako system nawożenia roślin w akwarium.

System nawożenia CO2 można zakupić w sklepie (gotowe butle ze sprężonym gazem) lub wykonać samodzielnie. Wykonane samodzielnie znakomicie spełnią swoje zadanie przy mniejszych zbiornikach. Zawsze mozna zrobić dwie takie stacje aby zasilić większy zbiornik. Budowa "Bimbrowni" - bo taką nosi nazwę domowej roboty system nawożenia dwutlenkiem węgla - jest bardzo prosta. Skłąda się z dwóch plastikowych butelek połączonych wężykami. Ponizej przykład bimbrowni:

Do przygotowania takiej bimbrowni będziemy potrzebowali dwóch butelek (2L i 0,5L) z nakrętkami. W nakrętce dużej butelki robimy otworek na rurkę. Wprowadzamy przez niego rurkę tak aby weszła do butelki na jakiś centymetr (nie może dotykać zacieru). W nakrętce małej butelki robimy dwie dziurki i umieszczamy w nich dwie rurki - jedna to ta, która wychodzi z dużej butelki a druga to ta, która idzie do dyfuzora. Rurka idąca z dużej butelki i wchodząca do małej musi być zanurzona w wodzie jak najniżej. Natomiast rurka wychodząca do dyfuzora powinna być jak najwyżej nie dotykając wody. Rurki w nakrętkach uszczelniamy silikonem aby dwutlenek węgla nam nie uciekał nieszczelnościami (należy dać silikonowi wyschnąć z 24-48h.). Do przygotowania zacieru używamy 10 dekagram drożdży spożywczych, 400g cukru i 1L letniej wody. Rozdrobnione drożdzę rozpuszczamy w wodzie. To samo robimy z cukrem i oba składniki umieszczamy w butelce 2L i zalewamy pozostałą wodą. Tak skonstruowana bimbrownia w krótkim czasie (od 30 min do kilku godzin) zacznie dostarczać dwutlenku węgla. Można zmniejszać lub zmniejszać ilość drożdży co da nam dłuższe działanie o mniejszym natężeniu co2 lub krótsze działanie o silniejszym wydzielaniu CO2. Czas działania wacha się od miesiąca do 6 tygodni.

Zaletami takiej bimbrowni są niskie koszty eksploatacji, natomiast minusem to, że produkcja dwutlenku węgla jest ciągła i należy pilnować aby pH nie spadło za nisko (szczególnie w nocy gdy rośliny również wytwarzają dwutlenek węgla CO₂. Jako dyfuzor można zastosować kostkę napowietrzającą o bardzo drobnej strukturze.

5. Stosowanie nawozów dla roślin

Jeśli mimo dobrego oświetlenia, pH oraz odpowiedniej ilości CO2 nasze roślinki nie rosną może to znaczyć, że brakuje nam mikroelementów takich jak żelazo Fe czy Mangan Mn oraz Wapń Cu. W popularnie dostępnych nawozach dla roślin akwariowych powinny znajdować się wyważone ich ilości. Można również stosować tabletki umieszczane w podłożu w celu wzbogacenia podłoża w składniki mineralne dla roślin.

Choroby roślin akwariowych i ich przyczyny

Przyczyny złej kondycji roślin

• zła pielęgnacja - niewłaściwy skład chemiczny wody, niedobór dwutlenku węgla, niedoświetlenie,

• nadmierny rozwój glonów w akwarium,

• uszkadzanie pędów przez ryby i inne zwierzęta akwariowe,

• drobnoustroje chorobotwórcze.

Niska temperatura podłoża

Powodować może ona wolny wzrost oraz utratę liści roślin w akwarium. Wynika to głównie z braku ruchu wody lub zbyt gwałtownego ruchu wody.

Niewłaściwy skład chemiczny wody

Warunki stworzone w akwarium mogą spowodować utrudnienie pobierania roślinom soli mineralnych z wody – jest to tzw. względny niedobór związków odżywczych. Stan taki prowadzi przede wszystkim do chlorozy – choroby polegającej na pojawianiu się i zaniku chlorofilu. Rośliny stopniowo żółkną na skutek niedoboru magnezu, azotu czy żelaza lub z powodu nadmiaru związków wapnia i fosforu. Niewłaściwy skład chemiczny wody hamuje tempo wzrostu roślin, powoduje karłowacenie i pojawianie się bladych plam na ich liściach. Skuteczną pomocą wówczas może okazać się częściowa wymiana (podmiana) wody w akwarium.

Niedobory dwutlenku węgla

Dwutlenek węgla jest niezmiernie potrzebny roślinom do prawidłowego funkcjonowania (jest on wiązany przez rośliny w procesie fotosyntezy). Jego niedobór prowadzi w konsekwencji do niedoboru tlenu w wodzie oraz hamowania tempa wzrostu roślin czy gnicia ich liści. Przy braku dwutlenku węgla rośliny zaczynają pozyskiwać go z rozpuszczonego w wodzie wodorowęglanu wapnia. Prowadzi to do biologicznego odwapnienia wody i osadzania się twardego, szarego nalotu na szybach, roślinach itp. Przy dalszym niedoborze dwutlenek węgla pozyskiwany jest z węglanu wapnia, co powoduje znaczne podwyższenie pH wody. Sytuacja taka najczęściej występuje, gdy zbiornik obsadzony jest zbyt dużą ilością roślin w stosunku do pływających w nim ryb, intensywnego napowietrzania oraz za dużym nasłonecznieniem.

Niedoświetlenie roślin

Całkowity brak światła powoduje obumieranie roślinności akwarystycznej, natomiast przy słabym oświetleniu są karłowate, pozbawione właściwego kształtu i ubarwienia. Blaszki liściowe są blade i wydłużone (w poszukiwaniu światła). Ważna jest nie tylko ilość światła (sięgająca do dna zbiornika), ale także jego jakość.

Niezmienność warunków hodowli

Rośliny dosyć dobrze się adoptują w środowisku wodnym. Dlatego ważne jest, że jeżeli przyzwyczailiśmy je do pewnych warunków uprawy (niekoniecznie optymalnych) i rozwijają się prawidłowo, to nie powinniśmy tego stanu zmieniać. Po gwałtownych zmianach rośliny mogą się odbarwiać, zrzucać liście, obumierać.

