WYCHOWANIE RESOCJALIZACYJNE;
elementy wychowania resocjalizacyjnego to;
podmiot( jednostka niedostosowana),
proces wychowania reso.
charakter sytuacji, w których odbywa się wychowanie.
Resocjalizacja - ponowna socjalizacja, uspołecznianie.
Socjalizacja- dzielimy ją na kilka grup, jest to proces nabywania przez jednostkę umiejętności społecznych i norm społecznych. To proces wrastania w społeczeństwo. W procesie socjalizacji mogą wystąpić zaburzenia czego skutkiem jest niedostosowanie społeczne, wtedy jednostka podlega resocjalizacji.
Istnieją dwa sposoby ujmowania, definiowania resocjalizacji;
to spontaniczne zmiany w zachowaniu jednostki niedostosowanej społecznie, można to porównać do samowyleczenia w medycynie. Może ona nastąpić w początkowych fazach niedostosowania społecznego, kiedy to jednostka ma charakter reaktywny.
to zespół, system , układ działań celem których jest prawidłowa ponowna resoc. Jednostki niedostosowanej społecznie.
WG Czapowa i Jedlewskiego - resocjalizacja
resocjalizacja to zmiana mechanizmów psychologicznych umożliwiających zmianę zachowań antagonistyczno-destruktywnych charakteryzujących jednostkę niedost. Społecznie.
Różnicę między wychowaniem masowym, a resocjalizacyjnym;
dotyczą samej jednostki ; wychowanie masowe- to jednostka jeszcze nie ukształtowana, jej cechy porządne społecznie dopiero zostają kształtowane, podobnie jak i jej właściwości i zachowania, w ten sposób osiągamy cel wychowania. Wychowanie resocjalizacyjna - to jednostka już w jakiś sposób ukształtowana, wychowanie podejmowane jest dopiero wtedy gdy zostaje zauważone niedostosowanie społecznie, każda zmiana jest tu trudna.
dotyczą procesu i jego działań, oraz czasu; wychowanie masowe- to długotrwały proces, zaczyna się w chwili narodzin i kończy w chwili śmierci mówi o tym wychowanie permamentne( ustawiczne) nie należy kończyć wychowania wraz z końcem edukacji szklonej, powinno ono trwać do końca życia. Czynności wychowawcze można więc rozłożyć. Wych , reso - czas wychowania jest tu określony, powinien trwać maksymalnie krótko, powinien mieć charakter zintyfikacyjnej akcji wychowawczej, działania intensywne zaplanowane, kontrolowane. Nie można sobie pozwolić tun na spontaniczność.
Dotyczą mechanizmów. Wychowanie masowe- opieramy je na procesach rozwoju i planowania. Działania zgodne z tezami i dojrzewania jednostki. Wychowanie resocjalizacyjne- proces opieramy na mechanizmach uczenia się, a dokładniej na reedukacji- ponowne uczenie się. Oduczenie zachowań negatywnych, kształtowanie porządnych cech. Innym mechanizmem wychowania resocjalizacyjnego jest mechanizm konfliktu wewnętrznego, stwarza jednostce sytuację w której dokonuje wyboru miedzy dotychczasowym negatywnym zachowaniem, a nowym pozytywnym zachowaniem proponowanym przez opiekuna.
Do istotnych elementów procesu reso zaliczamy strategie i procedury wychowania resocjalizacyjnego.
Strategia - to rodzaj i układ działań umożliwiających realizację zamierzonego celu.
Do podstawowych działań rozróżniających wychowanie masowe od resocjalizacji wyróżniamy trzy działania;
działanie etiotropowe,
działanie ergotropowe,
działanie semiotropowe( kolejność występowania tych działań obowiązkowa)
Działania etiotropowe
należy od nich zaczynać reso, usuwają przyczyny psychologiczne, niedostosowanie społeczne, potrzebne są więc odpowiednie placówki i profilaktyka.
Działanie ergotropowe- celem jest kształtowanie u jednostki niedost. społecz pozytywnych zachowań w tym działaniu możemy wykorzystać mechanizm : - redukcji ponowne uczenie się jego skuteczności zależy od prawidłowości procesu uczenia się.- mechanizm konfliktu wewnętrznego polega na stworzeniu jednostce sytuacji, w których dokonuje ona wyboru między dotychczasowym negatywnym zachowaniem, a nowym pozytywnym zachowaniem proponowanym przez opiekuna.
