Chirurgia W 2

Rana - uszkodzenie skory oraz tkanek leżących głębiej pod wpływem urazu

Rodzaje ran:

1. Kryterium podziału głębokości rany:

• Otarcia i zadrapania

• Rany powierzchowne

• Rany głębokie

2. Kryteria podziału mechanicznego uszkodzenia tkanek i kształt rany:

→ otarcia i zadrapania i kształt rany: uszkodzeniu ulega jedynie naskórek i powierzchowne warstwy skory właściwej i są bolesne

→ rany cięte powodują silne krwawienie: brzegi i ściany rany są równe, dlatego proces gojenia przebiega szybko

→ rany klute: mogą drążyć do jam ciała, powodując groźne następstwa (krwotok wewnętrzny, zapalenie otrzewnej, odma opłucnej)

→ rany tłuczone: najczęściej powstaje na twardym kostnym podłożu (np. głowa), maja nieregularne brzegi, mogą powodować uszkodzenie okolicznych tkanek

→ rany miażdżone: występuje rozlegle uszkodzenie tkanek otaczających ranę, krwawienie z rany, zwykle niewielkie; duże niebezpieczeństwo zakażenia

• rany szarpane: w wyniku działania urazu rozrywający tkanki, brzegi ściany rany szarpanej są nierówne; mogą występować dodatkowo zranienia okolic tkanek

• rany płatowa: posiadają ranę wlotowa, najczęściej niewielka i ranę wylotowa, która jest większa, ma nierówne brzegi z ubytkami skory; rany często powodują groźne dla życia obrażenia wewnętrzne

• rany kąsane: rany trudno gojące, o nierównych brzegach, poszarpane

• rany zatrute: powstają po ukąszeniach żmij i owadów, okolica rany jest bolesna, zaczerwieniona i obrzęknięta

• amputacja: w wyniku urazu dochodzi do całkowitego oddzielenia obwodowych części ciała, zwykle części kończyn górnych i dolnych, części nosa, uszu

3. Kryteria podziału zakażenia rany:

• Rany czyste (rany po operacjach bez skażenia)

• Rany czyste skażone (świeże rany urazowe, rany po operacjach np. przewodu pokarmowego)

• Rany skażone (rany pooperacyjne z dużym skażeniem pochodzącym z organizmu chorego)

• Rany o dużym skażeniu - zwane brudnymi

POSTEPOWANIE:

Pierwsza pomoc

1. Oczyszczanie skory wokół brzegów rany środkiem dezynfekcyjnym

2. Założenie na ranę jałowego opatrunku przylepcem lub opaska

3. Jeśli współistnieje krwawienie - tamowanie poprzez przyłożenie jałowego opatrunku bezpośrednio na ranę i uciśniecie

4. Unieruchomienie uszkodzonej części ciała, np. złamania

5. Zabezpieczenie oderwanych, bądź amputowanych części ciała - jeśli to możliwe zabezpieczyć sterylnej gazie, w wilgoci i chłodzenie (nie wolno zamrozić!)

6. Jeśli w ranie widoczne są narządy wewnętrzne, np. jelita, to nie wolno ich odprowadzać do jamy brzusznej, a tylko zabezpieczyć jałowa wilgotna gaza

7. Jeśli w ranie widoczne są tkwiące przedmioty nie wolno ich usunąć (można spowodować bardzo silne krwawienie - rany należy zabezpieczyć bez uciskowym jałowym opatrunkiem)

Etapy chirurgicznego postępowania z raną:

1. Ocena ogólnego stanu chorego i leczenie zagrażających życiu zaburzeń np. wstrząs - postępowanie ABC

2. Dokładna ocena rany:

1. wywiad: jak?, gdzie?, kiedy?

2. Badania zakwalifikowania rany: wielkość, rodzaj, głębokość

3. Badania dodatkowe: rtg, bad. Krwi

3. Umożliwić jak najlepsze warunki operacyjne - jałowość

4. Odpowiednie znieczulenie, leki p/ bólowe

5. Opanowanie krwawienia

6. Dokładne oczyszczenie i chirurgiczne opatrzenie rany

Dokładne oczyszczenie rany stanowi najlepsza profilaktykę zakażenia:

• Oczyszczenie skory wokół rany

• Usuniecie z rany skrzeplin, ciał obcych, tkanek martwych, wypłukanie ran

• Zaopatrzenie (zeszycie) uszkodzonych naczyń, nerwów, ścięgien

• Zeszycie tkanek miękkich, w zależności od stanu czynności rany

Zasady zamykania rany:

• Założenie szwów stanowi dodatkowa bliznę (szybkie usuniecie szwów)

• Unikanie zbyt mocnego dociskania szwów - zaburzenia dopływu krwi

• Zamkniecie rany nieczyszczonej spowoduje rozwój zakażenia

• Zamykanie rany z pozostawionym pod skora tzw. martwej przestrzeni doprowadzi do powstania krwiaka

Gojenie rany - to proces polegający na wypełnieniu ubytku przez tkankę łączna

Etapy gojenia rany

1. Ostry odczyn zapalny: przekrwienie tkanek, wysiłek i eliminacja martwych tkanek

2. Okres rozrostu (odrost nabłonka, naczyń krwionośnych i chłonnych) - powstanie ziarnicy

3. Okres regeneracji - pojawiają się włókna kolagenowe i tkanka łączną - tworzy się blizna

Czynniki wpływające na gojenie rany

• Miejsce, rodzaj, ukrwienie, umiejscowienie, technika zamykania rany

• Ogólnoustrojowe: stan odżywienia, cukrzyce

Na proces gojenia się rany w dużym stopniu wpływ ma zakażenie rany

---