Zespół Szkół Agrotechnicznych im. Batalionów Chłopskich 57 – 441 Bożków Akademia Rolnicza Wydział Rolniczy Zawodowe Studia Zaoczne Kierunek : zarządzanie i marketing PRACA KONTROLNA Temat pracy : Sytuacja gospodarcza rynku rolnego w Unii Europejskiej Spis treści : Wiadomości ogólne o Unii Europejskiej..................................................3 Cele Unii Europejskiej..............................................................................3 Instytucje Unii Europejskiej.....................................................................4 Polityka rolna............................................................................................5 Cele Wspólnej Polityki Rolnej..................................................................5 Zasady Wspólnej Polityki Rolnej..............................................................6 Narzędzia Wspólnej Polityki Rolnej.........................................................6 Skutki Wspólnej Polityki Rolnej...............................................................7 Zasady obejmujące w UE dotyczące najważniejszych towarów rolno – spożywczych..................................................................................10 Zakończenie.............................................................................................21 1. Wiadomości ogólne o Unii Europejskiej. Powstanie Unii Europejskiej jest rezultatem 41 lat zacieśniania integracji między państwami europejskimi - procesu, który rozpoczął się w 1951r. między 6 państwami: Niemcami, Francją, Holandią, Belgią, Luksemburgiem i Włochami. Wtedy to powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali - pierwszy krok na drodze zjednoczenia, a w 6 lat później utworzono Europejska Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Pogłębiający się przez lata proces zjednoczeniowy został uwieńczony w 1992r. podpisaniem Traktatu Maastricht - dokumentu tworzącego nową formę organizacyjną dla integracji europejskiej - Unię Europejską, którą tworzy dziś 15 państw: 6 założycieli (Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg, Belgia i Holandia) oraz Dania, Irlandia i Wlk. Brytania (1973), Grecja (1981), Hiszpania i Portugalia (1986), Austria, Finlandia i Szwecja (1995).

2. Cele Unii Europejskiej.

Głównym zadaniem Unii Europejskiej jest organizacja stosunków między państwami członkowskimi i między narodami Europy w sposób oparty na zasadzie solidarności i zrozumienia. Główne cele UE to: 1. Wspieranie i przyczynianie się do rozwoju gospodarczego i społecznego (przykłady: ustanowienie jednolitego rynku wewnętrznego w 1993, ustanowienie wspólnej waluty euro w 1999) 2. Zapewnienie jednolitej tożsamości Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej (poprzez programy pomocy humanitarnej, wspólną politykę zagraniczną, wspólne działania podczas kryzysów międzynarodowych, wspólne stanowiska wobec organizacji międzynarodowych) 3. Stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (działania wynikające z rynku wewnętrznego i swobody przemieszczania się na terytorium UE, koordynacja działania wymiaru ścigania, Europol) 4. Wprowadzenie obywatelstwa europejskiego (które nie zastępuje obywatelstwa narodowego, a jedynie je uzupełnia wprowadzając nowe prawa polityczne i społeczne dla obywateli europejskich) 5. Zachowanie i budowa europejskiego dorobku prawnego acquis communitaire (cała legislacja instytucji europejskich oraz traktaty założycielskie).

3. Instytucje Unii Europejskiej

Unia Europejska zbudowała 5 instytucji zarządzających jej działaniem i rozwojem. Nie są one oparte na tradycyjnym modelu trójpodziału władzy (więcej o instytucjach): 1. Parlament Europejski (wybierany przez społeczeństwo Unii Europejskiej) 2. Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów) - składająca się z ministrów - reprezentantów poszczególnych krajów członkowskich 3. Komisja Europejska (organ wykonawczy i posiadający inicjatywę legislacyjną, składający się z 20 komisarzy reprezentujących interesy UE, a nie państw, z których pochodzą) 4. Trybunał Sprawiedliwości (potwierdzający zgodność prawną nowych aktów z istniejącym prawem) 5.Trybunał Rewidentów Księgowych (Trybunał Obrachunkowy) - (organ odpowiedzialny za wewnętrzną kontrole finansową). Powyższe instytucje wspierane są poprzez działalność innych pomocniczych organów: 1. Komitet Ekonomiczno Społeczny i Komitet Regionów (ciała doradcze) 2. Ombudsman - Rzecznik Praw Obywatelskich ( zajmujący się skargami obywateli odnośnie złego funkcjonowania administracji na poziomie europejskim). 3. Europejski Bank Inwestycyjny (instytucja finansowa Unii Europejskiej) oraz Europejski Bank Centralny (odpowiedzialny za politykę monetarną i wspólną walutę Euro). Poza tymi formalnymi instytucjami istnieje jeszcze jedno, nieformalne ciało - Rada Europejska - regularne, odbywające się co pół roku spotkanie szefów państw i rządów członków Unii oraz Przewodniczącego Komisji Europejskiej. Podczas posiedzeń Rady dyskutowane są kluczowe zagadnienia dotyczące aktualnych problemów i kierunków rozwoju Unii Europejskiej.

