STOSUNEK PRAWNY.
jest szczególnego rodzaju stosunkiem społecznym, którego powstanie, elementy składowe, zmianę oraz ustanie regulują przepisy prawa
Powstaje pomiędzy dwoma podmiotami prawa. Pomiędzy nimi istnieje więź prawna.
polega na obowiązku jednego podmiotu do konkretnego zachowania się względem drugiego podmiotu tego stosunku, a po drugiej stronie na uprawnieniu do żądania określonego zachowania się.
Podmioty stosunku prawnego (osoby, między którymi stosunek prawny istnieje)
Przedmioty czyli treść stosunku prawnego( w szczególności prawa i obowiązki stron)
Jest to stosunek prawny, którego podstawową cechą jest równorzędność stron. Oznacza to, że żadna ze stron nie jest podporządkowana drugiej, ani nie ma uprawnień władczych. Stosunek cywilno prawny reguluje Prawo cywilne.
Równorzędne podmioty – dłużnik i wierzyciel
Przedmiot stosunku cywilnoprawnego – świadczenie:
Wierzytelność – przysługuje wierzycielowi, który może żądać określonego zachowania się od dłużnika
Dług – występuje po stronie dłużnika, dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie na rzecz wierzyciela
Podstawowym stosunkiem cywilnoprawnym jest zobowiązanie
Zobowiązanie(umowa)- jest stosunkiem prawnym, w którym jedna osoba( wierzyciel- osoba uprawniona) może żądać od drugiej osoby ( dłużnika) świadczenia, a osoba ta powinna to świadczenie spełnić.
Same strony (podmioty) decydują, czy chcą zawrzeć umowę, czy nie
Strona wybiera kontrahenta (swoboda co do wyboru drugiej strony umowy)
Strony same kształtują treść umowy
ustna
pisemna
w formie aktu notarialnego
zgodnie z zasadami swobody umów strony sam kształtują treść umowy
umowa nie może być sprzeczna z:
bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawnymi
z istotą umowy
z zasadami współżycia społecznego
Aby umowa była ważna, należy:
wskazać strony umowy
określić przedmiot umowy
podpisać umowę przez obie strony
Essentialia negoti – postanowienia przedmiotowo istotne, bez których umowa nie może dojść do skutku
np.: umowa sprzedaży (zobowiązanie do przeniesienia własności rzeczy i wydaniu jej w zamian za zapłatę)
Naturalia negoti – postanowienia nieistotne. Są to klauzule, które mogą, ale nie muszą wystąpić w umowie. Nawet gdy nie zostaną zawarte w jej treści, to wynikają z przepisów prawa, np.:
odsetki ustawowe 11,5% w skali roku;
rękojmia za wady
prawo odstąpienie od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy
Accidentalia negoti – postanowienia dodatkowe. Klauzula która może wystąpić w umowie lub nie, o tym decydują strony. Skutki występują tylko wtedy, gdy klauzula zostanie zawarta w treści umowy, np.:
odstępne gdy w umowie jest zapis, że jedna lub obie strony mogą odstąpić od umowy za zapłatę określonej kwoty
strona płaci wskazaną w umowie kwotę i odstępuje od umowy
umowne prawo odstąpienia gdy w umowie jest zapis, że jedna lub obie strony mogą odstąpić od umowy i jednocześnie jest podany termin, w którym można to uczynić
w terminie, który został podany w umowie można bez żadnych konsekwencji od umowy odstąpić
odsetki umowne wyłączają odsetki ustawowe
kara umowna gdy w umowie jest zapis, że strony w przypadku niewywiązania się z umowy (w określonym w niej sposób) należy zapłacić określoną sumę pieniędzy, tzw. Karę Umowną
można wypowiedzieć każdą umowę zawartą na czas nieokreślony
wypowiedzenia dokonuje jedna ze stron
w umowie powinien być wskazany okres wypowiedzenia umowy
Zachodzi tylko w sytuacjach wskazanych przez Kodeks Cywilny bądź też treść umowy.
Każda umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron. Dwie strony muszą się na to zgodzić.
– polega na tym, że sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę.
polega na tym, że wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz
polega na tym, że dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy lub rzeczy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą sumę pieniędzy lub ilość rzeczy.
Umowa o dzieło (def.) - przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa zlecenia (def.) - przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
są to umowy, których przedmiotem jest dokonanie usługi np.
umowa dot. wykonywania usług turystycznych,
umowa o świadczenie lecznicze
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
To stosunek prawny, w którym mamy do czynienia z nierówno rzędnością jego uczestników. Jedną ze stron jest zawsze organ administracyjny, który wyposażony jest w uprawnienia władcze.
Podmioty stosunku administracyjnoprawnego:
organ administracyjny
strona( obywatel, osoba prawna)
do której kierowany jest zakaz lub nakaz administracyjny lub
osoba, która żąda określonego zachowania się organu administracyjnego (np. wydania pozwolenia na budowę domu)
Prawa i obowiązki stron tego stosunku wynikają:
bezpośrednio z przepisu prawa administracyjnego lub
są określone w treści decyzji administracyjnej
powstaje w sutek popełnienia przestępstwa
zachodzi pomiędzy sprawcą przestępstwa a państwem
charakteryzuje się brakiem równorzędności podmiotów
Elementy:
1.Podmioty stosunku pracy
Pracownik: osoba świadcząca pracę za wynagrodzenie
Pracodawca: osoba, na której rzecz świadczona jest praca
Przedmiot stosunku pracy
Obowiązek świadczenia pracy przez pracowników na rzecz pracodawcy
Spółka cywilna(nie ma osobowości prawnej)
Spółki handlowe
spółki osobowe(nie mają osobowości prawnej)
sp. jawna
sp. partnerska
sp. komandytowa
sp. komandytowo- akcyjna
spółki kapitałowe( mają osobowość prawną)
sp. z ograniczoną odpowiedzialnością
sp. Akcyjna