1. Pomiar i wkreślanie na mapę terenów pozostałych w granicach dotychczasowych.

Geodeta na podstawie mapy ewidencyjnej dokonuje wywiadu terenowego i wykonuje w terenie aktualizację. Wszystkie zmiany, które zaszły od okresu ostatniej aktualizacji, dokumentuje na szkicach polowych z których aktualizuje mapę do stanu aktualnego. Następnie geodeta sporządza protokół ustalenia stanu władania gruntami, który zawiera nazwę wsi objętej scaleniem, dane personalne przedstawicieli gmin, charakter władania władających gruntem. Później geodeta sporządza aktualny rejestr użytków rolnych.

2. Zaprojektowanie i wkreślanie na mapę terenów komunikacyjnych.

Zadaniem geodety na tym etapie jest wkreślanie na podkład mapy ewidencyjnej sieci komunikacyjnej, czyli np. dróg utwardzonych, dróg gruntowych... Następnie przelicza się wskaźnik gęstości dróg i wskaźnik prostoliniowości dróg. Na końcu sporządza się dokument podsumowujący drogi z jednostronną, dwustronną lub wielostronną obsługą działek bądź jej brakiem.

3. Pomiar granic działek siedliskowych.

Na terenie obszaru objętego scaleniem geodeta mierzy punkty graniczne nowych działek przeznaczonych pod różnego rodzaju zasiedlenie, np. mierzy działki użyteczności publicznej (szkoła, cmentarz, wysypisko śmieci....), działki Agencji Nieruchomości Rolnych, działki przeznaczone pod zalesienie....

4. Zaprojektowanie nowych granic wsi.

Gdy projektujemy nowe granice wsi musimy oprzeć się o już istniejące granice lub objąć obszar o dużej gęstości zabudowań. Musimy pamiętać także o dopasowaniu granic wsi do przebiegu sieci kanałów i rowów melioracyjnych.

5. Wkreślenie na mapę projektowanych rowów melioracyjnych:

-biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu i rozmieszczenie nowych działek

6. Zaprojektowanie działek użyteczności publicznej.

Geodeta projektując działki pod obiekty użyteczności publicznej musi je zlokalizować wewnątrz masywów gruntów przewidzianych na ten cel w projekcie ogólnym, przy tym musi zwrócić uwagę aby sąsiadujące ze sobą funkcje wykorzystania terenu nie powodowały sytuacji konfliktowych z racji swojej uciążliwości.

7. Zaprojektowanie wszystkich innych elementów wynikających z założeń planu ogólnego.

- Projekt zmian w strukturze użytków rolnych, np. wyznaczenie terenów

do utworzenia pasów wiatrochronnych, poprawa granicy rolno – leśnej, określenie terenów pod zalesienie

-Projekt usytuowania gruntów budowlanych

- Zaprojektowanie ochrony zadrzewień śródpolnych, zadrzewień i zakrzaczeń, stanowiących biologiczną obudowę cieków oraz wąwozów, jarów i wysokich miedz w celu przeciwdziałania zjawiskom erozji

-dodatkowe inwestycje towarzyszące scaleniu gruntów

8. Zaprojektowanie nowych kompleksów gruntów zgodnie z założeniami projektowymi oraz planem zagospodarowania przestrzennego. Wstępny projekt, ujęty w postaci rozwiązania graficznego na mapach w skali 1:10000. W formie opisowo-graficznej, bez zbędnej w tym przypadku precyzji geodezyjnej

9. Zaprojektowanie i pomiar osnowy realizacyjnej

9.1.Dokonać analizy i oceny istniejących w powiatowym zasobie geodezyjno

-kartograficznym danych dotyczących osnowy pomiarowej na obszarze projekto¬wanym

do scalenia gruntów.

9.2. W przypadku braku osnowy pomiarowej sporządzić jej projekt wraz z opisem. W przypadku istnienia osnowy pomiarowej wymagającej uzupełnienia należy ją uzupełnić wykorzystując istniejące na gruncie znaki osnowy oraz dokonać reno¬wacji osnów, które na gruncie uległy zniszczeniu.