Ślimaki

Przy wszystkich zaletach hodowania ślimaków w akwarium (żywią się martwą organiczną materią, glonami i pozostałościami po karmieniu ryb) musimy uwzględnić fakt, że obgryzają również rośliny akwariowe. W zasadzie wszystkie rodzaje ślimaków połakomią się wcześniej (w skład pożywienia ślimaków wchodzą również rośliny) czy później (z braku innego pożywienia) takim pokarmem. Najbardziej żarłoczna jest błotniarka stawowa. Jeżeli nie chcemy w ogóle w naszym akwarium tych skorupiaków, to po zakupie roślin, należy je dokładnie obejrzeć, czy nie ma na nich młodych osobników lub złożonych jaj. Jednak, jeśli przeoczyliśmy coś, a ślimaki rozmnożyły się niewiarygodnie, można zakupić gotową pułapkę na ślimaki lub stworzyć własną (zawieszamy w wodzie na noc pojemnik z przynętą – ziemniak, płatki owsiane). Można też wpuścić do akwarium przegłodzone bojowniki lub wielkopłetwy.

Ryby

Niekorzystnie na rozwój roślinności wpływa także obecność w akwarium ryb roślinożernych lub rozgrzebujących podłoże. Ochroną przed rybami roślinożernymi mogą być szklane przegrody chroniące florę wodną. Przed rozgrzebywaniem podłoża i naruszaniem systemu korzeniowego roślin ochronią nas kamienie, którymi obłożymy roślinki lub zastosowanie siatki plastikowej o drobnych oczkach.

Glony

Zbytni rozrost glonów w akwarium powoduje, że rośliny otrzymują za mało światła, zużywają przeznaczony dla nich dwutlenek węgla, związki odżywcze. Porastając ich pędy powodują ich gnicie i zamieranie. W każdym rodzaju zbiornika powstają glony: w silnie oświetlonym (glony zielone), w słabiej oświetlonym (sinice) i niedoświetlonym (okrzemki lub krasnorosty). Skuteczne i trwałe uwolnienie się od plagi glonów jest trudne. Mogą nam w tym pomóc: ślimaki, ryby (tzw. glonojady), odpowiednie czyszczenie akwarium lub środki chemiczne.

Zwierzęta w Akwarium

Krewetki w akwarium i informacje o nich

Rodzaje krewetek spotykanych w akwarium

Wyróżniamy krewetki karłowate (np.: Tiger, Bee, Fire Red, Amano), filtrujące oraz wielkoramienne (np.: Ghost). Poniżej wyszczególniono najczęściej spotykane odmiany zamiszkujące akwaria.

Krewetka Filtrująca
Krewetka Ghost
Krewetka Babaulti Green
Krewetka Orange
Krewetka Red Cherry
Krewetka Tiger
Krewetka Amano
Krewetka Red Crystal

Budowa zewnętrzna krewetki

1. Rostrum

2. Karapaks

3. Odwłok, podbrzusze składające się z 6 segmentów

4. Szypułka (peduncle) składająca się z 3 segmentów

5. Styloceryt

6. Antennule

7. Wici (flagella)

8. Skacoferyt

9. Antenna

10. Maksilipedy (maxilliped) - pierwsza i druga para

11. Maksilipedy (maxilliped) - trzecia para

12. Pereopody - 5 par, dwie pierwsze zakończone szczypcami, kolejne pazurami/kolcami

13. Pleopody - 5 przydatków służących do pływania, samica przytrzymuje nimi jaja

14. Endopod - część składowa każdej pleopody

15. Egzopod - część składowa każdej pleopody

16. Uropody - 2 sztuki

17. Telson - przykrycie odbytu

Pozostałe informacje dotyczące krewetek

Przyjęto się uważać, że krewetki są dobrym antidotum na porost glonów i mchów. Owszem do diety tych skorupiaków zalicza się glony, jednak w akwariach borykających się z problemem wszelkich zakwitów w 99% mamy do czynienia z występowaniem amoniaku, azotynów lub azotanów oraz znacznym niedoborem tlenu rozpuszczonego w wodzie (do tego dochodzą oczywiście fosforany). Wszystkie te związki są w nadmiarze zabójcze dla krewetek – dlatego glony zawsze powinny być pod ścisłą kontrolą w zbiornikach, w których trzymamy te małe żyjątka. Powinniśmy też pamiętać, że wymagają krystalicznie czystej wody, bogatej w tlen, wolnej od metali ciężkich (szczególnie miedzi) oraz innych substancji chemicznych. Dla dobrego ich samopoczucia zbiornik musi być gęsto obsadzony roślinami i zawierać powinien liczne kryjówki. Jeżeli decydujemy się na akwarium ogólne z rybami, to nie dobieramy ryb, które mogą zmieścić w swoich pyskach te bezkręgowce (z pewnością skonsumują je) oraz takich, których w warunkach naturalnych pożywienie stanowią skorupiaki (drapieżników). Neonki, mikrorazbory, kiryski oraz otoski wydają się bezpiecznymi współtowarzyszami. Zestresowane krewetki często tracą barwy oraz wyskakują z akwariów, a samice inkubujące pod ogonem jaja mogą je porzucić. Pamiętamy również o filtrach gąbkowych (żeby zapobiec odfiltrowaniu co mniejszych osobników), grzałce i oświetleniu niezbędnych do prawidłowego rozwoju. Krewetki są żyjątkami stadnymi. Pewniej czują się w większej grupie. Przyjęto zasadę, że na każde 5 krewetek (oczywiście karłowatych) powinno przypadać 20 litrów wody.

I jeszcze kilka definicji/określeń, które należałoby krótko wyjaśnić:

• Lnienie – nieodzownym elementem wzrostu krewetek jest zrzucanie przez nie pancerza (zwane wylinką). Krewetki wówczas mogą zachowywać się nieco inaczej niż na co dzień – stają się apatyczne, nie mają apetytu, ukrywają się wśród roślin lub innych elementów dekoracyjnych. Szczęściarze, którym udało się zaobserwować moment pozbywania się starego, „za małego” pancerza, widzieli, jak krewetka w energicznych ruchach zgina się w pół, dotykając praktycznie głową swojego ogona. Po wylince krewetki mają w zwyczaju ukrywać się jeszcze do czasu stwardnienia nowego pancerza, no chyba, że są samicami, które właśnie osiągnęły dojrzałość płciową. Te ostatnie przystępują wówczas niezwłocznie do kopulacji . Porzuconego pancerza nie odławiamy – jest on cennym źródłem wapnia dla krewetek.

• Przeobrażenie zupełne a niezupełne- są to dwa typy metamorfozy skorupiaków, które również dotyczą naszych krewetek. Przeobrażenie niezupełne występuje wówczas, gdy z jaja wylęga się miniaturowa krewetka (rozmiary około milimetra lub dwóch) przypominająca wyglądem swoich rodziców. Przystępuje ona od razu do żerowania, jednak nie jest jeszcze w pełni dojrzała. Jej poszczególne narządy (przede wszystkim płciowe) będą się stopniowo rozwijały podczas kolejnych wylinek. Krewetka taka nie wymaga przenoszenia do słonawej wody – w pełni ukształtuje się w wodzie słodkiej. Przeobrażenie zupełne występuje wówczas, gdy z jaja wylęga się larwa – miniaturowy pływik (o ciele niesegmentowanym, z trzema parami odnóży), który opada na dno, lub wisi pod powierzchnią wody. W zależności od gatunku krewetki, larwy do dalszego rozwoju mogą potrzebować wody zasolonej lub nie oraz przystępują od razu do żerowania (żywią się drobniutkim planktonem oraz materią organiczną). Po przejściu przez kilka etapów larwalnych następuje przeobrażenie w postać dorosłą.

