Podmiot literacki-podmiot wyp. się-narrator Styl-sposób ukształtowania wyp- narracji Kompozycja-bodowa świata przedstawionego Narrator-fikcyjna Osoba wyp. Się w utworze, może pozostać na zew świata przedstaw.-narrator wszystkowiedzący, również może być świadkiem lub w którym sam bezpośrednio w nim uczestniczył Narracja-to wyp. Narratora, przedstaw. w pewnym porządku czas. Przebieg zdarzeń, narracja może przybierać formę opowiadania lub opisu, w narracji 3-osobow.-pozostaje poza światem przedst., w narracji 1-osobow.-pozostaje częścią świata przedst. Fabuła -epizodyczna -luźnie, samodzielne wątki, jednowątkowa- charakt. dla noweli, wielowątkowa- wyst.w powieści, fabułą obejmuje: prolog(wstęp), epilog(koniec), akcja- przebieg zdarzeń(przyczyn i skutków) często o dynamicz. charakt. Elem. świata przedstaw.-czas: narracji(zawsze opow. później od czasu fabuły) , fabuły(okres pomiędzy najwcześniejszym, a najpóźniejszym zdarzeniem)-przestrzeń-umiejscowione są postacie, przedmioty, zjawiska, sytuacje-postacie lit.-postacie, przedmioty ukazane wraz z cechami ich wyglądu i charakteru-zdarzenia- nadają jej bieg-temat- główny elem. Treści utwór Postacie literackie1 planowe - -biorą udział w większości zdarzeń 2-planowe-biorą udział tylko niektórych zdarzeniach Epizodyczne-pojawiają się jednokrotnie Bohater utworu-to główna postać lit. będąca w centrum akcji utworu Tytułowy-wymieniony w tytule, nie zawsze musi być głównym bohaterem Jednostkowy-indywidualny bohater Zbiorowy-grupa bohaterów jednostkowych, reprezentują określone środowisko Wątek-szereg zdarzeń obejmujących dzieje jednej lub kilku postaci głowny -pełni zasadniczą rolę fabule utworu, występują w nim postacie 1-planowe poboczny-obejmuje zdarzenia, w których biorą udział postacie 2-planowe i epizodyczne Motyw-najmniejszy elem. treści utworu(przedmiot, przeżycie, sytuacja, postać)-statyczny-nie tworzy akcji, nie wprowadza żadnych zmian w sytuacji może to być opis krajobrazu, przedmiotu, osoby, kształtuje przestrzeń świata przedst.-dynamiczny-wprowadza zmiany w sytuacji; nowe elem. Wpływają na przebieg akcji, świat przedst. rozwija się w czasie Epizod-samodzielne zdarzenie nie mające większego wpływu na przebieg fabuły Sposoby przytaczania wypow.: -mowa niezależna- dosłowne przytoczenie wypoć. Postaci(dialog, monolog)-mowa zależna-omawia treść wypoć.-mowa pozornie zależna-słowa postaci stają się częścią wypoć. Narratora Podział na formę przekazu: -wierszowana-obejmuje utwory pisane wierszem-prozaiczna-obejmuje utwory pisane prozą Podział na stosunek czasu fabuły do czasu powstania dzieła:-współcz.-świat przedst. Umiejscowiony jest w tym samym czasie, w którym powstaje utwór-hist.-świat przedst. Umieszczony jest p przeszłości fantast.- świat przedst. Umiejscowiony jest w czasie wyobrażonym przez twórcę lub legendarnej przeszłości

BAJKA-niewielki utwór pisany wierszem, czasami prozą-zawiera treści dydaktyczne, pewna naukę moralną, prawdy życiowe-szczególnie popularne bajki zwierzęce, zwierzęta-alegoria cech ludzkich (mrówka-pracowitość, sowa-mądrość, lew-władzy)bohaterami bajek mogą być również ludzie, przedmioty, rośliny-jej głównym celem jest przekazanie morału- I.Krasicki, A.Mickiewicz, A.Fredro, J.Tuwim, J.Brzechwa-epigramatyczna-utwór niewielkich rozmiarów, pisana wierszem, nie zawiera fabuły, elem. epickich, jest jednym z gatunków lirycz. tworzył w Niemczech G.E.Lessing-narracyjna-utwór najczęściej wierszowany o niezbyt rozbudowanej fabule(tak jakby krótka nowela o nieskoplik. akcji, pisał we Francji La Fontain BAŚŃ-utwór epicki niewielkich rozmiarów, chrakt.dla kultury i literatury ludowej-utwór narracyjny o treści fantastycznej; świat realny łączy się w nim najczęściej ze światem wyimaginowanym, powtarzają się w niej pewne stałe wątki-czas i miejsce zdarzeń nie są określone-występują w niej postacie, przedmioty i wydarzenia fantast.; przyroda często przybiera cechy ludzkie-baśnie mają szczęśliwe zakończenia-najstarsze baśnie pochodz. hinduskiego, arabskiego, perskiego(Księga Tysiąc i Jednej Nocy)-bracia Grimm, H.Ch.Andersen, J.Brzechwa, H.Januszewska EPOPEJA/EPOS-dłuższy utwór epicki, zwykle pisany wierszem przedst. dzieje legendarnych lub hist. bohaterów na tle ważnego dla danej społeczności momentu dziejowego. Epos kiedyś głównym gatunkiem epiki-ton poniosły i patetyczny, występują liczne opisy, epitety, rozbud. porównania, hiperbole-wszystkowiedzący narrator zachowuje obiektywizm i dystans wobec świata przedstaw.