Działania semiotropowe- żeby zmiany były trwałe musimy je utrwalić. Jeżeli ich nie utrwalimy to zostaną one szybko wyeliminowane przez zachowania negatywne.
Działania te wykorzystujemy do;
organizowania doświadczeń - stworzenia sytuacji, w których mogą wystąpić pozytywne działania.
mechanizmy, które wykorzystujemy w organizowaniu sytuacji wychowawczych to: mechanizm zależności zewnętrznej (formalnej) - to zależność między osobą resocjalizującą, a resocjalizowana. Przepisy dotyczą tu obu stron.
Oddziaływania wychowawcze mają charakter nacisku zewnętrznego, walki wychowawcy z wychowankiem. Przegrana dotyczy tu obu stron.
mechanizm zależności wewnętrznej (emocjonalnej) - to zależność oparta na pozytywnych zachowaniach emocjonalnych, powoduje to że początkowe zewnętrzne naciski zaczynają nabierać nacisku wewnętrznego. Wychowanek lubi wychowawcę i nie chce mu robić przykrości, więc podporządkowuje się mu. Skutek jest tu znacznie trwalszy. Pytka dzieli proces resocjalizacji na pewne fazy, mówi on, iż ważne jest nawiązywanie pozytywnych więzi między wychowawcą, a wychowankiem. Działania dyscyplinujące- to stosowanie kar i nagród. Skuteczność tu zależy od odpowiedniej, posiadanej wiedzy przez resocjalizatora i odpowiednim stosowanym systemem nagród i kar. Procedury wychowania resocjalizacyjnego- podając techniki i metody (sposoby realizacji celów).
TECHNIKI RESOVCJALIZACJI
to działania wyróżnione ze względu na rodzaj środka, który stosuje się w działaniu na jednostkę społecznie niedostosowaną.
METODY RESOCJALIZACJI
to metody wyróżnione ze względu na sposób posługiwania się wybranym środkiem. Każda osoba resocjalizująca ma do wykorzystania 2 podstawowe środki w resocjalizacji: człowieka i kulturę Ze względu na te środki wyróżniamy dwie techniki resocjalizacyjne:1) antropotechnikę resocjalizacyjną, 2) kulturotechnkię resocjalizacyjną.
ANTROPOTECHNKIA RESOCJALIZACYJNA
wykorzystujemy tu człowieka. Wyróżniamy tu : antropotechnikę interakcji dwuosobowej (kiedy posługujemy się tu pojedynczym człowiekiem), antropotechnika grupy, antropotechnika środowiska. Grupa społeczna- to zorganizowana zbiorowość, posiadająca odpowiednie cechy. Rezultaty wykorzystywania tych 3 rodzajów antropotechniki: zaspokajanie potrzeb, ukształtowanie pozytywnych cech jednostki, oddziaływanie terapeutyczne. Kulturotechnika resocjalizacyjna. Kultura to złożone zjawisko to całokształt wytworów materialnych i niematerialnych oraz wzorów aktywności, ukształtowanych w toku historyczno - społecznego rozwoju społeczności.
Istnieją 3 wzory aktywności: zabawa, nauka, praca, (składają się one na pojęcie kultury). Każdy wychowawca może wykorzystywać resocjalizacji różne elementy kultury:1) kulturotechnika aktywności szkolnej- wykorzystujemy tu wiedzę, technikę.2) kulturotechnika aktywności pracowniczej- w procesie resocjalizacji wykorzystuje się tu najczęściej prace zawodowe, prace społeczno- użyteczne, prace wykorzystywane na rzecz innych, by nauczyć jednostkę współdziałania z innymi osobami. Prace porządkowe - by nauczyć jednostkę higieny, ładu i porządku w otoczeniu.
KULTUROTECHNIKA zabawy i rozrywki- zabawa dostarcza pozytywnych przeżyć emocjonalnych. Odgrywa ona ważną rolę zmniejsza deficyt pozytywnych potrzeb, poprawia bilans emocjonalny jednostki, przywraca równowagę emocjonalną.
