Nixon ,CIA i Pinochet czyli kto się boi demokracji

( kulisy zamachu w Chile )

W dniu 11 września 1973 roku Prezydent Chile Salvadore Allende zginął podczas ataku zbuntowanych wojsk na pałac prezydencki w La Moneda. Wojskowy zamach stanu zdusił pierwszy socjalistyczny rząd wyłoniony
w demokratycznych wyborach.

Sto sześćdziesiąt lat demokracji uczyniło z Chile przykład państwa w którym rzeczywiście decyduje demokracja, w którym siły zbrojne szanują konstytucję
i obowiązujące prawa trzymając się z dala od polityki. Panowało w Chile przekonanie, że właśnie dzięki pilnującej wyborów armii nie zostaną one nigdy sfałszowane.

Dopiero Stany Zjednoczone – obcy kraj imperialistyczny wspomagający reakcyjne siły chcące odwrócić demokratyczny bieg historii spowodował powstanie warunków w których armia chilijska zerwała ze swoją tradycją wierności woli narodu.

Początki związanej z obawą przed socjalizmem amerykańskiej interwencji
w wewnętrzne sprawy Chile sięgają 1964 roku. Wówczas to Stany Zjednoczone nie pozwoliły Salvadore Allende na objęcie stanowiska prezydenta. Kiedy Allende został kontrkandydatem Eduarda Freya wywodzącego się z chrześcijańskich demokratów Stany Zjednoczone pociągnęły za sznurki chilijskiej polityki. Na te wybory CIA wydała prawie 3 miliony dolarów. Wiele milionów trafiło też do ludzi związanych ze Stanami Zjednoczonymi w Europie tak w sektorach prywatnych jak i państwowych. Zamieszana była w to Włoska Partia Chrześcijańsko – Demokratyczna , Watykan, Królewskie domy w Belgii i Holandii , Niemieccy Chrześcijańscy – Demokraci i wiele innych organizacji. Nawet Kościół Katolicki
w Stanach Zjednoczonych. CIA nadzorowała przepływ pieniędzy i wydawanie ich na kampanię popierającą kandydata chrześcijańskich – demokratów i kampanię przestrzegającą przed komunistycznym zagrożeniem którego symbolem miał być Allende. Interwencja okazała się skuteczna. Chilijczycy poparli Freya , który przez następne sześć lat był prezydentem .Jednak Allende powrócił jako kontrkandydat w 1970 roku i zwyciężył. Pomiędzy dniem wyborów 4 września 1970 roku a dniem zaprzysiężenia prezydenta zawiązał się spisek z udziałem Amerykanów. W białym domu rządził wtedy Richard Nixon. Rozkazał on CIA podjęcie działań powstrzymujących Salvadore Allende przed objęciem stanowiska prezydenta. Nixon zażądał od ambasadora USA w Chile Edwarda Kolly ( 1966- 1970 ) by naciskał na odchodzącego prezydenta i armię chilijską by zorganizowali zamach stanu. Wobec sprzeciwu ambasadora przed taką ingerencją w sprawy Chile prezydent USA Richard Nixon i sekretarz stanu Henry Kissinger zachęcali chilijskich oficerów do zamachu podejmując działania poza osobą ambasadora. Ówczesny amerykański attache wojskowy w Chile Paul Wimmert przestał składać raporty ambasadorowi Edwardowi Kolly i przedstawiał je bezpośrednio CIA. To też drogą szły do Paula Wimmerta rozkazy pochodzące od Nixona i Kissingera. Podstawowym zadaniem Wimmerta był nacisk na oficerów chilijskich sił zbrojnych by za wszelką cenę podjęli działania wymuszające nowe wybory w Chile. Armia jednak nie zareagowała ,
a głównodowodzący siłami zbrojnymi generał Schneider oświadczył publicznie, że wojsko uszanuje wynik wyborów.

Po konsultacji z CIA spiskowcy zdecydowali się na porwanie Schneidera. Poprosili CIA o 50 tysięcy dolarów i broń nie zarejestrowaną w Chile. Osiem karabinów maszynowych , gaz łzawiący i maski przeciwgazowe dotarły do Chile nielegalnie pocztą kurierską do amerykańskiej ambasady. Attache wojskowy Paul Wimmert osobiście dostarczył sprzęt spiskowcom 22 października 1970 roku
o drugiej nad ranem. Tego samego dnia o godzinie ósmej rano spiskowcy zaatakowali generała Schneidera. Porwanie nie udało się. Jednak generał Schneider został śmiertelnie ranny. Było to pierwsze morderstwo polityczne
w historii Chile. Akcja ta odniosła odmienny skutek niż oczekiwali jego inicjatorzy amerykańscy Nixon i Kissinger. W pogrzebie wziął Schneidera wziął udział Allende a także ustępujący prezydent.