• Grupa serrata – Grupa krewetek pochodzących z Chin o wspólnych cechach morfologicznych. Cechy te zostały zweryfikowane i usystematyzowane przez Y. CAI i N. K. NG, a w roku 1999 opisane i opublikowane w Journal of Natural History (33,1603-1638). Zgodnie z tym opisem cechami charakterystycznymi dla krewetek z tej grupy są:

  • długi styloceryt (łuska wychodząca z boku podstawy pierwszego segmentu antennuli), który wyraźnie wykracza poza pierwszy segment antennuli (segmentów mamy 3),

  • płytki kostne – kolce (tzw. zęby grzbietowe) na górnej części rostrum,

  • endopod pierwszej pleopody u samców ma charakterystyczny, dobrze rozwinięty „wyrostek” (appendix interna),

  • samice składają duże rozmiarowo jaja,

  • okres larwalny w tej grupie jest skrócony.

Do grupy serrata zaliczane są gatunki: Caridina serrata, Caridina cantonensis (od niego pochodzą odmiany barwne Bee, Red Crystal, Tiger), Caridina sphyrapoda, Caridin ananoensis, Caridina apodosis, Caridina yulinica, Caridina wamingensis, Caridina mutata, Caridina trifasciata i inne. Ta przynależność wciąż ulega zmianie, spowodowane jest to ciągłymi badaniami oraz „trendami” naukowców w danym momencie. A jaką wartość mają te informacje dla przeciętnego hodowcy i miłośnika tych skorupiaków? Właściwie żadną. Cechy morfologiczne praktycznie są niewidoczne gołym okiem, natomiast wzajemne krzyżowanie się gatunków z grupy serrata jest nie potwierdzone naukowo („szkodliwe” krzyżowanie się). Dodatkowo dzikie okazy z tej grupy są niedostępne w sklepach, a jedynie selektywnie hodowane odmiany barwne. Moim zdaniem całe zamieszanie dotyczy tego, że wzajemne krzyżowanie się krewetek typu Bee i Tiger powoduje bezpowrotny powrót do form dzikich (niestety nie działa tu zasada łączenia barw), a tego nikt z nas nie chce. Zatem pamiętajmy: nie trzymamy razem krewetek Red Crystal, odmian barwnych Bee i Tiger.

Raki w akwarium i informacje o nich

Rodzaje raków spotykanych w akwarium

Rak Florydzki
Rak Luizjański
Rak Marmurkowy
Rak Niebieski
Rak Patzcuaro

Fakty i mity dotyczące raków

1. Uproszczona budowa zewnętrzna raka
2. Rozmnażanie raków
3. Kanibalizm wśród raków

1. Uproszczona budowa zewnętrzna raka

Ciało raka składa się z dwóch części połączonych ze sobą ruchomo:

• głowotułowia – głowa i tułów stanowią jedną całość i pokryte są grubym, chitynowym pancerzem. Boczne płaty karapaksu tworzą pokrywy jamy skrzelowej. Rak posiada na głowie dwie pary odnóży przekształconych w czułki / wąsy (pokryte drobnymi włoskami stanowią narządy zmysłu dotyku i węchu, tzw. antennule i antenna). W obrębie otworu gębowego znajduje się szereg różnych odnóży służących do podawania pożywienia (tzw. aparat gębowy). Z kolei pod tułowiem znajduje się 5 par odnóży krocznych (pereopody), gdzie pierwsze zakończone są dużymi szczypcami, dwie kolejne małymi kleszczami, a dwie ostatnie kolcami.

• odwłoka – jest to 6 połączonych ze sobą ruchomo elastyczną błoną segmentów, które także przykryte są chitynowym pancerzem (w tej części jest on bardziej miękki). Odwłok zakończony jest ogonem, tzw. telsonem, który otoczony jest dodatkowo uropodami, dwoma po każdej stronie. Ogon służy m.in. do zwinnego poruszania się raków. Pod odwłokiem rak posiada 5 par dość krótkich odnóży odwłokowych, które służą m.in. do wytwarzania prądów wodnych opłukujących nieustannie ich skrzela.

2. Rozmnażanie raków

Raki rozmnażają się w dość specyficzny sposób, a dostępne w internecie dane na ten temat (nie mówię tu o artykułach naukowych) bardziej lub mniej odbiegają od rzeczywistości. Aby zrozumieć ten proces, istotne jest prześledzenie anatomii tych skorupiaków.

I tak samica raka posiada jajniki oraz jajowody, których ujścia znajdują się u nasady 3 pary odnóży krocznych. Jest to narząd parzysty więc ujścia są także dwa, symetrycznie rozmieszczone. Dodatkowo wyposażona jest ona w zbiorniczek nasienny (annulus ventralis), który umiejscowiony jest poniżej ujść jajowodów, między 4 a 5 odnóżami krocznymi. Położony jest on centralnie i jest bardzo dobrze widoczny (m.in. po tym elemencie możemy rozpoznać płeć).

Samiec natomiast posiada jądra i nasieniowody, których ujścia znajdują się u podstawy 5 odnóży krocznych – również parzyście. W przypadku samca jego dwie pierwsze pary odnóży odwłokowych (te drugie są większe, bardziej widoczne) są w taki sposób przekształcone i rozmieszczone (schodzą się do siebie i równolegle biegną w kierunku tułowia i głowy), żeby umożliwić mu przekazywanie samicy spermatoforów. Spermatofory to nic innego jak pakiety plemników samca – galaretowaty płyn nasienny.

Całe zamieszanie dotyczy właśnie tych odnóży i ich funkcji. Zostały one niefortunnie nazwane w literaturze angielskiej „copulatory appendages” lub „copulatory organs”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „przydatki kopulacyjne” lub „organy kopulacyjne”. W polskich źródłach nadano więc im funkcję gonopodium, co jest błędem. Jak wiemy, funkcją gonopodium jest wstrzyknięcie porcji spermy do narządów płciowych samicy, czyli inaczej mówiąc, zapłodnienie wewnętrzne samicy. U raków zapłodnienie następuje zewnętrznie, a odnóżami podawana jest samicy tylko porcja płynu nasiennego, który wypływa z nasieniowodów (a nie z odnóży).