4. Polityka rolna

Wspólna Polityka Rolna ( Common Agricultural Policy – CAP ) jest jedną z najważniejszych polityk wspólnotowych, pochłaniającą blisko połowę unijnego budżetu. Podstawy traktatowe dla WPR stanowią art.38-47 Traktatu o WE.

Zgodnie z art. 38 Traktatu o EWG Wspólny Rynek obejmuje także sektor rolnictwa i handel produktami rolnymi. Art. 39 precyzuje cele wspólnej polityki rolnej, art. 40 przewiduje stopniowy rozwój WPR, wymieniając kilka opcji dotyczących organizacji rynku rolnego, spośród których praktyczne okazało się tylko wprowadzenie wspólnej organizacji rynków rolnych. Wskutek tego polityka rolna i rynek artykułów rolnych zajmowały w ramach WE szczególną pozycję, nie zmienioną również przez Traktat o Unii Europejskiej.

Rolnictwo w Unii Europejskiej funkcjonuje na zasadach rynkowych, ale z bardzo rozległymi odstępstwami od nich.

Odstępstwa to ingerencja państwa we wszystkie sfery gospodarki rolnej i rozwoju wsi. Praktycznie oznacza to równe sposoby osłony rolnictwa oraz jego dofinansowywania. Wprowadzenie takich zasad wynikało z następujących przesłanek:

• Powody ekonomiczne – niekonkurencyjność cenowa rolnictwa europejskiego w warunkach braku ochrony,

• Powody społeczne – duża część ludności mieszkająca w regionach wiejskich,

• Powody kulturowe – pragnienie zachowania dziedzictwa kulturowego wsi,

• Powody przyrodnicze –potrzeba ochrony środowiska oraz zachowania wsi jako części krajobrazu Europy.

 

5. Cele Wspólnej Polityki Rolnej

Traktat Rzymski podpisany 25 III 1955 roku powołujący Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) wyznaczył następujące cele Wspólnej Polityki Rolnej (CAP- ang.):

• podniesienie wydajności rolnictwa przez:

• unowocześnienie,

• racjonalizację produkcji,

• wspieranie postępu technicznego,

• optymalne wykorzystanie czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej

• zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia:

• zwiększenie dochodów rolników

• stabilizacja rynku artykułów rolnych

• zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w produkty rolne

• umożliwienie konsumentom kupna produktów rolnych po ,,rozsądnych’’ cenach

Wspólna polityka rolna polega na odgórnej organizacji rynków poszczególnych produktów, (np. zboża, masła, mięsa). Zakres oraz formy tej organizacji są różne dla różnych artykułów rolnych w zależności od znaczenia, specyfiki oraz sytuacji na rynku.

6. Zasady Wspólnej Polityki Rolnej

Wspólną Polityką Rolną rządzą trzy podstawowe zasady:

• zasada wspólnego rynku:

• utworzenie i utrzymanie wspólnego rynku rolnego, w obrębie którego istnieje swobodny przepływ artykułów rolnych i wprowadzone są wspólne ceny,

• zasada preferencji Wspólnoty – pierwszeństwo zbytu na rynku Wspólnoty mają artykuły wyprodukowane na jej obszarze

• zasada finansowej solidarności:

• koszty finansowania rolnictwa są ponoszone przez państwa członkowskie,

• finansowaniu rolnictwa służy Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (FEOGA)

7. Narzędzia WPR

• ceny produktów są kształtowane przez rynek tylko w ograniczonym stopniu, inaczej niż ma to miejsce na wspólnym rynku artykułów przemysłowych oraz usług;

• jednakowe ceny zbytu, ustalane przez Wspólnotę co roku dla większości artykułów rolnych (poziom tych cen jest zawsze wyższy od cen światowych)

• interwencyjne zakupy nadwyżek (po cenach gwarancyjnych) – wprowadzone w celu utrzymania wysokiego poziomu cen oraz zredukowania nadwyżek;

• instrumenty polityki handlowej (cła, kontyngenty, itd.)

• subsydiowanie eksportu rolnego poza Wspólnotę (eksporterzy uzyskują rekompensatę równą różnicy między wysoką ceną Wspólnoty, a niższą ceną na rynku światowym, po której sprzedawane są nadwyżki rolne)

• redukcja kosztów produkcji (instrumenty polityki kredytowej, polityka podatkowa, dotacje do środków produkcji).

