BLASZKODZIOBE (kaczka domowa kaczka krzyżówka, gęś domowa, gęś gęgawa, gęś łabędzionosa, sterniczki) •gęste i zbite, nieprzemakalne upierzenie z dobrze rozwiniętą warstwą puchową pełni rolę doskonałej izolacji termicznej. Zwiększa ją jeszcze natłuszczanie dziobami piór wydzieliną gruczołu kuprowego •dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy •bardzo dobrze pływają, większość gatunków również nurkuje •otwarte nozdrza •dziób szeroki, spłaszczony, pokryty wrażliwą skórą, opatrzony na brzegach zachodzącymi na siebie blaszkowatymi wyrostkami. Poszukując pożywienia w wodzie, ptaki te przepuszczają wodę między blaszkami, na blaszkach zaś zatrzymują się bezkręgowce i rośliny, które stanowią ich pożywienie. Dziób ten działa więc jak sito. Na jego końcu znajduje się płytka rogowa zwana paznokciem. •skrzydła z reguły dobrze rozwinięte. W locie silne i wytrwałe, ale nie potrafią szybować. Lecąc wydają charakterystyczny świst. •ogon przeważnie krótki •długość szyi zależy od sposobu pobierania pokarmu - łabędzie żerują na największej głębokości, mają 25 kręgów szyjnych, gęsi 18, a tracze łowiące ryby na powierzchni zaledwie 16[2] •nogi zwykle krótkie lub średniej długości; osadzone w tyle tułowia (u kaczek nurkujących – słabo chodzą po ziemi) lub w jego połowie •nogi są mocne i przystosowane do pływania - trzy przednie palce są połączone błoną pławną, a palec tylny znajduje się nieco wyżej niż reszta •latają szybko i wytrwale np. cyraneczka leci z prędkością 120 km/h •kaczki i tracze wykazują silny dymorfizm płciowy - samce są barwnie upierzone w przeciwieństwie do samic, którym takie upierzenie mogłoby przeszkadzać w czasie spokojnego wysiadywania jaj. Natomiast u gęsi i łabędzi dymorfizm nie jest widoczny, samce są tylko trochę bardziej masywne •kaczki pierzą się dwa razy w roku (podobnie jak łabędzie) - jesienią częściowa zmiana piór pokrywowych nadaje kaczorom barwy godowe. Latem pierzenie jest całkowite przez co samce przez 3 miesiące są skromniej upierzone. Gęsi pierzą się tylko raz, ale całkowicie. Mimo różnic wszystkie europejskie blaszkodziobe w tym czasie nie mogą latać, dlatego w tym okresie trudno je zauważyć, bo kryją się w trzcinach •samice wysiadują zwykle dużą ilość jaj. Samce łabędzi i gęsi opiekują się potomstwem. Młode są zagniazdownikami - po wykluciu są dobrze rozwinięte i umieją żerować. W pierwszym okresie życia pokryte puchem, gdy wyschnie wychodzą z gniazd na żerowanie BRODZĄCE (Bocian biały, bocian czarny, czapla siwa) •ciało o długości 55-160 cm * nogi, szyja i dziób długie • krępy tułów * krótki ogon * skrzydła szerokie i długie • brak wyraźnego dymorfizmu płciowego * dobrzy lotnicy • u większości gatunków w upierzeniu dominują kolory biały i czarny * w locie głowa, szyja i nogi wyciągnięte • oboje rodzice budują gniazdo, wysiadują jaja i karmią młode • gniazdo zazwyczaj na drzewie * zazwyczaj 3 do 6 jaj w lęgu • pisklęta są gniazdownikami • większość gatunków nie wydaje głosu, niektóre klekoczą. DRAPIEŻNE (Orzeł przedni, Bielik, Myszołów, Krogólec, Bełtniak Stawowy, Rybołów, Sokół, Pustółka) •ostrymi, zakrzywionymi szponami •silnym, haczykowato zagiętym dziobem opatrzonym w tzw. woskówkę •zróżnicowaną wielkością (długość ciała od 15 do 130 cm) •dymorfizmem płciowym (samica zazwyczaj większa