- Mitologia egipska
05 września 2008
Bogowie
Aker
- bóstwo uosabiające ziemię jako obszar pomiędzy miejscem
wschodui zachodu słońca lub pomiędzy wejściem a wyjściem z
krainy podziemnej.Przeciwnik Apopa. Przedstawiany najczęściej jako
para lwów odwróconychdo siebie tyłem, z których jeden spogląda
na wschód, drugi na zachód,lub jako "nosiciel" barki
słonecznej w nocnej części wedrówki.
Amon
- ("ukryty", "utajony", "niewidzialny"),
pierwotnie drugorzędnegórnoegipskie, opiekun zmarłych, bóstwo
urodzaju i płodności (występujejuż w Tekstach Piramid z okresu
Starego Państwa, wraz z małżonkąAmaunet), zyskał na znaczeniu po
zaszczepieniu jego kultu w Tebach zaczasów X-XI dynastii; w okresie
Nowego Państwa przydano mu cechysolarne i utożsamiono z Re
(Amon-Re). Świątynia Amona w Karnaku jestnajwiększym egipskim
zespołem sakralnym. Przedstawiany był jakobłękitny mężczyzna w
wysokiej koronie z dwoma dużymi, stylizowanymipiórami barwy
niebieskiej, trzymający berło i/lub znak anch; innąpostacią Amona
był wąż Kematef. Istnieje także teoria olibijsko-berberyjskim
pochodzeniu Amona, tym wiecej, że aman w tychnarzeczach oznaczało
"wodę", a świętym zwierzęciem tego boga opróczbarana
była gęś.
Anedżti
- bóstwo miasta Busiris w Delcie, identyfikowane z Ozyrysem,który,
jak się wydaje- przejął od niego elementy mitu oraz atrybuty.
Anti
- Pierwotne bóstwo XII nomu górnoegipskiego, przedstawiane wpostaci
sokoła stojącego na podstawie w kształcie półksiężyca.
Czasami,jak w micie o walce Horusa z Setem, gdzie Anti występuje
jakoprzewoźnik, zamiast na takiej podstawie stoi na łodzi. W
TekstachPiramid nosi tytuł Pana Wschodu, jest więc bóstwem bardzo
starym iniegdyś dość ważnym, z czasem sprowadzonym do roli
lokalnego bóstwa.
Anubis,
Inpu, Anepu, Anup - staroegipski dobry bóg nieba, ojciec i
królbogów, syn Ozyrysa. W funkcji bóstwa związanego z kultem
zmarłych,wcześniej aniżeli Ozyrys, występuje już od okresu
Starego Państwa(czasami jako Chenty Imentiu); uczestniczył w sądzie
zmarłego iopiekował się jego mumifikacją, był strażnikiem
cmentarzy, bógzmarłych, cmentarzy i balsamowania zwłok. Patron
mumifikacjii ibalsamistów. Opiekun podziemnych otchłanim w których
lokować się miałogorące piekło; opuszczał Ziemię co 28 lat i
po takim okresie na niąpowracał. To on prowadził dusze zmarłych
pod sąd. Według najstarszychlegend pierwszą mumią egipską był
bóg Ozyrys, którego okrutny braciszekposiekał na kawałki, a bóg
Anubis poddał sobie tylko znanym boskimzabiegom mumifikacji, dzięki
czemu Ozyrys zmartwychwstał. Anubis(pies-bóstwo) przedstawiany w
postaci czarnego psa (nie szakala, jakpowszechnie się uważa), lub z
głową psa. Utożsamiany bywał z innymbóstwem - Upuautem; jednak w
przeciwieństwie do tego ostatniego -wyobrażanego jako stojący i
wyprężony pies,[...]
(1/11)
- Mitologia egipska
05 września 2008
Anubis nieantropomorficzny zawsze wyobrażany był w postawie leżącej. Szczególnie czczony wKynopolis (egip.Kasa, Mieście Psów) w środkowym Egipcie. W obrzędach mumifikacyjnych wyjątkowo ważnych osobistości kapłan przewodzący balsamistom zakładał maskę Anubisa. Ten sam bożek w mitach greckich pojawia się jako pojazd
"z
piekielnym napędem", "wóz ognisty" boga Hermesa.
Czasami obie nazwy Hermes i Anubis łączą się w jedną jako
Hermanubis - i oznaczają właśnie rydwan boski.
Anup
- bóg przewoźnik.