8. Skutki Wspólnej Polityki Rolnej

• samowystarczalność Wspólnoty w zakresie zaopatrzenia w większość artykułów żywnościowych,

• wzrost wydajności gospodarstw rolnych,

• stabilizacja cen artykułów rolnych,

• rosnące nadwyżki (zboża, mięsa, mleka, warzyw, owoców), których większość jest sprzedawana w państwach trzecich ale eksport ten jest subsydiowany

Oprócz pozytywnych skutków wspólnej polityki rolnej spotkać się można z zarzutami kierowanymi pod jej adresem, należą do nich m.in.:

• na wspólnej polityce rolnej zarobili przede wszystkim ci rolnicy, którzy produkowali najwięcej i posiadali wysoko uprzemysłowione gospodarstwa rolne,

• transfer dochodów od konsumentów do rolników,

• korzystniejszy wpływ na regiony północe (uprawa zbóż, hodowla bydła) niż na regiony południowe (produkcja warzyw, owoców i wina),

• degradacja środowiska naturalnego,

• zbyt wysokie ceny żywności

• przeciętne dochody rolników stanowią wciąż około połowy przeciętnych dochodów ludności nierolniczej

Ustawodawstwo rolne Unii europejskiej można podzielić na dwie części:

1. System organizacji rynków rolnych, którego podstawowym mechanizmem jest system gwarancyjno-cenowy. Jego zasadniczym celem jest zapewnienie ochrony rolnictwa przed konkurencją światową ora utrzymanie pewnego poziomu dochodów rolników.

Odgraniczenie rynku wspólnotowego od rynku światowego jest przede wszystkim wynikiem stosowania opłat wyrównawczych tzn. opłat dokonywanych przy imporcie, pokrywających różnicę pomiędzy niższą ceną światową, a ceną progu, ustaloną na takim poziomie aby importowany towar nie mógł być oferowany poniżej wyznaczonej dla obrotu wewnętrznego wspólnoty ceny wskaźnikowej i ceny odniesienia. W przypadku eksportu przyznawane są subsydia, obliczane w analogiczny sposób.

Wszystkie ceny stosowane we wspólnej polityce rolnej ustalane są co roku przez Radę. Wszelki koszty związane z utrzymywaniem cen ponoszone są przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa, Sekcja Gwarancji.

Organizacje rynków rolnych można podzielić na 3 kategorie:

• Organizacje rynku skupione na utrzymywaniu cen. Dla ok. 70% produkcji rolnej wspólnoty oprócz ochrony zewnętrznej zapewnione są gwarancje cen i zbytu. Dotyczy to najważniejszych gatunków zbóż, cukru, wyrobów mlecznych, mięsa, określonych gatunków owoców i warzyw, a także wina stołowego. Towary, których nie udaje się zbyć po określonej cenie interwencyjnej, zostają skupione przez komórki interwencyjne. Z biegiem czasu mechanizm interwencji stał się elastyczniejszy, wskutek tego, że obecnie do interwencji dochodzi tylko wówczas, gdy ceny rynkowe spadną poniżej ustalonego poziomu, a w przypadku zastosowania mechanizmu interwencyjnego nie wypłaca się pełnej wysokości ceny interwencyjnej.

• Organizacje rynku skupione na wspólnej ochronie przed rynkiem zewnętrznym. Ok. ¼ produktów rolnych chroniona jest przed konkurencj¹ państw trzecich, nie korzystaj¹c z gwarancji cen na rynku wewnętrznym. W tej grupie znajduj¹ się jaja, drób, niektóre gatunki owoców i warzyw, rośliny ozdobne i wina ( inne nią sto³owe).Zazwyczaj funkcje ochrony przed rynkiem zewnętrznym pełnią cła. Jeżeli towary oferowane są po cenach niższych od ustalonego progu, do cła doliczane są wówczas dodatkowo opłaty wyrównawcze.

• Organizacje rynku skupione na bezpośredniej pomocy finansowej, jest to pomoc ryczałtowa przyznawana producentom produktów wytwarzanych we wspólnocie w nieznacznych ilościach. Pomoc tą otrzymują producenci lnu, konopi, bawełny, jedwabników, chmielu, nasion, suchych pasz.

1. Strukturalna polityka rolna.

Celem ustawodawstwa strukturalnego jest wspomaganie przemian strukturalnych w rolnictwie i na wsi. Dotyczy to nie tylko wspierania rolnictwa na terenach o niekorzystnych warunkach dla produkcji rolnej, lub takich, na których występują różnego typu problemy strukturalne.

Polityka strukturalna dotyczy zatrudnienia ( tworzenia nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich ), struktury agrarnej ( powiększania do pewnych granic wielkości gospodarstw ), zmian struktury produkcji, zmian pokoleniowych ( emerytury dla starszych rolników sprzyjające przejmowaniu gospodarstw przez następców ) i rozwoju regionalnego.

Istotnym celem polityki strukturalnej jest wspieranie tzw. Wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi tu o tworzenie miejsc pracy na wsi, ale poza rolnictwem.

Coraz większe obciążenia finansowe, stanowiące rezultat postępu technicznego i nieograniczonych gwarancji zbytu, spowodowały wreszcie konieczność zmiany kursu. Pierwszym krokiem było wprowadzenie w 1984 roku gwarantowanych kwot produkcyjnych na mleko. W odniesieniu do innych produktów system interwencji uległ rozluźnieniu. Aby zapobiec nadmiernemu wzrostowi wydatków na rolnictwo w 1988roku wprowadzono górną granicę wydatków z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, zgodnie z tą wytyczną górna granica obowiązkowych wydatków na politykę rolną równa się 74% stopy przyrostu PKB Wspólnoty.