od samca) •przeważnie szarą, brązową lub czarną kolorystyka upierzenia •pisklęta są gniazdownikami niewłaściwymi, tzn. lęgną się pokryte puchem i z zazwyczaj otwartymi oczami (a nie nagie i ślepe), ale długo przebywają w gnieździe pod opieką rodziców •jaja w jednym lęgu znoszone w dość dużych odstępach czasu, wysiaduje zazwyczaj samica, samiec dostarcza zaś jej pokarm. Często zdarza się, że pierwsze pisklę, które się wylęgnie, jest częściej karmione, przez co staje się silniejsze i wyrzuca z gniazda pozostałe młode. Ponieważ rodzice nie są w stanie karmić wszystkich, jest to zabezpieczenie przed drapieżnikami: w przypadku utraty pierwszego jaja/pisklęcia pozostają jeszcze inne. GRYZONIE (Świstak, Popielica, Chomik, Nornica ruda, Mysz domowa, Bobry, Szczur śniady, Szczur wędrowny) •stale rosnące siekacze (muszą je ścierać), brak kłów •większość jest roślinożernych, niektóre mięsożerne •żywią się łodygami, korzeniami, ziarnem, owocami •znaczna rozrodczość (rodzą po kilka, kilkanaście młodych, i to 4—6 razy do roku) * chodzą na całej stopie, palce ruchome, opatrzone pazurami, rzadziej paznokciami. •występują na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą. •Liczne gryzonie budują skomplikowane gniazda i nory, gdzie składają zapasy na zimę, niektóre zapadają w sen zimowy, inne natomiast odbywają wędrówki * Samica ma na stronie brzusznej szereg gruczołów mlekowych. NIEPARZYSTIKOPYTNE (koń domowy) *duże zwierzęta (do 2,5 t) * palcochodne - kończyny kontaktują się z podłożem jedynie za pomocą członów palcowych, u koniowatych palce 2 i 4 są szczątkowe, 1 nie istnieje, (ewolucja form leśnych w stepowe). Dobrze rozwinięty jeden palec i zredukowane pozostałe umożliwiają szybki bieg. *Skóra pokryta jest gęstą, krótką sierścią * mają mały mózg, jednak mają bardzo dobrze rozwinięte zmysły słuchu, węchu i wzroku * Koniowate mają poziomą i wydłużoną źrenicę, która na terenie otwartym zwiększa zasięg widzenia * roślinożercy – posiadają silne, chwytne wargi, prosty żołądek i długie jelito ślepe, w którym występuje flora, umożliwiająca trawienie błonnika i przyswajanie zawartych PARZYSTOKOPYTNE (świnia domowa, jeleniowate: sarna, łoś, jeleń, daniel Krętorogie: Żubr, Muflon, Kozica, krowa) * Wspólną cechą jest obecność dwóch wyraźnie większych palców (3 i 4) zakończonych racicami * U wielu gatunków występują rogi lub poroże, częściej u samców, ale również u samic. Wśród samców dochodzi do walk w okresie godowym * Są zwierzętami głównie roślinożernymi, rzadziej wszystkożernymi. Mają żołądek jedno lub wielokomorowy (żołądek przeżuwacza). OWADOŻERNE (ryjówka, jeż, kret) •najbardziej prymitywną wśród łożyskowców budową ciała. •mała puszka mózgowa i małe, gładkie półkule mózgu, •słabo zróżnicowane uzębienie, zęby z ostrymi guzkami. •długość ciała (bez ogona) od kilku do ok. 50 cm. •głowa jest wydłużona, zakończona ruchliwym ryjkiem. •kończyny krótkie, z palcami wyposażonymi w pazury. •wyjadają duże ilości szkodników upraw DRAPIEŻNE (niedźwiedź brunatny, jenot(i), lis rudy, wilk szary, ryś europejski, borsuk, kuna domowa, wydra, foka szara i udomowione (kot, pies, fretka) *posiadają: mocne pazury, drobne siekacze, duże kły, mocne trzonowce i silne tzw. łamacze (kruszenie kości) * mięsożerne lub wszystkożerne * mają ściśle określone