Rozwijanie percepcji wzrokowej

Szybki postęp we wszystkich dziedzinach życia sprawia, że wymagania edukacyjne dotyczące opanowania przez dzieci pewnej ilości materiału dydaktycznego są coraz większe. Celem osiągnięcia optymalnych warunków kształcenia oraz w trosce o prawidłowy rozwój dzieci uczęszczających do przedszkola ciągle doskonalone są programy i metody nauczania.

Proces przygotowania i opanowania umiejętności pisania przez dzieci 6-letnie jest sprawą niezmiernie ważną. Rozwijanie umiejętności pisania rozpoczyna się już w grupie dzieci 3-letnich,
a intensyfikacja tych działań przebiega w grupie dzieci 6-letnch.

Podstawowym założeniem treści i metod pracy jest zachowanie ciągłości oddziaływań pedagogicznych w wychowaniu przedszkolnym i nauczaniu początkowym. Zgodnie z tymi celami należy tak przygotować wychowanków, aby potrafili pisać znaki w odpowiednich liniach, czy kratkach w zeszycie, z uwzględnieniem umiejscowienia poszczególnych ich części składowych. Wykonywanie elementów literopodobnych oraz umiejętne gospodarowanie miejscem na większej i mniejszej płaszczyźnie papieru z wprowadzeniem zeszytu do odwzorowywania znaków graficznych stanowią podstawowe umiejętności efektywności nauki pisania.

Fakt ten nakłada na nauczyciela szczególną odpowiedzialność, gdyż pierwsze powodzenia, czy niepowodzenia w tym okresie mogą mieć bardzo silny wpływ na jego dalsze postępy w nauce. Dlatego też działania wychowawczo-dydaktyczne związane z tym procesem powinny pobudzać i aktywizować możliwości rozwojowe dziecka, a także kompensować braki środowiskowe, zapobiegając jednocześnie trudnościom , jakich mogą uniknąć nasi wychowankowie rozpoczynając naukę pisania.

Proces przygotowania dziecka do nauki pisania jest długotrwały i złożony z wielu etapów. Obejmuje cały okres przedszkolny i jest nastawiony na różne dziedziny jego rozwoju i wychowania. Przygotowanie to dotyczy doskonalenia orientacji w zakresie kierunku, rozwijanie sprawności manualnych i umiejętności odwzorowywania, swobodnego wykonywanie ruchów ciągłych w przetwarzaniu obrazu ruchowego na graficzny i odwrotnie.

Realizacja programu pracy wychowawczo-dydaktycznej z dziećmi 6-letnimi obejmuje pewną formę inspiracji dla dalszego doskonalenia treści i metod początkowej nauki pisania. Oczywistym jest fakt, że nawet niewielkie niepowodzenia na początku tej drogi zniechęcają dziecko do dalszej nauki. Właściwym wydaje się zatem proces kierowania rozwojem funkcji percepcji wzrokowej i sprawności manualnej, co z kolei przyczyni się do osiągnięcia dojrzałości szkolnej.

Dzieci bardzo lubią rysować, malować, chętnie łączą tę działalność ze słuchaniem utworów literackich, opowiadań, baśni, wierszy, piosenek. U dzieci w wieku przedszkolnym obserwuje się spontaniczne zainteresowanie znakami graficznymi, czynne i samodzielne wysiłki, aby je rozpoznawać, pisać i odczytywać.

Nieodzowną metodą w kierowaniu działalnością wychowanków jest zabawa, która stanowi integralną część systemu edukacyjnego i powinna być stosowana w celu osiągnięcia jak najlepszych efektów nauczania. W wyniku zabaw i ćwiczeń kształtujących sprawność ręki, umiejętność odtwarzania kształtów oraz analizy i syntezy wzrokowej wyrazów, dziecko powinno odtwarzać znaki literopodobne. Ważne jest również uświadomienie różnic pomiędzy słowem pisanym, a drukowanym.

Usprawnienie percepcji wzrokowej i sprawności manualnej można rozwijać poprzez:

- Zachęcenie i motywowanie dzieci do podejmowania działań rozwijających i usprawniających funkcję spostrzegawczości.

- Prowadzenie zajęć i zabaw ruchowych, mających na celu ułatwienie dziecku poznania schematu własnego ciała i kierunku (np. Stawiamy przed dzieckiem krzesło i dajemy polecenia do wykonania - „po prawej stronie połóż duży klocek, po lewej stronie postaw samochód, ...itd.” Podczas zabawy ćwiczy pojęcia - prawa, lewa strona, nad, pod, wyżej, niżej).