Uchwalona w maju 1992 roku przez Radę Ministrów reforma stanowi, że zostaną wycofane gwarancje tych cen, których wpływ na poziom dochodu w rolnictwie wyrównywany jest w dużej mierze na drodze opłat bezpośrednich.

W ramach przedsięwzięć osłaniających wzmocnieniu ma ulec pomoc w odniesieniu do sposobów produkcji przyjaznych dla środowiska. Zaniechanie uprawy w celu ochrony środowiska może zostać objęte programem pomocy na okres 20 lat.

W 1997roku Komisja Europejska przygotowała propozycje kolejnych reform polityki rolnej i funduszów strukturalnych. Istotą zgłoszonych propozycji jest:

-zmniejszenie subsydiowania produkcji rynku i eksportu dla zwiększenia konkurencyjności europejskich produktów rolno-żywnościowych na rynku światowym,

-zwiększenie dochodowego wspierania gospodarstw,

-zwiększenie roli funduszów strukturalnych w modernizacji rolnictwa, a zwłaszcza w zakresie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.

Główne cele reformy to:

• obniżenie cen,

• ograniczenie subsydiowania producentów i eksporterów rolnych,

• zmianę zasad przyznawania subwencji,

• wprowadzenie bardziej elastycznych zasad interwencjonizmu na rynku,

• subwencjonowanie rolników, którzy produkują w sposób przyjazny dla środowiska,

• subwencje dla rolników, którzy ponieśli straty z powodu obniżenia cen i obowiązkowego ograniczenia produkcji przez Wspólnotę.

8.1.Zasady obejmujące w UE dotyczące najważniejszych towarów rolno – spożywczych.

Zasady obowiązujące w Unii Europejskiej, dotyczące najważniejszych towarów rolno-spożywczych:

Rynek cukru w Unii Europejskiej obejmuje:

• cukier

• buraki cukrowe

• trzcinę cukrową

• melasę

• pulpę

• produkty rafinacji cukru

• izoglukozę (substytut cukru otrzymywany z kukurydzy).

W sektorze cukru funkcjonują dwie kategorie cen: dla cukru (cena interwencyjna, docelowa i progu) i dla buraków cukrowych (cena minimalna i podstawowa):

• cena docelowa cukru białego

-określa poziom cen oczekiwany przez producentów

- wlicza się do niej koszty transportu cukru

• cena interwencyjna cukru białego

-stanowi 95% ceny docelowej

-w Hiszpanii, Irlandii, Portugalii, Wielkiej Brytanii i we Włoszech cena interwencyjna jest wyższa, co ma zachęcić producentów z tych krajów do zwiększenia produkcji buraków cukrowych

• cena progu cukru białego

• równa jest cenie docelowej powiększonej o koszty transportu z rejonów nadwyżkowych do najbardziej deficytowych w UE i o koszty przechowalnictwa

• obowiązuje w handlu z krajami spoza “piętnastki”

• cena podstawowa buraków cukrowych

• powstaje w oparciu o cenę docelową cukru z uwzględnieniem takich elementów jak: marża produkcyjna, wydajność produkcyjna buraków cukrowych, przychody cukrowni ze sprzedaży melasy oraz koszty transportu buraków do cukrowni

• cena minimalna buraków cukrowych

• stanowi kwotę, jaką zobowiązane są zapłacić agencje interwencyjne producentom buraków cukrowych

OGRANICZENIA PRODUKCJI

• każdy kraj członkowski ma przyznany limit produkcji cukru, który pokrywa wewnętrzne zapotrzebowanie na cukier (kontyngent A)

• ponadto państwa UE otrzymują kontyngent B stanowiący 20% kontyngentu A (w przypadku niskich zbiorów lub klęski nieurodzaju stanowi rezerwę przeznaczoną dla potrzeb konsumentów)

• kontyngent C:

• objęty jest zakazem sprzedaży na terytorium Wspólnoty i przeznaczony na rynki zewnętrzne

• przepisy pozwalają jednak na przechowanie części kontyngentu (około 20% kontyngentu A) w kraju wyprodukowania do czasu wytworzenia cukru z nowych zbiorów

• cukier z kontyngentu C musi zostać wyeksportowany do 31 grudnia (koszty eksportu w równym stopniu ponoszą producenci buraków i cukrownie)

REGULACJE W IMPORCIE I EKSPORCIE

Unia Europejska przyznała kontyngent preferencyjnego dostępu do rynku Indiom i krajom rejonu Morza Karaibskiego i Pacyfiku (terenom dawniej zależnym od krajów UE). Obowiązuje stawka zerowa.