Gdy samiec dojrzał płciowo i jest gotowy do rozmnazania, dość brutalnie przewraca samicę na plecy lub na bok – w taki sposób, że oba skorupiaki stykają się podbrzuszami. Swoimi szczypcami krępuje odnóża samicy. W tym momencie samiec przekazuje samicy pakiety spermy, które przy pomocy wspomnianych wyżej odnóży odwłokowych umieszcza w jej zbiorniku nasiennym. Na tym etapie nie dochodzi jeszcze do zapłodnienia samicy, a jedynie do przekazania niezbędnych do tego plemników. Cały ten proces może trwać nawet kilka godzin. Po fakcie raki rozchodzą się każdy w swoją stronę.

Samica składa jaja w momencie, gdy dojrzeją one w pełni. Wówczas w momencie, gdy przechodzą kolejno w kierunku odwłoka, samica wypuszcza porcjami wcześniej zmagazynowaną spermę i dochodzi do zapłodnienia – zapłodnienie zewnętrzne. Tak więc samiec nie uczestniczy bezpośrednio przy zapładnianiu jajeczek. Samica nieustannie poruszając swoimi odnóżami odwłokowymi wzbudza prąd wodny, którym transportowane są jaja do stworzonego z odwłoka „koszyka”. Jaja mocowane są do odnóży odwłokowych przy pomocy kleistej wydzieliny z gruczołów cementowych. Po złożeniu i zapłodnieniu wszystkich jaj samica najczęściej ukrywa się przez kilka tygodni do czasu wyklucia się młodych, a i później często opiekuje się nimi dalej. W okresie noszenia jaj pod odwłokiem samica najczęściej nie żeruje, a jej odnóża odwłokowe cały czas pracują, również ogon, w celu odpowiedniego ich napowietrzenia. Równocześnie samica skrupulatnie usuwa wszelkie martwe jaja, aby pozostałe nie zepsuły się. Opuszczenie samicy przez młode wiąże się z jej gotowością do kolejnego rozpłodu.

3. Kanibalizm wśród raków

Wzajemne zjadanie się raków jest ich naturalnym instynktem regulowania populacji. W warunkach stabilnego środowiska, dostępnych siedlisk oraz bogactwa pokarmowego następuje szybkie zwiększanie populacji raków. Jednak, gdy któryś z tych czynników jest zachwiany lub niedostępny skorupiaki te zjadają mniejsze i słabsze okazy – przetrwać mogą tylko najsilniejsze osobniki. Jak dobrze wiemy w warunkach akwariowych mamy do czynienia z ograniczoną powierzchnią dostępnych siedlisk, co w przypadku zbyt tłocznego zbiornika (a tak się dzieje po pojawieniu młodych) skutkuje zachowaniem kanibalistycznym.

Ślimaki w akwarium i informacje o nich

Rodzaje ślimaków spotykanych w akwarium

Neritina natalensis sp. zebra
Ślimak Rogaty
Vittina semiconica
Tylomelania
Clea helena
Świderek
Ampularia
Zatoczek

Wszystko o ślimakach, regulowaniu ich populacji

1. Zalety hodowania ślimaków w akwarium
2. Wady hodowania ślimaków w akwarium
3. Sposoby kontrolowania populacji ślimaków w akwarium
4. Usuwanie ślimaków

Ślimaki należą do gromady mięczaków i charakteryzują się bezszkieletową strukturą ciała. Muszla, która służy ślimakom do obrony przed drapieżnikami, jest częścią ich ciała. Ślimaki wodne oddychają przez skrzela i rozmnażają się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo (obojnaczo), składają jaja lub są żyworodne.

W akwarium ślimaki postrzegane są raczej jako szkodniki, ale w zasadzie wszystkie mogą się przyczyniać także do korzystnego wpływu na równowagę biologiczną (jeżeli tylko ich populacja jest ściśle kontrolowana).

1. Zalety hodowania ślimaków w akwarium

• skutecznie usuwają glony zarówno z roślin, szyb czy elementów dekoracyjnych, a przy tym są bardzo delikatne;

• <pożywiają się resztkami pożywienia oraz rozkładającą się materią organiczną – zarówno zwierzęcą, jak i roślinną, co ogranicza w znaczący sposób jej beztlenowy rozkład;

• nie jedzą zdrowych roślin (z wyjątkiem błotniarki stawowej);

• są doskonałym dodatkiem do akwarium tarliskowego – nie jedzą ikry (jedzą tylko zepsute jaja), jednocześnie utrzymują wodę w doskonałej kondycji (np. zatoczki) oraz na ich odchodach rozwijają się pierwotniaki, które stanowią pierwszy pokarm dla narybku (np. ampularia);

• mogą stanowić wskaźnik czystości wody w naszym akwarium (np. świderki);

• są odporne i mają ciekawe zachowania oraz zwyczaje;

• są kolorowym dodatkiem do akwarium.

2. Wady hodowania ślimaków w akwarium

• niekontrolowany rozrost populacji, który wygląda nieestetycznie;

• przepełnienie zbiornika skutkujące w efekcie zakłóceniem równowagi biologicznej;

• możliwość przenoszenia niektórych chorób pasożytniczych, w tym ospę rybią, chorobę welwetową, czy schistosomatozę (która przenosi się także na ludzi).

3. Sposoby kontrolowania populacji ślimaków w akwarium

Z powyższej analizy wynika więc, że ślimaki są pożyteczne. Niezbędne jednak wydaje się wprowadzenie pewnych kroków w celu zrównoważenia ich populacji. Jak tego zatem dokonać? Podstawą jest uświadomienie sobie, że gwałtowny przyrost populacji ślimaków jest zależny od warunków wodnych (mięczaki te preferują alkaliczną i twardszą wodę) oraz dostępnego źródła pożywienia (tylko w niezagrożonym środowisku, obfitym w pożywienie ślimaki przystępują do nieograniczonego rozmnażania). Istnieje kilka sposobów na ograniczanie tej populacji.

Sposoby kontrolowania populacji ślimaków w akwarium

• ograniczenie naturalnego pożywienia ślimaków: nieprzekarmianie ryb (ryby i inne zwierzęta karmimy takimi porcjami, aby zostały całkowicie zjedzone w przeciągu kilku minut), wprowadzenie skuteczniejszej filtracji, stosowanie lub zwiększenie częstotliwości dokonywanych podmian wody, systematyczne czyszczenie akwarium łącznie z podłożem, właściwe uprawianie roślin, niedopuszczanie do przepełniania zbiornika;

• wprowadzenie naturalnych drapieżników: ryb (np. bocja siatkowana, bocja wspaniała, kolcobrzuchy, bocja karłowata, bocja mysia, ryby z rodzaju Leporinus, gurami, bojowniki) lub ślimaków (np. Clea Helena syn. Anentome Helena – trzeba jednak uważać, aby nie wypuszczać tych ślimaków na wolność, gdyż jest to gatunek bardzo wytrzymały i tolerancyjny);

• użycie różnego rodzaju przynęt, gdy populacja ślimaków zbytnio się powiększy: przynętę taką stanowią warzywa np.: sparzone liście sałaty, gotowana marchewka czy cukinia. Przynętę należy wieczorem umieścić stabilnie na dnie akwarium i rano, przed włączeniem oświetlenia, usunąć wraz ze zgromadzonymi ślimakami. Czynność powtarzamy każdego wieczoru, aż sytuacja nie zostanie opanowana;

• stosowanie pułapek: pułapki mogą być wykonane własnoręcznie (np. niewielka butelka plastikowa wypełniona przynętą i zatopiona na dnie) lub kupione w sklepach akwarystycznych;

• hodowanie ślimaków słodkowodnych, które do rozpłodu potrzebują wody słonawej np.: Clithon Corona (ślimak rogaty), Netirina Natalensis sp. Zebra lub Vittina Semiconica.

