6. Co to jest i o co pyta filozofia bytu (ogólna teoria bytu)

Byt to podstawowe filozoficzne pojęcie ontologii (bądź metafizyki). Byt rozumiany był przez filozofów w historii na wiele różnych sposobów. Wyróżnia się kilka bytów:

-absolutny

-czysto intencjonalny

-idealny

-intencjonalny

-konieczny

-myślny

-realny

Twórcą pierwszej definicji bytu był Prmenides, który twierdził, że byt jest, a niebytu nie ma. Na pytanie "co istnieje?" Parmenides odpowiadał więc "wszystko".

Pluralizm wprowadził Platon czyniąc swoje słynne rozróżnienie. Podzielił świat na byty niezmienne i wieczne, które istnieją idealnie (por. idee, byty matematyczne) z jednej strony i byty umieszczone w czasie i przestrzeni (por. przedmiot), nieustannie stające się i przemijające, które nie istnieją w prawdziwym sensie tego słowa. Platon mówił, iż pewne rzeczy istnieją w ten sposób a inne, w inny. Do tego wskazywał na to, że niekoniecznie te rzeczy, którym przypisujemy istnienie na podstawie doświadczenia zmysłowego, muszą być tymi, które istnieją prawdziwie. Wprowadził tym samym problem określenia tego, co tak naprawdę istnieje.

Arystoteles wyznaczył dziedzinę dla metafizyki/ontologii, jako nauki zajmującej się bytem jako bytem, czyli bytem w oderwaniu od jego cech szczególnych. Wprowadził też termin substancji – tego, co istnieje w pierwszym znaczeniu słowa "istnieć", a w opozycji do niej, termin przypadłości (por. byt konieczny, byt przygodny). Dokonał też charakterystyki pojęcia bytu, która stworzyła podwaliny dla metafizyki klasycznej:

* Byt jest pojęciem najogólniejszym, bo wszystko, co jest, jest bytem. Nie istnieje nic, co nie wchodziłoby w zakres tego pojęcia.

* Byt jest pojęciem nieokreślonym, bo jego treść jest abstrakcją z cech szczegółowych.

* Byt jest pojęciem niedefiniowalnym, bo nie istnieje rodzaj, do którego należałoby to pojęcie. Tym bardziej nie można wskazać różnicy gatunkowej (por. definicja).

Teoria bytu św. Tomasza - Wyróżnia się byt w sensie dystrybutywnym (czyli każde coś, co istnieje w jakikolwiek sposób – por. przedmiot) i byt w sensie kolektywnym (czyli zbiór wszystkiego, co jest). Jeżeli uznamy tożsamość między wyrażeniem "byt" a wyrażeniem "to, co istnieje w jakikolwiek sposób", wtedy możemy wyróżnić dwa aspekty bytu:

* esencjalny (istotę) – "to, co";

* egzystencjalny (istnienie) – "istnieje".

Specyfika rozumienia pojęcia bytu zależy od tego, jak pojmujemy poszczególne fragmenty pojęcia, czyli cząstki znaczeniowe "to", "co" i "istnieje". Jeśli podzielimy rozumienie pojęcia bytu ze względu na to, co znaczy cząstka "to", czyli na zakres pojęcia bytu, wtedy wyróżnia się:

1. byt w sensie dystrybutywnym ("to" to konkretny przedmiot);

2. byt w sensie kolektywnym ("to" to zbiór tych przedmiotów);

3. byt jako wszystko ("to" wskazuje na bliżej nieokreśloną wszystkość).