W sektorze cukru funkcjonują trzy kategorie dopłat eksportowych:

• ustalane w przetargach organizowanych co tydzień , na których handlowcy licytują minimalną ich wysokość, umożliwiającą im konkurowanie na rynkach światowych

• ustalane co dwa tygodnie (przy eksporcie niewielkich ilości cukru)

• dotyczące cukru eksportowanego w produktach przetworzonych (ustalane co miesiąc)

Rynek olejów i tłuszczów obejmuje:

• rynek oliwy z oliwek

• rynek olei roślinnych i olei z nasion

• rynek tłuszczów z ryb i zwierząt morskich.

Rynek oliwy z oliwek

Oliwa z oliwek, produkowana wyłącznie w południowych krajach Unii, zmaga się z silną konkurencją innych tańszych rodzajów oleju. Z tego powodu Unia Europejska prowadzi system pomocy dla wytwórców oliwy z oliwek.

a) pomoc dla producentów

Rolnicy, którzy produkują minimum 500 kg oliwy rocznie otrzymują pomoc finansową. Pomoc przyznaje się również drobnym wytwórcom oraz producentom, których wielkość produkcji oblicza się na podstawie liczby drzew oliwkowych.

Skup interwencyjny prowadzony jest przez ostatnie cztery miesiące roku gospodarczego, który trwa od 1 listopada do 31 października.

b) ceny

System cen tworzą ceny: docelowa, interwencyjna i progu.

Wysokość ceny docelowej zapewnić ma właścicielom gajów oliwnych odpowiednie dochody a jednocześnie utrzymać roczny limit produkcji oliwy.

Cena rynkowa ma gwarantować zbyt, biorąc pod uwagę konkurencję innych olejów.

Wewnętrzny rynek Unii chroni cena progu.

 

Rynek olei roślinnych i olei z nasion

W Unii Europejskiej rok gospodarczy dla rzepaku, słonecznika, soi i siemienia lnianego rozpoczyna się 1 lipca a kończy 30 czerwca w roku następnym.

a) ograniczenia w produkcji

Kontrola wielkości produkcji oleju w krajach “piętnastki” opiera się na systemie wielkości powierzchni gruntów, jakie mogą być przeznaczone pod uprawę nasion oleistych. Za przekroczenie tzw. obszaru bazowego grożą kary w postaci obniżenia dotacji wyrównawczych. Za każdy 1% zwiększenia powierzchni zasiewów, obniża się dotacje o 1%.

b) dotacje

Odłogowanie części gruntów jest warunkiem otrzymania dotacji przez rolników produkujących na dużą skalę (ponad 92 tony). W sezonie 1996 / 1997 powierzchnia odłogowana wynosiła 10% całkowitego areału. Na ziemi odłogowanej można uprawiać rośliny oleiste do celów przemysłowych (np. na pasze). Jednak ich produkcja jest również ograniczona.

Na rynku roślin oleistych obowiązuje system dotacji od areału. Płatności kierowane są bezpośrednio do rolników a ich wysokość różni się w zależności od regionu. Wysokość płatności, kierowanych bezpośrednio do producentów, uzależniona jest od wielkości areału. Rolnicy otrzymują dotacje w dwóch ratach (po zasiewach i po zbiorach). Dotacje zostają zmniejszone, jeżeli różnica między przewidywaną ceną nasion oleistych a ich ceną światową przekracza 8% pierwszej.

c) import

Przy imporcie roślin nasion oleistych na rynek Wspólnoty nie mają zastosowania ograniczenia ilościowe, opłaty wyrównawcze i cła.

Nie funkcjonują dopłaty eksportowe.

Sektor wieprzowiny obejmuje: żywe świnie (z wyjątkiem zwierząt hodowlanych czystej krwi), świeżą, schłodzoną lub mrożoną wieprzowinę i podroby, wieprzowinę i podroby solone, suszone i wędzone, słoninę i inne tłuszcze oraz produkty przetworzone (wędliny inne wyroby mięsne konserwowane lub preparowane).

Rynek ten, ze względu na duże znaczenie dla konsumpcji poddany jest drobiazgowym przepisom sanitarnym. W przypadku stwierdzenia zwiększenia zachorowań zwierząt istnieje możliwość ograniczenia lub czasowego wstrzymania produkcji.

System cen w sektorze wieprzowiny obejmuje trzy kategorie cen: podstawową, minimalną i śluzy.

Cena podstawowa ma zapewniać stabilną sytuację na rynku i zapobiegać powstawaniu nadwyżek. Ustalana jest corocznie na okres dwunastu miesięcy. Odpowiada średnim kosztom produkcji mięsa II klasy, wliczając w to koszty uboju.

Na rynku funkcjonuje również cena minimalna, która umożliwia ocenę stanu sektora. Ustanawiana każdego roku na tusze wieprzowe, jest średnią cen minimalnych w poszczególnych państwach Wspólnoty (ceny minimalne w krajach UE notowane są cotygodniowo na reprezentatywnych rynkach lub w rzeźniach; klasa E: 60 – 120 kg lub klasa R: 120 – 180 kg).