4. Usuwanie ślimaków

Jeżeli jednak nie chcemy w ogóle mieć do czynienia z jakimikolwiek ślimakami w naszym akwarium, jedynym skutecznym rozwiązaniem wydaje się zapobieganie ich przeniesieniu do niego. W tym celu rośliny poddajemy kwarantannie i/lub dezynfekcji. Dezynfekcji poddawane powinny być także elementy dekoracyjne (zwłaszcza gdy były wcześniej używane) oraz podłoże. Pamiętamy także, aby wody pochodzącej ze sklepu akwarystycznego wraz z nowym nabytkiem, nie dodawać do naszego zbiornika.

Metody dezynfekcji roślin (tutaj należy uwzględnić ich delikatność ), podłoża oraz elementów dekoracyjnych w celu usunięcia ślimaków oraz ich jaj:

• płukanie w roztworze soli akwarystycznej – wszystkie elementy, podłoże oraz rośliny moczymy przez 10 minut w ciepłej, osolonej wodzie, po tym czasie wszystkie elementy należy dokładnie oczyścić z soli przed wprowadzeniem ich do akwarium;

• płukanie w roztworze nadmanganianu potasu – pół łyżki nadmanganianu rozpuszczamy w 4l wody, elementy moczymy przez 5 min, przed wprowadzeniem do akwarium należy je dokładnie wypłukać;

• płukanie w roztworze ałunu potasowego – 2-3 łyżeczki ałunu rozpuszczamy w 1l wody, elementy oraz rośliny moczymy przez 2-3 dni, niezbędne oświetlenie, po tym okresie wszystkie elementy należy bardzo dokładnie wypłukać przed wprowadzeniem ich do akwarium;

• płukanie w roztworze wybielacza (chloru) – metoda ta jest przeznaczona tylko dla pełnoletnich akwarystów po zastosowaniu odpowiednich środków ostrożności (okulary i rękawice ochronne, dobrze wentylowane pomieszczenie), jest to chyba najbardziej radykalny środek, który niestety będzie szkodliwy dla większości roślin, a także i ryb (jeżeli wybielacz nie zostanie całkowicie usunięty), 1 część wybielacza rozprowadzamy w 20 częściach wody, rośliny oraz elementy moczymy tylko przez 5 minut i od razu przekładamy do osobnego naczynia ze świeżą wodą z dodatkiem preparatu do odchlorowania – uzdatniacza wody na minimum 5 minut, następnie należy wszystko dokładnie wypłukać przed wprowadzeniem do akwarium;

• zastosowanie środków chemicznych na ślimaki dostępnych w sklepach akwarystycznych – preparaty te przeważnie zawierają związki miedzi – szkodliwe dla delikatnych roślin i zwierząt oraz związki nadmanganianu potasu, należy je stosować zgodnie z instrukcją na opakowaniu.

Należy jednak pamiętać, że NIGDY nie stosujemy żadnych chemikaliów w naszym głównym zbiorniku, w celu wytępienia ślimaków. Każda chemia dodana do akwarium obniża naturalną odporność ryb, zabije większość delikatnych gatunków zarówno roślin, jak i zwierząt oraz zakłóci równowagę biologiczną (zabita zostanie flora bakteryjna, a zdechłe ślimaki będą źródłem amoniaku w wodzie).

Poskoczek mułowy Periophthalmus Barbarus - środowisko i hodowla

Podstawowe informacje zebrane w tabelce

Gatunek	poskoczek mułowy
Rodzina	babkowate
Nazwa łacińska	Periophthalmus barbarus
Występowanie	Afryka
Długość	15-20 cm
Temperatura	25-30 °C
pH	7,5 - 8,5
Twardość wody	od średnio twarda do twarda
Zbiornik	100
Pokarm	żywy, mrożony

 Występowanie

W warunkach naturalnych poskoczek mułowy zamieszkuje wybrzeże Afryki zachodniej. Najczęściej lokalizowany jest w ujściach rzek do oceanu porośniętych obficie bujnymi lasami namorzynowymi oraz w okolicy przybrzeżnych wysp. Występują one przede wszystkim na płyciznach, rzadko w głębokiej wodzie. Są to bagniste, muliste brzegi, gdzie woda słodka miesza się z wodą słoną. Gatunek ten jest także odnajdywany w wodach całkowicie słodkich, jednak zawsze blisko nabrzeża.

Wygląd zewnętrzny

Poskoczek mułowy jest gatunkiem ryby. Charakteryzuje się wydłużonym ciałem, zwężającym się ku tyłowi. Na szerokiej głowie wysoko i blisko siebie osadzone są wystające oczy, które mają szerokie pole widzenia. Ubarwienie ciała waha się pomiędzy szarym a brązowym kolorem, z ciemniejszymi, ukośnymi pręgami po bokach oraz niebieskimi plamkami (gęściej rozmieszczonymi na głowie). Podbrzusze oraz dolne płetwy jasne, górne płetwy w kolorze ciemniejszym. Gatunek ten posiada dwie płetwy grzbietowe – pierwsza jest krótsza i wyższa, druga jest dłuższa i niższa. Obie posiadają niebieski margines, obrzeżony z dwóch stron na biało. Płetwa ogonowa jest krótka i gruba, płetwy brzuszne złączone są u podstawy, płetwa odbytowa jest wąska i długa. Płetwy piersiowe osadzone są na długich i dobrze umięśnionych płatach, dzięki którym ryba jest w stanie sprawnie nimi obracać. Gatunek ten jest bardzo dobrze przystosowany do oddychania powietrzem atmosferycznym i zasadniczo więcej czasu przebywa poza wodą. Po wyjściu na ląd jego pokrywy skrzelowe szczelnie się zamykają, a powietrzem atmosferycznym napełniają się silnie unaczynione komory znajdujące się za skrzelami. Tlen stopniowo jest uwalniany do organizmu przez naczynia krwionośne (następuje wymiana gazowa). W ten sposób uwalniane jest zaledwie 50% potrzebnego tlenu. Reszta przyjmowana jest przez powierzchnię skóry i płetw oraz mocno unaczynioną tylną część gardła. Poskoczek mułowy bardzo sprawnie porusza się po lądzie – chodzi, przeskakuje, a nawet wspina się. Umożliwiają mu to płetwy piersiowe oraz ogon. Różnice płciowe u tego gatunku mogą być zauważone jedynie po uzyskaniu przez niego dojrzałości płciowej, a i tak nie jest to zadanie proste. Samica i samiec różnią się między sobą brodawkami płciowymi, nieznacznie kolorem, ale przede wszystkim zachowaniem – samce są terytorialne i agresywne.

