NEURONALNE PODŁOŻE PERCEPCJI WZROKOWEJ (KALAT)
Pręciki i czopki tworzą połączenia z komórkami horyzontalnymi i dwubiegunowymi, a te z komórkami amakrynowymi i zwojowymi. Aksony komórek zwojowych tworzą nerw wzrokowy. % aksonów przechodzących na drugą stronę mózgu jest różna w zależności od gatunku (u zwierząt, które mają oczy z boku głowy to prawie 100%). Aksony kom. zwojowych w większości dochodzą do ciała kolankowatego bocznego. Dalej informacje wzrokowe przechodzą do obszarów wzrokowych kory mózgowej oraz wzgórza.
Pole recepcyjne danego neuronu – część pole widzenia, na którą reaguje dany neuron.
Hamowanie oboczne – sposób, w jaki siatkówka wyostrza kontrasty w celu uwyraźnienia granic. W oku: hamowanie aktywności w neuronie poprzez aktywność sąsiednich komórek nerwowych. Funkcja: zaakcentowanie kontrastów. Pomocna analogia: kładziemy drewniany klocek na żelatynie -> pod klockiem będzie zagłębienie czyli pobudzenie neuronu, a obok klocka powstanie wybrzuszenie czyli hamowanie oboczne sąsiadujących neuronów. Jak położymy wiele klocków obok siebie, to te na zewnątrz będą najbardziej zanurzone, bo wypycha je do góry tylko jedna strona.
3 rodzaje komórek zwojowych:
Drobnokomórkowe – wysoka wrażliwość na szczegóły i barwę, łączą się tylko z ciałem kolankowatym bocznym
Wielkokomórkowe – silna reakcja na ruch, ignorowanie szczegółów, połączenia z ciałem kolankowatym bocznym oraz innymi obszarami wzrokowymi wzgórza
Pyłkokomórkowe – bardzo zróżnicowany zakres i do tej pory tak naprawdę nie znany, ich aksony kończą się w wielu miejscach w mózgu
Większość informacji wzrokowych idzie z ciała kolankowatego bocznego do pierwszorzędowej kory wzrokowej (V1, kora prążkowana). Działa ona na każdy typ bodźca, również wtedy jak sobie coś wyobrażamy. Wstępnie analizuje bodźce. Dalej sygnał idzie do drugorzędowej kory wzrokowej (V2). Później sygnał idzie do różnych innych miejsc oraz krąży między korami V1 i V2 (u makaka znaleziono 30-40 obszarów wzrokowych -> u człowieka może być jeszcze więcej).
2 drogi analizy:
Strumień brzuszny (droga „co?”) – rozpoznawanie i identyfikacja przedmiotów, strumień kieruje się do płatu skroniowego
Strumień grzbietowy (droga „gdzie?/jak?”) – wspomaga układ ruchowy w lokalizacji przedmiotów oraz w ustaleniu sposobów zbliżania się do nich, strumień biegnie przez płat ciemieniowy
SŁUCH (KALAT)
Droga słuchu:
Ucho zewnętrzne – małżowina uszna (wspomaga lokalizację dźwięku) -> kanał słuchowy
Ucho środkowe – błona bębenkowa (przetwarzanie fal dźwiękowych na wibracje) -> młoteczek, kowadełko i strzemiączko -> okienko owalne
Ucho wewnętrzne – ślimak (ruchy strzemiączka powodują drganie okienka owalnego, co powoduje ruch płynu w schodach przedsionka w ślimaku) -> rzęski na komórkach włoskowatych otwierają kanały jonowe -> sygnał przechodzi do nerwu słuchowego.
Percepcja wysokości dźwięku:
Teoria częstotliwości – dźwięk o częstotliwości 50Hz powinien wywoływać 50 potencjałów czynnościowych na sekundę. Minus -> komórka potrafi wytworzyć max 1000 potencjałów czynnościowych/sekunde, a człowiek słyszy wyższe dźwięki niż 1000Hz.
Teoria miejsca – ton o określonej częstotliwości wywołuje wibracje specyficznego miejsca na błonie, niestety w rzeczywistości błona nie reaguje tak bardzo selektywnie, a pobudzenie jednego fragmentu błony powoduje też pobudzenie sąsiednich.
W tej chwili do wyjaśnienia percepcji wysokości dźwięku używa się obu teorii.
Droga słuchowa przebiega przez szereg struktur podkorowych w pniu mózgu -> na wysokości śródmózgowia ulega skrzyżowaniu -> dociera do pierwszorzędowej kory słuchowej w płacie skroniowym. Organizacja tonotopowa – komórki wrażliwe na podobne częstotliwości są obok siebie i tworzą „mapę dźwięków”.