Cechy wiedzy chronionej:

Wiedza, która może podlegać ochronie prawnej, musi charakteryzowac się pewnymi cechami. Bardzo istotne jest podkreślenie przy tym, ż mamy tu na myśli ochronę,która uzyskiwana jest na podstawie przepisów szczególnych prawa, któe formułuja specjalne procedury i/lub specjalne zestawy określonych kryteriów ochrony. Nie oznacza to jednak, że jeśli nie korzysta się z tych specjalnych pocedur, a dany rodzaj wiedzy nie spełnia kryteriów uzyskiwania ochrony, to właściciel danej wiedzy w o góle jest pozbawiony ochrony tej wiedzy. Może dochodzić swoich praw w oparciu o przepisy ogólne i przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Cechy wiedzy podlegającej ochronie w przypadku jej udzielania w drodze rejestracji w systemie badawczym (wynalazki, wzory użytkowe, nowe odmiany roślin, projekty racjonalizatorskie, znaki towarowe i usługowe, rejestrowane oznaczenia geograficzne i nazwy handlowe) są sprawdzane w trakcie badania merytorycznego przedmiotu zgłoszenia.

W przypadku rejestracji bez badań merytorycznych (wzory przemysłowe, topografie układów scalonych)ochrona udzielana jest po sprawdzeniu wyłącznie wymogów formalnych zgłoszenia do ochrony.

W przypadku braku konieczności rejestracji (utwory, w tym programy komputerowe), ochrona powstaje w sposób automatyczny, z chwilą powstania danego rodzaju wiedzy.

Zaprezentowane poniżej cechy przedmiotów podlegających ochronie w pełni odpowiadają standardom obowiązującym w Unii Europejskiej. Kryteria uzyskania ochrony na wynalazki, wzory przemysłowe, nowe odmiany roślin, znaki towarowe i oznaczenia geograficzne są identyczne w procedurze krajowej, ze stosowanymi w procedurach udzielania patentu europejskiego, znaku towarowego Wspólnoty, wzoru Wspólnoty, oznaczeń geograficznych wspólnoty i wspólnotowego prawa wyłącznego na nowe odmiany roślin.

Rozwiąznania

Wynalazek

W potocznym rozumieniu za wynalazki uważa się różnego rodzaju obiekty, począwszy od pomysłów - nawet tych zupełnie abstrakcyjnych - po konkretne rozwiązania w dowolnych obszarach działalności człowieka. Spośród tak pojmowanych wynalazków jedynie tylko określona ich część podlega ochronie. Muszą one spełniać określone prawem przesłanki świadczące o istnieniu zdolności patentowej. I nie mogą być wyłączone z opatentowania.

Wynalazek, na który może być udzielona ochrona, musi dotyczyć techniki i spełniać jednocześnie trzy kryteria: musi być nowy, nieoczywisty (posiadać poziom wynalazczy) i nadawać się do przemysłowego stosowania.

To że wynalazek jest nowy i nieoczywisty oznacza, że jest twórczy i nieujawniony. Natomiast, aby był stosowalny, musi być rozwiązaniem kompletnym i nadającym się do zmaterializowania w praktyce.

Nie uznaje się za wynalazki podlegające ochronie w szczególności:

- odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych

- wytworów o charakterze jedynie estetycznym

- planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier

- wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetlepowszecnie przyjętych i uznanych zasad nauki

- programów dla maszyn cyfrowych

- przedstawienia informacji

Ochronie podlegają wyłącznie rozwiązania, które nadają się do praktycznego zastosowania technicznego.

Wytwory o charakterze jedynie estetycznym, a także plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej i gospodarczej oraz gry i przedstawienie informacji, które można wprawdzie uznać za jakieś rozwiązania, nie są jednak z pewnościa rozwiązaniami technicznymi.

Ponadto trudne, o ile w ogóle możliwe, byłoby tu wykazanie poziomu wynalazczego, nie mówiąc już o przemysłowym stosowaniu.