terytorium łowieckie * młode rodzą się niedołężne i ślepe * są ważnym ogniwem regulacyjnym w biocenozie * palcochodne lub stopochodne (niedźwiedź) ŁOSOSIOWATE (łosoś szlachetny, pstrąg tęczowy, trocie) •krótka płetwa grzbietowa położona w połowie długości grzbietu, nad płetwami brzusznymi •duży otwór gębowy wyposażony w liczne zęby – w szczękach i na kościach podniebienia * łuski małe, cykloidalne • na skórze charakterystyczne, czarne i czerwone plamki • występuje płetwa tłuszczowa * jednokomorowy pęcherz pławny połączony z przełykiem, nie ma połączenia z uchem KARPIOKSZTAŁTNE (karpie, karasie, amury, płocie i brzanki) *płetwy brzuszne położone za piersiowymi, zawsze na środku brzucha * płetwa tłuszczowa nie występuje (wyjątkiem są niektóre piskorzowate) * pierwsze cztery kręgi przekształcone są w aparat Webera (reguluje ciśnienie otaczającego środowiska) * otwarty pęcherz pławny połączony z przełykiem *pysk zazwyczaj ruchomy * brak zębów na szczękach i podniebieniu * zęby gardłowe i 3 promienie podskrzelowe * pokryte łuską cykloidalną, rzadziej nagie lub pokryte płytkami kostnymi OKONIOKSZTAŁTNE (jazgarz, okoń, sandacz) •łuski ktenoidalne * pęcherz pławny zamknięty •promienie płetw w części lub całkowicie twarde •płetwy piersiowe osadzone wysoko na bokach ciała •płetwy brzuszne przesunięte do przodu * brak aparatu Webera •pas barkowy i miednicowy połączone więzadłem WĘGORZ EUROPEJSKI *ryba nocna * ciało pokryte śluzowatą skórą, w której bardzo głęboko osadzone są drobniutkie, podłużnie owalne łuski * płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa połączone są ze sobą i pozbawione twardych promieni * nasada płetwy grzbietowej zaczyna się daleko poza zakończeniem płetw piersiowych * brak płetw brzusznych * wędruje na tarło z rzek do morza *bardzo smaczna i ciesząca się dużą popularnością ryba konsumpcyjna * w ciągu życia dwukrotnie przepływa Atlantyk *w zimie zagrzebany w mule * samice do 150 cm i 6 kg, samce do 50 cm i 150 g * odżywianie: wąskogłowe- drobne ryby, stawonogi, małe mięczaki szerokogłowe- ryby, raki * wymiar ochronny: 40/45 cm MINOGI (morski, rzeczny, strumieniowy, ukraiński) *brak tkanki kostnej * płetwy nieparzyste * oczy pod skórą *niewykształcony kręgosłup, pojedyncze nozdrza zewnętrzne *szeregowe ułożenie pęcherzyków mózgowych * 7 par worków skrzelowych * błędnik z dwoma kanałami półkolistymi * kolista przyssawka z rogowymi ząbkami * skóra pozbawiona łusek * mają gruczoły śluzowe * serce dwukomorowe * zaplemnienie zewnętrzne * rozdzielnopłciowe-gonady pojedyncze bez dróg wyprowadzających * występują w wodach słonych i słodkich * larwy żyją w mule rzek przez 5-6 lat odżywiając się filtrowanym detrytusem * dojrzałe wracają do rzek w celu odbycia tarła *gatunki pasożytnicze żerują głównie na rybach przysysając się do ich ciała i odżywiając krwią	MEWY •zróżnicowana masa ciała (od 100 g do 3 kg) •brak dymorfizmu płciowego • osobniki dorosłe jasne, młode brunatno-białe • gęste i zbite upierzenie o dobrze działającym gruczole kuprowym * krępy tułów o długich skrzydłach •duża głowa z mocnym, prostym dziobem •nogi o 3 palcach spiętych błoną pławną, palec tylny słabo rozwinięty lub brak •doskonali lotnicy * dobrze pływają, ale nie nurkują • na lądzie dobrze chodzą i biegają * żerują na lądzie i w