Usposobienie

Jest to inteligentna, ciekawska i całkiem zabawna ryba, która z zainteresowaniem obserwuje otoczenie. Potrafi szybko przyzwyczaić się do swojego właściciela i z czasem wspina się po jego ręce, aby przyjąć pożywienie trzymane w dłoni. Samce wobec siebie są bardzo terytorialni i agresywni.Potrzebują sporo przestrzeni i kryjówek. W obronie swojego rewiru walczą nawet na śmierć i życie. Początkowo, gdy pojawia się intruz, poskoczek stroszy swoje płetwy grzbietowe, stawiając i opuszczając je na zmianę. Kiedy intruz nie reaguje przystępuje do ataku. Jest to dość wytrzymały i łatwy w utrzymaniu gatunek pod warunkiem, że zaspokojone są jego podstawowe potrzeby. W zasadzie najlepiej jest go przetrzymywać pojedynczo w akwariach gatunkowych. Ale w bardzo obszernych zbiornikach można je przetrzymywać z rybami, które lubią lekko słonawą wodę i są dostatecznie duże (np. czworooki, strzelczyki, srebrzyce czy argusy) lub krabami.

Akwarium

• Wielkość zbiornika – na pojedynczą rybę przeznaczamy minimum 100 litrowy zbiornik, który powinien wyróżniać się przede wszystkim dużą powierzchnią dna.

• Wymagane jest przykrycie akwarium, aby ryba nie uciekła.

• Filtr powinien być skuteczny – niski poziom wody, rodzaj pożywienia oraz łakomstwo poskoczka skutkują powstawaniem sporych odpadów przemiany materii i psuciem wody.

• Rośliny nie są wymagane.

• Nie ma konieczności przetrzymywania poskoczka w wodach słonawych. Również dobrze będzie się czuł w wodzie typowo słodkiej. Preferuje się jednak nieznaczny dodatek soli morskiej (1-2 łyżeczki na każde 10 l wody), niejodowaniem w celu zapobiegania powstawaniu infekcji skórnych u ryb.

• Ryby preferują niski poziom wody, 5-30 cm.

• Podłoże powinno być miękkie, najlepiej piaszczyste – ryby kopią w nim.

• W akwarium z poskoczkiem musi być zawsze dostępne miejsce wystające z wody (suche), na które ryba będzie wychodzić. Najlepiej jest odtworzyć warunki nabrzeżne: 1/3 wody, 1/3 plaży i 1/3 kamieni lub korzeni, po których ryba będzie się wspinała.

• Powietrze powyżej zwierciadła wody powinno być wilgotne i o tej samej temperaturze, co woda. Skóra i skrzela ryby nie mogą wysychać.

• W celu podwyższenia pH wody można zastosować skały koralowe lub wapienne.

• Ryby wrażliwe są na jakość wody – wymagane są systematyczne podmiany jej części połączone z czyszczeniem podłoża.

• Poskoczki są drapieżnikami – uwielbiają polować na pożywienie. Podajemy im żywe owady, skorupiaki, robaki, małe ryby lub mrożoną ochotkę, arterię.

Rozmnażanie

Ryba jajorodna, której jeszcze nie udało się rozmnożyć w niewoli. W naturze do tarła dochodzi na początku pory deszczowej, a do kopulacji przystępują ryby roczne, które osiągnęły ponad 10 cm długości.  Samiec kopie głębokie i rozgałęzione tunele w wilgotnym piasku / mule, w których odbywa się tarło. Potomstwo jest chronione przez rodziców.

 

Żaba w akwarium - Karlik Szponiasty

Gatunek	Karlik Szponiasty
Nazwa łacińska	Hymenochirus boettgeri
Rodzina	grzbietorodowate
Występowanie	Afryka
Długość	4 cm
Temperatura	24-26 [°C]
pH	6,0-8,0
Twardość wody	miękka do średnio twardej
Zbiornik	25 [L]

Karlik Szponiasty

Występowanie

W warunkach naturalnych żaba ta zamieszkuje stałe lub wolno płynące wody nizinnych lasów deszczowych w strefie równikowej środkowej Afryki (Nigeria, Kamerun, Gabon, Gwinea Równikowa). Jest to bardzo powszechny gatunek wodny w tamtejszych rejonach. Nie należy mylić go z żabą szponiastą, która dorasta do kilkunastu centymetrów długości.

Wygląd zewnętrzny

Płaz ten charakteryzuje się szaro brązowym ubarwieniem ciała, z ciemniejszymi plamkami oraz z jasnym podbrzuszem. Skóra pokryta jest niewielkimi brodawkami. Jego głowa jest stożkowata, oczy okrągłe i płaskie, bez powiek. Nie posiada także języka. Tylne kończyny są długie i zakończone pazurami. Ich budowa nie pozwala karlikowi na poruszanie się po suchym lądzie, co nie oznacza, że nie wychodzi czasem z wody. Palce tylnych i przednich nóg połączone są błonami pławnymi. Żabki te oddychają powietrzem atmosferycznym (posiadają płuca), ale są typowo wodnymi zwierzętami. Skóra tego gatunku ulega silnemu zrogowaceniu, czego efektem jest odchodzenie jej płatami (naturalne zjawisko). Samice są nieco większe i masywniejsze w partiach brzusznych. Samiec wydaje dźwięki w okresie rozrodczym oraz posiada w pachwinach za przednimi nogami podskórny gruczoł, który uwypukla się w okresach aktywności seksualnej na powierzchni skóry w postaci biało różowego zgrubienia.

Usposobienie

Jest to aktywny , ciekawski gatunek, który może być trzymany z rabami czy krewetkami. Należy jednak pamiętać, że ikra, narybek oraz młode krewetki będą stanowiły urozmaicenie ich diety. Ryby, które będziemy chcieli połączyć z karlikiem nie powinny być drapieżnikami, nie powinny być też większe od żabek. Unikamy ryb typu "glonojad" lub posiadających otwór gębowy w kształcie przyssawki (uznają żabkę za kamień, z którego można zeskrobać pożywienie), unikamy także ryb o wydłużonych płetwach - te z kolei będą nękane przez płazy. Gatunek tych żab szybko przystosowuje się do nowych warunków - jest dość wytrzymały i odporny. Posiada również zdolność do regeneracji utraconych kończyn.

