"I śmiech niekiedy może być nauką kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa" jako zasada twórcza I. Krasickiego

IGNACY KRASICKI ZARÓWNO W SWOICH BAJKACH, SATYRACH JAK I MONACHOMACHII ORAZ POWIEŚCI MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI PORUSZA TEMAT LICZNYCH WAD LUDZKICH, ALE NIGDY NIE WYŚMIEWA SIĘ Z LUDZI, KTÓRYCH TE PRZYWARY CECHUJĄ. POETA STARA SIĘ JEDYNIE OKAZAĆ LUDZIOM BEZSENSOWNOŚĆ ICH DZIAŁAŃ I POWSZECHNE ZEPSUCIE. BAJKI KRASICKIEGO, MOŻNA POWIEDZIEĆ, WRĘCZ NASZPIKOWANE SĄ ALEGORIAMI PRZYWAR LUDZKICH. KRUK SYMBOLIZUJE TU GŁUPOTĘ, LIS – PRZEBIEGŁOŚĆ I CHYTROŚĆ A SZCZUR – PYCHĘ. W BAJCE DEWOTKA PRZEDSTAWIA POETA DWULICOWOŚĆ NA PIERWSZY RZUT OKA POBOŻNEJ KOBIETY, KTÓRA POTRAFI JEDNOCZEŚNIE MODLIĆ SIĘ I BIĆ SWOJĄ SŁUŻKĘ. DOKTOR ILUSTRUJE NAM STARE PRZYSŁOWIE: LEKARZ JEST CZĘSTO NIEBEZPIECZNIEJSZY OD CHOROBY. KRASICKI UKAZUJE NAM WIĘC ŚWIAT TAKIM, JAKIM JEST W RZECZYWISTOŚCI I NIE STARA SIĘ UKRYĆ TEGO, CO DLA WIELU LUDZI MOŻE BYĆ GORZKĄ PRAWDĄ.W SWOIM POEMACIE HEROIKOMICZNYM MONACHOMACHIA PORUSZA KRASICKI TEMAT CODZIENNEGO ŻYCIA MNICHÓW. POETA OGRANICZA SIĘ TU DO WSKAZANIA ICH WAD I SŁABOŚCI CHARAKTERU. OBNAŻA ON I DEMASKUJE NISKI POZIOM MORALNY I INTELEKTUALNY WIELEBNEGO GŁUPSTWA, DEMENTUJE TEŻ POGLĄD O WYŻSZOŚCI DUCHOWIEŃSTWA NAD ZWYKŁYMI LUDŹMI – UWAŻA, ŻE MNISI NA SZACUNEK WIERNYCH POWINNI SOBIE ZASŁUŻYĆ CIĘŻKĄ PRACĄ, POKORĄ I WŁAŚCIWYM WYKONYWANIEM POWIERZONYCH SOBIE ZADAŃ A NIE LENISTWEM I ROZPUSTĄ.RÓWNIEŻ SATYRY KRASICKIEGO PEŁNE SĄ ROZWAŻAŃ NAD LUDZKIM LOSEM I GORZKIEJ PRAWDY NA TEMAT OSÓB W NICH PRZEDSTAWIONYCH. PORUSZONY ZOSTAJE W NICH TEMAT CIEMNOTY I ZACOFANIA SZLACHTY, PIJAŃSTWA I SKŁONNOŚCI DO HAZARDU.W SATYRZE DO KRÓLA KRYTYKUJE POETA WADY I PRZYWARY AUGUSTA PONIATOWSKIEGO. ABSURDALNOŚĆ TYCH ZARZUTÓW UKAZUJE TAK NAPRAWDĘ LICZNE ZALETY WŁADCY, A OGRANICZENIE I TĘPOTĘ SZLACHTY.W SATYRZE PIJAŃSTWO UBOLEWA KRASICKI NAD POLSKĄ SKŁONNOŚCIĄ DO KIELISZKA. UKAZANY W NIEJ BOHATER KAŻDĄ OKAZJĘ WYKORZYSTUJE, ŻEBY NAPIĆ SIĘ I NIE WIDZI NEGATYWNYCH SKUTKÓW NADUŻYWANIA ALKOHOLU. NIE DOSTRZEGA, ŻE CZŁOWIEK ZNIEWOLONY PRZEZ NAŁÓG NIE MA SZANS NA RZUCENIE GO – PESYMISTYCZNY KONIEC TO WYPOWIEDZIANE PRZEZ BOHATERA SŁOWA NAPIJĘ SIĘ WÓDKI ILUSTRUJĄCE JEGO GŁUPOTĘ I SŁABĄ WOLĘ DOMINUJĄCE NAD ROZSĄDKIEM I ROZUMEM. POWIEŚĆ MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI UKAZUJE NAM BEZSENSOWNOŚĆ DZIAŁAŃ MŁODEGO SZLACHCICA. WSZYSTKO, CO DZIEJE SIĘ WOKÓŁ NIEGO JEST JAKBY OD NIEGO NIEZALEŻNE, A ON MUSI SIĘ TUŁAĆ PO ŚWIECIE, ABY ODNALEŹĆ WŁASNE SZCZĘŚCIE. MIKOŁAJ JEST POSTACIĄ NAIWNĄ I POZWALA INNYM NA KIEROWANIE SWOIM ŻYCIEM. KRASICKI KREUJE BOHATERA NA KOGOŚ, KTO MIMO ŻE SZUKA SZCZĘŚCIA, NIGDY GO NIE ZNAJDZIE, A WSZYSTKIE JEGO DZIAŁANIA RZUCAJĄ GO W ŚWIAT CORAZ BARDZIEJ ODDALAJĄC OD JEGO MIEJSCA NA ZIEMI, PRZEZNACZENIA I STATECZNEGO ŻYCIA. OŚMIESZENIE PRZEZ KRASICKIEGO WAD MA RÓWNIEŻ CHARAKTER MORALIZATORSKI – POETA UKAZUJE ZEPSUCIE PANUJĄCE NA ŚWIECIE, PRZEDSTAWIA NAM KONSEKWENCJE NASZYCH CZYNÓW I, W SPOSÓB NIEMALŻE KARYKATURALNY, POTĘPIA NASZE WADY, NIE WSKAZUJĄC JEDNAK KONKRETNYCH OSÓB, KTÓRE TE WADY CECHUJĄ, BO I ŚMIECH NIEKIEDY MOŻE BYĆ NAUKĄ KIEDY SIĘ Z PRZYWAR NIE Z OSÓB NATRZĄSA. POETA NIE PROPONUJE ŻADNYCH GOTOWYCH ROZWIĄZAŃ – UWAŻA, ŻE Z PROBLEMEM LENISTWA I PYCHY SPOŁECZEŃSTWO POWINNO PORADZIĆ SOBIE SAMO I Z CZASEM DOSTRZEC RUJNUJĄCY WPŁYW WAD NA JEGO EGZYSTENCJĘ. UNIWERSALNA TEZA ZAWARTA W UTWORACH KRASICKIEGO DOSKONALE SPRAWDZA SIĘ RÓWNIEŻ W NASZYCH CZASACH.