wodzie, wszystkożerne * gnieżdżą się w dużych koloniach RYBITWY •wysmukłe ciało * krótkie nogi * długi, rozwidlony ogon •duża głowa z prostym, ostro zakończonym dziobem • upierzenie zwykle białe z domieszką koloru czarnego • doskonali lotnicy, ale słabo chodzą po ziemi • większość gatunków pływa niechętnie • polują pikując podczas lotu pionowo w wodę • żywią się niemal wyłącznie drobnymi rybami i bezkręgowcami wodnymi • zamieszkują brzegi zbiorników zarówno słodkowodnych, jak i słonych , GOŁĘBIOWATE •krępa budowa ciała * mała głowa i dziób * miękkie i gęste upierzenie * u nasady dzioba woskówka większość lata dobrze i szybko * jedzą nasiona i bezkręgowce •pijąc zanurzają dziób w wodzie i wsysają ją •pokarm piskląt przez pierwsze dni stanowi ptasie mleczo SOWY (płomykówka zwyczajna, puchacz, sóweczka, pójdźka, puszczyk, puszczyk uralski, puszczyk mszarny, sowa uszata, sowa błotna, włochatka) *nie są spokrewnione z drapieżnymi, ale mają podobne cechy *nocny tryb życia (nie wszystkie) * doskonały słuch * samice większe * maskujące upierzenie * latają bezszelestnie *posiadają szlarę, która skupia fale dźwiękowe o wysokich częstotliwościach * obrót głowy o 270° * pokarm tylko zwierzęcy * większość gatunków preferuje lasy DZIĘCIOŁY (białogrzbiety, białoszyi, czarny, duży, mały, średni, trójpalczasty, zielonosiwy, zielony) *żywią się owadami i ich larwami wykuwanymi ostrym dziobem z pni drzew, a w zimie nasionami drzew iglastych i leszczyny *częstotliwość uderzeń dzioba może wynosić do 18 na sekundę *duża głowa z mocnym i spiczastym dziobem, smukły tułów i długi ogon służący do podpierania się przy poruszaniu się po pniach drzew * czerwoną plamkę na potylicy ma tylko samiec WRÓBLOWATE (Jaskółki: dymówka, oknówka, brzegówka, skowronek polny, remizy, kowaliki) •małe lub średnie ptaki o bardzo zróżnicowanych kształtach, ubarwieniu i trybie życia. •Stopy wróblowych mają cztery palce łączące się z nogą na tej samej wysokości. Trzy są skierowane do przodu, a najbardziej wewnętrzny – do tyłu. •U większości gatunków skrzydła stopniowo zwężają się w stronę ich czubka, co stanowi przystosowanie do szybkiego poderwania się do lotu i sprawnego manewrowania w powietrzu. •Zmniejsza to jednak zdolność utrzymania wysokiej prędkości lotu * Wiele z nich prowadzi leśny tryb życia • Większość żywi się pokarmem roślinnym lub owadami •Często tworzą pary monogamiczne. Samce większości gatunków aktywnie uczestniczą w wysiadywaniu jaj i wychowywaniu młodych KURAKI (Bażant, Kuropatwa, Przepiórka, Głuszec, Cietrzew, Kura) *Grzebiące są w większości średniej wielkości ptakami o krępym tułowiu i małej głowie * Nogi są silne * pazury duże * dziób krótki, przystosowany do jedzenia pokarmu roślinnego * Skrzydła są małe, acz silnie umięśnione, co umożliwia grzebiącym szybki, wręcz pionowy start. Ułatwia to ptakom tym życie w lasach i zaroślach * U grzebiących występuje silny dymorfizm płciowy: samce są większe i barwniejsze od samic, u których występuje maskujące, szarobrązowe ubarwienie * Podstawę pokarmu grzebiących stanowią nasiona, owoce, zielone części roślin, rzadziej ptaki te jedzą owady czy dżdżownice * Bezkręgowce u piskląt * Toki KRUKOWATE (Sroka jasnoskrzydła, Kitta żółtodzioba, Sójka zwyczajna, Sroka, Modrowronka pluszogłowa) •średnie lub duże * mocny