Pewna część wynalazków nawet gdy spełniaja one kryteria uzyskania ochrony, są z niej wyłączone. Czyni się tak głównie ze względów humanitarnych i porządku publicznego. Chodzi tu o wynalazki:

- których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami

- dotyczące odmian roślin i ras zwierząt oraz czysto biologicznych sposobów hodowli roślin i zwierząt (z wyłączeniem sposobów mikrobiologicznych i wytworów uzysskanych takimi sposobami)

- dotyczace sposobów leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi i terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach (nie dotyczy to produktów stosowanych w leczeniu lub diagnostyce)

Za sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami uważa się w szczególności:

- sposoby klonowania ludzi

- sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej linii zarodkowej człowieka

- używanie embrionów ludzkich dla celów przemysłowych lub handlowych

- sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej zwierząt, które mogą powodować u nich cierpienia, nie przynosząc żadnych zasadniczych korzyści medycznych dla człowieka lub zwierzęcia, oraz zwierzęta będące wynikiem zastosowania takich sposobów.

W przypadku wyłączenia biologicznych sposobów hodowli, chodzi tu o wyłącznie "czysto" biologiczne sposoby.

Sposób hodowli roślin lub zwierząt jest czysto biologiczny, jeśli składa się w całości ze sposobu naturalnego, takiego jak krzyżowanie lub selekcjonowanie.

Wyłączenia nie dotycza więc nowych odmian roślin i ras zwierząt, pod warunkiem zastosowania do tych celów sposobów innychniż czysto biologiczne np. mikrobiologicznych.

Sposoby wyodrębniania, bądź otrzymywania mikroorganizmów oraz różne procesy z udziałem takich mikroorganizmów, w tym rozwiązania z dzieziny genetyki, mogą być oczywiście także chronione.

Sprawdzenie nowości wynalazku polega na stwierdzeniu, czy wynalazek nie jest elementem istniejącego w świecie stanu techniki. Chodzi tu o stan techniki, który istniał przed zgłoszeniem (dokładniej przed datą pierwszeństwa) tego wynalazku do ochrony.

Przez stan techniki rozumie się wszystko, co udostępnione do wiadomości powszechnej w formie opisu ( wtym słownego), przez stosowanie wynalazku, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wystarczy sam fakt takiego udostępnienia aby uznać, że wynalazek jest częścią stanu techniki.

Nie jest istotne przy tym to, czy ktokolwiek faktycznie zapoznał się z tym wynalazkiem, ani to, czy ujawnienie nastąpiło poprzez wcześniejsze wynalezienie rozwiązania przez inna osobe, ani czy ujawnienie nastąpiło przez samego twórcę. Za ujawnienie wynalazku uważa się jednak wyłącznie takie przedstawienie jego istoty (np. poprzez publikację, czy korzystanie z niego), że znawca dziedziny, której wynalazek dotyczy może mieć możliwość uzyskania informacji niezbędnych do jego wykorzystania. Nie każde więc ujawnienie szkodzi nowości wynalazku rozumianej jako niezbędny warunek, od którego spełnienia zależy możliwość uzyskania ochrony.

Nowośc wynalazku ocieniana jest w procesie udzielania ochrony w sposób obiektywny, a nie subiektywny, np. w oparciu o stanwiedzy jego twórcy.

Ocena nowości wynalazku sprowadza się do porównania środków technicznych, służących do dokonania tego wynalazku, z tego samego rodzaju środkami wynikającymi z rozwiązań istniejących w stanie techniki.

Teoretycznie badanie wynalazku powinno się odbyc na bazie stanu techniki światowej. W praktyce ze względu na ogromna ilość materiału badawczego, nie jest to mozliwe. Większość krajów świata ogranicza te badania do literatury patentowej (stanowiącej tzw. minimum PCT) Francji, Japonii, Niemiec, Rosji, Szwajcarii, USA, W.Brytanii, oraz do literatury patentowej powstającej w wyniku udzielania ochrony w procedurach międzynarodowych.

Wynalazek odznacza się poziomem wynalazczym (nieoczywistością), jeśli dla znawcy (fachowca o przeciętnej wiedzy z danej dziedziny) nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki. Wynalazek ma stanowic pewnego rodzaju zaskoczenie dla znawców przedmiotu.

Z pewnościa nie spełnia kryterium istnienia poziomu wyznalazczego rozwiązanie, polegające na rytunowym dostosowaniu znanego rozwiązania, lub oczywistym skojarzeniu kilku rozwiązań. Eliminowaniu takich rozwiązań z ochrony zapobiega udzielanie wyłączności na korzystanie z dostępnego stanu techniki. Pojecie nieoczywistości wynalazku było przedmiotem wielu orzeczeń.

Zarzut braku nieoczywistości powinien dotyczyć całości zgłoszonego rozwiązania, a nie jego poszczególnych fragmentów, które moga byc nawet znane, a pomimo to ich dobór nie musi wynikać w sposób oczywisty ze znanego stanu techniki.

