2. Rodzina własna

METODA

ANALIZA STYLU WYCHOWANIA W RODZINIE RODZINA WŁASNA (RW)

Proszę określić strukturę swojej rodziny, podając płeć i wiek swój i współmałżonka oraz kolejnych dzieci

Ja - K. M lat; współmałżonek lat:

(dzieci - synowie (8) ; córki (C» Dzieci:

.................................................................................................................................

Np.

SI - 22 lata; S2 - 20 lat; C3 - 18 lat.

oznacza, że ma Pani/Pan naj starszego - 22-letniego syna, młodsześo - 20 letniego i naj młodszą córkę w wieku 18 lat.

Poniżej przedstawione zostały zestawy twierdzeń charakteryzujące różne po­stawy w rodzinie. Według nich proszę ocenić swoje zachowania wobec współ­małżonka i własnych dzieci:

Punktacja zawsze jest taka sama:

3 - zdecydowanie tak

2 - raczej tak

1 - raczej nie

0 - zupełnie nie

x - nie potrafię określić

Jeżeli postawy Pani/Pana wobec wszystkich dzieci są podobne - twierdzenia proszę oznaczać jedną cyfrą.

Np. Twierdzenie:

Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów,

daję - często nie oczekując nic w zamian

Jeśli zdecydowanie dotyczy to wszystkich Pani/Pana dzieci proszę to zapisać tak:

, Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów,

daję - często nie oczekując nic w zamian

3

55

Jeżeli postawy Pani/Pana różnią się - są inne w stosunku do syna, czy córki

roszę to zapisać oznaczając poszczególne dzieci: Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów,

daję - często nie oczekując nic w zamian SI-3; S2-1; C3-0

Oznacza to, że w stosunku do najstarszego syna jest to zupełnie prawdziwe,

w przypadku młodszego - raczej nieprawdziwe, natomiast córki tego typu za­-

chowania wcale nie dotyczą.

I	Twierdzenie				Odp.
l.	Daję	dzieciom właściwą swobodę,	dostosowaną do ich wieku
	i odpowiedzialności
2.	Dziecko powinno wiedzieć dokładnie, czego od niego rodzic ocze-
	kuje; jest to ważniejsze niż mówienie dziecku, że się je kocha
3.	Jako rodzic mam obowiązek kontrolować relacje pozarodzinne moich
	dzieci i w razie potrzeby ograniczać je
4.	Kocham moje dzieci i staram się im to okazywać
5.	Mam tyle ważnych spraw na głowie, że trudno mi jeszcze troszczyć
	się o zaspokojenie potrzeb dzieci
6.	Nie mam stałego systemu wychowawczego, na stosowane przeze
	mnie kary i nagrody wpływa w dużej mierze moje samopoczucie
7.	Nie stosuję nagród, gdyż uważam, że one psują dzieci; w wychowaniu
	najważniejszą rolę ogrywa kara, także ta dotkliwa
8.	Nie uważam, aby było konieczne zajmowanie się relacjami poza-
	rodzinnymi moich dzieci
9.	Okazywanie dzieciom uczuć psuje je, więc nie należy tego robić
10. Polecenie rodzica powinno być dla dziecka rozkazem
11. Pomiędzy mną a dziećmi w zasadzie nie ma szczerej komunikacji
12. Rodzic powinien stale wyznaczać dziecku nowe obowiązki; lepiej,
	gdy będzie ich miało za dużo, niż za mało
13. Sądzę, że ważniejsze jest, by dzieci wykonywały polecenia w taki
	sposób, jak oczekuje tego od nich rodzic, niż proponowały swoje roz-
	wiązania zadań
14. Staram się dzieci raczej prosić, tłumaczyć, a nie odwoływać do
	autorytetu
15. Staram się, aby nagrody i kary stosowane przeze mnie były słuszne i
	sprawiedliwe
16. Szanuję prawa i uczucia każdego członka rodziny
17. Gdy w domu występują nieporozumienia i napięcia, nie wiem, czego
	wtedy od dzieci oczekiwać i czego wymagać