Apis,
Hep, Hapu - zhellenizowana forma greckiego imienia Hapej lubHapi,
którym określano czarnego byka z białym trójkątem
naczole.Pierwotnie symbol płodności (jak wiele innych czczonych
byków:Mnewis, Buchis), wtórnie Ptah wcielony w byka; łączony też
z kultemOzyrysa (Serapis), od czasów XVIII dynastii również z
Atumem. Apis,razem z Mnewisem symbolizowały płodność, oba święte
byki wzajemnie sięodwiedzały. Bóstwo siły i płodności. Związany
z kultem księżyca isłońca. Naczelnym miejscem kultu było Memfis
(wyrocznia). W Sakkarzeznajduje się cmentarzysko memfickich Apisów,
tzw. Serapeum.Przedstawiany jako byk niosący tarcze słoneczną z
ureuszem miedzyrogami. Na sarkofagach (od Okresu Późnego) spotykamy
czasamiwyobrażenie Apisa niosącego na grzbiecie mumie zmarłego.
Aton,
Iten - w funkcji bóstwa solarnego (?) występuje już od
okresuŚredniego Państwa ("Aton jest ciałem Re",
widzialny przejaw boga Re);od czasów XVIII dynastii, a szczególnie
za panowania AmenhotepaIV-Echnatona, monoteistyczny niemal stwórca
wszechrzeczy, dawca życia ienergii. Władca uczynił zbudowane przez
siebie miasto Achet Aton(obecnie Tell el-Amarna) nową stolicą i
głównym ośrodkiem kultu.Przedstawiany jako tarcza słoneczna z
promieniami w kształcie dłonitrzymającymi symbole anch (znane są
sporadyczne przedstawienia Atonajako sokoła). Jedyne bóstwo w
religii Amenhotepa IV Echnatona. KultAtona po upadku Amenhotepa
zanikł.
Atum,
Itmu - ("wypełniony", "całkowity",
"kompletny"); najstarszyprabóg, bóg stwórca, przeżyje
koniec świata; bóstwo którego pochodzeniejest niejasne - niektórzy
badacze uważają, że jest synkretycznymwynikiem zaawansowanych, a
nieznanych nam spekulacji teologicznych;uważany za stwórcę ludzi,
wszechrzeczy (również samego siebie) - jakopagórek (benben)
wyłoniony z oceanu i ojciec bogów. Według jednej zlegend wśród
pierwotnego chaosu wylągł się on ze świetlistego jaja,miało to
nastąpić w pobliżu późniejszego miasta On i dlatego stało
sięcentrum kultu tego boga. Ponieważ stworzył bogów w wyniku
aktu"boskiego onanizmu" (przez samozapłodnienie wypluł
Szu i Tefnut), jegoręka ma mieć elementy pierwiastka żeńskiego, a
nawet stanowić "osobne",żeńskie bóstwo.
Najstarszy
z Wielkiej Dziewiątki bogów,[...]
(2/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
bóstwo
zachodzącego słońcaUtożsamiany już w czasach II dynastii z Re (
Atum-Re) jako zachodzącesłońce, przedstawiany pod wieloma
postaciami, głównie jako mężczyzna zkoronami Egiptu lub
ichneumon. Poświęcone mu byłu: lew, ichneumon iwąż.
Baal
- w czasach Ramessydów identyfikowany byl z Setem.Byl
bóstwemsyryjsko-paladyńskim, wprowadzonym do Egiptu w czasach XV
dynastii.
Ba-neb-Dżed,
Mendes - bóstwo pod postacią kozła, przez Grekówporównywane do
Pana. Pierwotnie występował pod postacią barana, zczasem nadano mu
ludzką postać, ale zwierzęca występowała nadalobocznie. Jako bóg
płodności czczony był w egipskim mieście Mendes.Jednak kult jego
nie miał charakteru lokalnego, uważany był za jedno zpotężnych
prabóstw, i jako taki występuje w micie o walce Horusa zSetem. W
Okresie Późnym był identyfikowany z Ozyrysem.
Bata
- bóg o postaci byka, czczony w nomie kyopolitańskim obok
Anubisa.Papirus dOrbiney przedstawia oba bóstwa jako braci
antagonistyczniedo siebie nastawionych. O samym kulcie Baty nic
prawie nie wiadomo.
Benitu
- były to bóstwa przedstawiane w postaci pawianów.
Zamieszkiwałypierwszy krąg krainy podziemnej. Pilnowały bramy,
którą otwierały tylkodla Re-Ozyrysa, gdy wstępował do Krainy
Zachodniej na swej barce.
Bes
- popularne bóstwo ludowe, patronujące ognisku domowemu,
życiukobiety, dawca spokojnego snu; umocowane raczej w demonologii i
magiiniż teologii; opiekun małżeństwa, radości i zabawy.
