Rodzaje faz stałych w stopach

1. Warunki powstawania roztworu stałego podstawowego

- izomorficzność sieci krystalicznej składników A i B

- warunek wielkości atomów (różnice poniżej 15%, a często mniej, np. 8% w stopach Fe)

- warunek elektrochemiczny – bliskie sąsiedztwo w układzie okresowym (elektroujemność)

- warunek względnej wartościowości (wartościowość musi być równa)

1. Warunki powstawania fazy pośredniej, np. międzymetalicznej

- struktura krystaliczna faz międzymetalicznych różni się od struktury każdego ze składników

- atomy każdego ze składników wykazują uporządkowane rozmieszczenie w sieci krystalicznej

- w oddziaływaniach między atomami występuje przewaga wiązania metalicznego

- wzajemne stosunki ilościowe atomów składników rzadko odpowiadają wartościowościom chemicznym pierwiastków, jakie wykazują one w związkach chemicznych, chociaż fazom można przypisać wzory podobne do wzorów związków chemicznych

1. Sieć krystaliczna w roztworach stałych podstawowych (ogólnie)

Roztwory stałe można podzielić na:

- różnowęzłowe lub substytucyjne, nazywane tak ze względu na to, że atomy składnika rozpuszczonego zastępują atomy rozpuszczalnika w węzłach jego sieci krystalicznej

- międzywęzłowe, w których atomy składnika rozpuszczonego zajmują wolne przestrzenie między atomami, czyli luki międzywęzłowe w sieci krystalicznej rozpuszczalnika

1. Sieć krystaliczna w fazach pośrednich, np. międzymetalicznych (ogólnie)

- odrębność sieci krystalicznej oraz zajmowanie w tej sieci przez atomy składników tylko pewnych określonych węzłów

1. Rozmieszczenie atomów (A i B w układzie dwuskładnikowym) w roztworze stałym podstawowym,

- A: atomy metalu rozpuszczalnika, B: atomy pierwiastka rozpuszczonego

- międzywęzłowe: B są usytuowane w przestrzeniach międzywęzłowych sieci metalu A

- różno węzłowe: B zajmują przypadkowo dowolne węzły w sieci krystalicznej metalu A; może dojść do ekspansji lub kontrakcji sieci

1. Rozmieszczenie atomów (A i B w układzie dwuskładnikowym) w fazie pośredniej, np. międzymetalicznej

- rozmieszczenie atomów każdego ze składników w tej sieci jest uporządkowane

- A mogą zajmować węzły zarezerwowane dla B i odwrotnie

- jeśli część węzłów nie jest obsadzona są to roztwory wtórne pustowęzłowe

1. Własności roztworu stałego podstawowego są wynikiem:

- stężenia, typu sieci

1. Własności fazy pośredniej, np. międzymetalicznej są wynikiem:

- zakresu występowania na wykresie równowagi

- rodzaju dominującego wiązania między atomami

- stężenia elektronowego

- stosunku wielkości atomów