Amerykanie walczyli o niepodległość z przyczyn złej polityki brytyjskiej ograniczającej ich rozwój ekonomiczny i społeczny. Spowodowało to utworzenie Kongresu Kontynentalnego, pełniącego funkcję rządu centralnego. Kongres w 1776 roku uchwalił Artykuły Konfederacji, które stanowiły 1-szą konstytucję Stanów Zjednoczonych, jednakże realizacja Artykułów okazała się zbyt trudna. Spowodowało to konieczność opracowania nowej konstytucji, co stało się w maju 1787 roku w Filadelfii. Został tam przygotowany projekt nowej konstytucji. Następnie został on ratyfikowany oraz wszedł w życie w 1789 roku.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki jest pierwszą w świecie konstytucją pisaną i najstarszą z obowiązujących konstytucji.
To, że Konstytucja Przetrwała i nadal jest aktualna zadecydowało kilka czynników :
-Interpretacja dokonywana przez Sąd Najwyższy, który odwoływał się do intencji i woli twórców konstytucji, aktualnych potrzeb.
- przyjęte zasady systemu politycznego tj, wolności politycznej, równości wobec prawa, podziału władzy
- widoczne wpływy filozoficzne Monteskiusza, Locke`a i Adamsa.
- wysoki poziom intelektualny i doświadczenie jej twórców byli to m.in. George Washington, Benjamin Franklin, James Madison oraz gubernatorzy stanowi, członkowie stanowych konwencji konstytucyjnych i filozofowie polityczni.
- wyjątkowo trudny sposób zmiany konstytucji
Konstytucja USA składa się ze wstępu, siedmiu artykułów i 27 poprawek.
Wstęp nawiązuje do zasady suwerenności narodu i zasad państwa liberalnego.
I artykuł dotyczy Władzy ustawodawczej – Kongresu,
II artykuł Władzy wykonawczej – Prezydenta
III artykuł władzy sądowniczej
IV artykuł uregulowanie stosunków władzy federalnej ze stanową
artykuł V określa tryb zmiany konstytucji,
VI art. Podstawowy system źródeł prawa
i VII poświęcony został wejściu konstytucji w życie
Pierwszy Kongres USA w 1789 roku uchwalił pierwsze dziesięć poprawek do konstytucji, stanowiących podstawowy katalog praw i wolności obywateli (tzw. Deklaracja Praw)
ZASADY KONSTYTCJI
W konstytucji USA wymieniane są zasady:
-suwerenności narodu -demokracji
-równoważenia władz -kontroli sądowej
-rządu reprezentacyjnego -ograniczenia władzy wobec obywateli
-nadrzędności ustaw federalnych -republikanizmu
- rządów prawa -dwuizbowości parlamentu
Oraz dwie podstawowe: Zasada podziału władzy oraz zasada federalizmu.
Zasada podziału władzy: Twórcy konstytucji podzielili władzę na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą i powierzyli jej sprawowanie różnym organom, ustanawiając zasadę niepołączalności funkcji i stanowisk. Istnieje także system hamulców i równoważenie się poszczególnych organów państwa, uniemożliwiający dominację któregoś z nich nad pozostałymi.
Zasada federalizmu: określa ona podział władzy między rząd centralny, a rządy części składowych federacji (stany).
Kompetencje władzy federalnej noszą nazwę delegowanych i dotyczą uprawnień Kongresu oraz prezydenta, a są to m.in.: nakładanie podatków, emisja pieniędzy, wypowiadanie wojny czy finansowanie armii. Kongres posiada również tzw. Uprawnienia pochodne, czyli prawo do uchwalania ustaw niezbędnych do wykonywania konstytucyjnych uprawnień władzy federalnej.
W zakresie wzajemnych relacji między stanami ustanowione zostały 3 zasady :
1) `pełnej wiary i zaufania` - nakładająca na stany obowiązek uznawania aktów urzędowych, dokumentów i orzeczeń sądowych wszystkich innych stanów.
2) `przywilejów i swobód` - pozwalająca obywatelom z innych stanów korzystać z przywilejów i swobód miejscowych obywateli.
3) `ekstradycji` - nakazująca wydanie oskarżonych.
KONGRES USA (tj. władza ustawodawcza stanów zjednoczonych)
Składa się dwóch izb : Izby Reprezentantów oraz Senatu. Są one od siebie zależne i ściśle współpracują. Zostały one utworzone aby zabezpieczać system hamulców i równowagi.
Izba Reprezentantów składa się z 435 członków. Senat ze 100; kadencja Izby wynosi 2 lata, senatorów 6 lat
W wyborach do Senatu, w którym każdy stan dysponuje dwoma miejscami, kandydować mogą osoby, które ukończyły 30 lat, są obywatelami amerykańskimi co najmniej od 9 lat i zamieszkują w stanie, który mają zamiar reprezentować. W wyborach do Izby Reprezentantów bierne prawo wyborcze przysługuje osobom, które ukończyły 25 lat, są obywatelami amerykańskimi co najmniej od 7 lat oraz zamieszkują w stanie, z którego kandydują. Wybory do obu izb Kongresu odbywają się co dwa lata, w tym samym czasie wybierany jest pełen skład Izby Reprezentantów i 1/3 składu Senatu.
Kadencja kongresu trwa dwa lata podczas których odbywają się dwie sesje roczne. Koniec kadencji oznacza zamknięcie wszystkich prowadzonych prac parlamentarnych.
W Izbie przywództwo należy do spikera, który jest jednocześnie przewodniczącym Izby i większości partyjnej. W Senacie nie ma takiej łączności funkcji. Senatowi przewodniczy, według konstytucji, wiceprezydent, a w jego nieobecności przewodniczący tymczasowy.
Komisje parlamentarne rozpatrują i przygotowują sprawy na posiedzenie plenarne izby, a także decydują o większości spraw. Wśród komisji wymieniamy :
- komisje stałe (przygotowują projekty ustaw do rozpatrzenia na posiedzeniu izby. W senacie-16, w izbie r.-21 komisji)
-komisje specjalne (powoływanie do zbadanie określonej sprawy, skład dobierany przez przewodniczących )
-komisje wspólne (powoływane spośród członków obu izb w sytuacji gdy chcą ustalić wspólną rezolucję)
-komisje uzgadniające (skład z członków obu izb; powoływane aby ujednolicić tekst ustawy z obu izb)
Funkcje Kongresu:
Funkcja ustrojodawcza
Funkcja sądowniczo-śledcza
Funkcja kreacyjna
Posiada uprawnienia w dziedzinie polityki zagranicznej
Posiada uprawnienia „kadrowe”
oraz dwie podstawowe :
Funkcja ustawodawcza
Funkcja kontrolna