dziób * u wielu gatunków duża ilość barwy czarnej w upierzeniu, zwykle z połyskiem; inne barwy to szara, zielona, żółta lub niebieska * gniazda budowane z gałązek, umieszczone na drzewach lub krzewach, rzadziej w dziuplach * jeden lęg w roku, wczesną wiosną • w zniesieniu 2 do 8 jaj, od białawych do bladozielonych, z plamkami	PŁAZY (ogoniaste: traszka- górska, zwyczajna, karpacka, grzebieniasta i salamandra plamista, bezogonowe: kumak- nizinny i górski, grzebiuszka ziemna, ropucha- szara, zielona, paskówka, rzekotka drzewna, żaba- jeziorkowa, śmieszka, trawna, moczarowa i wodna) •dwie pary pięciopalczastych kończyn •czaszka połączona z kręgosłupem jednym kłykciem potylicznym * obecność ucha środkowego do odbierania dźwięków rozchodzących się w powietrzu •żebra krótkie, nie połączone z mostkiem (brak klatki piersiowej) •płuca o budowie workowatej •wymiana gazowa: przez skórę oraz za pomocą wentylacji jamy gębowej * serce z częściową przegrodą w komorze, z dwoma przedsionkami • ogoniastym w czasie rozwoju jako pierwsze wykształcają się kończyny przednie w odróżnieniu od płazów bezogonowych •w budowie ciała bezogonowych charakterystyczny jest brak wyodrębnionego odcinka szyjnego oraz wydłużenie i umięśnienie kończyn tylnych * samce u bezogonowych posiadają rezonatory, będące uchyłkami jamy gębowej, które służą do wzmacniania dźwięków wydawanych w okresie godowym oraz modzele na przednich kończynach, które służą do przytrzymywania samicy * płazy ogoniaste cechuje duża zdolność do regeneracji utraconych części ciała *niezróżnicowane zęby * przodomózgowie podzielone na dwie półkule * obecność steku (kloaki) •rozwój złożony z przeobrażeniem, przebiegający w wodzie •dorosłe osobniki mięsożerne, larwy (kijanki) w większości roślinożerne * larwy bezogonowych są roślinożerne i w związku z tym nie mają żołądka, lecz bardzo długie, spiralnie zwinięte jelito * Neotenia - zjawisko polegające na uzyskaniu dojrzałości płciowej i zdolności rozmnażania przez zwierzęta utrzymujące cechy form larwalnych (neotenia pełna) lub na znacznym przedłużeniu życia larwalnego bez zdolności rozmnażania się (neotenia niepełna). Neotenia pełna występuje u płazów ogoniastych i wynika bądź to z braku reakcji tkanek ich larw na tyroksynę. Neotenia niepełna, spotykana zarówno u płazów ogoniastych, jak i bezogoniastych, wywołana jest zwykle szczególnymi warunkami środowiskowymi, które hamują rozwój larw, np. niską temperaturą, brakiem pokarmu itp.
		GADY •wyróżnia się następujące części ciała: głowę, szyję tułów i ogon •kościec i mięśnie wzmocnione * Częściowe podciągnięcie kończyn pod ciało - zmienione ustawienie kończyn względem tułowia; żółwie nadal mają kończyny rozszerzone na boki; przednie kończyny gatunków wodnych przekształciły się w płetwy * Jaskrawe ubarwienie ciała u wielu gatunków • Ciało pokryte płytkowymi, dachówkowo zachodzącymi tworami (łuskami, tarczami) pochodzącymi z rogowaciejącego nabłonka wielowarstwowego * Mięsożerne albo wszystkożerne • Na powłokach ciała brak gruczołów (w minimalnych ilościach czasem występują gruczoły zapachowe lub jadowe • Gady mogą przebywać w środowisku hipertonicznym • jajorodne ŻÓŁWIE (ŻÓŁW BŁOTNY) •obecnością pancerza chroniącego cały tułów • zarówno mięsożerne, jak i roślinożerne, wodne i lądowe •Wszystkie są