WG. CZAPOWA, POSPIESZYLA, PYTKI, JEDLEWSKIEGO na resocjalizację składają się 3 rodzaje działań:
Działanie opiekuńcze- to działanie celem którego jest zaspokajanie potrzeb jednostki. Działania te polegają na: zaspokajaniu aktualnych potrzeb jednostki (w danym momencie), wdrażanie jednostce samodzielnego zaspokajania potrzeb, w ten sposób uodparniamy ją na wpływy zewnętrzne, rozwijanie potrzeb perspektywicznych niezbędne jednostce w prawidłowym, późniejszym funkcjonowaniu społecznym np. potrzeba pracy, założenia rodziny, wychowania dziecka, bezpieczeństwa. Należy rozwijać ich jak najwięcej i nauczyć się je zaspokajać.
Działanie wychowawcze- są to działania, które polegają na ukształtowaniu u jednostki pożądanych społecznie cech, właściwości i zachowań. W resocjalizacji działania wychowawcze są złożone, obejmują usunięcie zachowań negatywnych i nauczanie zachowań pozytywnych. Jeśli te działania są zrealizowane w sposób niepełny to jednostka będzie nieprzystosowana do życia społecznie.
Działanie terapeutyczne- to działania, których celem jest usunięcie odchyleń w stanie osobowości, naprawiają psychologiczne mechanizmy człowieka, są podstawą trwałych zmian z zachowań negatywnych na pozytywne. Są te działania więc elementem obowiązkowym. Jeśli uda się zrealizować te 3 działania można liczyć na powodzenie procesu resocjalizacyjnego.
PYTKA wyróżnia 4 fazy, których realizacja jest podstawą resocjalizacji.
polega na nawiązywaniu pozytywnych więzi emocjonalnych z wychowankiem, faza ta powinna trwać tak długo, aż więzi te zostaną uwypuklone. Należy starać się zaspokajać potrzeby, które były do tej pory na niskim poziomie np. potrzeba bezpieczeństwa. Należy starać się znaleźć w tej fazie pozytywne cechy wychowanka i starać się stworzyć warunki do ich rozwoju. Należy także w miarę możliwości karać i nagradzać jednostkę, może powodować to zmianę nastawienia m.innymi do wychowawcy. Faza ta wymaga czasu.
Kształtowanie pozytywnych zachowań- autor preferuje wykorzystanie mechanizmu konfliktu wewnętrznego, polega na stworzeniu sytuacji, w których jednostka wybiera między zachowaniem negatywnym, a pozytywnym. Ta faza powinna trwać tak długo, aż zachowania pozytywne zaczną przeważać nad negatywnymi.
Polega na utrwaleniu zachowań pozytywnych, zmniejszeniu konfliktowości, zwiększeniu samodzielności wychowanka. Faza ta kończy się wtedy gdy zmiany u wychowanka są pozytywne.
polega na stopniowym wprowadzeniu jednostki do społeczeństwa. Kontrola powinna polegać na wspieraniu jednostki w trudnych momentach. Aby zrealizować ogólny cel resocjalizacji, którym jest ponowna socjalizacja, trzeba realizować cele bardziej szczegółowe czyli zadania reso.
WG.CZAPOWA i JEDLEWSKIEGO jest 5 zadań reso:
polega na likwidowaniu przyczyn niedostosowania społecznego.
usuwanie zaburzeń stanu osobowości.
kształtowanie pozytywnych społecznie zachowań u jednostki i ich utrwalenie.
utrwalenie zachowań ozytywnych.
wdrażanie do samowychowania.
Szczegółowe umiejętności samowychowania to:
określanie lub wybór celów działania.
umiejętność wyboru sposobów realizacji tych celów.
umiejętność kontrolowania swojego postępowania.
umiejętność obiektywnej oceny stosunków działań i stosowania obiektywnych kryteriów.
umiejętność samokarania i samowychowania. Warunki efektywności resocjalizacji określają zalecenia metodologiczne, którymi są zasady.
Są 2 klasy wychowania reeo:
WG. Ottona LIPKOWSKIEGO - wychow.resoc.
- dla potrzeb resocjalizacji przystosował zasady rewalidacji, w tym okresie reso, jednostkami niedostosowanymi społecznie zajmowała się pedagogika specjalna.
Lipkowski widząc różnice między upośledzonymi umysłowo, a niewidomymi, głuchymi, a niedostosowanymi społecznie zmodyfikował tą pedagogikę i przystosował do jednostki niedostosowanej społecznie.