Nie mozna uznać za wynalazek nadający się do opatentowania pomysłu, który polega na wykorzystaniu znanych środków technicznych i daje efekt oczywisty (przewidywalny), nawet jesli zestaw środków technicznych określających ten pomysł nie był dotychczas znany.

Kolejnym po nowości i poziomie wynalazczym, kryterium uznania wynalazku za mogący podlegać ochronie, jest nadawanie się tego wynalazku do przemysłowego stosowania. Nadaje się do stosowania taki wynalazek, który daje mozliwośc uzyskania określonego wytworu.

Wymóg "przemysłowej stosowalności" należy rozumieć jako potancjalną - w świetle uznanych zasad nauki - gotowośc wynalazku do realizacji, a więc jako możliwośc jego urzeczywistnienia, zmaterializownia i to w sposób powtarzalny, z jednakowym efektem.

Nie oznacza to, że każdy wynalazek ma być przed uzyskaniem ochrony wykonany i sprawdzony. Nie oznacza to tez że wdrożenie musi przynosić korzyści. Chodzi tu o każde gospodarcze wykorzystanie tego wynalazku - także w handlu usługach, rozlinctwie, etc. Nie ma znaczenia to, ż jego praktyczne znaczenie może być znikome lub żadne.

Duża część patentowanych rozwiązań przyjmuje postać bezpośrednio użytkową dopiero po długim okresie czasu od ich zgłoszenia do ochrony a nawet wiele lat po jej uzyskaniu. W wielu przypadkach nie mozna w ogóle ustalić możliwości wykorzystania wynalazku. Dotyczy to np. substancji zgłaszanych jako leki.

Wzór użytkowy

Wzory użytkowe, które moga podlegac ochronie, muszą prezentować sobą nowe i użyteczne rozwiązania o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

XXX (bo na zdjęciu nie widać)

Piersza - to ograniczenie rodzajów rozwiązań mogących być wzorami, użytkowymi do przedmiotów o trwałej postaci,

Druga - to brak wystepowania przy wzorach użytkowych wymogu, aby rozwiazania w nich zawarte charakteryzowały się odpowiednim poziomem wynalazczym.

Trzecia - to istnienie wymogu uzyteczności wzoru i brak takiego wymogu przy wynalazku

Oznacza to że w przeciwieństwie do wynalazków wzory użytkowe moga być rozwiązaniami zupłnie oczywistymi. Mogą to być nawet proste zestawienia powszechnie znanych przedmiotów, o ile tylko mogą znaleźć użyteczne zastosowanie.

Nowośc wzoru użytkowego jest tak samo oceniana jak nowość wynalazku, poprzez porównanie tego wzrou z istniejącym w świecie techniki. Użyteczność wzoru użytkowego zawiera w sobie cechę nadawania się rozwiązania do stosowania, którą wyraźnie umieszczono wśród kryteriów przesądzających o możliwości opatentowania.

Wymóg stosowalności wzoru należy rozumieć (tak jak przy wynalazkach), jako potencjalną - w swietle uznanych zasad nauki - gotowośc do realizacji.

Ponadto dla spełnienia kryterium użyteczności nie jest więc wystarczająca tylko możliwość zrealizowania rozwiązania, ale wymagane jst stwierdzenie możliwości osiągniecia efektów. Rozwiązanie jest użyteczne, jeśeli pozwala na osiagniecie celu majacego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z niego. Nie jest przy tym ważne czy będą to efekty wymierne czy niewymierne. Nie oznacza to że każdy wzór ma byc przed uzyskaniem ochrony zrealizowany i sprawdzony.

Wzór przemysłowy

Za wzór przemysłowy, (dawniej zdobniczy), który może byc chroniony w drodze rejestracji, uznawana jest noa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kolorystykę, kształt, strukture, lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy. Podkreslenia wymaga, że wzór przemysłowy to konkretna postać wytworu.

Nowym wzorem przemysłowym jest taki wzór, który przed datą zgłoszenia nie został ujawniony publicznie. Odmiennie jednak jak przy wynalazku i wzorze użytkowym, przy wzorze przemysłowym, dopuszczalna jest tzw. ulga w nowości. Uważa się że ujawnienie wzoru nie nastąpiło, jeżeli:

- nie spowodowało dotarcia do wiadomości osób które zawodowo zajmuja się dziedziną której wzór dotyczy

- dokonane było przed osobą, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności

- nastąpiło w ciągu 12 miesięcy przed datą pierwszeństwa, jeżeli zostało dokonane:

- przez twórcę

- następce prawnego twórcy

- za zgodą uprawnionego przez osobe trzecią

- w wyniku naduzycia popełnionego wobec [?]