Wyjątkowo popularnyw czasach rzymskich, czczony głównie w Abydos.
Przedstawiany w postacinieforemnego śmiejącego się karła ze
zwierzęcymi uszami i skórą lwa naplecach, czasami gra na bębenku
(lub innych instrumentach) coodstraszało złe, nieprzyjazne duchy.
Wizerunki Besa umieszczano czasamina amuletach.Odmianą Besa był
demon Aha (="wojownik"), ściskający wdłoniach węże lub
gazele jako zwierzęta Seta. Wyobrażenie Besaniezwykle często
występowało na przedmiotach codziennego użytku oraz nakaplicach
mammisi.
Buchis
- bóg byk, czczony w środkowym Egipcie.
Chenti
- bóstwo zmarlych przedstawiane pod postacią czarnego psa.
Bylczczony w Abydos, gdzie w Okresie Arhcaicznym posiadl
wlasnesanktuarium.
Chepre,
Cheperu, Chepri - ("stający się") prabóstwo, czczone
podpostacią skarabeusza, bóg-gnojownik; w Starym Państwie uważany
zapersonifikację Atuma i jako taki uznany za stwórcę bóstw. W
tekstachKsięgi Umarłych ma związek z symboliką zmartwychwstania.
Miał tajemnąmoc ciągłego odradzania się. Uważano, że sam z
siebie tworzy potomstwo.
Chnum,[...]
(3/11)
- Mitologia egipska
05 września 2008
Knum,
Num - ("baran"), bóg wody i katarakt, opiekun
wylewównilowych, występował w postaci barana lub mężczyzny z
jego głową.Początkowo lokalne bóstwo Elefantyny, zyskało
popularność dziękipowszechności kultu baranów w wielu
miejscowościach Górnego Egiptu;przekazy teologiczne każą uważać
go za twórcę ludzi, których wytoczyłrazem ze światem na kole
garncarskim. Czczone jako patron wylewówNilowych. Popularność
kultu Chnuma wpłyneła na jego niejednoznacznestanowisko w
panteonie; łączono go synkretycznie z wieloma bogami, np.Gebem,
Ozyrysem, Re, Szu. Właśnie osobliwe, czterogłowe wyobrażeniaChnuma
z Esna interpretowane są jako synkretyczne bóstwo jednoczącecechy
wymienionych bogów.
Chonsu
- ("wędrownik") z początku bóstwo lokalne o niezwykle
pierwotnymcharakterze. Począwszy od czasów Nowego Pństwa czczone
jako syn bogaAmona i bogini Mut. Dzięki połączeniu w triadę (tzw.
trójcę tebańską) zrodzicami zyskał popularność jako bóstwo
księżyca. Ikonograficzniepokrewny Ptahowi lub Ozyrysowi;
przedstawiany z tarczą księżyca nagłowie, rzadkie są wyobrażenia
Chonsu z głową sokoła lub"Chonsu-dziecko" przedstawiane
niemal analogicznie do jednej z postaciHorusa - dziecka stojącego na
krokodylu.
Duamutfi,
Dwa-mutef - brat Hapea, Emseta i Quebhsneufa; były to bóstwa
opiekujące się pogrzebem; uznawano ich za synów Horusa.
Dutes,
Dżhowtej - egipska forma imienia boga Thota.
Emset,
Amaste - razem z Hape, Duamutfi i Quebhsneuf był bóstwem
opiekującym się pogrzebem, uznawano ich za synów Horusa.
Geb
- prabóstwo kosmiczne uosabiajace ziemie; ojciec Ozyrysa,
malzonekNut. Wyobrazany najczesciej wraz z Nut oraz bóstwem
powietrza Szu, jakolezacy mezczyzna o ciele pokrytym roslinami.Geb -
Cheb, Keb - syn Szu iTefnet, ojciec Ozyrysa, bóg Ziemi.
Gereh
- bóstwo w postaci żaby. Nie są znane jego funkcje.
Hapej,
Hape - bóstwo, razem z Emsetem, Duamutfijem i Quebhsneufem,
opiekował się pogrzebem; uznawano ich za synów Horusa.
Hapi
- bóstwo a raczej geniusz rzeki Nil; przedstawiany jako
otyłymężczyzna z głową zwieńczoną kępą papirusu, bóg
wylewów Nilu.
Harpokrates
- grecka forma egipskiego okreslenia Hor pa hered,oznaczajacego
"Horus dziecko"; postac Horusa przedstawiana jakosiedzace
dziecko z kosmykiem wlosów na glowie i palcem w ustach.Zyskala na
popularnosci szczególnie w okresie grecko-rzymskim.