- Stworzenie warunków do swobodnej działalności artystyczno-konstrukcyjnej.

- Organizowanie zabaw, gier, zajęć polegających na wykonywaniu różnych zadań (np. Zwijanie 24 metrowej tasiemki na tekturkę, lub przesuwanie w palcach skakanki zwisającej jednym końcem
w dół).

- Doskonalenie sprawności manualnej w trakcie malowania, modelowania, wydzierania, wycinania (np. serwetek z bibuły w kształcie koła, czy prostokąta; naklejania lub naszywania koralików, guziczków, itp.).

- Rozwijanie sprawności obu rąk podczas kreślenia linii obiema rękami równocześnie, zdążając w stronę krążka narysowanego na tablicy, albo podczas wyścigu pionków po szczeblach długiej drabiny, startujących równocześnie, a trzymanych w obu dłoniach.

- Odtwarzanie i odwzorowywanie na obraz graficzny i odwrotnie podczas układania różnorodnych kompozycji z papieru, patyczków, schematów owoców, itp.

- Rozwijanie spostrzegawczości i pamięci wzrokowej (np. Wyznaczone dziecko siedzi przy stoliku i obserwuje jakie przedmioty kładą przed nim jego rówieśnicy. Zadaniem wyznaczonej osoby jest zapamiętać i oddać te rzeczy ich właścicielom).

- Odgadywanie przedstawionej ruchem czynności lub wykonywanego zawodu.

- Zapamiętanie wyznaczonej przez skakankę linii podczas przejścia po niej oraz odtworzenie tej drogi przy przejściu tą samą trasą, ale bez skakanki.

- Zapamiętanie kolejności klocków ustawionych przez kolegę z pary oraz zbudowanie wieży wg podanego wzoru.

- Rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej podczas zabawy w „Łowienie ryb”, która polega na tym, że w przygotowanej misce z wodą „pływają” metalowe przedmioty imitujące ryby. Zadaniem dzieci jest złowienie ich na wędkę na końcu, której przymocowany jest magnes.

- Tworzenie trójkątów poprzez łączenie kropek znajdujących się na kartce, tak aby kropki stanowiły wierzchołki kolejnego trójkąta.

- Ustawianie pionków na wyznaczonym miejscu (np. na szachownicy) po uprzednim, pojedynczym przenoszeniu ich z jednego miejsca sali na drugie. Zabawa może być prowadzona w formie wyścigu.

- Rozwijanie celności podczas rzucania krążka na krążek z wyznaczonej linii mety w taki sposób, aby krążek przykrył inny w całości lub częściowo.

- Odwzorowywanie ruchów lub mimiki drugiego dziecka podczas zabawy w „Lustra”, gdzie dzieci stoją w parach, zwrócone przodem do siebie.

- Odbijanie balonów w taki sposób, aby nie spadły na podłogę.

- Układanie z mozaiki geometrycznej podanego wzoru, powtarzającego się jak refren piosenki.

- Rysowanie szlaczków oraz odtwarzanie wzorów literopodobnych.

- Obrysowywanie figur geometrycznych, przedmiotów dużych i małych, itp.

- Wykonywanie różnorodnych zabaw i ćwiczeń ruchowych rozwijających duże grupy mięśniowe oraz zabaw i ćwiczeń rytmicznych.

Wszystkie zabawy i ćwiczenia tego typu można modyfikować w zależności od potrzeb, warunków i zainteresowań dzieci. Ich celem jest nie tylko prawidłowe przygotowanie dzieci do nauki pisania, ale również wyłonienie osób z wszelkimi niedociągnięciami i opóźnieniami rozwojowymi. Racjonalne i systematyczne prowadzenie zajęć z zakresu rozwijania percepcji wzrokowej, orientacji
w przestrzeni, czy sprawności manualnej prowadzi do wyrównania braków, a tym samym zmniejsza niepowodzenia szkolne, z którymi borykają się dzieci.

Każda grupa przedszkolna jest zbiorem dzieci o różnych cechach i właściwościach. Stosując różnorodne metody i formy pracy angażuje funkcje wzrokowe, słuchowe i kinestetyczno-ruchowe niezbędne przy nauce pisania. Ponadto przyczynia się do uzyskania lepszych rezultatów w nauce. Systematyczność początkowej nauki pisania powinna być integralnie włączona w tzw. nauczanie okolicznościowe, sytuacyjne. Skutecznej, a zarazem interesującej pracy dziecka, wyzwalającej naturalną potrzebę aktywności sprzyja rozbudzenie motywacji do pożądanej pedagogicznie aktywności, a ta z kolei jest podstawą określonych efektów.

Kliś Agata

---