Peter M. Blau - Wymiana społeczna

Więź społeczna według Homansa to wymiana działań, materialna lub niematerialna, oraz mniej lub bardziej nagradzająca, pomiędzy co najmniej dwiema osobami.

Mauss - zwracał uwagę na powszechność i doniosłość wymiany darów i usług w społeczeństwach pierwotnych.

Podstawowe zasady leżące u podłoża wymiany koncepcji wymiany:

• Człowiek, który wyświadcza drugiemu korzystne usługi, zobowiązuje go.

• By wywiązać się ze zobowiązania, ten drugi musi z kolei odwzajemnić się pierwszemu.

• Znaczenie wymienianych „dóbr” społecznych nigdy nie jest całkowicie niezależne od stosunków międzyludzkich łączących partnerów wymiany.

• Zyski z wymiany maleją wraz z liczbą aktów wymiany - użyteczność krańcowa rosnących korzyści w końcu zmniejsza się.

Na przykład: pięć minut pracy eksperta jest dla nas na pewno cenne, ale każde następne pięć minut warte będzie mniej niż pierwsze pięć.

Wymiana społeczna odnosi się do dobrowolnych działań jednostek, motywowanych ze strony innych wzajemnością, którą one zgodnie z oczekiwaniem mają wywołać i rzeczywiście zazwyczaj wywołują. Działanie wymuszone przez przymus fizyczny nie jest dobrowolne, chociaż uległość wobec innych form władzy uznać można za dobrowolne świadczenie w zamian za korzyści jakie przynosi taka uległość.

Potrzeba odwzajemniania uzyskiwanych korzyści napędza interakcje społeczne i jest czynnikiem generującym strukturalizację grupy. Gdy ludzie zetkną się ze sobą, to - zanim ukształtują się wspólne normy, cele lub oczekiwania względem ról - bodźców do interakcji społecznej dostarczają korzyści, jakie zyskać można wchodząc w stosunki wymiany. Procesy wymiany służą jako regulator interakcji społecznej i przez to sprzyjają rozwojowi sieci powiązań społecznych oraz rudymentarnej struktury grupy. W końcu wyłaniają się normy grupowe, obejmujące podstawową i powszechną normę wzajemności, która poddaje sankcjom grupowym niewypełnianie zobowiązań.

Wymiana społeczna a ekonomiczna:

Podstawowa i najbardziej kluczową różnicą jest to, że wymiana społeczna pociąga za sobą zobowiązania nie określone. Wzorzec transakcji ekonomicznej zasadza się na umowie formalnej, która dokładnie określa wielkości, jakie należy wymienić. Ponieważ w wymianie społecznej nie sposób określić precyzyjnie właściwego sposobu odwzajemnienia przysługi, zasadza się ona na zaufaniu. Umowa formalna nie musi opierać się na zaufaniu. Jednakże jest to pewne kontinuum, ponieważ im wyższa stawka, tym mniejsze zaufanie może być mniejsze i wymagać umowy formalnej. Ale nie zawsze.

W przeciwieństwie do dóbr ekonomicznych, korzyści objęte wymianą społeczną nie mają dokładnej ceny w wartościach jednego ilościowego środka wymiany, co stanowi jeszcze jeden powód nieokreśloności zobowiązań społecznych. Ponieważ korzyści społeczne nie mają dokładnej ceny, a użyteczność określonej korzyści nie może być wyraźnie oddzielona od innych korzyści czerpanych z więzi społecznej, trudno więc byłoby do wymiany społecznej stosować ekonomiczną zasadę maksymalizacji użyteczności.

Warunki wymiany:

Na proces wymiany społecznej ma wpływ wiele czynników:

1. Stadium rozwoju i charakter stosunków między partnerami;

Szczególnego znaczenia nabiera tutaj inicjacja wymiany - początkowe okazanie jakiejś uprzejmości obcemu lub znajomemu - czy to w formie kilku przyjacielskich słów, poczęstowania papierosem, zaproszenia do domu itp. Wiąże się z tym ryzyko, że odrzucona zostanie sama oferta, bądź ukryty w niej zachęcający wstęp - na skutek braku wzajemności i nienawiązania przyjacielskiego stosunku. Oferty tej nie można odrzucić nie obrażając [inicjującego], a jej przyjęcie to zaproszenie do przyjacielskiej wymiany.

Ustalenie obowiązków wymiany wymaga inwestycji, które dla drugiej strony stanowią zobowiązania. Jako że wymiana społeczna wymaga zaufania, problemem początkowym jest udowodnienie, że jest się godnym zaufania. Jeżeli jednostki wywiązują się ze zobowiązań, dowodzą tym samym że są godne zaufania i dalszego kredytu.

2. Istota korzyści objętych transakcją;

Istotę nagradzających reakcji społecznych można wyodrębnić na klika sposobów:

1. niektórych reakcji nagradzających nie można zaoferować do wymiany, zwłaszcza takich jak głębsza sympatia do danej osoby, aprobata dla jej opinii i sądów oraz podziw dla jej zdolności. Znaczenie ich polega raczej na spontanicznych reakcjach niż na wyrachowanych środkach pochlebiania komuś. Reakcje takie mają wartość nagradzającą jedynie wówczas, gdy można przypuszczać, że głównym motywem nie jest tu sama intencja wynagrodzenia. Nie wyklucza to oczywiście wyrachowanego działania.

2. Można dla danego związku wyróżnić nagrody wewnętrzne i nagrody zewnętrzne. Zewnętrzne to takie jak uznanie dla decyzji, względnie opinii oraz przysługi instrumentalne. Wewnętrzne - np. osobista sympatia, społeczna akceptacja.

3. Nagrody, które jednostki mogą sobie wzajemnie dostarczać odróżnić można od takich, które są z konieczności jednostronne, przejawiają się w ogólnym szacunku dla kogoś oraz powszechnej uległości wobec jego życzeń, co zwiększa jego prestiż i władzę.

	WEWNĘTRZNE	ZEWNĘTRZNE	JEDNOSTRONNE
OCECNY SPONTANICZNE	OSOBISTA AKCEPTACJA	UZNANIE SPOŁECZNE	SZACUNEK - PRESTIŻ
DZIAŁANIA WYRACHOWANE	AKCEPTACJA SPOŁECZNA	PRZYSŁUGI INSTRUMENTALNE	ULEGŁOŚC - WŁADZA

Osoba, dla której związek z inną ma charakter nagradzający, zyskuje bodźce do dostarczania dalszych zachęt mających sprzyjać kontynuowaniu związku, a jest tak również, gdy nagrody są reakcjami spontanicznymi, których nie można oferować do wymiany. Jest to ta sama zależność, jaką Homans tłumaczył behawioralnym wzmocnieniem.

3. Koszty;

Koszty dostarczania nagród społecznych dzieli się na:

1. Koszty inwestycyjne; inwestycje czasu i wysiłku są niezbędne dla zdobycia umiejętności wymaganych dla wyświadczania wielu przysług instrumentalnych, są również niezbędne by wzbudzić szacunek dla własnej pochwały - uczynić ją wartościową.

2. Koszty bezpośrednie; dostarczanie nagród społecznych; są niezbędne dla ustalenia stosunku wymiany. np. podporządkowanie się związane z wyrażaniem szacunku i uległości - tzn. nagradzaniem drugiego prestiżem lub władzą; czas poświęcony na realizowanie nagradzania itp.

3. Koszty „straconych okazji” (koszt alternatywny);

4. Kontekst społeczny w jakim dokonuje się wymiana;

2

3

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---