Heh
- prabóstwo z Hermopolis, uosobienie nieskończoności,
którewylonilo się z praoceanu Nun, podczas powstawania świata.
Jego żeńskimodpowiednikiem byla bogini Hauket. Heh- jak inne bóstwa
WielkiejÓsemki- wyobrażany byl w postaci żaby, zaś Hauket w
postaci wężą.
Horachte
- (egip.[...]
(4/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
="Horus
horyzontu"); bóstwo solarne pierwotnienietozsame z Re, rychlo
jednak z tym bogiem polaczone. Byl bogiem"slonca porannego";
watek Horusowy nakazywal przedstawianie go jakoczlowieka z glowa
sokola.
Horus
- (egip.Haru="daleki"), łacińska forma egipskiego imienia
Horoznaczającego syna Ozyrysa i Izydy lub bóstwo słoneczne;
prabóstwo onieznanym pochodzeniu (być może nawet jednym z aspektów
Horusa byłubóstwiony wódz plemienny), jeden z najpopularniejszych
bogówegipskich; dzięki popularności bóstwa-sokoła w wielu
miejscowościachEgiptu jego kult rozprzestrzeniał się w sposób
bezkonfliktowy.Najważniejsze bodaj bóstwo okresu pre- i
wczesnodynastycznego (sokólbył hieroglifem-determinatywem pojecia
"boga"); bóg nieboskłonu,światła i świata, symbol
władzy królewskiej. Bóg o głębokim sercu: dałzabitemu ojcu
Ozyrysowi swoje oczko do zjedzenia i ten ożył. Włączonydo kregu
mitów ozyriackich stał się synem Ozyrysa i Izydy,przeciwnikiem
Seta. Jednym z najwiekszych ośrodków kultu Horusa bylodolnoegipskie
Edfu; utożsamiony z Re nazwany został Re-Horachte.Przedstawiano go
najczęściej w postaci sokoła lub człowieka z głowąsokoła.
Ilu
- "dozorcy z góry", nazwa bogów starożytnych egipcjan.
Isdes
- bóstwo zmarłych występujące w postaci czarnego psa (podobniejak
Anubis). Jako Pan Zachodu i sędzia w Państwie Umarłych znany jest
ztekstów z czasów Średniego Państwa, później był silnie
związany zThotem a nawet został z nim zidentyfikowany, stając się
jedną z jegopostaci.
Kuk
- prabóstwo z Hermopolis, symbolizujące ciemność. Razem ze
swymżeńskim odpowiednikiem Kauket, tworzyli jedną z par Wielkiej
Ósemki.Był wyobrażany w postaci żaby, Kauket zaś w postaci węża.
Min,
Minu - ityfalliczny bóg Koptos; bóg urodzaju i płodności,wywodzący
się z pierwotnych, fallicznych kultów górnoegipskich(Achmim).
Procesje ku jego czci rozpoczynały okres żniw; pan
wschodniejpustyni, stąd uważany za opiekuna drogi karawan z Koptos
nad MorzeCzarne. Przedstawiany jako mumiformiczny mężczyzna z jedną
rękąwzniesioną w górę (często z biczem nechacha), drugą
obejmującąwzwiedzionego członka. Wiele atrybutów Mina (z
wyjątkiemikonograficznej ityfalliczności) przejął Amon.
Montu
- ("dziki"?), naczelne bóstwo Teb przed dominacją Amona;
bóstwowojny i rzemiosła wojennego, przedstawiany jako sokół bądź
mężczyzna zgłową sokoła - stąd czasami łączony z Horusem.
Nefertum
- ("piękny Atum"?), drugorzędne bóstwo - pierwotnie
fetyszprzedstawiany jako kwiat lotosu z którego wyrastają pióra;
odgrywałpewną rolę zarówno w kręgu mitów związanych z Re, jak
i "sądzieumarłych".Młodzieniec rozweselający co rano
boga Ra. Uważany czasami zasyna Ptaha i Sachmet.
Nepri
- bóg zboża.[...]
(5/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
Niau
- "Pustka", prabóstwo z Hermopolis o postaci żaby, wraz z
wężemNiaut stanowili jedną z par Wielkiej Ósemki. Nie należeli
jednak dopierwotnego zestawu czterech par boskich - w późniejszych
tekstachumieszczani byli na miejscu pary Tenemu i Tenemujt.
Nun,
Nunu - ("wody"), bóstwo pierwotne, uosobienie "praoceanu"
zktórego wyłoniła się ziemia; często utożsamiany z Ptahem lub
Amonem.Przedstawiany zazwyczaj jako mężczyzna lub, lokalnie,
człowiek z głowążaby.