Akwarium

Przygotowując akwarium dla naszych żabek musimy wziąść pod uwagę przede wszystkim powierzchnię dna zbiornika - im większa, tym lepsza. Poziom wody natomiast nie może ptrzekraczać wysokości 25-30cm, gdyż będą miały one utrudnioną drogę do powierzchni w celu zaczerpnięcia powietrza. Wyposażenie zbiornika powinny stanowić filtr (z zabezpieczonym wylotem i wolnym przepływem) oraz grzałka (odpowiednio zabezpieczona przed ewentualnym poparzeniem delikatnej skóry żaby). Oświetlenie nie jest wymagane, a jeżeli go zastosujemy, to powinno być rozproszone. Dodatkowo w akwarium zapewniamy dużą ilość kryjówek (korzenie, rośliny itp), szczelne przykrycie zbiornika. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie roślin pływających o szerokich liściach, jednak niezbędne jest pozostawienie wolnych przestrzeni na powierzchni wody. Zastosowane podłoże oraz elementy dekoracyjne nie powinny mieć ostrych krawędzi. Woda powinna być czysta i odstana, systematycznie podmieniana raz w tygodniu (około 25%).

Rozmnażanie

Żaby te charakteryzują się ciekawymi zachowaniami w okresie rozrodczym. Dojrzałość płciową osiągają mniej więcej po roku od wylęgu. Wówczas samiec obiera terytorium na dnie zbiornika, najczęściej w ustronnym i zacisznym miejscu (o powierzchni do 4 dm²). Nocną porą zaczyna śpiewać / rechotać. Przyjmuje wówczas charakterystyczną pozycję - z wyprostowanymi tylnymi kończynami, jakby się podpierał na przednich. Seria dźwięków jest przerywana, samiec zmienia nieznacznie pozycję zwracając głowę w innym kierunku. I tak przez kilka godzin. Przerywa śpiewanie tylko w celu zaczerpnięcia powietrza lub w czasie żerowania. Całe to śpiewanie ma na celu zwabienie do obranego terytorium samicy. Jednak często się zdarza, że w obrębie wyznaczonego rewiru pojawi się inny samiec lub w ogóle inne zwierzę. Gdy nasz samiec usłyszy śpiew innego samca, wówczas stara się go niezwłocznie zlokalizować, a nastepnie odstraszyć (można wówczas zaobserwować, jak dwie żaby próbują się przepychać wzajemnie za pomocą pysków i przednich łap). Kiedy natomiast w obrębie terytorium pojawi się zwierzę, które nie wydaje dźwięków, samiec niezwłocznie wykonuje uścisk godowy (tzw. ampleksus pachwinowy). Jest to odruch bezwarunkowy, dlatego może być wykonany na każdym poruszającym się obiekcie - niezależnie czy będzie to zwierzę czy przedmiot. Jeżeli trafi się samiec karlika (nieśpiewający) lub niedojrzała samica, wówczas odpowiednimi ruchami tylnych nóg i miednicy wskazują one naszemu samcowi pomyłkę i uścisk zostaje zwolniony w przeciągu kilku-kilkunastu minut. W momencie, gdy trafi na płodną samicę, to przestaje go już interesować własne terytorium, zdobywanie pożywienia czy nawet zaczerpywanie powietrza. Uścisk nie jest zwalniany do momentu złożenia wszystkich jaj, a samiec biernie przytwierdzony do samicy poddaje się jej losowi nawet przez następnych kilka godzin. Samica nie od razu przystępuje do złożenia jaj, jednak ich składanie odbywa się zawsze wg pewnego schematu. Samica podpływa do zwierciadła wody (z samcem na plecach), zaczerpuje powietrza, po czym obraca się do góry nogami (w taki sposób, że jej odbyt i odbyt samca wystaje nieco ponad powierzchnię wody), składa partię jaj, którą samiec zapładnia w tym samym momencie (zazwyczaj do 10 sztuk), okręca się z powrotem i udaje na dno w celu odpoczynku (kilkanaście minut). Cały ten proces trwa jakieś 30-40 sekund, odbywa się w ciszy i powtarza się wielokrotnie, aż samica złoży wszystkie jaja (około 50 podejść). O zakończonym dziele samica informuje samca poprzez wyprostowanie tylnych kończyn. Samiec zwalnia uścisk. Jaja są wielkości około1,2 mm i wylęgają się w przeciągu 1-2 dób. W początkowym okresie życia larwy przebywają na powierzchni wody. Dopiero po 3-4 dniach od wylęgu przystępują do aktywnego pływania w poszukiwaniu pożywienia. Rodziców należy usunąć, gdyż są kanibalami. Młode są bardzo wrażliwe na jakość wody (konieczne prawie codzienne podmiany jej częsci) i rosną bardzo szybko. Już po około 1-2 miesiącach następuje przeobrażenie w pełnowartosciowe, lecz małe żabki.

Pokarm

Są to drapieżniki - zarówno kijanki, jak i dorosłe żaby. Mięsożerne. Ich dietę powinny stanowić żywe lub mrożone pożywienie. Chętnie zjadają: rozwielitkę, ochotkę, komary, rureczniki, dżdżownice, narybek, krewetki (kawałki), kawałki ryb słodkowodnych. Pożywienie powinno być urozmaicone. Młode żaby karmimy codziennie, starsze co 2-3 dni.

Inne zwierzęta w akwarium

Zwierzęta akwariowe opisane w tym artykule

• 1. Stułbie

• 1.1. Budowa i zachowanie

• 1.2. Hodowla stułbi

• 1.3. Usuwanie stułbii z akwarium

• 1.4. Gdzie można zdobyć stułbię?

• 1.5. Więcej informacji

• 2. Topik.

• 3. Błotniarka stawowa.

• 4. Rozdętka.

• 5. Żyworódka Pospolita.

1. Stułbie

1.1 Budowa i zachowanie

Wikipedia/Przemysław Malkowski/CC BY-SA 3.0

Jest to jamochłon zamieszkujący w warunkach naturalnych wody stojące lub wolno płynące. Często przyczepia się do roślin wodnych. Posiada workowate ciało zakończone z jednej strony stopą (przyczepia się nią do podłoża) a z drugiej otworem gębowym. Dorasta do około 2,5cm. Porusza się czepiając się ramionami (czułkami z parzydełkami o ilości od 6 do 12) odrywając stopę i przesuwając ją w inne miejsce. Może również oderwać stopę i unosić się w wodzie, aż znajdzie element np. liść rośliny lub łodygę, do której przyklei się stopą albo chwyci ramionami.