Wprowadzenie ulgi w nowości w sposób wyraźny sprzyja zwiększeniu możliwości ochrony wzorów przemysłowych.

Wzorem przemysłowym chronionym nie może być przedmiot będący wynikiem realizacji wyłącznie cech technicznych lub funkcjonalnych. W przeciwnym razie monopol uzyskany dzięki ochronie jednego ze wzorów byłby przeszkodą dla korzytsania z rozwiązań, które nie moga być inne niż tożsame z chronionym.

Ani nowośc ani indywidualny charakter wzoru, ani też i to, czy postać wytworu zgłoszonego jako wzór, uwarunkowana jest wyłacznie względami funcjonalnymi lub technicznymi, nie podlegaja weryfikacji w procesie udzielania ochrony. Należy też zauważyć że podobnie jak przy wynalazkach, a zupełnie inaczej jak przy wzorach użytkowych, dla uzyskania ochrony na wzór przemysłowy nie jest stawiany warunek uzyteczności ego wzoru. Przepisy nie precyzują czy wzór przemysłowy ma być wytwarzany w sposób powtarzalny, czy też może nim być pojedynczy egzeplarz takiego wzoru. Rozstrzygnięcie tego problemu zawiera się jak sie wydaje w nazwie "wzór przemysłowy", a więc wytwarzany powtazalnie. Ponadto nie ma sensu ochrona wzoru, który nie może być po raz kolejny zastosowany.

Część wzorów przemysłowych, które wprawdzie spełniaja kryteria wzorów podlegających ochronie, nie może być chroniona. Chodzi tu o sytuacje w których:

- udzielenie ochrony byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami

- wzór zawiera oznaczenia, które nie moga być (bez uzyskania odpowiednich zezwoleń) przedmiotem praw wyłącznych, np. nazwy miast, herby miast, etc.

- wzór zawiera elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, w zakresie jakim obrażałoby to uczucia religijne, poczucie patriotyzmu lub tradycje narodową.

Know-how

Określenie "know-how" wywodzi się z języka angielskiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "wiedzieć-jak".

Przez "know-how" należy rozumieć wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej.

Z orzecznictwa sądowego dotyczacego zakresu pojęciowego know-how wynika m.in. co następuje:

1) wyrok NSA z dnia 29 listopada 1995r., sygn. akt SA/Łd 1196/95

"(...) Jak podkreśla się w doktrynie do cech esencjalnych umowy know-how należy:

a) zobowiązanie do przekazania odbiorcy informacji i doświadczeń o charakterze technicznym lub udzielenie upowaznienia, do korzystania z nich przez odbiorce,

b) zobowiązanie odbiorcy do zachowania w tajemnicy przekazanych wiadomości

2) wyrok NSA z dnia 9 lipca 1996r., sygn. akt l SA/Łd 556/96

"Do niewątpliwych cech umowy know-how nalezy przekazanie tajemnicy receptury lub informacji zwiąanych ze zdobytym doświadczeniem technicznym lub naukowym".

[ tu pojawia się luka]

Aby know-how mogło być zidentyfikowane, musi byc ono ustalone w umowie licencyjnej albo w odrębnym dokumencie, bądź też zarejestrowane w jakiejkolwiek innej stosownej formie najpóxniej w chwili, kidy know-how bezie przekazywane, lub wkrótce potem, pod warunkiem, że odrębny dokument lub inne miejsce zarejestrowania będą dostępne w razie zaistnienia takiej potrzeby(...)"

4) wyrok NSA z dnia 21 sierpnia 2001 r., sygn. akt l SA/Po 1264/2000

"Doradztwo produkcyjne, techniczne i specjalistyczne konieczne do opracowania systemów produkcji, magazynowania oraz sprzedaży jest informacją związaną ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how)..."

Pojęcie know-how będzie więc oznaczać wartośc stanowiącą równowartośc stanowionych informacji, technologii lub doświadczenia, o charakterze poufnym, które sa istotne i zidentyfikowane we właściwej formie oraz są związane z procesem produkcyjnym lub innym przedsięwzięciem gospodarczym. know-how może być przedmiotem obrotu. Nabycie prawa do know-how może nastapic np. w drodze zakupu lub uzyskania licencji.

(zdjęcie 41 i 42 u mnie na komputerze się nie otwierały)