jako komunista²¹. Koch twierdził później, że nie był komunistą, co, technicznie rzecz biorąc, mogło być prawdą, i że był dość apolityczny, co jest bzdurą²². Koch był w istocie jednym z naj­bardziej prosowieckich lewicowców w Hollywood. Pewien ba­dacz tego okresu określił go jako „stalinowca". Często proszono Kocha o adaptację tekstów, by nadać im konkretny wydźwięk polityczny, jak wówczas, gdy scenariusz Casablanki, pierwotnie dzieło bliźniaków Epstein (Juliusa i Phillipa), został przerobiony przez Kocha, aby znalazło się w nim „więcej elementów poli­tycznych"²³. Wiele lat później, w 1984 roku, Koch przyznał w li­ście do Bernarda Dicka, że zmodyfikował scenariusz, by nadać filmowi to, co uważał za „polityczną głębię". Jego zamiarem było przede wszystkim to, jak napisał w 1973 roku, aby film poka­zywał „walkę świata z faszyzmem".

²¹ W 1947 roku Jack Warner wymienił Kocha „pośród scenarzystów, któ­rych wyrzucił z pracy za poglądy polityczne". Choć Koch później się wy­bronił, byt odtąd na „szarej liście'. Powody, dla których Warner potępił Kocha, kwestionowano.

²³ Przychylny mu biograf określa Kocha jako „lewicowca, ale nie komuni­stę' . Ceplair i Englund w swojej pracy o polityce w Hollywood tego okre­su opisują Kocha, a także Lilian HeUman i Daltona Trumbo, jako „ko­munistów pod każdym względem, tylko nie z nazwy". To zbyt pobłażliwy wniosek, bo Hellman była Komun i s tka, a Koch stalinistą, nawet jeśli for­malnie nie należał do Partii. Korespondencja Kocha jest pełna odniesień do bieżącej polityki, którą żywo się interesował. Obficie występują w niej wzmianki o „reakcjonistach i faszystach". Wraporcie FBI z 1943 roku opi­sano Hellman jako „fanatyczną wyznawczynię linii Partii Komunistycz­nej". FBI uważało za prawdopodobne, że Koch był komunistą". Pewnego razu powiedział, że nie jest komunistą, ale „robi to samo co oni".

" Patrz Eliot Stein, HowardKoch, Juilus Epstein, Frank Miller lnterview, maj 1995 roku, http://www.vincasa.com/indexkoch.html. James Fisher twier­dzi, że Koch „wzmocnił wydźwięk polityczny" Casablanki, W 1942 roku powiedział, że jego rolą było stworzenie „poważnego melodramatu o aktu­alnym znaczeniu'. Autorstwo scenariusza stanowi bardzo kontrowersyjną kwestię. Julius Epstein utrzymuje - co brzmi wiarygodnie - że głównym! autorami byli on sam i jego brat. Koch, który z pewnością nic lubił Epste-inów, odrzucał ich roszczenia do autorstwa i, co ciekawe, przekonywał, ze „nikt nie był autorem Casablanki'; to bez wątpienia oryginalna hipoteza.

Koch, otwarty i żarliwy sympatyk Sowietów, miał swój po­lityczny wkład także między innymi w ckliwy film wytwórni United Artists Three Russian G/r/r²⁴. Niedawne badania wyka­pały, że Koch „należał prawdopodobnie do Partii przez pewien czas w latach trzydziestych, a jeśli nie, to bez wątpienia był „to­warzyszem podróży" komunistów i Związku Sowieckiego"²⁵. Wielu jego korespondentów zwracało się doń per „towarzysz Koch". Jego żona, Annę, była członkinią Partii. Bez względu aa to, kto ostatecznie odpowiadał za napisanie In Our Time, Warner Brothers ewidentnie było zdecydowane nakręcić film /.godny z punktem widzenia skrajnej lewicy.

Obsadzie przewodził uciekinier z Austrii Paul Henreid, ak­tywny członek kilku dużych organizacji lewicowych (był na przykład, tak jak Koch, członkiem National Council of Ameri-i an-Soviet Friendship²⁶), później, jak sam twierdził, wciągnięty na czarną listę. Identycznie wygląda działalność polityczna jego partnerki, Idy Łupino²⁷. W mniejszych rolach wystąpiło dwoje przedstawicieli licznej w Hollywood społeczności rosyjskich emigrantów, Michael Chekhov i dziwaczna Nazimowa²⁸. Re-/yser Yincent Sherman, syn rosyjskich Żydów, ani wówczas, ani

Nawet Koch przyznał, że film był kiepski, najwidoczniej z powodu sprze­niewierzenia się jego dziełu.

\V swoich pamiętnikach Koch opisuje Lawsona jako kogoś, kto „wierzył w lud". Stwierdza, że „gdyby polityka była religią, on zostałby świętym'. Mówi nam to dużo więcej o Kochu niż o Lawsonie.

Krajowa Rada Przyjaźni Amerykańsko-Sowieckiej (przyp. red.). Henreida przedstawiono Normie Barzman jako należącego do „Hollywo­od Progressiye Community (Postępowej Społeczności Hollywood)", któ­rej wiem członków podejrzewano później, ze są komunistami. Koch przy­znał w swojej przydługiej obronie politycznej To Whom h May Concern, że był członkiem, choć „niezbyt aktywnym".

William Donati, biograf Łupino, stwierdza, że lewicowość stanowiła „związek polityczny" pomiędzy Łupino a Henreidem.

Michael był bratankiem pisarza Antoniego Czechowa. St. Joseph wykładał potem w szkole aktorskiej Michaela Chekhova.

156

157