Onuris
- (egip.Anhur="przychodzący z daleka" lub "sprowadzający
[coś] zdaleka"), drugorzędne bóstwo wojownicze; uważany za
boga walki, wojny,także polowania. Przedstawiany jako mężczyzna w
kasku ozdobionympiórami, z włócznią w ręku.
Ozyrys
- (egip.Usir), lokalne bóstwo Delty, być może ubóstwionyprzywódca
plemienny (z pierwotnymi atrybutami pasterskimi), zrobiłzawrotną
karierę w egipskim panteonie. Wchłaniając kolejne kultyobrastał w
skomplikowaną, wielowątkową symbolikę; władca zaświatów,sędzia
zmarłych, symbol wegetacji, odradzającej się przyrody, siłnatury
("Ozyrys zbożowy" - odciśnięta z mułu zmieszanego z
ziarnamizbóż "kiełkująca" figura Ozyrysa), wreszcie
nawet bóstwo Nilu,księżyca, nieba, słońca.
Jego
imię jest niejasne - według zapisu hieroglificznego
oznacza"siedzibę oka" (?). Wedle najpopularniejszych
wątków teologiiheliopolitańskiej był synem Nut i Geba, ojcem
Horusa, bratem (i mężem)Izydy oraz Seta. W walce o władanie
Egiptem (a więc pogłospredynastycznych walk plemiennych) zabity
przez Seta i poćwiartowany na14 kawałków a potem wrzucony do Nilu.
Z polecenia boga słońca Reszakalogłowy bóg Anubis (po egipsku
Anup) zabalsamował zwłoki, a Izydaprzy pomocy zaklęć magicznych
przywróciła swego męża do życia, nie naziemi, lecz w Państwie
Umarłych.
Egipcjanie
wyobrażali je sobie m.in. jako pola, zwane "polami
trzcin",kiedy indziej "polami pokarmów". Zmarły po
śmierci miał się udawać nasąd sprawowany przez 42 sędziów w
obecności Ozyrysa; w czasie sąduserce zmarłego było ważone.
Wyrok sądu pośmiertnego nie był jednakzależny od ziemskich
uczynków: zmarłemu bowiem do trumny wkładano zbiórzaklęć,
przypowieści, hymnów, modlitw i formuł magicznych, które
dziśnazywamy ogólnie Księgą Umarłych. Dzięki niej zmarły
osiągał moc nadbogami i innymi bytami zaświatowymi, a także nad
sędziami pośmiertnymii sam stawał się Ozyrysem. W tych warunkach
sąd pośmiertny i ważenieserca stawało się czczą formalnością.
Człowiek, którego nie było staćma kupno Księgi Umarłych,
umierał tzw. drugą - wieczną śmiercią. Bogiemzmarłych stał się
jednoznacznie dopiero za V dynastii - ten jego aspektulegał z czasem
"demokratyzacji": pierwotnie jedynie władcy, odŚredniego
Państwa już każdy Egipcjanin po śmierci miał prawo nazwać
się"Ozyrysem".[...]
(6/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
Przedstawiany
w postaci mumii władcy z koroną atef na głowie, w rękachtrzymał
berło (heka) i bicz (nechacha); głównym ośrodkiem kultu
byłoAbydos. Nie do końca zinterpretowane są także niektóre
fetysze Ozyrysa,na przykład będące w czasach dynastycznych znakami
nomów; na drzewcuzatknięty jest stożkowaty przedmiot (kołpak?
prawzgórek? relikwiarz?pleciony ul??) zwieńczony długimi piórami.
Zapewne istotne znaczeniefetysza było nieznane już nawet Egipcjanom
od schyłku Starego Państwa.
Ptah
- wieloaspektowe prabóstwo pochodzenia memfickiego; uznany
zastworzyciela i patrona wszelkiej działalności kreatywnej (a
więcpisarzy, artystów, rzemieślników). Synkretycznie łączył
się w różnychokresach z różnymi bogami, np. jako
"Ptah-Sokar-Ozyrys" był bóstwemzmarłych; wiele bóstw
zachowując nawet swą tożsamość uważanych było za"uosobienie"
Ptaha (np.byk Apis). Przedstawiano go z reguły jakołysego,
mumimorficznego mężczyznę z berłem, na postumencie.