WG Ottona LIPKOWSKIEGO jest 5 zasad określających resocjalizację:
ZASADA AKCEPTOWANIA: konieczność akceptacji jednostki resocjalizowanej gdyż ten stosunek jest podstawą wytworzenia więzi emocjonalnej co ułatwia uwewnętrznienie tej zasady, systemu wartości norm przekazywanych w procesie resocjalizacji. Gdy nie ma tej więzi to działania resoc. Mają charakter zewnętrzny. Realizacja tej zasady nie jest łatwa .Zasada akceptowania nie wyklucza stosowania kar, jednak powinny być one adekwatne do popełnianego czynu i dobrze zastosowane. Okazywanie akceptacji może być dobrym doświadczeniem dla jednostki niedostosowanej społecznie. Realizacja tej zasady zmniejsza agresję, negatywne zachowanie, warunkiem natomiast jest dobry stosunek wychowawcy do wychowanka.
ZASADA POMOCY - należy udzielać pomocy jednostce niedostosowanej społecznie, gdyż nie jest ona sama w stanie zmienić swojego zachowania. Należy podjąć odpowiednie działania zmierzające w celu zlikwidowania złego postępowania kontrolować tą jednostkę i mobilizować ją.
ZASADA INDYWIDUALIZACJI - określa ona indywidualne podejście do osoby resocjalizowanej. Różne są bowiem potrzeby, możliwości, uwarunkowania jednostek dlatego nie można traktować wszystkich tak samo gdyż spowodowałoby to pogorszenie zachowania jednostki. Dla jednych mogłoby być to dobre, a dla innych złe. Dlatego plan dotyczy jednej osoby i jest oparty na diagnozie. Zasada ta jest podstawą indywidualnego wychowania.
ZASADA KSZTAŁCENIA PLANU ŻYCIOWEGO - realizacja tej zasady jest istotna wtedy kiedy chcemy uzyskać trwałą zmianę w zachowaniu jednostki niedostosowanej społecznie, przez planowanie dnia , opracowanie planu życiowego. W tedy jednostka zanim podejmie jakiekolwiek działanie, zastanowi się jakie będą tego skutki. Plan życiowy porządkuje życie jednostki i jest jego regulatorem. Nie można bowiem żyć chwilą, dlatego każdy człowiek powinien mieć swój plan życiowy, jego bak może powodować chaos, przekraczanie norm i wartości.
ZASADA WSPÓŁPRACY ZE ŚRODOWISKIEM - zasada ta jest racjonalna. W oparciu o środowisko można lepiej przystosować jednostkę do funkcjonowania w społeczeństwie, dostarcza to doświadczeń. Zawiera się tu też współpraca ze środowiskiem rodzinnym i chęć jego naprawy w sytuacjach trudnych, należy zmienić nastawienie rodziny do jednostki, rodzina nie powinna z nią zrywać kontaktu . Jeśli taki kontakt zostaje podtrzymany to w wielu przypadkach przebieg resocj. Jest lepszy i efektywniejszy. Ten system zasad funkcjonował do momentu wyłonienia się pedagogiki resocjalizacyjnej w 1971r.
Wtedy to także Czapów i Jedlewski w jednym ze swych dzieł przedstawili swoje zasady, określające resocjalizację. Są one bardziej szczegółowe.
3 grupy zasad skutecznego wychowania resocjalizacyjnego WG. GAPOWA I JEDLEWSKIEGO:
OGÓLNE ZASADY RESOCJALIZACJI: a)zasada redukcji- pierwszą ogólną zasadą jest wybieranie takich działań, które maja charakter reedukacyjny, czyli oduczenie zachowań negatywnych i nauczenie zachowań pozytywnych. b) - zasada wszechstronnego rozwoju osobowości, z tą zasadą koniecznością jest nie tylko dokonanie pozytywnych zmian w jednostce, ale podjęcie wszechstronnych zmian zmierzających wszechstronnemu rozwojowi tej jednostki. Zasada ta test ważna gdyż: musimy przygotować jednostkę do funkcjonowania w społeczeństwie, przez jego harmonijny rozwój , rozwój intelektualny, fizyczny, motoryczny im bardziej są one harmonijne, wyrównawcze to wtedy jednostka resoc, Będzie lepiej funkcjonowała w społeczeństwie, gdyż będzie się czuła równa z innymi, a różnica może być poczuciem nieeligitarności. C) zasada traktowania penitencjarnego- założeniem tej zasady jest to, że działanie reso nie może mieć charakteru kary i odwetu jedyną dolegliwością jest kontrolowanie. Kary można stosować w uzasadnionych wypadkach i powinny być ścisle związane z reedukacją.
