GEOGRAFIA REGIONALNA - wykład nr.3 20.10.2014r.
Typy jednostek osadniczych:
wsie,
osiedla,
miasta.
Zamknięte jednostki osadnicze w Rosji (closed cities, secret cities, ZATO)
-> tajne ośrodki osadnicze ok. 60
NAZWY: każdy ośrodek miał co najmniej 2 kryptonimy (często od kodów pocztowych)
OKREŚLENIA: Zakład, Fabryka, Kombinat.
SZCZEGÓLNIE TAJNE: Miejsce, Baza.
Często zmieniano kryptonimy, tak profilaktycznie. Czasem zamiast kodów pocztowych nawiązywano do odległości od dużego miasta.
Dotacja w 1994 r. - równowartość 762 mln USD
-> projekt włączenia do gospodarki narodowej nowych ośrodków osadniczych (te miasta powstawały w celu prowadzenia w nich badań nad bronią atomową)
np. ARZAMAS-16.
Cechy takich miast:
obszar miasta silnie zwarty,
mała liczba detali architektonicznych,
infrastruktura komunikacyjna,
bardziej niż sieć domowa rozbudowana sieć ograniczeń i zapór z posterunkami kontrolnymi,
mieszkańcom nie wolno było opuścić terenu miasta.
Podział ze względu na pełnione funkcje:
związane z programem na bronią atomową,
ośrodki górnicze,
ośrodki przemysłu zbrojenia,
ośrodki garnizonowe,
ośrodki w pobliżu poligonów.
ARZAMAS 16
dzisiaj jest miastem Sarow.
znajduje się w obwodzie niżonogrodzkim,
pozostaje w gestii Federalnej Agencji...
mieszka w nim około 80 tys. ludzi.
GUŁAG - Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy
-> zalążkiem Gułagu jako miejsca izolowania i niewolniczej pracy osób podejrzanych politycznie był założony w 1923r. na Wyspach Sowieckich "obóz szczególnego przeznaczenia".
Duże skupisko łagrów w pólnocno-wschodniej części Rosji nazywano kołymą (od rzeki tam przepływającej).
O łagrach pisali Aleksander Sołżyniczyn (w książce: "Biegiem zimna", "Archipelag Gułap", "Opowieści kołysanki", "Białe krematorium")
Policja polityczna w systemie Gułagu:
Ogólnorosyjska Nadzywczajna Komisja do spraw walki z kontrrewolucją i substazem funkcjonowała w latach 17-23,
GPU - Państwowy Zarząd Polityczny (zmiana miasta, charakter propagandowy, włączony do NKWD w 1934r.)
NKWD - Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych, w 1946 przekształcone w MSW ZSRR
-> przywódcy: Jeżonow, Jagoda, Berta (wszyscy straceni)
"HOMO SOVIETIENS" - był bezwględnie podporządkowana kolektywowi i odznaczał się brakiem samodzielnego myślenia oraz działania. Twórcą tego terminu był ALEKSANDER ZINOWJEW.
Trzy wartości, które pozwoliły zniewolić systemowi komunistycznemu ludzi?
praca,
udział we władzy,
poczucie własnej godności,
duże znaczenie planowania (ogłaszanie co chwila planów X-letnich).
Największe inwestycje realizowane w Gułapie:
Kanał Białomorsko-Bałtycki (1931-1933),
Kolej Bajkalsko-Amurska (BAN),
Kanał Wołga-Don (od 1945),
Kajbyszewska Elektrownia Wodna.
Budowa Kolei Polarnej - głupi pomysł Stalina, robiono ją z dwóch stron, prace przerwano po śmierci Stalina (teren nazwano "Martwą Drogą").
Liczba ofiar systemu Gułapu - Sołżeniczym mówi o 60 mln ludzi, Robert Conquest ("Wielki Terror") o 42 mln ludu, ale od 10 do 30 mln ludzi zmarło w trakcie transportu oraz w skutek chorób i wycieńczenia po wyjściu z obozów.
Można już mówić o zjawisku turystyki łagrowej:
istota,
formy,
ograniczenia,
kontrowersje.
np. Workuta - projekt wykorzystania terenu baraków łagrowych do gry w paintball (przywieziono nawet paru turystów i przebrano ich w pasiaki łagrowe, ci narzekali na zimno).
Czukotka
W 2000r. Abramowicz był gubernatorem Czukotki, sprawował zarząd do 2008r.
oprócz wizy musimy mieć specjane pozwolenia
Magadan
miasto zamknięte niedaleko Czukotki,
teren połagrowy,
tam była kołyma.
Magadanka - przez 280 dni w roku nie ma Słońca.
Transport więźniów na Kołymę:
w bydlęcych wagonach,
we Władywostoku obóz przejściowy (10 dni).