9.3. Przedłożyć projekt osnowy pomiarowej dla geodety powiatowego do akceptacji.

9 .4. W przypadku akceptacji projektu osnowy pomiarowej: założyć

- na gruncie osnowę i dokonać jej pomiaru,

- wyrównać w układzie „2000”

- sporządzić wykazy współrzędnych, wykazy miar i opisy topograficzne,

- uzupełnić szkice przeglądowe osnów geodezyjnych.w skali 1:10 000.

9.5. Przedłożyć operat do Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjne - Karto-graficznej

10. Sporządzenie zbiorczego imiennego zestawienia wszystkich uczestników scalenia z uwzględnieniem wartości i powierzchni wnoszonych do scalenia, potrąceń na cele użyteczności publicznej oraz nowo projektowane drogi.

Zazwyczaj takie zestawienia są przygotowywane w formie tabelarycznej. Tabele te zawierają kolumny z imionami i nazwiskami uczestników (gospodarzy/właścicieli działek), powierzchnią i wartością wkładu (z podziałem na poszczególne użytki gruntowe), wartościami potrąceń na cele użyteczności publicznej i nowo zaprojektowane drogi, wartościami do zaprojektowania, oraz wartościami i powierzchniami zaprojektowanymi (również z podziałem na użytki). Te tabele tworzą tzw. bilans projektu scalenia. Aby był on kompletny, potrzebna jest też tabela z różnicami wartości i różnicami powierzchni.

W trakcie projektowania należy wyznaczyć teren przeznaczony na cele użyteczności publicznej, tzn. będzie on służył zaspokojeniu potrzeb gospodarczych, socjalnych, kulturalnych i innych ogółu mieszkańców danego obszaru.

Potrzeby te mogą mieć charakter lokalny (np. kopanie żwiru, piasku i gliny, grzebowiska zwierząt, zieleńce, skwery, nowe drogi i ulice miejskie nieleżące w ciągu dróg publicznych) lub ogólny (np. szkoły, sklepy, domy kultury).

Grunty na cele użyteczności publicznej można pozyskać w drodze potrąceń od poszczególnych uczestników scalenia, a na cele użyteczności ogólnej w drodze wywłaszczenia lub wykupu od właścicieli lub z gruntów Agencji Nieruchomości Rolnej.

Wielkość potrąceń oblicza się poprzez zsumowanie potrąceń na poszczególne (nowe) potrzeby i pomniejszenie ich o wartość zlikwidowanych (starych) dróg i użyteczności, które są likwidowane w wyniku scalenia. Jeżeli wartość ta wyjdzie ujemna, to znaczy to, iż wartość gruntów pod nowymi użytecznościami jest mniejsza niż była w stanie przed scaleniem; powstałe różnice należy przekazać gminie lub ANR. Jeżeli natomiast będzie dodatnia, to wartość gruntów jest większa i należy dokonać potrąceń poszczególnym uczestników scalenia.

Potrąceń dokonuje się proporcjonalnie do wkładu wszystkim uczestnikom scalenia. Oblicza się w tym wypadku współczynnik potrąceń, który jest procentowym stosunkiem ogólnej wartości potrąceń od ogólnej wartości gruntów uczestników scalenia.

K % = (P/W) * 100% (K – współczynnik potrąceń w %; P – ogólna wartość potrąceń; W – wartość gruntów uczestników scalenia)

11. Sporządzenie wstępnego projektu rozmieszczenia działek poszczególnych uczestników (ustawka/rozstawka).

Zadaniem ustawki jest określenie szczegółowej lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw oraz liczby i kształtu działek z uwzględnieniem szeregu warunków matematycznych i ekonomicznych oraz życzeń rolników.