ZASADY DOTYCZĄCE STRATEGII WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO: a) zasada oddziaływania etiotropowego- usunięcie przyczyn niedostosowania społecznego skupione jest na przyczynach wewnętrznych ( motywacyjnych) Czapów iJedlewski dzielą przyczyny wewnętrzne na: a) przyczyny predyspozycyjne, ułatwiają występowanie cech negatywnych. Do tych cech zalicza się impulsywność, nieadekwatność, dysocjalność, antysocjalność.b)- przyczyny motywacyjne, ukierunkowują jednostkę jej aktywność na wybór zachowań negatywnych np., niezadowolenie z aktualnej sytuacji, nuda agresywność. W skład zachowań etiotropowych wchodzą też działania naprawiające odchylenia w stanie osobowości. Uda się to naprawić tylko wtedy gdy zostaną stworzone warunki do nauki zachowań pozytywnych b) - zasada oddziaływania ergotropowego- celem jest uczenie jednostki zachowań pozytywnych. Zasada ta wskazuje mechanizmy, na które należy zwrócić uwagę. Jest to mechanizm reedukacji i konfliktu wewnętrznego. c) zasada oddziaływania semiotropowego- zasada ta określa warunki działań utrwalających zachowania. Wskazuje takie sposoby utrwalania zachowań. - organizowania doświadczeń, wykorzystuje się tu 2 mechanizmy, które wpływaja na zasadę semiotropową: mechanizm zależności formalnej, wynika z przepisów funkcjonowania instytucji resocjalizujących, pozycje społeczne są wyraźnie określone. - mechanizm zależności wewnętrznej.
ZASADY DOTYCZĄCE PROCEDURY WYCHOWANIA RESOCJALIZUJACEGO- wpływają na skuteczność technik i metod w resocjalizacji; a) zasada akceptowania- to te wszystkie warunki, które występują w zasadzie akceptacji.u O.Lipkowskiego. b) zasada respektowania- wskazuje na podmiotowe traktowanie wychowanka, mobilizację go do zmiany zachowania, traktowanie wychowanka jak partnera. Jest to ważne gdyż: może być to pierwsze pozytywne doświadczenie wychowanka, pobudza wychowanka do współpracy z wychowawcą. W przeciwnym razie cała praca poszłaby na marne. Pozwala to też rozwijać u wychowanka samodzielność, nabierać doświadczeń. c) zasada perspektywicznej opieki- określa warunek skuteczności technik i metod resoc. Prawidłowe funkcjonowanie człowieka zależy od zaspokajania potrzeb jednostki, wtedy można przywrócić zasadę emocjonalną, fizyczną. Niezaspokojenie potrzeb jest źródłem występowania zachowań negatywnych. Zasada ta winna polegać nie tylko na zaspokojeniu potrzeb, ale na kształtowaniu umiejętności samodzielnego zaspokojenia tych potrzeb. W ten sposób zwiększymy autonomię jednostki. Zasada ta wskazuje także, że nie wystarczy tylko tego nauczyć koniecznie jest ukształtowanie potrzeb perspektywicznych, są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania społecznego np. założenia rodziny, znalezienia pracy. Mogą one rozwijać się samodzielnie, ale mogą one być nie zawsze korzystne dla prawidłowego funkcjonowania jednostki. Potrzeby te muszą być akceptowane społecznie. Im więcej tych warunków, zasad uda się spełnić tym lepsza, skuteczniejsza resocjalizacja. Warunek skutecznej resocjalizacji nie zawarty w zasadach resocjalizacyjnych to stworzenie zasad systemu reso.