Z kolei cena śluzy odzwierciedla koszty produkcji i sprzedaży wołowiny na rynku światowym. Służy do określenia wysokości opłat dodatkowych, stosowanych w imporcie na wspólnotowy rynek wieprzowiny. Wysokość opłat wyrównawczych dla rolników uzależniona jest od różnicy między światową a unijną ceną paszy, niezbędną do wyprodukowania 1 kg wieprzowiny. W skład opłaty wyrównawczej wchodzi również stały element w wysokości 7% ubiegłorocznej ceny śluzy.

Skup interwencyjny mięsa wieprzowego rozpoczyna się, gdy ceny rynkowe spadną poniżej prawnie określonego poziomu. Zakupy są obowiązkowe, jeśli cena rynkowa za tonę mięsa wieprzowego według wagi ubojowej kształtuje się na poziomie 0d 72 – 92% ceny podstawowej. Jeżeli ceny rynkowe mieszczą się w przedziale 92 – 103% ceny podstawowej skup interwencyjny ma charakter fakultatywny. Komisja Europejska rzadko korzystała ze swych uprawnień do uruchamiania interwencji w sektorze wieprzowiny, ostatni raz w 1985 roku.

Najczęstszym sposobem wspomagania producentów są dotacje dla prywatnego magazynowania. Wsparcie wyrównuje rzeczywiste koszty przechowywania produktów. Uwzględnia również możliwy do przewidzenia wzrost cen w tym sektorze rolnictwa.

Wspólnota ustaliła kontyngenty na tusze i półtusze wieprzowe, każdego roku zwiększane oraz na mięso świeże, schłodzone lub zmrożone, gdzie limity pozostają na tym samym poziomie.

Dopłaty eksportowe dla produktów sprzedawanych poza Wspólnotą ustalane są na długi okres, chociaż ich wysokość może być zmieniana w zależności od rozwoju sytuacji na rynku UE, na rynku światowym oraz cen pasz.

Wysokość dopłat nie zależy od kraju, do którego kierowany jest eksport. Wymagane są licencje eksportowe, o które mogą ubiegać się osoby, które przynajmniej od dwunastu miesięcy zajmują się handlem wieprzowiną.

Rynek wołowiny / cielęciny w Unii Europejskiej obejmuje:

• żywe bydło i cielęta

• świeżą, schłodzoną lub mrożoną wołowinę i cielęcinę

• wołowinę i cielęcinę soloną, w solance, suszoną lub wędzoną

• podroby wołowe lub cielęce świeże, schłodzone, mrożone, solone, suszone lub wędzone

• inne zakonserwowane, przetworzone lub w puszkach produkty zawierające wołowinę, cielęcinę lub podroby

• tłuszcz wołowy lub cielęcy

CENY W UNII EUROPEJSKIEJ.

W sektorze wołowiny / cielęciny funkcjonują trzy rodzaje cen:

• cena kierunkowa na dorosłe bydło

• wyraża oczekiwany przez producentów poziom cen

• jej wysokość zależy od sytuacji na rynku mleka i jego przetworów, prognoz w produkcji i konsumpcji wołowiny / cielęciny oraz dotychczasowych doświadczeń

• cena interwencyjna

• cena rynkowa na żywiec rzeźny; jest to średnia cen rynkowych w poszczególnych krajach UE, obliczana co tydzień, służy do oceny sytuacji na rynku wołowiny / cielęciny

INTERWENCJA

Istnieją dwa typy interwencji:

• podstawowa;

- każdego roku ustalany jest limit skupu ( w 1997 roku 350 000 ton )

- rozpoczyna się wtedy, gdy średnia cena rynkowa spada poniżej 84% ceny interwencyjnej lub średnia cena rynkowa w danym państwie spada poniżej 80% ceny interwencyjnej

• dodatkową;

• zapewnia dodatkowe wsparcie, jeśli limit interwencji podstawowej został wyczerpany a ceny nadal są niskie

• rozpoczyna się, gdy średnia cena rynkowa w UE spada poniżej 78% ceny interwencyjnej lub średnia cena rynkowa w tym państwie spada poniżej 60% ceny interwencyjnej

Skup interwencyjny ( dwa razy w miesiącu na przetargach ) obejmuje jedynie mięso z bukatów o określonej jakości ( tusze lub półtusze ).

Minimalna oferowana ilość musi wynieść 10 ton, waga tusz nie może przekraczać 340 kg. Sprzedający otrzymuje pieniądze po 120 –140 dniach.

Oprócz działań interwencyjnych, istnieje w UE system dotowania prywatnego magazynowania. Okres przechowywania wynosi zwykle 5 – 6 miesięcy.