Czynniki brane pod uwagę przy wyborze lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw:

a) życzenia rolników co do: miejsca lokalizacji gruntów, zmiany dotychczasowej struktury użytków/klas, liczby działek, wydłużenia działek; zbyt dużo szczegółowych życzeń może skomplikować rozwiązanie projektu, więc nie bierze się wszystkiego pod uwagę, np. gdy: większość rolników chce mieć grunty w tym samym miejscu, wielu rolników chce zwiększenia powierzchni jednego użytku kosztem drugiego, a reszta tych zmian nie postuluje; należy brać kilka wariantów życzeń od rolników;

b) struktura i rozmieszczenie gruntów i użytków gospodarczych w starym stanie – decyduje o lokalizacji nowo wydzielanych gruntów, gdyż: rolnicy są przyzwyczajeni do dotychczasowej lokalizacji, znają ich własności uprawowe i przydatność rolniczą, ponosili dotychczas środki materialne i nakłady pracy na podniesienie kultury gleby oraz zdolności produkcyjnej (odchwaszczanie, zmeliorowanie, odkrzaczanie, itp.);

c) istniejąca struktura i rozmieszczenie użytków w kompleksach przydzielonych dla gospodarstw indywidualnych – jeśli rolnik nie postuluje zmiany dotychczasowego charakteru produkcyjnego swojego gospodarstwa, powinny być zachowane dotychczasowe proporcje rodzajów i jakości poszczególnych użytków rolnych; zakłada się, że stosunek procentowy użytków zielonych do gruntów ornych w trakcie przeprowadzania zabiegu może być naruszony max o 20%; podobnie jest ze strukturą klas – gospodarstwa, które przed zabiegiem miały grunty w grupach klas o zbliżonej produkcyjności, w tych samych grupach klas powinny otrzymać ekwiwalent;

d) położenie działki siedliskowej – należy wydzielać grunty w miarę możliwości przy siedliskach; przy zabudowie rozproszonej wybieramy bazę budynkową o najlepszym stanie technicznym oraz o największej ilości budynków, przekonując rolników aby przenieśli swoje centrum do tegoż właśnie miejsca; gdy przez wieś przechodzi droga szybkiego ruchu należy lokalizować grunty nowoprojektowane po tej samej stronie drogi, gdzie znajduje się siedlisko.

12. Szczegółowe zaprojektowanie działek.

Zasada: „od ogółu do szczegółu”, czyli od formowania granic zewnętrznych obszaru, poprzez granice kompleksów, następnie grupy działek, aż do najdrobniejszych elementów.

Po zaprojektowaniu nowych granic obrębu, dzieli się obszar na kompleksy obliczeniowe o żądanej powierzchni lub wartości. W praktyce są to kompleksy o powierzchni od 10 do 100 ha i o 30-stu, max 50-ciu elementach składowych (działkach).

Projektując granice nowych obiektów należy uwzględnić istniejące warunki terenowe, bo w terenie znajdują się obiekty, których likwidacja/zmiana lub przesunięcie jest niemożliwe lub znacznie ograniczone (tzw. niezmienniki projektowe). Są to np. punkty i linie graniczne szlaków kolejowych, sieci dróg komunikacyjnych, krawędzie dróg o nawierzchni ulepszonej, granice terenów i działek budowlanych nie podlegających likwidacji, granice terenów będących pod ochroną przyrody, granice użytków leśnych, linie drzew przydrożnych, granice wodocieków, wodozbiorów, wąwozów, skarp, istniejące linie zabudowy, trwałe ogrodzenia, rowy.

Projektując granice kompleksów należy mieć na uwadze by pokrywały się z ciągami poligonowymi i liniami osnowy wykorzystywanej później jako osnowa realizacyjna projektu, albo by istniała możliwość zlokalizowania tych ciągów w pobliżu np. rzeki, rowu, krzywolinijnej granicy z lasem, drogą.

13. Ułożenie rejestru po scaleniu.

Tabele rejestru zawierają: Nr gospodarstwa, nazwisko i imię uczestnika scalenia, wartość wkładu, powierzchnie wkładu, i dalej wartość potrąceń.

14. Sporządzenie wykazu zaprojektowanych ekwiwalentów gruntowych i pieniężnych.

Wykaz ekwiwalentów sporządzamy w postaci tabeli w której umieszczamy kolejne wartości zaprojektowane i do zaprojektowania oraz różnicę tych powierzchni.

15. Opracowanie projektu warunków objęcia w posiadanie nowo wydzielonych gruntów.

- geodeta wyznacza projekt scalenia na gruncie,

-okazuje projekt uczestnikom scalenia.