1.2 Hodowla stułbi

Jeżeli mamy zamiar hodować stułbie, to należy przygotować dla nich małe akwarium (maksymalnie 1-5 litrów, żeby było je dobrze widać) lub kulę (często bezmyślnie stosowaną dla welonów jako więzienie, a w której stułbie będą się czuły rewelacyjnie), podłożem może być piasek lub drobny żwirek, w zbiorniku można umieścić większy element jak np. kamień lub korzeń, żeby poprawić jego wygląd i stworzyć ładne miejsce do egzystencji stułbii (przypominające ich warunki naturalne). Akwarium trzeba obsadzić kilkoma roślinami wodnymi (np. moczarka kanadyjska), wśród których chętnie przebywają. Wpuszczamy do niego rozwielitki, pierścienice, pierwotniaki, oczliki lub larwy komarów, które stanowią pokarm dla stułbii. Można je również karmić mięsem za pomocą pensety. Ciekawostką jest, że otwór gębowy jest jednocześnie odbytem. Przenoszenie stułbii jest dość kłopotliwe i czasochłonne. Przyklejają się do wszystkiego, co napotkają. Trzeba przenosić je bardzo delikatnie (można zastosować do tego celu pędzelek z farbek akwarelowych - oczywiście nieużywany). Trzeba je połaskotać pędzelkiem, aby puściły się przedmiotu, do którego są przyklejone i złapały się pędzelka. Strzepując je do zbiornika można mniej więcej wybrać miejsce, gdzie chcemy, aby się przykleiły (łapią się pierwszego napotkanego elementu po wpuszczeniu do akwarium). Jeśli przenosimy je wraz z rośliną, to nie ma problemu, po prostu sadzimy roślinkę w akwarium nie ruszając stułbii. Kształt ciała stułbi wskazuje o stanie jej odżywienia – najedzone prostują się i skracają. W dobrych warunkach rozmnażają się bezpłciowo przez pączkowanie (na dorosłym osobniku w ciągu doby wyrasta pączek, który otacza się czułkami i oddziela). W gorszych warunkach rozmnażają się płciowo przez wytwarzanie męskich i żeńskich gonad na jednym organiźmie (są obojnakami). Przy rozmnażaniu płciowym w ciele rodzica wytwarza się zygota. Rodzic umiera tworząc osłonkę dla młodej stułbi do czasu, aż ta rozwinie się i będzie w stanie samodzielnie egzystować. Przy rozmnażaniu bezpłciowym (pączkowanie), młode stułbie po wykształceniu wszystkich organów odrywają się od ciała rodzica i zaczynają samodzielne życie. Najlepiej rozmnażają się w temperaturze około 25°C. Grzałka w akwarium nie jest konieczna jako, że żyją w jeziorach to temperatura pokojowa w zupełności im wystarcza. Jesli ich rozwój będzie słaby to można delikatnie podnieść temperaturę za pomocą grzałki. Warto zainstalować sztuczne oświetlenie, żeby można było uniezależnić się od słońca co zmniejszy ilość glonów w akwarium i znaczne zmiany amplitudy temperatury w akwarium (woda szybko nagrzewa się od słońca, natomiast w nocy znacznie spada). Stułbie nie powinny znajdować się w jednym akwarium z małymi rybkami gdyż mogą je poparzyć parzydełkami. Można je natomiast trzymać z krewetkami, które nie powinny zrobić im krzywdy. Może być na odwrót, to stułbie mogą zjadać młode krewetki. Dzięki temu, że stułbie są dość przezroczyste można przyuważyć, czy właśnie coś trawią. Wodę filtrować można małym sumpem, filtrem zewnętrznym lub zwykłym filtrem z gąbką i napowietrzaczem. W ofercie dostępne są malutkie filtry gąbkowe do akwariów do 10litrów, które idealnie będą się nadawać. Należy często podmieniać wodę (co 5 dni około 20%) i odmulać dno (należy wówczas szczególnie uważać, żeby nie wciągnąć przypadkiem stułbii).

1.3 Usuwanie stułbii z akwarium

Jeżeli jednak stułbie nie są proszonym gościem w akwarium, a już tam się pojawią, można je usunąć poprzez podwyższenie temperatury w zbiorniku do 42°C (po wcześniejszym usunięciu z niego ryb) lub wpuszczając przegłodzone ryby labiryntowate. Do akwarium stułbie mogą być przeniesione z niewygotowanym żwirkiem, ślimakami lub roślinami. Czasem wyłapując planktom można przypadkiem złapać stułbię i wlać razem z planktonem do akwarium.

1.4 Gdzie można zdobyć stułbię?

Najłatwiej stułbie można znaleźć w kępach roślin w czystych jeziorach i bajorach, wśród roślin takich jak moczarka lub wywłócznik.

1.5 Więcej informacji

Encyklopedyczną informację na temat stułbii znajdziesz na wikipedia-stułbia

2. Topik

Pająk przystosowany do życia pod wodą. Jego niewielkie ciało pokryte jest włoskami, porusza się pod powierzchnią wody lub między roślinami z widocznym w postaci kropli ładunkiem powietrza. Do hodowli topików stosujemy małe akwaria, gęsto obsadzone roślinnością. Po aklimatyzacji w nowych warunkach pająki te zaczynają zakładać podwodne gniazda. Dorosłe osobniki żywią się larwami komarów, ośliczkami czy planktonem.

3. Błotniarka stawowa

Pospolity gatunek ślimaka w polskich wodach. Jego muszla ma kształt stożkowaty koloru szarego a nawet czarnego. Żywi się on glonami porastającymi szyby akwarium, niektórymi roślinami wyższymi, martwą materią organiczną. Może być również agresywny w stosunku do osłabionych ryb. Ślimaki te oddychają powietrzem atmosferycznym, które gromadzą pod płaszczem. Ślimaki te są obojnakami (każdy osobnik wytwarza jaja i plemniki).

4. Rozdętka

Ślimaki z rodzaju Physa, które zamieszkują słodkie wody. Posiadają lewoskrętną skorupę mocno rozdętą w pierwszym odcinku o lśniącej i przezroczystej powierzchni. Oddychają powietrzem atmosferycznym. Żywią się glonami, obumarłymi roślinami lub martwą materią organiczną. Cechuje je duża płodność, przez co stają się trudną do zwalczenia plagą.

5. Żyworódka pospolita

Ślimak ze słodkowodnych wód stojących lub wolno płynących o ładnej, oliwkowej muszli, na której widnieją brązowe pasy. Kolejne skręty muszli układają się schodkowo, muszla kończy się kłująco i może być zamykana wieczkiem. Ślimak ten oddycha skrzelami i rodzi żywe potomstwo, które szybko rośnie (w tym okresie potrzebują większej ilości wapnia w celu wykształcenia się skorupki). Żywi się glonami, szczątkami roślin oraz martwą materią organiczną.