Re,
Ra - ("słońce"), uniwersalne prabóstwo solarne, bóg
"wszystkiego"(stąd utożsamiany niemal automatycznie z
Atumem), uosaobiene ładu iporządku wszechświatowego; jako taki
uważany za ojca Maat. O ile co dointerpretacji dziennej wędrówki
Re po nieboskłonie była zgodność(słońce żegluje w łodzi), o
tyle kontrowersje teologiczne były wokółnocnych losów Re; miał
być połykany przez Nut, która nazajutrz goponownie rodziła, lub
też odbywał podróż po krainie podziemnej (stądrola Re w kultach
zmarłych). Ważnym epizodem kultu był także mit oodwiecznej walce
jaką toczy słońce, czyli Re, z ciemnością i złem,czyli wężem
nazywanym Apop; zwyciężony o poranku Apop krwawi, a jegokrew
zabarwia niebo o świcie na czerwono. Re przedstawiano zazwyczajjako
mężczyznę ze słoneczną tarczą na głowie.
Renenutet
- bóstwo mające pod swoją pieczą żniwa i płody ziemi.
Serapis,
Sarapis, Serapeum - (od egip.Usir-Hapi), bóg zbawiciel,
patronszczęścia, dawca snów wieszczych. Synkretyczne,
późnoegipskie bóstwo (ocharakterze m.in. lunarnym) powstałe z
połączenia aspektów kultuOzyrysa i Ptaha-Apisa; czczone
najbardziej w okresie hellenistycznym,zyskało wielką popularność
i zostało "wyeksportowane" poza rdzennyEgipt, zyskując
popularność w całym świecie hellenistycznym. Jegoprzedstawienia
były już zupełnie nieegipskie w stylu: Serapis byłbrodatym, na
grecką modłę wyobrażonym mężczyzną zazwyczaj z koszem nagłowie
i psem Cerberem u nóg. Świątynie Serapisa, zwane
Serapeami,mieściły się w wielu miastach - najsłynniejsze było
SerapeumAleksandryjskie, natomiast Serapeum memfickie, odkryte przez
A.Mariettezawiera m.in. nekropolę świętych byków.
Set,[...]
(7/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
Setech,
Setesz, Sutech - (nazywany także Neszeni="chmura
burzowa",Keri="wiatr?", Nemhem="piorun");
bóg zła, piorunów i trzęsienia ziemi.Pierwotnie górnoegipskie
prabóstwo którego kult rozpowszechniony był nawielu obszarach
Egiptu; miał, paradoksalnie, dobre i złe aspekty - jakobrat i
zabójca Ozyrysa otaczany był kultem negatywnym (to,
wedługniektórych teorii, echo przegrania walk o zjednoczenie Egiptu
przeztzw. konfederację Seta - predynastyczny organizm państwowy
południowegoEgiptu - z Deltą - czyli czcicielami Ozyrysa i Horusa),
jednakże Setpatronował także, jako bóstwo bustyni i "obcych
ziem", różnym dalekimwyprawom i karawanowym szlakom. W pewnych
okresach dziejów Egiptuzyskiwał nawet pozycję opiekuna dynastii.
Seta wyobrażano w postaci niezidentyfikowanego jednoznacznie
zwierzęcia (antylopa? osioł?).
Sobek,
Sukhos - bóstwo związane z obszarami położonymi nad
zbiornikamiwodnymi i uosabiane przez krokodyla; bóg-krokodyl nosił
zresztą różneimiona i miał różną teologię. Bóg użyźniający
pod postacią krokodyla,bóg przyrody. Uznawany m.in. za pana wód,
stwórcę świata, zyskał napopularności w okresie hellenistycznym,
kiedy to krokodylowi przydanogłowę sokoła i nazwano Soknopaios.
Sokar
- bóstwo związane z kultem zmarłych, kultami pustynnymi a
takżekosmicznymi; pierwotnie lokalne bóstwo nekropoli (stąd
nazwa"Sakkara"), łączone synkretycznie z bogami
mumiformicznymi(Ptah-Sokar-Ozyrys) i przedstawiane jako mumia (czasem
z głową sokoła)lub sokół.
Szu,
Szow - bóstwo uosabiające powietrze, rozumiane jako
przestrzeńpomiędzy niebem a ziemią; czasami czczony także jako
"jasność lub"słoneczny blask". Bóg świetlanej
atmosfery i powietrza. W teologiiheliopolitańskiej bóstwo
kosmiczne, małżonek Tefnut. Przedstawiany jako(z rzadka lwiogłowy)
mężczyzna, na uniesionych rękach podtrzymującyniebiosa (Nut).