56

18. Uważam, że najlepiej jest, gdy dzieci radzą sobie same
19. Uważam, że rodzic powinien akceptować i szanować relacje pozaro-
dzinne swoich dzieci (przyjaciół, kolegów); zachęcam je więc do tego
typu kontaktów
20. Uważam, że sukcesy i postępy dziecka należy traktować jako rzecz
oczywistą,	chwalenie	i	podkreślanie	osiągnięć	szkodzi
w wychowaniu dziecka
21. Uważam, że w rodzinie ważniejsze są dobrze wypełniane przez każ-
dego obowiązki niż troska o zaspokajanie potrzeb i relacje między-
ludzkie
22. W miarę możliwości staram się o zaspokojenie potrzeb wszystkich
członków rodziny
23. W mojej rodzinie każdy otwarcie i szczerze może wypowiadać swoje
zdanie
24. Odczuwam brak bliskich związków między mną a dziećmi
25. W naszej rodzinie są bardzo poważne problemy, stąd trudno cokol-
wiek zaplanować
26. W przypadku naszej rodziny mówienie o rozwoju jest nieporozumie-
niem
27. W wychowaniu moich dzieci zdecydowanie przeważają nagrody, sta-
ram się zauważyć każde, nawet najmniejsze osiągnięcie dziecka; bar-
dziej straszę karami, niż je stosuję
28. W wychowaniu pragnę przygotować swoje dzieci do samodzielnego,
odpowiedzialnego życia
29. Wiem, że nie cieszę się autorytetem u moich dzieci
30. Wiem, że u dzieci mam prawdziwy autorytet
31. Zadaniem rodziców jest wychwytywać i krytykować każdy błąd
dziecka, aby mogło się poprawić
32. Zależy mi na rozwoju własnym, współmałżonka i dzieci; na realizacji
naszych możliwości, odkrywaniu uzdolnień i talentów każdego
członka rodziny
33. Staram się dzieci wyręczać w ich obowiązkach domowych, aby miały
więcej czasu na naukę i zabawę

57

KLUCZ Wszystkie punkty zachowują swoją wartość, jedynie x ma wartość 1,5 punktu Demokratyczny					Autokratyczny						Liberalny			Liberalny
											kochający			niekochający
Lp.	Nr	P-kty		Lp.		Nr	P-kty	Lp.		Nr		P-kty		Lp.	Nr	P-kty
l.	1			l.		2		l.		4				l.	5
2.	4			2.		3		2.		8				2.	6
3.	15			3.		7		3.		14				3.	8
4.	16			4.		9		4.		16				4.	11
5.	19			5.		10		5.		18				5.	17
6.	22			6.		12		6.		22				6.	18
														.
7.	23			7.		13		7.		23				7.	24
8.	28			8.		20		8.		27				8.	25
9.	30			9.		21		9.		32				9.	26
10.	32			10.		31		10.		33				10.	29
RAZEM					RAZEM			RAZEM						RAZEM

PROFIL Bardzo wysokie	27	30
Wysokie	24	26
Średnie	21	23
Niskie	10	20
Bardzo niskie	O	10
					Liberalny	Liberalny
			Demokratycz ny Autokratyczny		kochający	niekochający
			I

58

STYLE WYCHOWANIA można także określić przy badaniu struktury śro­dowiska rodzinnego. Dla poszczególnych typów diagnostyczne są następujące numery twierdzeń: STYLE WYCHOWANIA: Styl DEMOKRATYCZNY Lp.	Nr	Matka	Ojciec
1.	9
2.	17
3.	50
4.	55
5.	68
6.	76
7.	77
8.	90
9.	92
10.	96

Styl LIBERALNY KOCHAJĄCY Lp.	Nr	Matka	Ojciec
1.	17
2.	31
3.	43
4.	55
5.	64
6.	76
7.	77
8.	85
9.	89
10.	96

Styl AUTOKRATYCZNY Lp.	Nr	Matka	Ojciec
1.	13
2.	16
3.	30
4.	33
5.	34
6.	40
7.	42
8.	69
9.	71
10.	95

Styl LIBERALNY NIEKOCHAJĄCY Lp.	Nr	Matka	Ojciec
1.	22
2.	29
3.	31
4.	35
5.	64
6.	75
7.	78
8.	81
9.	83
10.	91

59

1