DOTACJE WYRÓWNAWCZE

Wyróżnia się pięć rodzajów dotacji wyrównawczych:

• na krowy karmiące (Premię może otrzymać rolnik, którego stado krów karmiących nie powiększyło się w porównaniu z rokiem bazowym 1990, 1991 lub 1993. Wyboru roku bazowego dokonuje indywidualnie każdy kraj UE.)

• na bukaty (Premia przysługuje pod warunkiem, że stado nie przekracza 90 sztuk. Dotację można otrzymać dwukrotnie; gdy bukat ma 10 i 22 miesięcy)

• przy hodowli ekstensywnej (Dotacje wypłacane są, jeżeli przypada nie więcej niż 5 sztuk dorosłych na 1 ha)

• na obszarach górzystych (Dotacje obejmują krowy ( nie mleczne ) i zacielone jałówki w stadach hodowlanych)

• związane z sezonowością uboju (Mają na celu zmniejszenie sezonowości uboju w tych krajach UE, gdzie ma on miejsce przeważnie jesienią)

REGULACJE W IMPORCIE I EKSPORCIE

Mięso z młodych zwierząt mogą eksportować na rynek Unii Europejskiej producenci z Argentyny, Australii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, Urugwaju.

Produkty dopuszczone na terytorium Wspólnoty muszą odpowiadać wysokim normom jakości i sanitarnym.

Eksportujący na rynki światowe korzystają z dopłat eksportowych. Ich wysokość zależy od kraju przeznaczenia, sytuacji na rynkach oraz konkurencyjności produktu.

Wspólnotowy rynek mleka i jego przetworów reguluje produkcję:

- mleka (świeżego, skondensowanego, konserwowanego, w proszku)

• śmietany

• masła

• serów

• laktozy

• syropu laktozowego

• komponentów paszowych dla zwierząt zawierające produkty mleczarskie

CENY

Na rynku mleka i jego przetworów funkcjonują trzy rodzaje cen:

• cena docelowa mleka surowego o zawartości tłuszczu 3,7%

• cena interwencyjne na masło i odtłuszczone mleko w proszku (OMP)

• cena progu, która zapewnia ochronę unijnego sektora mleka przed napływem tańszych produktów z krajów trzecich i uniemożliwia sprzedaż towarów na terenie UE po cenach niższych od ceny docelowej

INTWERWENCJA

1. Agencje interwencyjne zobowiązane są do zakupu każdej oferowanej im ilości (o odpowiedniej jakości i w odpowiednim opakowaniu ) masła i mleka w proszku

• skup przeprowadzany jest w systemie przetargów / w przypadku masła wtedy, gdy jego ceny rynkowe spadną poniżej 92% ceny interwencyjnej /

1. Agencje interwencyjne dotują również prywatne magazynowanie masła i odtłuszczonego mleka w proszku ( produkty przechowywane są w okresie letnim, gdy produkcja przewyższa konsumpcję )

• okres przechowywania masła: max. 210 dni z możliwością przedłużenia do 240 dni

• okres przechowywania OMP: 60 – 150 dni

1. Gdy producent dostarcza przetwory mleczne do punktu skupu odległego o ponad 350 km, koszty transportu pokrywa agencja interwencyjna

2. Skup interwencyjny może być wstrzymany, gdy zaoferowana do sprzedaży interwencyjnej ilość masła przekroczy 180 tys. ton, mleka – 100 tys. ton, OMP – 106 tys. ton. Zawieszone zakupy interwencyjne mogą zostać wznowione, jeżeli cena rynkowa spadnie poniżej 92% ceny interwencyjnej. W przypadku zapasów przekraczających 250 tys. ton masła, skup rozpoczyna się po obniżeniu ceny masła do 90% ceny rynkowej.

ZAGOSPODAROWANIE NADWYŻEK

• wsparcie dla mleka używanego na pasze /głównie dla cieląt/; tą formą pomocy objęto mleko odtłuszczone i OMP

(wysokość wsparcia uzależniona jest od ceny interwencyjnej na OMP, podaży OMP i mleka, sytuacji na rynku pasz białkowych oraz rynku cieląt)

• dotowanie przerobu OMP na pasze treściowe

- dotowanie produkcji kazeiny i kazeinatów z odtłuszczonego mleka

• sprzedaż masła po obniżonych cenach osobom korzystającym z pomocy społecznej i organizacjom społecznym o charakterze nie zarobkowym

• dotowanie sprzedaży masła z zapasów interwencyjnych w drodze przetargu, które będzie wykorzystywane w cukiernictwie, produkcji lodów, innych artykułów spożywczych oraz do bezpośredniej konsumpcji

• dotowanie konsumpcji mleka i jego produktów w szkołach

OGRANICZENIA PRODUKCJI

Aby ograniczyć nadprodukcję mleka w krajach Wspólnoty, Rada Ministrów Unii Europejskiej wprowadziła w 1984 roku kontyngenty mleczne;

• kontyngent ustalany jest dla każdego państwa UE

• przekroczenie limitu dopuszczalnej produkcji powoduje nakładanie kar na poszczególnych producentów