SYSTEM RESOCJALIZACYJNY - to układ środków, czynności powiązanych ze sobą, umożliwiający osiągnięcie określonych celów. W pedagogice resocjalizacyjnej znaleźć można wiele opisów systemów reso. Powstały one w różnych okresach. Źródłem tych pomysłów na system reso. Są modele reso, które określają środki i warunki reso.
wg W.PYTKI wyróżniamy 4 modele reso:
MODEL IZOLACYJNO - dyscyplinarny według tego modelu resocjalizacja opiera się na 2 środkach: a) izolacji, celem było oddzielenie osób niedostosowanych społecznie od reszty społeczeństwa, co poprawiłoby poczucie bezpieczeństwa. Izolacja ta polega na umieszczeniu jednostek niedostosowanych społecznie. W dużych pomieszczeniach, był to rodzaj izolacji wewnętrznej, jednostki takie przebywały tu cały czas, w dzień pracowali, bez możliwości wzajemnego porozumiewania się ,a na noc byli zamykani w pojedynczych pomieszczeniach.- izolacja podwójna zewnętrzna i wewnętrzna. Funkcje izolacji: umożliwia zastanowienie się nad swoim postępowaniem, skłania do zmiany postępowania, umożliwia zastanawianie się nad tym co się do tej pory straciło, izolacja miała być karą i dolegliwością. b) dyscyplina- oparta na stosowaniu kar, na regulaminie. Dopuszczalne było stosowanie kar fizycznych. Stosowanie izolacji i dyscypliny miało poprawić zachowanie jednostki. Zasada ta była jednak mało efektywna, nieskuteczna, dlatego postanowiono wprowadzić elementy terapii.
MODEL IZOLACYJNO - TERAPEUTYCZNY - terapia jest ważnym elementem reso, gdyż u jednostki niedostosowanej społecznie występują zaburzenia motywacyjne, agresywność, które należy wyeliminować poprawią. Celem terapii było więc naprawianej zaburzonej osobowości. Terapia nie była skuteczna, gdyż była ona izolowana. Wprowadzono więc inny model reso.
MODEL PÓŁWOLNOŚCIOWY - podstawowym założeniem było przyjęcie niskiej efektywności reso w warunkach izolacji. Nie możemy izolować jednostki chcąc ją nauczyć życia w społeczeństwie. Dlatego w tym modelu nie ogranicza się kontaktu jednostki resocjalizowanej ze społeczeństwem jest ona jedynie kontrolowana. Zakłada się tu też współpracę ze środowiskiem np., zdobywanie zawodu, kształcenie poza zakładem, w zakładzie jednostki te przebywają tylko w nocy. Model ten zakładał więź z otoczeniem.
MODEL WOLNOŚCIOWY - twórcy zakładali, że najlepsze warunki reso sprawia wolność . Reso powinna więc odbywać się w środowisku rodzinnym, szkolnym. Zmiana środowiska jest bowiem trudną sytuacją dla jednostki resoi jej nastawienie jest negatywne. Tego utrudnienia natomiast nie ma w tym modelu, gdyż reso odbywa się w warunkach naturalnych. Reso. więc może odbywać się za pośrednictwem rodziców, najczęściej jednak rodzice nie dają sobie z tym rady więc rolę przejmują kuratorzy sądowi. Natomiast w szkole reso zajmują się pedagodzy, którzy mają przygotowanie profilaktyczno- resocjalizacyjne niedostosowania społecznego. Jednak często i szkoła nie wywiązuje się z powierzonego zadania, więc i tu kurator jest niezbędny. Innym jeszcze środowiskiem jest środowisko rówieśnicze. Funkcje reso mogłyby spełniać grupy formalne jednak najczęściej i te grupy przekształcają się w dewiacyjne, które realizują normy nieformalne. Zadaniem kuratora jest więc oddziaływanie na grupy rówieśnicze. W Polsce rozpowszechnianą formą modelu wolnościowego jest kuratela sądowa, która może występować w formie kurateli zawodowej- działanie przez odpowiednio przygotowanych specjalistów, którzy planują i organizują resocjalizację w warunkach naturalnych. Za swoją pracę są oni oceniani i wynagradzani przez prezesa sądu okręgowego. Kuratela społeczna- działania reso realizowane przez ochotników. Stad efektywność nie jest wysoka, gdyż są to ludzie nie przygotowani, często się zmieniają.