jajorodne •długowieczne •zapłodnienie wewnętrzne odbywa się za pomocą narządu kopulacyjnego •żółwie pomimo tego, iż są mniej zróżnicowane morfologicznie od innych gadów, potrafiły opanować najróżnorodniejsze środowiska poczynając od mórz, a na terenach pustynnych kończąc JASZCZURKI (ZWINKA, ZIELONA, ŻYWORODNA, PADALEC) •ciało zwykle wydłużone, pokryte łuskami na grzbiecie i bokach oraz tarczkami na głowie i na brzuchu, na którym tworzą gładką powierzchnię •ciało padalca pokryte jest grubymi łuskami, pod którymi znajdują się płytki kostne pochodzenia skórnego zwane osteodermami •skóra cienka •język rozdwojony na końcu •silnie rozwinięty węch, narząd Jacobsona •parzysty narząd kopulacyjny (hemipenes) u samców •ogon stanowi 2/3 całkowitej długości ciała, jest bardzo łamliwy, po odrzuceniu przez zaatakowaną jaszczurkę ogon rozpada się na kilka kawałków •oczy osłonięte są nieprzezroczystymi, ruchomymi powiekami. •prowadzą lądowy tryb życia •żywią się bezkręgowcami. WĘŻE (ŻMIJA ŻYGZAKOWATA, ESKULAPA, ZASKRONIEC, GNIEWOSZ PLAMISTY) * nie mają kończyn, mimo to potrafią zwinnie pełzać * skóra węża pokryta jest łuskami * zrzucanie łusek nosi nazwę wylinki * odżywiają się drobnymi zwierzętami * największy (w.eskulapa) przekracza 2 m * Serce węża może się przemieszczać, gdyż nie ma przepony * brak narządów kopulacyjnych – zaplemnienie przez zbliżenie kloak * zanika prawe płuco, lewe do połowy ciała * za pomocą swojego rozwidlonego języka zbierane są cząsteczki powietrza, po czym zostają one przekazane w celu rozpoznania do narządu Jacobsona (narządu przylemieszowego) znajdującego się w jamie ustnej
		Introdukcja – wprowadzenie nierodzimego gatunku lub niższego taksonu pochodzącego z innego geograficznie regionu, jako nowego elementu danej biocenozy. W rolnictwie jest to celowe wprowadzenie przez człowieka na teren uprawy chronionej organizmów pożytecznych. Introdukcja ma zwykle negatywny wpływ na środowisko. W jej wyniku zostają przełamane przez człowieka naturalne bariery izolujące gatunki. W nowym środowisku introdukowany gatunek nie ma wrogów naturalnych, co może prowadzić do nadmiernego wzrostu jego liczebności, zakłócenia równowagi w biocenozie, a przez to zagrozić gatunkom rodzimym. Wprowadzenie gatunków obcych często prowadzi do wyginięcia gatunków rodzimych. Reintrodukcja – termin określający ponowne wprowadzenie na stare miejsca bytowania, rodzimych gatunków zwierząt i roślin, kiedyś tam żyjących, lecz wcześniej wytępionych. Reintrodukcja jest środkiem do restytucji gatunku, tj. odbudowania jego populacji. Udanym przykładem może być reintrodukcja żubra, który do roku 1925 został niemal wytępiony (w Polsce ostatni żyjący na wolności żubr padł w roku 1919). Gatunek odratowano dzięki osobnikom zachowanym w ogrodach zoologicznych. Gat.inwazyjny - gatunek alochtoniczny o znacznej ekspansywności, który rozprzestrzenia się naturalnie lub z udziałem człowieka i stanowi zagrożenie dla fauny i flory danego ekosystemu, konkurując z gatunkami autochtonicznymi o niszę ekologiczną, a także przyczyniając się do wyginięcia gatunków miejscowych. Ocena: Gat. inwazyjne stanowią drugie, zaraz po niszczeniu siedlisk najwieksze zagrożenie dla światowej bioróżnorodności.Inwazyjne gat. roślin stanowią szczególny problem na obszarach