W dniu 4 listopada 1970 roku Salvadore Allende został zaprzysiężony na prezydenta Chile i oświadczył: „ Za moich rządów do La Moneda wejdą prości ludzie” i konsekwentnie to realizował. Celem socjalistów chilijskich było stworzenie innej drogi społecznego rozwoju kraju niż kapitalistyczna, dokonanie zmian mających charakter społecznej rewolucji. Dązyli do stworzenia pierwszego w świecie demokratycznego państwa socjalistyczne. Po raz pierwszy kartki do głosowania a nie kule rewolucjonistów sprawiły, że człowiek o marksistowskich poglądach został prezydentem jednego z krajów. Chilijska demokracja i jej tradycyjne , wychowane w szacunku do demokracji instytucje przełknęły — pomimo usilnych starań Stanów Zjednoczonych — nominację Salvadore Allende na prezydenta.

W czasie trzech lat rządów Allende wybuchało wiele konfliktów wynikających
z faktu, że socjalizm kłóci się z interesami warstw wyższych a przynajmniej
z pewnymi sposobami myślenia dominującymi w tych warstwach. Wybuchały też konflikty w łonie lewicy. Jedni chcieli przyspieszenia reform inni ich opóźnienia. Pomimo różnych przeciwności Allende konsekwentnie budował socjalizm. Zwiększył tempo reformy rolnej , znacjonalizował banki i instytucje kredytowe oraz część przemysłu.

Tymczasem Stany Zjednoczone robiły wszystko by destabilizować sytuacje
w rządzonym przez socjalistów Chile. Aktywnie wspomagały prawicę
i chrześcijańskich demokratów. Organizowały strajki na terenie Chile. Do szczególnej akcji Stany Zjednoczone wkroczyły gdy Salvadore Allende znacjonalizował wydobycie miedzi. Prezydent Nixon przeznaczył spore fundusze na destabilizację rządu chilijskiego. Zarządził nie oficjalną ale skuteczną blokadę ekonomiczną Chile. Wśród strajków zdecydowanie dziełem CIA były duże strajki kierowców i drobnych kupców. Pensje wymuszone strajkami wzrastały
a pieniędzy nie było na co wydawać. Równocześnie w Chile następowała rzecz wydawałoby się irracjonalna. Pomimo dużych trudności gospodarczych kolejne wybory wskazywały ,że coraz więcej ludzi popiera Allende. Mechanizm demokracji napędzał wiarę w istotę socjalizmu i wolę społeczeństwa do jego budowy a dla chrześcijańskich demokratów oraz CIA stało się jasne, że obalenie Salvadore Allende i odwrócenie procesu budowy socjalizmu demokratycznymi sposobami jest po prostu nie możliwe. Amerykańskiemu imperializmowi pozostał jeden sposób : zamach stanu. Wykonawcą został generał Augusto Pinochet ewidentny typ zdrajcy i agenta służb specjalnych. Nigdy nie przedstawiał się jako przeciwnik socjalizmu i prezydenta Salvadore Allende. Wprost przeciwnie. Pinochet nigdy nie przepuszczał okazji by zademonstrować swoje oddanie
i wierność głowie państwa. Został Głównodowodzącym Sił Zbrojnych Chile zaledwie 18 dni przed zamachem. O zaufaniu jakim dążył Salvadore Allende Pinocheta świadczy chociażby fakt, że w chwili, że jedną z jego reakcji w chwili zamachu była troska o co się dzieje z Augusto Pinochetem. Na 10 września 1973 roku Allende zaplanował ogłoszenie referendum dotyczącego kryzysu
w państwie. Jeżeli lud nie poparłby jego programu miał zamiar poddać się do dymisji. Allende ufał Pinochetowi do tego stopnia, że powiedział mu o swoich planach. To właśnie Pinochet przekonał prezydenta by przełożył ogłoszenie zapowiedzi referendum na 11 września. Salvadore Allende nigdy nie ogłosił tego referendum. Jedenastego września 1973 roku dowodzone przez zdrajców siły zbrojne otoczyły pałac prezydencki w La Moneda. Później dowództwo sił zbrojnych faszystowskich już Chile chwaliło się bohaterską postawą armii
w obalaniu socjalizmu i zdobywaniu pałacu La Moneda. Tymczasem tak naprawdę 26 osób z Salvadore Allende na czele broniło się 7-8 godzin przed atakami sił lądowych i powietrznych.