Tot,
Thot - (egip.Dżehuti), prabóstwo kosmiczne z Delty, bóg
mądrości,uosobienie księżyca oraz czasu; uznawany także za
patrona pisarzy iuczonych. Głównym miejscem kultowym było Chemenu
(Aszmunein), gdzieczczono go pod postacią ibisa i pawiana; tam także
nekropola świętychzwierząt. W mitologii ozyriańskiej pełnił
rolę negocjatora skłóconychbogów i pielęgniarza rannych. Czasami
przydawano mu za małżonkę boginięSeszat. Kult Tota, popularny
także wśród Greków (utożsamiono go zHermesem), przetrwał czasy
starożytne, i jako Hermes-Trismegistos stałsię patronem wiedzy
tajemnej, alchemii i magii.
Upuaut,[...]
(8/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
Wepwaut,
Wepwawet - (egip."otwierający drogi"), lokalne
bóstwogórnoegipskie, przedstawiane pod postacią wilka albo psa
pustynnego;związany z kultami pośmiertnymi, nigdy jednak nie został
utożsamiony zAnubisem.
Boginie
Amaunet
- bogini wiatru północnego, żona Amona. Jedno z ośmiu pierwotnych
bóstw lub boskich sił znanych jako Ogdoada.
Anat
- waleczna bogini pochodzenia kananejskiego czczona była wEgipcie od
czasów Nowego Państwa. W mitologii egipskiej Anat jest
córkąsłonecznego bóstwa Ra. Przedstawiano ją z tarczą, włócznią
i toporem,opiekunka zaprzęgów rydwanów. Jako wojowniczka posiadała
świątynię wTanis. Anat była też boginią krów.
Astate
- bogini kananejska. W Egipcie uważano ją zaboginię-wojowniczkę.
Byla córką boga Re, a jej mężem byl Baal, z którymto miala
świątynię w Memfis. Razem z Anat byla opiekunką
zaprzęgówrydwanów.
Bastet
- ("Ta, która jest z Bast=Bubastis") początkowo
prowincjonalnebóstwo opiekuńcze, zyskuje na popularności od
Średniego Państwa.Przedstawiana jako kotka lub (wcześniej) lwica,
pierwotnie zapewnezwiązana z kultami wojowniczymi (nazywana była
"matką boga bitwy") - zczasem "łagodniała" i
od Nowego Państwa była patronką radości, zabawy,wojny, maści,
uciechy i seksu. Kojarzona także z Mut, Sachmet, Tefnut iHathor.
Buto
- bogini północy.
Hathor
- właściwie Hat-Hor czyli "dom Horusa", "zamek
Horusa"; lokalnyfetysz dolnoegipski z biegiem czasu
przekształcil się, m.in. wskutekekspansywnego wchłaniania wielu
bóstw lokalnych, w jedno znajpopularniejszych bóstw żeńskich; w
swoich najważniejszych funkcjachbogini niebios, rodząca słoneczną
tarczę. Uważana także za małżonkęHorusa, łączona w
teologicznych spekulacjach z wieloma innymiboginiami: Izyda, Sachmet,
Maat i Bastet, w koncu nawet z Afrodyta.Najczesciej przedstawiana
jako krowa lub kobieta z głową krowy i tarcząsłoneczną pomiedzy
rogami,uważana za boginię miłości, tańca, radości,zmarłych,
nieba, później bóstwo zabawy, muzyki, dobrych urodzin,opiekunka
kobiet. W Tebach była boginią zmarłych; patronką obcych ziem.W
dobie Nowego Państwa siedem Hat-Hor było boginiami
przeznaczenia,ustalającymi losy człowieka w dniu jego urodzin.
Ważnym jej atrybutem,lub wręcz emblematem, był muzyczny instrument
- sistrum. Hathornazywana była także "okiem slonecznym";
czczona glównie w Denderze,gdzie jej kultowym fetyszem byl slup
zwienczony kobieca glowa z krowimiuszami.
Heket
- bogini w postaci żaby,[...]
(9/11)
- Mitologia egipska
05 września 2008
pomocna
kobietom przy rozwiązaniu.
Hesat
- bogini występująca pod postacią białej krowy, czczona
jakowcielenie Izydy w mieście Afih, gdzie uważano ją za matkę
Anubisa.
Izyda,
Aset, Eset, Izys - ("tron"), pani słów czarodziejskich;
córka Geba i Nut, siostra i żona Ozyrysa,matka Horusa,
personifikacja tronu królewskiego (przedstawiana z tronem na
głowie). Bogini opiekuńcza imacierzyńska, szukała po całym
świecie 14 kawałków męża, aż znalazła.Czczona początkowo jako
wzorcowa żona i matka, później jako bogini wszelkiej siły
twórczej, pani świata zmarłych (misteria). Władczyni nieba i
ziemi, początkowo bogini - personifikacja tronu faraona; patronka
magii.Bogini której kult w Dolnym Egipcie udokumentowany jest od
czasów wczesnodynastycznych; związana z kręgiem ozyriackim.
