Opracowanie XX lecia miedzywojennego
1. Czas trwaniaDwudziestolecie międzywojenne to okres między pierwszą a drugą wojną światową -jeden z najkrótszych okresów literackich w dziejach literatury.Początek przypada na rok 1918- zakończyła się pierwsza wojna światowa, Polska odzyskała niepodległość, a koniec na rok 1939- wybuchła druga wojna światowa.3. Nowe tendencje w poezjiEKSPRESJONIZM - posługiwanie się emocjami i uczuciami (Kasprowicz). Utwory dynamiczne użycie wykrzykników, wielokropków, styl mówiony, nagromadzenie czasowników, jak i chaotyczność, częste znaki zapytania, gromadzenie symboli.NEOKLASYCYZM - oparty na czystej poezji, pełno aluzji filozoficznych, formą nawiązuje do klasycznych wzorców. (Paul Galery - Francuz, Thomas Eliot - Anglik).AWANGARDA POETYCKA - nowa poezja ma być aktem twórczym i powołać do istnienia nowy świat, stwarza rzeczy nieistniejące, dlatego poecie przysługuje wolność twórcza. Stałe eksperymenty, odwaga, szokowanie nowością, prowokowanie, poświęcanie wszystkiego dla osiągnięcia celu, działanie na podstawie programów i manifestów.DADAIZM - (Tristan Tzara) wyraża bunt przeciw światu i systemowi. Poematy dada miały się składać z przypadkowo złożonych sylab lub słów. Wolność tworzenia, bezładna kompozycja, bełkot stylistyczny, obojętność, wolność, czarny humor, kolaż, nie liczy się treść tylko brzmienie, fascynacja anarchia i nihilizm. Wrzućmy słowa do kapelusza wciągnijmy i mamy poemat dada NADREALIZM - (Andre Breton, Paul Eluard, Luis Aragon) luźne skojarzenia, ujawniające psychikę bez logiki. Potok obrazów, gra skojarzeń, wyobraźnia. Pisanie automatyczne bez zastanowienia. Utwory na pograniczu jawy i snu, nie wiadomo gdzie leży granica. FUTURYZM - (Stern, Bruno Jasiński) odrzuca przeszłość, a głosi przyszłość. Temat główny: miasto, technika, szybkość, nowoczesność. Hasło: Ryczący automobil, jest piękniejszy niż NIKE z Samotraki Bunt przeciw tradycji, odrzucenie ortografii i interpunkcji, nowy język, kult wojny i przemocy, Fascynacja materią i przyrodą, liczy się oryginalność, tworzenie nowych słów, najważniejszy był rzeczownik i czasownik w bezokoliczniku, stawiano na intuicję a nie rozum, teksty miały być pozbawione logiki, oparte na skojarzeniach ulubiona była Onomatopeja. Przedstawiciele byli: silni, masowi, dynamiczni, oryginalni, wyjątkowi, sztuka miała być masowa: Sztuka musi być ludzka, artyści na ulicę! . Im dziwniejsza forma tym lepsza. Powieść - parabola (Kafka)Introspekcja - wgląd do wewnątrz . Analiza stanów psychicznych, wnętrza postaci i jej przemyśleń.GRUPY POETYCKIE:- Skamander - postulat bezprogramowości, ideał młodości, siła twórcza i przyjaźń ma zastąpić manifesty programowe, odrzucenie patosu i wielkich tematów narodowych, mit twórcy- mesjasza i kult talentu, w poezji dominują tematy: wiosna, miłość, radość życia. (J. Tuwim, Antoni Słowiński, Jan Lechom, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz wierzyński)- Futuryści - (Antol Stern, Aleksander Wat- Warszawa) Klub Futurystów katarynka (Tytus Czyżewski, Bruno Jasielski, Stanisław Młodożeniec- Kraków) FUTURYZM- Awangarda Krakowska - sztukę należy dostosować do cywilizacji, gł. Tematy to: Miasto, Masa, Maszyna (3xM). Kompozycja ma dążyć do skrótowości, pisanie hasłami, metafora stała się nadrzędna. (Tadeusz Peiper, Julian Przyboś, Jan Brzękowski, Jalu Kurek)- Druga Awangarda - przejmują założenia Awangardy Krakowskiej, ale uznają w poezji: Piękno pejzażu, temat wiejski uznany na zasadzie marzeń lub skojarzeń, snu, krytykują poetykę Skamandra)- Kwadryga - wizja sztuki upowszechnionej, główny temat: krytyka rzeczywistości, niesprawiedliwości społecznej, prostota poezji. (Stanisław Dobrowolski, Władysław Sebyła, Lucjan Szenwald, Konstanty Ildeofons-Gałczyński)- Żagary - Głoszą katastrofizm - w przekonaniu o końcu świata i kryzysie istniejącego świata, w poezji przedstawiają świat symbolicznie i wizyjnie. 4. Nowe tendencje w sztuceAbstrakcjonizm - całkowite odejście od naśladowania rzeczywistości. Plamy, figury, absolutnie nie przystają do prawdziwych rzeczy i kształtów.Kubizm - kubus = kostka, kierunek abstrakcjonizmu. Artyści przedstawiają świat, kształty, ludzi za pomocą figur geometrycznych, jakby ujmowali istotę przedstawionej rzeczy w innych formach, zgodnie z własną wyobraźnią. (Picasso- Francuz- panny z Awinionu)Ekspresjonizm - wolna sztuka, wyrażanie uczyć, kreacyjność, siła wyrazu, intuicjonizm. (Munch- Krzyk )Kolaż - połączenie różnych technik, wszystko może być sztuką.Surrealizm/ Nadrealizm - pokazuje na płótnie czy w dziele literackim obrazy z podświadomości człowieka np., snu, wizji. (Salwador Dali)FILOZOFOWIE:- Zygmunt Freud - (freudyzm) psychiatra, stworzył teorię psychologiczną. Podzielił psychikę człowieka na warstwy: Ego- świadomość, ID- popędy instynktowne, podświadomość, Superego- nieświadomość kultura i otoczenie, w której nas wychowano.-Jung - uczeń Freuda, wprowadził pojęcie archetypów, które wywodzą się z literatury i sztuki.