„W ostatnich dziesięcioleciach pod niemałym wpływem marketingu rozwija się nowy

rodzaj polityki w społeczeństwach demokratycznych bądź budujących demokrację. Jest to

polityka „bez ideologii”. Jej ojczyzną są USA.

W polityce społeczeństw demokratycznych dużą wagę przywiązuję się do prawomocnej

legitymizacji przywódców i elit politycznych. W procesie legitymizacji demokratycznej liczy

się zarówno „sztuka wyboru”, którą powinni posiadać obywatele uczestniczący

w kampaniach wyborczych oraz „sztuka bycia wybranym”, która winna cechować elity

władzy i kandydatów do tych elit. Polityka „bez ideologii” preferuje sztukę „bycia

wybranym”, dostarczając skutecznych narzędzi do osiągnięcia tego celu.

Polityka „bez ideologii” to metaforyczne określenie tej odmiany polityki demokratycznej,

której ideologią jest walka o zdobycie i utrzymanie władzy przy zachowaniu formalnych

procedur demokratycznych. Polityka ta w ostatnich latach robi zawrotną karierę. Apogeum

popularności polityki „bez ideologii” przypada na okres kampanii wyborczych. Wówczas

od umiejętnego wykorzystania jej infrastruktury marketingowej niejednokrotnie zależą losy

wyborów.

Istotę koncepcji polityki „bez ideologii” metaforycznie wyraził A. Rapaport pisząc,

że „pierwszym obowiązkiem prezydenta jest zostać wybranym”. W tej koncepcji polityka

zostaje sprowadzona do zdobycia rynku politycznego, a przede wszystkim poparcia

wyborców. Rynkiem tym rządzą prawa podaży i popytu, a oferowany towar wymaga

promocji. Bycie wybranym staje się celem samym w sobie, a nie środkiem do realizacji

tradycyjnego politycznego zadania-roztropnego działania dla wspólnego dobra.”

Źródło: Tadeusz Bodio, Polityka jako sztuka bycia wybranym,

w: Studia Politologiczne INP UW, t. 6, Warszawa 2002.

„Pojawienie się w koncepcjach przywództwa takich terminów, jak charyzma

i kompetencje rodzić musi nieuchronne pytanie o stosunek […] do władzy […]. W pierwszym

przypadku w stosunku do władzy dominują niewątpliwie elementy emocjonalne, a w drugim

racjonalne.

[…] Typowe wzory zachowań przywódczych wynikające z emocjonalnego stosunku

do władzy skutkują kreowaniem i dominacją w organizacji struktur hierarchicznych nad

kooperacyjnymi, interakcjami paternalistycznymi nad partnerskimi, autokratycznym stylem

sprawowania władzy nad demokratycznym.

Źródło: Ewa Maria Marciniak, Kompetencje przywódcy politycznego,

w: Studia Politologiczne INP UW, t. 5, Warszawa 2001

„Pozostaje teraz zbadać, jakimi zasadami książę powinien rządzić się wobec swych

poddanych i wobec przyjaciół (...) człowiek bowiem, który by na każdym kroku rządził się

tylko zasadami dobra, przepaść musiałby w środowisku ludzi rządzących się innymi

zasadami. Stąd wynika dla księcia pragnącego utrzymać się na swym stanowisku konieczność

stosowania w życiu nie tylko zasad dobrych, lecz używania dobrych i złych, a to wedle

okoliczności (...) przeto staje się dla księcia rzeczą konieczną o tyle kierować się rozsądkiem,

aby uniknąć złej sławy tych zdrożności, które przyprawić go mogą o utratę państwa”.

Cyt za: M. Łojek, Teksty filozoficzne dla uczniów szkół średnich, Warszawa 1987, s.125-126.