Dominika Włodarczyk kl. Ia nr 31

Makbet jako bohater tragiczny. Na czym polegała istota tragizmu tej postaci? ( Nawiąż również do tragedii antycznej)

„Makbet” Williama Szekspira to dramat obrazujący tragizm człowieka znajdującego się w szponach namiętności – w tym wypadku żądzy władzy.

Tytułowy bohater, w momencie gdy go poznajemy, jawi się jako waleczny, oddany władcy rycerz. Już na początku przyznaje się do chorych ambicji:

„Jeden, wyłącznie jeden tylko bodziec

Podżega we mnie tę pokusę, to jest

Ambicja, która przeskakując siebie,

Spada po drugiej stronie” (Akt I scena 7).

Również Makbet darzy głębokim uczuciem swą żonę Lady Makbet. Między nimi wiąże się ogromna więź.

Jednak pod wpływem przepowiedni wiedźm, które wróżą mu rolę przyszłego władcy, a także chorobliwie ambitnej małżonki stopniowo daje się opanować pragnieniu panowania nad innym. Agresywnie stawiane pytania przez Lady Makbet mają określony cel: zagłuszyć wyrzuty sumienia Makbeta i sprowokować go do haniebnego działania. Tak też się dzieje. Nie czekając, aż przepowiednia wypełni się bez jego udziału, zabija króla Dunkana, by objąć po nim tron.

W myśleniu bohatera początkowo przedstawione są rozterki człowieka, który odróżnia jeszcze dobro od zła. Miał świadomość nikczemności swojego czynu. Jednak namiętność zbrodni, pcha go do zła. Staje się bardziej okrutny, traci wszelkie uczucia. Zmienia się w tyrana. Wydaje wyroku śmierci, na każdego kto, w jego chorej wyobraźni, mógłby zagrozić jego władzy. Dopuszcza się krzywdzeniu dzieci, a nawet kobiet. Zabija Banka czy też całą rodzinę Makdufa. Makbet nie jest dobrym władcą.

Takie pozorne zwycięstwo Makbeta przyczynia się do klęski. Od chwili popełnienia pierwszej zbrodni bohater nie może zaznać wewnętrznego spokoju. Ma świadomość, że wyrządzone zło pociąga za sobą następne. Jego celem było zdobycie władzy. Gdy to osiągnął, to co liczy się, jest dla niego warte. Dlatego też brnie dalej w zło.

Konsekwencją zbrodni dla Lady Makbet, która nie potrafiła udźwigać ciężaru zła, był stan obłąkania, a potem śmierć. Makbet na wieść o śmierci żony był nieczuły. Nie zrobi żadnego wrażenia. Gdyż świadomość własnej zbrodni, osamotnienie, wyrzuty sumienia spowodowały, że jego życie straciło sens.

Z bezsensu gonitwy na wielkimi rzeczami, których odbywa się kosztem zdeptania prawdziwych wartości, zdał sobie sprawę po śmierci żony:

„Życie jest tylko przechodnim półcieniem

Nędznym aktorem, co swoją rolę

Odegrawszy na scenie,

W nicość przepada, powieścią idioty

Głośną , wrzaskliwą – a nic nieznaczącą”.(Akt V scena 5)

Makbet przeżywa całkowite fiasko życiowe, przegrał na całej linii. Utracił poczucie sensu, przez wyrządzone zło.

Tragizm Makbeta wyraża się w tym, że z jednej strony bohater na wolny wybór – nie musi wejść na drogę zbrodni, a z drugiej strony nie jest w stanie zapanować nad pobudzoną żądzą.

Można tutaj zauważyć wyraźną różnice tragizmu Szekspirowskiego od antycznego. Bohater Szekspirowski ma szanse na dokonanie wyboru między dobrem i złem, o tyle bohater antycznej tragedii jest tej możliwości pozbawiony, bo działanie fatum musi się wypełnić. Od losu uciec nie można, każde bowiem działanie, zmierzające do zmiany jego wyroków, skazane jest na porażkę.

Szekspir na przykładzie historii Makbeta ukazał potęgę namiętności, która potrafi ze szlachetnego człowieka uczynić zbrodniarza. Ten, który na początku walczył ze złem, sam jest uosobieniem zła i został ukarany.