Można wyróżnić 2 modele kurateli sądowej:
model społeczno- zawodowy. Praca reso jest realizowana przez kuratorów społecznych, którzy są pod nadzorem kuratorów zawodowych, stąd też niska efektowność tego modelu. Dlatego pod koniec 1999r. model ten zostaje zastąpiony modelem zawodowo- społecznym.
Model kurateli zawodowo - społecznej, realizacja opiera się na pracy kuratorów zawodowych, kuratorzy społeczni mieli być tylko obserwatorami, zajmowali się oni tylko lekkimi przypadkami. Co do samej działalności reso działanie tu podejmowali kuratorzy zawodowi. Metoda ta nie daje też tak dużych efektów ze względu na brak funduszy i brak odpowiednio przszkolonych kuratorów.
Praca reso ogranicza się więc do rozmowy z jednostka niedostosowaną społecznie, a powinna ona dotyczyć także rodziny, szkoły, wprowadzenia jej do pozytywnej grupy rówieśniczej postępowanie takiej jednostki powinno być kontrolowane. Za granicą w metodzie wolnościowej do opieki nad nieletnim przypisana jest odpowiednia osoba, przez sąd, która odpowiada za jego postępowanie. W przypadku niedopilnowania osoba ta ponosi karę w postaci grzywny.
Metoda wolnościowa jest korzystnym modelem resocjalizacji. W oparciu o ten model został opracowany system reso w 1964r na kongresie w Genewie uporządkowano problem systemów reso i wyodrębniono następujące systemy resocjalizacyjne w wrunkach zakładowych:
SYSTEMY RESOCJALIZACJI
SYSTEM IZOLACYJNO - DYSCYPLINARNY: opiera się na modelu izolacyjno- dyscyplinarnym. Podstawą była izolacja i dyscyplina, a charakterystyczna była tu kara i odwet. Izolacja wiąże się z niezaspokojeniem potrzeb, a to znów rodzi zachowania negatywne, które później się pogłębiają. Kara wpływa też negatywnie, powoduje chęć odwetu. Istniało wiele form tego systemu: system filadelfijski, wyodrębnił się w USA, a nazwa pochodzi od nazwy miasta. System ten poległ na umieszczaniu w zamkniętych zakładach jednostek niedostosowanych społecznie, każda natomiast jednostka dodatkowa była zamykana w osobnej celi. Miało to zapobiegać wzajemnej demoralizacji i zmieniać zachowanie. Utrzymanie takich zakładów wiązało się z dużymi kosztami, a skazanych przybywało, więc dokonano modyfikacji tego systemu. Zmodyfikowany system wprowadzono najpierw w Ausburgu stąd jego nazwa system ausburski- więźniowie w pojedynczych celach przebywali jedynie w nocy, w dzień w dzień natomiast pracowali ale bez możliwości porozumiewania się. Stwierdzono niska efektywność tych systemów dlatego szukano efektywniejszego systemu reso, stąd powstał system progresywny.
SYSTEM PROGRESYWNY - polega na uaktywnieniu jednostki w procesie reso. Twórcy uważali, że przyczyna niskiej efektywności systemu izolacyjno- dyscyplinarnego była niska postawa jednostki reso dlatego aktywność i współpraca będzie efektywniejsza. Progresywa -wyznacza stopnie, poziom, klasy, które osoba reso musiała osiągnąć by opuścić placówkę reso. Im niższy poziom tym jednostka miała więcej obowiązków, większą kontrolę. Wykorzystując kalkulatywność jednostka będzie chciała poprawić swoja sytuację by prędzej opuścić zakład. Jednostka nie spełniająca wymagań będzie cofała się w dół. Założenia były słuszne, ale i ten system okazał się mało efektowny, gdyż odbywało się to w izolacji, co wpływało na występowanie zaburzeń, egoizm, donosicielstwa, lizustwa. System ten nie sprzyjał rozwojowi więzi między wychowawcą, a wychowankiem. Było to więc motywem dalszych poszukiwań.
SYSTEM SOCJALIZACYJNO - PEDAGOGICZNY: pojawił się w XX w USA, a później w Związku Radzieckim. Resocjalizacja przeprowadzana była przez grupy społeczne odpowiednio zorganizowane. Rola dorosłych polegała tu na dyskretnym obserwowaniu wychowanków, inspirowaniu ich i niesieniu im pomocy. W USA odbywało się to w Zakładach Republiki Młodzieżowej, w Związku Radzieckim w Zakładach Obozów Młodzieżowych. System ten nie trwał długo gdyż narzucał dużo ograniczeń, podczas różnych wizytacji w tych zakładach ograniczano samorządność młodzieży, zwiększanie władzy doroslych. Był to jednak jeden z lepszych systemów.