Czczona głównie w File, lecz takze na terenie calego Egiptu;
podobnie jak inne bóstwa żenskie utożsamiana w różnych okresach
z innymi boginiami: Hathor,Bastet, Sachmet, także z Demeter (w
okresie hellenistycznym) i Astarte.Formy kultu Izydy przetrwały nie
tylko kres cywilizacji egipskiej, alei całą starożytność; Bardzo
popularna w Rzymie, przetrwała w różnych aspektach i odmianach
(ikonografia) nawet do czasów renesansu.Przedstawiana jako kobieta,
często z tarczą słoneczną pomiędzy krowimi rogami na głowie lub
z hieroglifem w postaci tronu, który był jej imieniem. Popularne
były brązowe figurki Izydy z małym Horusem nakolanach; też z
berłem w dłoni lub znakiem anch, symbolem życia.
Kudszu,
Kadesz - bogini zdrowia, małżonka boga płodności Mina. Jako
bóstwo pochodzenia syryjskiego Kudszu była czasami utożsamiana z
Hathor. Przedstawiano ją nagą z kwiatami lotosu i wężami, stojącą
na grzbiecie lwa.
Maat
- ("prawda"), bogini uważana za córkę Re; uosobienie
prawdy,sprawiedliwości, ładu - tak wszechświatowego, jak i
społecznego,państwowego. Pełniła niezwykle ważną rolę podczas
sądu Ozyrysa. Czczonaod Starego Państwa, w wielu miejscach;
przedstawiana jako siedząca(rzadziej stojąca) kobieta ze strusim
piórem na głowie.
Meresger
- bogini-wąż mieszkająca na szczycie góry, strzegąca
grobowcówkrólewskich w Tebach (dzisiejszy Luksor). Była bóstwem
łaskawym, choćmiała moc leczenia chorób, ale na grzeszników
mogła je zsyłać.
Mut
- (imię tożsame fonetycznie z wyrazem "matka", nie jest
jednakjasne, czy tak należy je tłumaczyć?), lokalna bogini
górnoegipskanotowana od Średniego Państwa; znaczenie jej wzrosło
wraz z Amonem,którego miała być, według mitów tebańskich,
małżonką - nosiła wówczasimię Amaunet. Przedstawiana jako
kobieta w "sępiej czapce", zazwyczaj zkoronami Egiptu.
Naunet
- naczelne bóstwo uosabiające pierwotne wody.[...]
(10/11)
Mitologia egipska
05 września 2008
Naunet
wraz zeswym męskim odpowiednikiem Nun wchodziła w skład Ogdoady,
grupy ośmiubóstw uosabiających siły chaosu.
Nebrot
- bogini zmarłych.
Nechbet,
Nekhbet - bogini-patronka Górnego Egiptu (odpowiadała
więcdolnoegipskiej Wadżet), patronka królewskiej władzy;
przedstawiana jakosęp lub kobieta w "sępiej czapce"
(podobnie jak tebańska Mut).
Neftyda
- (egip.Nebet het="pani pałacu"), drugorzędna bogini
którazawdzięcza swą popularność udziałowi w micie ozyriańskim
(opłakiwałaśmierć Ozyrysa); według różnych tradycji - siostra
Izydy lub matkaAnubisa. Córka Geba i Nut, małżonka Seta.
Przedstawiana jako kobieta zhieroglificznym zapisem swego imienia na
głowie.
Neit
- (egip.Net), prahistoryczny fetysz militarny - dwie
skrzyżowanestrzały na tarczy; lokalna, wojownicza bogini w Delcie
(Sais), z czasemzyskała na popularności (apogeum to XXVI dynastia
saicka; Grecyporównywali ją z Ateną). Przedstawiana również jako
kobieta z łukiem istrzałami. Neit była także czasami uważana za
opiekunkę zmarłych;wprawdzie interpretowanie umieszczania w
najdawniejszych czasach strzałi łuku wokół zwłok byłoby zbyt
daleko posuniętą dywagacją na tematkultu Neit, lecz już w czasach
historycznych jest określana także jakopatronka tkactwa (!) i jako
taka ofiarowuje bandaże i całuny dozabezpieczania mu zycia po
smierci.
źródło-paranormalium.pl
http://lajt.onet.pl/blog/zagadki-wrozby,341128643,11,notka.html