-akcja mocno rozbud.i ma chrakt. wielowątkowy-prawzorem epopei były w liter. greckiej Iliada i Odyseja Homera, a w rzymskiej Eneida Wergiliusza-w okresie śred. Powst. Liczne eposy rycerskie, w lit.franc.-Pieśń o Rolandzie, Legedy o królu Arturze, niemiec.-Pieśń o Nibelungach-epopeja narodowa-przedst. chrarakt. rysy narody, utrwala ważne wydarzenia, postacie hist.(Pan Tadeusz-A.Mickiewicz) LEGENDA-opowieść pełna elem. niezwykłości, cudowności, fantastyki, oparta n motywach chrześc., później równeż ludowych -w okresie średniow. była gatunkiem hagiograficznym(żywoty św.), występowała w formach narracyjnych pisanych wierszem lub prozą-legendy religijne-ukazywały niezwykłe wydarz. związane z życiem i czynami św.-w j.łacińsk. ’to co należy przeczytać’, w dawnych średniow. Klasztorach głośno czyt. żywoty św. I męczenników-w końcu XVII zmieniło się zrozumienie gatunku, wprowadz. do niej temat. udową-legendy zbliżyły się do podań -jej tematem stały się hist.lub mitycz.zdarzenia, postacie lub miejsca związ. z przesz. danej zbiorowości-dużą rolę pełnią w niej elem. fantast. NOWELA-krótki utwór epicki posiadający zwartą i mocno zarysow. akcję, zmierzającą do określ. rozwiązania-chrakt. się zwięzłą i ściśle określ. kompazycją (zawiąz. akcji, pkt kulminacyjny, rozwiąz. fabuły zazw. jednowątkowa i ma często dramat. chrakt.)-liczb. Występ. postaci jest ogranicz., brak opisów, charakt. koment, epizotów-została ukształt.we Włoszech (XIV-XVI-renes.) -rozkwit w lit. Europ. XIX- A.Czachow, w Polsce (real.połXIX)-B.Prus, H.Sienkiewicz, M.Konopnicka, E,Orzeszkowa, S.Żeromski OPOWIADANIE-utwór niewielkich rozmiarów, często porów. z nowelą, ale różniący się od niej bardziej swobodną kompoz.-jednowątkowa fabuła, czsami nieco rozbud., opow.obce są wszelkie ogranicz.kompozyc.-opow. Pojawiło się dopiero XIX(A.Czechow)-zawiera partie opis. i refleksyjne, pozycja narratora jest wyraźnie zaznaczona, obce są dodakt. wątki, epizoty, postacie drugorzędne-w lit.XXw chrakt. Się luźną, otwartą kompozycją -M.Konopnicka, S.Żeromska, M,Dąbrowska POWIEŚĆ-dłuższy fabularny utwór o swobodnej kompoz. Zwykle pisany prozą, dopuszczający różnorodność tematów,motywów i wątkówWspólcz. Jest to najbardziej rozpowszech. gatunek epiki, zajęła miesce dawn. eposu, odrzucając formę wierszowaną-ważną rolę odgrywa w niej postać narratora, który kształtuje świat przedstawiony, narrator posługuje się-opisami, dialogami, mową zależna, pozornie zależna-fabuła wielowątkowa z bogactwem epizotów, jest gatunkiem otwartym Podział na czas fabuły:Hist-świat przedst.. zotał umieszcz. W przesz do życia autora, postacie, wydarz, miejsca autentyczne przemieszane są w fikcyjnymi (J.I.Kraszewski, H.Sienkiewicz,S.Żeromski), współcz, fantast->fantast.nauk- swiat przedst.. zastał umieszczony w przysz do napisania utworu(S.Lem). Podział na tematykę:Biograf, podróż-fabułę tworzą przygody zawiązane przez głównych bohaterów w czasie podróży, wartka akcja rozgrywa się zazwyczaj w miejscach niezwykłych egzotycz.(J.Swift), sensacyjna, psychol-główny cel przedst.. życia wew. Postaci, ich przeżyć i odczuć(Z.Nałkowska), społecz-obycz-odmiana realistycznej, siega po tematy z życia codziennego, wszystkowiedzący narrator(B.Prus), Krym-główna cecha mocno zarysowana, zwarta i dynamicz. Akcja zwykle zmierzająca do ustalenia winnego przestępstwa-rozwiązania zagadki(G.Simenon)