SYSTEM INDYWIDUALNY - wynikał z indywidualnego podejścia do każdej osoby. W praktyce okazało się, że jest on mało efektywny, gdyż potrzebna była duża liczba odpowiednio wyszkolonych pracowników, a wiązało się to z dużymi kosztami. Antidotum na to było stworzenie systemu homogenicznego.
SYSTEM HOMOGENICZNY - to system grupy o podobnych cechach zachowań. Poprawiło to jakość pracy reso. Specjalista mógł tu dłużej oddziaływać i skuteczniej. Problem tu jednak polegał na tym, że przynależność do grupy wpływał na pogłębienie zachowania u jednostki, oraz nie przygotowywał do życia w społeczeństwie, które jest zróżnicowane. Mała efektywność spowodowała sformułowanie stwierdzenia, że żaden z systemów nie jest efektywny, ale w każdym występują pozytywne elementy. Stad powstał system komplementarny.
SYSTEM KOMPLEMENTARNY - jest złożony z różnych elementów innych systemów, tworzących pewna całość. Współcześnie reso opiera się na tym systemie gdyż jest on elastyczny, dobiera sposoby postępowania do potrzeb jednostki resocjalizowanej, daje możliwości dostosowania do warunków, w których odbywa się reso. W systemie tym przywiązuje się uwagę do: nauczania, zmiana obrazu świata, możliwość zdobycia wykształcenia, przygotowania do pracy zawodowej, praca przygotowuje do życia społecznego, wyposaża w odpowiednie cechy, organizacja czasu wolnego, by zmniejszyć poczucie nudy, napięcia , nauczenie jednostki racjonalnego wykorzystywania czasu wolnego. Współpraca z rodziną, środowiskiem może to być ważnym elementem do kształtowania swojego wykształcenia, powrót do społeczeństwa nie powinien być szkodliwy dla jednostki, atmosfera w placówce reso powinna być pogodna, życzliwa. Dobór kadr, zwraca się uwagę na psychiczne cechy osób zajmujących się reso, cechy ich powinny być pożądane społecznie. Warunki materialne, chodzi o to aby pokazać jednostce, że może żyć na lepszym poziomie może stać się to podstawą do zmiany zachowania. Zaspokajanie potrzeb, które do tej pory nie były zaspokajane. Efektywność systemu komplementarnego zależy od stałej modernizacji dostosowania go do indywidualnych potrzeb jednostki. Żeby stworzyć ten system konieczna jest znajomość innych systemów by nie powielić ich błędów.
FORMY RESOCJALIZACJI:
Ze względu na warunki, w których odbywa się reso wyróżniamy: 1) Resocjalizację w warunkach zakładowych- są to zakłady wychowawcze, poprawcze, karne. Wpływ jest tu ograniczony. Zakłady wychowawcze - PODLEGAJA MINISTERSTWU OŚWIATY NAUKOWEJ. Celem ich jest naprawianie skutków błędów wychowawczych. Poprawa zachowania jest łatwa i efektywna gdyż są to ludzie młodzi. ZAKŁADY POPRAWCZE- podlegają ministerstwu sprawiedliwości. Nieletni przebywający tu to dzieci od 13- 18. O soba 21- letnia przebywa tu tylko w sporadycznych wypadkach np, wtedy gdy nie ukończyła szkoły zawodowej. Działania mają tu charakter naprawczy. ZAKŁADY KARNE - przeznaczone dla dorosłych od 17. Podstawą klasyfikacji tych zakładów są różne warunki np, płeć, dla młodocianych, gdzie reso jest odmienna i dostosowana do ich potrzeb.
RESOCJALIZACJA W WARUNKACH NATURALNYCH - odbywa się w rodzinie, w szkole, grupie rówieśniczej, w zakładzie pracy jednostki. Jedną z odmian reso w warunkach naturalnych może być także reso jednostki w rodzinie zastępczej. W tej reso nie ma ograniczena wpływu.

---