Może i obrona trwała by dłużej gdyby nie użycie szantażu, że części która się poddała mając do wyboru spalenie żywcem lub niewolę, kazano położyć się na ulicy przed pałacem La Moneda a walczącym oznajmiono, że jeńcy zostaną rozjechani gąsienicami czołgu gdy pozostali się nie poddadzą.

Salvadore Allende o godzinie 14.00 w ostatnich minutach obrony popełnił samobójstwo. Zrobił to by zdrajcy nie mogli się cieszyć, że wzięli do niewoli Prezydenta. Większość obrońców pałacu prezydenckiego wymordowano po poddaniu się przez nich do niewoli.

Prezydenta Salvadore Allende pochowano 12 września 1973 roku na cmentarzu w Santa Ines. Asystę stanowiło sześciu umundurowanych przedstawicieli sił zbrojnych. Z osób postronnych dopuszczono tylko żonę Hortensję Bussi de Allende. Dążąc do anonimowości miejsca pochowano go w mauzoleum Eduardo Grove męża Ines Allende. Oprawcy bali się Allende także po jego śmierci.

W ten o to sposób została zlikwidowana próba zbudowania wolą narodu demokratycznego socjalistycznego państwa. Na pewno była to nie ostatnia próba a świat zmierza nieuchronnie ku epoce w której takie próby staną się skuteczne. Salvadore Allende w godzinach zamachu poprzez Radio Mede Janes jedyną stację która wciąż nadawała powiedział: „... wierzę w Chile
i jego przeznaczenie. Teraz rządy obejmą zdrajcy ale ten czas minie. Powinniście trwać przy swoich przekonaniach wierząc, że niedługo nadejdzie moment w którym władzę obejmą ludzie dążący do stworzenia lepszego społeczeństwa.....”

Opracował Edmund Bared na podstawie nadawanej w kwietniu 2001 audycji przez polskojęzyczną wersję telewizji Discavery Channel pt „ Pinochet – Allende - anatomia zamachu ”. Realizatorzy jak podkreślają w końcówce programu poświęcili dokument zamordowanym przez reżim Pinocheta obrońcom La Moneda.

W programie występują naoczni świadkowie którzy przeżyli okres rządów junty., między innymi obrońcy pałacu La Moneda: Hugo Garcia , Joan Enrique Garcas, Julio Solo, Isidro Garcia , Anibal Palma , Carlos Jorquera , Arture Jivron , Manuel Cortez , Eduardo Ellis , Lois Gonzales.

Rodzina prezydenta: żona Hortensja Bussi de Allende , córka Isabelle Allende.

Mimowolni uczestnicy jak : Roberto Sanchez który miał polecenie przekonania Prezydenta by odleciał z kraju i jego eskorty a żyje tylko dlatego , że Allende z tego nie skorzystał. Ambasador USA Edward Kolly który sprzeciwił się planom Nixona a w audycji ujawnia działania CIA . Hugo Guzman – pracownik cmentarza na którym pochowano Prezydenta Allende.

Jednoznaczni oprawcy jak: generał chilijski Javier Palacios oraz attache ambasady USA Paul Wimmert. Zdrajcę narodu chilijskiego Augusto Pinocheta usłyszałem w nagranej przez radioamatora wypowiedzi:„ Allende jest w La Moneda. Pozbędziemy się gada zanim wzrośnie
w siłę.. samolot wyleci w powietrze...”

Usłyszałem zarówno ostatnie wystąpienia Allende jak i komunikaty wojskowe zdrajców.

Obrońca La Moneda oficer policji David Garrido powiedział: „ Zostałem ( w La Moneda )
z szacunku dla mojej rodziny , żony i dzieci. Dzisiaj mogę spokojnie patrzeć im w oczy i nie wstydzić się swojego postępowania”