• istnieją dwa rodzaje kontyngentów; na dostarczanie mleka do mleczarni i na bezpośrednią sprzedaż

• indywidualne kontyngenty, ustalane w oparciu o zawartość tłuszczu w mleku, określane są dla każdego producenta

• indywidualne kontyngenty mogą podlegać transferom między poszczególnymi gospodarstwami drogą sprzedaży, dzierżawy, dziedziczenia

• kontyngenty może kupić państwo i przekazać je innym producentom

REGULACJE W IMPORCIE I EKSPORCIE

1. kontyngenty;

• kontyngenty na import masła z Nowej Zelandii i serów z Nowej Zelandii, Australii i Kanady

• corocznie zwiększane kontyngenty minimalnego dostępu do rynku

( 3 – 5 % konsumpcji krajowej) przy imporcie odtłuszczonego mleka w proszku, masła i serów

1. cła specyficzne (od ilości), ustalane od jednostki fizycznej towaru

2. cła wartościowe; ustalane od wartości towaru ( niektóre gatunki serów)

3. cła kombinowane, połączone cło specyficzne z wartościowym ( niektóre jogurty )

4. dopłaty eksportowe

• dotyczą większości produktów mleczarskich

• ich wysokość ustalana jest w oparciu o różnicę między ceną rynkową a przeciętną ceną na rynku światowym

• przy eksporcie z krajów UE wymagane są licencje eksportowe, wydawane w drodze przetargów, ważne do 8 miesięcy (należy wpłacić kaucję: 5% dopłaty eksportowej – masło, 20% - sery, 10% - inne )

Rynek mięsa baraniego i koziego w Unii Europejskiej obejmuje:

• żywe owce i kozy

• świeże, schłodzone lub mrożone mięso baranie i kozie

• mięso baranie i kozie solone, w solance, suszone lub wędzone

• jadalne podroby baranie i kozie

• tłuszcz barani i kozi

• zakonserwowane mięso i podroby baranie i kozie

CENY

W sektorze mięsa baraniego funkcjonują trzy kategorie cen:

• cena podstawowa (jej poziom zależy od sytuacji na rynku, wielkości produkcji i konsumpcji)

• cena odniesienia na świeże / schłodzone tusze baranie; obliczana jest co tydzień w oparciu o notowania na rynkach poszczególnych krajów UE, które uwzględniają znaczenie baraniny dla krajowej produkcji (np. Austria – 0,20; Włochy – 4,74; Francja – 13,51; W. Brytania – 32,70)

• cena interwencyjna

• wynosi 85% ceny odniesienia

• funkcjonuje w przypadku wprowadzenia pomocy dla prywatnego magazynowania

INTERWENCJA

Od 1990 roku interwencja na rynku baraniny ogranicza się dotowania prywatnego magazynowania. System zaczyna działać, gdy cena odniesienia spadnie poniżej pewnego minimum:

• ceny na tusze standardowej jakości w UE i danym regionie spadną poniżej 90% ceny podstawowej

• ceny na tusze spadną poniżej 70% ceny podstawowej

Dotacje obejmują tusze i półtusze baranie zwierząt nie starszych niż 12 miesięcy.

DOTACJE WYRÓWNAWCZE

• na maciorki owcze- dwa rodzaje dotacji w zależności od systemu produkcji – dla jagniąt ciężkich (minimum 25 kg żywej wagi) i dla jagniąt lekkich (produkcja mleka oraz tusz o wadze 5 – 6 kg)

• dla producentów na obszarach górskich i wyżynnych

• dla producentów koźlęciny (w Grecji, na Korsyce, w niektórych regionach Włoch); ich wysokość utrzymuje się na poziomie 80% płatności za maciorki owcze

REGULACJE W IMPORCIE I EKSPORCIE

Mięso baranie i kozie bez opłat celnych mogą eksportować producenci z Argentyny, Australii i Nowej Zelandii.

Nie stosuje się żadnych dopłat eksportowych w stosunku do żywych owiec i baraniny.

9. Zakończenie

Rynek rolny w UE jest ustabilizowany i wysoko rozwinięty. Czynniki, które wpływają na taką sytuację to na pewno odpowiednio dostosowane przepisy prawne, dotacje państwa, wysoce rozwinięta baza przetwórcza itp. Mimo tak wielu plusów i wielkości rynku rolnego UE zdarzają się także sytuacje kryzysowe. Przykładem może być eksport przez Wielką Brytanię mięsa skażonego chorobą „wściekłych krów”. W takich sytuacjach należy upatrywać szansy wykazania się polskiego rolnictwa, wiąże się to z mocną stroną naszej produkcji rolniczej, jaką jest nieskażone środowisko, zdrowa i smaczna żywność.

Źródła pracy:

Internetowe Centrum Informacji Europejskiej

Internetowe Centrum Informacji o Unii Europejskiej.

14

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.