chronionych, wypierając rodzime gatunki roślin, dla ochrony których utworzono te obszary. W takim przypadku zachodzi koniecznośd usuwania intruzów (głównie przez mechaniczne niszczenie).Przykł: *roś. Klon jesionolistny, robinia akacjowa,róża pomarszczona *zw. Jenot,norka amerykaoska,okoo nilowy Gat.zwiekszajace - zasięg proces spowodowany zmiana klimatu. Zwierzęta migrują w poszukiwaniu korzystniejszych warunkow przesuwając tym samym zasięg występowania danego gat. Podczas migracji wiele zwierząt ginie z powodu wystepowania barier (miasta, drogi).Ocena: pojawienie się nowych gat. moze byd zagrozeniem ze względu na ich szkodliwośd i roznoszone choroby oraz wyparcie gat.rodzimych Przykł: Motyl czerwooczyk uroczek, modliszka zwyczajna, tygrzyk paskowany Gat.wskaźnikowe - Taksony o wąskim zakresie tolerancji na zanieczyszczenie środowiska. Wykorzystuje się je np. do oznaczania stopnia zanieczyszczenia powietrza lub wody. Zwierzęta pełniące biocenotyczne funkcje- ważne przyrodniczo 1Zwierzęta hodowlane – zwierzęta udomowione lub dzikie, które chowane w odpowiednich warunkach (gospodarstwo rolne, ogród zoologiczny, specjalistyczne fermy) służą, jako źródło żywności (mięso, mleko, tłuszcz, jajka) i innych materiałów (skóra, futro, wełna, pierze), a także, jako siła pociągowa, do jazdy wierzchem, jako zwierzęta juczne lub pełniące inne funkcje użytkowe. Osobniki o szczególnych walorach użytkowych i hodowlanych hoduje się, jako materiał reprodukcyjny – zwierzęta zarodowe. Wśród zwierząt hodowlanych wyróżniane są: •zwierzęta gospodarskie: bydło domowe, świnia, owca, koza, koń, muł, osioł, królik domowy, drób, zwierzęta futerkowe i pszczoły, •drób: kura, kaczka domowa, gęś domowa, indyk, perliczka, gołąb, struś, bażant, przepiórka japońska, •zwierzęta domowe: pies, kot, mysz, ryby akwariowe, chomik, szczur, papuga, królik, świnka morska, kanarek, •inne: renifer, wielbłąd, lama, jak, słoń indyjski, zwierzęta futerkowe. 2Zwierzęta zwalczające szkodniki – kręgowce, które zjadają szkodniki są objęte w Polsce ochroną (żaby). Budowa skrzynek lęgowych oraz sadzenie drzew i krzewów będących bazą pokarmową w zimie zwiększy liczebność ptaków, poza tym są łatwe do utrzymaniu nawet na terenach zurbanizowanych. Wśród ssaków do zwalczania biologicznego, zwłaszcza szkodników nocnych, nadają się szczególnie nietoperze. Ich liczebność można zwiększyć, budując skrzynki lęgowe oraz chroniąc zimowiska i przystosowując do ich wymagań stare bunkry. Jeże rzadko są postrzegane, jako tępiciele szkodników. Pomoc przy przezimowaniu oraz unikanie chemizacji pozwoli im się rozmnożyć. W biologicznym zwalczaniu niedoceniana jest również rola dzików, które buchtując niszczą wiele szkodników zimujących pod liśćmi i w ściółce. 3Zwierzęta łowne - gatunki dzikich ssaków i ptaków (ptactwa) żyjących w środowisku naturalnym, będących przedmiotem pozyskiwania w drodze polowania lub odłowów dokonywanych przez człowieka. Pozyskiwanie zwierząt łownych jest jednym z elementów gospodarki łowieckiej. Wśród zwierząt łownych wyróżnia się: *zwierzyna gruba: łoś, jeleń daniel, sarna, dzik, muflon *zwierzyna drobna: lis, jenot, borsuk, kuna leśna i domowa, norka amerykańska, tchórz, szop, piżmak, zając szarak, dziki królik oraz ptactwo (m.in. kuropatwa, cyraneczka, krzyżówka, łyska, bażant)